I. Giới thiệu và tính cấp thiết của đề tài
Luận văn thạc sĩ này tập trung nghiên cứu về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản từ thực tiễn tỉnh Bắc Giang. Vấn đề này có tính cấp thiết cao do sự gia tăng phức tạp của các hành vi phạm tội liên quan đến tài sản, đặc biệt trong bối cảnh phát triển kinh tế và xã hội tại Bắc Giang. Pháp luật hình sự hiện hành đã ghi nhận và bảo vệ quyền sở hữu tài sản, nhưng việc áp dụng các quy định này trong thực tiễn xét xử vẫn còn nhiều vướng mắc. Nghiên cứu thực tiễn này nhằm làm rõ các dấu hiệu pháp lý của tội phạm và đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật.
1.1. Bối cảnh và mục tiêu nghiên cứu
Bắc Giang là một tỉnh đang phát triển mạnh về công nghiệp, kéo theo sự gia tăng dân số và các vấn đề xã hội, trong đó có tội phạm kinh tế. Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản là một trong những tội phạm phổ biến, gây thiệt hại lớn đến an ninh và kinh tế địa phương. Mục tiêu của luận văn là phân tích thực tiễn xét xử tại Bắc Giang, đánh giá hiệu quả của pháp luật hình sự và đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng chống tội phạm.
1.2. Tình hình nghiên cứu hiện tại
Các nghiên cứu trước đây về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản chủ yếu tập trung vào góc độ tội phạm học và điều tra tội phạm. Tuy nhiên, với sự thay đổi của Bộ luật hình sự năm 2015, nhiều nghiên cứu đã không còn phù hợp với thực tiễn hiện nay. Luận văn thạc sĩ này bổ sung vào khoảng trống nghiên cứu bằng cách tập trung vào góc độ pháp lý và thực tiễn áp dụng tại Bắc Giang.
II. Cơ sở lý luận và pháp lý
Luận văn phân tích các khái niệm và dấu hiệu pháp lý của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định của Bộ luật hình sự Việt Nam. Tội phạm này được định nghĩa là hành vi chiếm đoạt tài sản của người khác bằng thủ đoạn gian dối, với lỗi cố ý. Khách thể của tội phạm là quan hệ sở hữu được pháp luật bảo vệ, trong khi chủ thể là cá nhân có năng lực trách nhiệm hình sự từ đủ 16 tuổi trở lên.
2.1. Khái niệm và đặc điểm của tội phạm
Theo Bộ luật hình sự, tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản là hành vi chiếm đoạt tài sản bằng thủ đoạn gian dối. Hành vi này phải được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp, tức là người phạm tội mong muốn chiếm đoạt tài sản của người khác. Tài sản bị chiếm đoạt phải đang nằm trong sự quản lý của chủ sở hữu, và hành vi phạm tội phải gây thiệt hại cụ thể.
2.2. Chủ thể và khách thể của tội phạm
Chủ thể của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản là cá nhân từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực trách nhiệm hình sự. Pháp nhân thương mại không phải là chủ thể của tội phạm này. Khách thể của tội phạm là quan hệ sở hữu được pháp luật bảo vệ, và đối tượng tác động là tài sản đang thuộc quyền quản lý của chủ sở hữu.
III. Thực tiễn xét xử và đề xuất giải pháp
Luận văn đánh giá thực tiễn xét xử tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản tại Bắc Giang trong giai đoạn 2015-2019. Kết quả cho thấy nhiều vướng mắc trong việc áp dụng pháp luật hình sự, bao gồm nhầm lẫn trong định tội danh và áp dụng không đúng quy định pháp luật. Luận văn đề xuất các biện pháp hoàn thiện quy định pháp luật và nâng cao hiệu quả xét xử.
3.1. Phân tích thực tiễn xét xử
Thực tiễn xét xử tại Bắc Giang cho thấy nhiều trường hợp nhầm lẫn giữa tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và các tội phạm khác có tính chất tương đồng. Nguyên nhân chủ yếu là do sự khác biệt trong nhận thức và áp dụng quy định của Bộ luật hình sự. Điều này dẫn đến tình trạng oan sai hoặc bỏ lọt tội phạm.
3.2. Đề xuất giải pháp
Để nâng cao hiệu quả xét xử, luận văn đề xuất các biện pháp như hoàn thiện quy định pháp luật, đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ tư pháp, và tăng cường công tác phòng ngừa tội phạm. Các giải pháp này nhằm đảm bảo việc áp dụng pháp luật hình sự một cách chính xác và hiệu quả.
