I. Cơ sở lý luận về quản lý thuế tài nguyên
Phần này trình bày cơ sở lý luận về quản lý thuế tài nguyên, bao gồm khái niệm, đặc điểm, và vai trò của thuế tài nguyên. Thuế tài nguyên là loại thuế gián thu, áp dụng đối với hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên, nhằm khuyến khích sử dụng tài nguyên hợp lý và bảo vệ môi trường. Quản lý thuế tài nguyên là quá trình nhà nước sử dụng các biện pháp để thu thuế hiệu quả, đảm bảo mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Đặc điểm của thuế tài nguyên bao gồm việc đánh thuế dựa trên sản lượng và giá trị thương phẩm, không phụ thuộc vào mục đích khai thác. Vai trò của thuế tài nguyên là tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước và điều tiết hoạt động khai thác tài nguyên.
1.1 Khái niệm về quản lý thuế tài nguyên
Quản lý thuế tài nguyên là quá trình nhà nước sử dụng các phương tiện, cách thức để thu thuế hiệu quả, đảm bảo mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Thuế tài nguyên là loại thuế gián thu, áp dụng đối với hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên, nhằm khuyến khích sử dụng tài nguyên hợp lý và bảo vệ môi trường. Chính sách thuế tài nguyên là hệ thống các biện pháp của nhà nước để điều tiết việc sử dụng tài nguyên, đảm bảo hiệu quả và tiết kiệm.
1.2 Đặc điểm của quản lý thuế tài nguyên
Thuế tài nguyên có các đặc điểm chính như: (1) là khoản thu của ngân sách nhà nước đối với người khai thác tài nguyên; (2) đánh thuế dựa trên sản lượng và giá trị thương phẩm; (3) được cấu thành trong giá bán tài nguyên; (4) áp dụng đối với mọi tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên. Quản lý thuế tài nguyên phải đảm bảo tuân thủ pháp luật, công khai, minh bạch, và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người nộp thuế.
II. Thực trạng quản lý thuế tài nguyên tại huyện Phù Ninh
Phần này phân tích thực trạng quản lý thuế tài nguyên tại huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ, giai đoạn 2017-2019. Huyện Phù Ninh có tiềm năng lớn về tài nguyên khoáng sản, nhưng công tác quản lý thuế còn nhiều hạn chế. Số thu từ thuế tài nguyên tăng qua các năm, nhưng tỷ lệ tăng còn thấp so với tiềm năng. Nguyên nhân chính là ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên còn kém, tình trạng trốn thuế phổ biến. Công tác thanh tra, kiểm tra chưa hiệu quả, dẫn đến thất thoát nguồn thu lớn cho ngân sách nhà nước.
2.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu
Huyện Phù Ninh có đặc điểm địa lý - kinh tế - xã hội đa dạng, với tiềm năng lớn về tài nguyên khoáng sản. Tuy nhiên, công tác quản lý thuế còn nhiều hạn chế, đặc biệt là trong việc kiểm soát hoạt động khai thác tài nguyên. Chi cục Thuế huyện Phù Ninh đã có nhiều nỗ lực trong việc quản lý thuế, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn trong việc đảm bảo thu đúng, thu đủ.
2.2 Thực trạng quản lý thuế tài nguyên
Thực trạng quản lý thuế tài nguyên tại huyện Phù Ninh cho thấy, số thu từ thuế tài nguyên tăng qua các năm, nhưng tỷ lệ tăng còn thấp. Nguyên nhân chính là ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên còn kém, tình trạng trốn thuế phổ biến. Công tác thanh tra, kiểm tra chưa hiệu quả, dẫn đến thất thoát nguồn thu lớn cho ngân sách nhà nước.
III. Giải pháp tăng cường quản lý thuế tài nguyên
Phần này đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý thuế tài nguyên tại huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ. Các giải pháp bao gồm: (1) tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người nộp thuế; (2) cải thiện công tác thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm; (3) tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước; (4) nâng cao năng lực chuyên môn của cán bộ thuế. Các giải pháp này nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ, góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
3.1 Tăng cường công tác tuyên truyền
Giải pháp đầu tiên là tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người nộp thuế. Chi cục Thuế huyện Phù Ninh cần tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo để phổ biến các quy định về thuế tài nguyên, giúp người nộp thuế hiểu rõ nghĩa vụ và trách nhiệm của mình.
3.2 Cải thiện công tác thanh tra kiểm tra
Giải pháp thứ hai là cải thiện công tác thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm. Chi cục Thuế huyện Phù Ninh cần tăng cường kiểm tra đột xuất, sử dụng công nghệ thông tin để giám sát hoạt động khai thác tài nguyên, đảm bảo thu đúng, thu đủ.
