I. Sở hữu ruộng đất
Luận văn tập trung phân tích tình hình sở hữu ruộng đất tại Châu Hàm Yên trong nửa đầu thế kỷ XIX. Dựa trên tư liệu địa bạ Minh Mệnh 21 (1840), tác giả đã làm rõ các hình thức sở hữu ruộng đất, bao gồm sở hữu tư nhân, sở hữu nhà nước, và sở hữu làng xã. Đặc biệt, nghiên cứu chỉ ra sự phân hóa xã hội thông qua quy mô sở hữu ruộng đất, với sự chênh lệch lớn giữa các nhóm họ và chức sắc. Quản lý đất đai được triều Nguyễn thực hiện chặt chẽ, phản ánh qua các chính sách thuế và phân bổ đất công, đất tư.
1.1. Tình hình ruộng đất theo địa bạ Minh Mệnh 21 1840
Địa bạ Minh Mệnh 21 (1840) là nguồn tư liệu chính để phân tích tình hình ruộng đất tại Châu Hàm Yên. Nghiên cứu chỉ ra rằng, diện tích ruộng đất được phân bổ không đồng đều giữa các xã, với một số xã có diện tích đất hoang hóa lớn. Chính sách ruộng đất của triều Nguyễn đã tác động mạnh mẽ đến việc quản lý và sử dụng đất, đặc biệt là việc khai hoang và phân bổ đất công.
1.2. Sở hữu ruộng đất tư
Sở hữu ruộng đất tư là một trong những hình thức phổ biến tại Châu Hàm Yên. Nghiên cứu chỉ ra rằng, các dòng họ lớn thường sở hữu diện tích ruộng đất lớn, trong khi nông dân nghèo chỉ có quy mô sở hữu nhỏ. Sự phân hóa này phản ánh rõ nét sự bất bình đẳng trong xã hội nông thôn thời kỳ này.
II. Kinh tế nông nghiệp
Luận văn đi sâu vào phân tích kinh tế nông nghiệp tại Châu Hàm Yên, với trọng tâm là các hoạt động trồng trọt và canh tác. Nghiên cứu chỉ ra rằng, lịch sử nông nghiệp của khu vực này gắn liền với việc trồng lúa nước và canh tác nương rẫy. Các nghi lễ và tín ngưỡng liên quan đến trồng trọt cũng được đề cập, phản ánh sự gắn kết giữa văn hóa và kinh tế nông nghiệp.
2.1. Trồng trọt và canh tác lúa nước
Trồng lúa nước là hoạt động chính trong kinh tế nông nghiệp của Châu Hàm Yên. Nghiên cứu chỉ ra rằng, các cánh đồng lúa nước được phân bổ dọc theo sông Lô, nơi có điều kiện tự nhiên thuận lợi. Việc canh tác lúa nước không chỉ đáp ứng nhu cầu lương thực mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế địa phương.
2.2. Canh tác nương rẫy
Bên cạnh trồng lúa nước, canh tác nương rẫy cũng là một hoạt động quan trọng. Nghiên cứu chỉ ra rằng, các khu vực đồi núi được tận dụng để trồng các loại cây lương thực như ngô, sắn. Tuy nhiên, canh tác nương rẫy thường gặp nhiều rủi ro do điều kiện thời tiết và địa hình phức tạp.
III. Chính sách ruộng đất và phát triển nông nghiệp
Luận văn đánh giá tác động của chính sách ruộng đất triều Nguyễn đối với phát triển nông nghiệp tại Châu Hàm Yên. Nghiên cứu chỉ ra rằng, các chính sách này đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc khai hoang và mở rộng diện tích canh tác. Tuy nhiên, sự phân hóa xã hội và bất bình đẳng trong sở hữu ruộng đất cũng là những vấn đề cần được giải quyết.
3.1. Chính sách ruộng đất của triều Nguyễn
Triều Nguyễn đã thực hiện nhiều chính sách nhằm quản lý và phân bổ ruộng đất. Nghiên cứu chỉ ra rằng, các chính sách này đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc khai hoang và mở rộng diện tích canh tác. Tuy nhiên, sự phân hóa xã hội và bất bình đẳng trong sở hữu ruộng đất cũng là những vấn đề cần được giải quyết.
3.2. Phát triển nông nghiệp địa phương
Các chính sách ruộng đất của triều Nguyễn đã góp phần vào sự phát triển của kinh tế địa phương. Nghiên cứu chỉ ra rằng, việc mở rộng diện tích canh tác và cải thiện kỹ thuật trồng trọt đã giúp nâng cao năng suất nông nghiệp. Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên và sự bất bình đẳng trong sở hữu ruộng đất vẫn là những thách thức lớn.
