I. Giới thiệu và tính cấp thiết của đề tài
Luận văn thạc sĩ này tập trung vào việc quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại thị xã An Nhơn, Bình Định. Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một chính sách an sinh xã hội quan trọng, đảm bảo quyền lợi của người lao động và sự ổn định xã hội. Tuy nhiên, việc quản lý thu BHXH bắt buộc còn nhiều thách thức, đặc biệt là tại các địa phương như An Nhơn. Đề tài này nhằm phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH bắt buộc, góp phần nâng cao hiệu quả của hệ thống BHXH tại địa phương.
1.1. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu chính của luận văn thạc sĩ là đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại thị xã An Nhơn, Bình Định. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm: hệ thống hóa lý luận về quản lý thu BHXH bắt buộc, phân tích thực trạng, và đề xuất giải pháp cụ thể. Đề tài cũng nhằm trả lời câu hỏi: 'BHXH thị xã An Nhơn cần làm gì để hoàn thiện công tác thu BHXH bắt buộc?'
1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là các đơn vị và người lao động tham gia BHXH bắt buộc tại thị xã An Nhơn. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn về không gian (An Nhơn) và thời gian (2018-2020). Các giải pháp đề xuất có ý nghĩa thực tiễn cho hiện tại và tương lai.
II. Cơ sở lý luận về quản lý thu BHXH bắt buộc
Chương này trình bày các khái niệm cơ bản về bảo hiểm xã hội bắt buộc và quản lý thu BHXH bắt buộc. BHXH bắt buộc là hình thức bảo hiểm mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia theo quy định của pháp luật. Quản lý thu BHXH bắt buộc bao gồm các hoạt động như xác định đối tượng thu, lập dự toán, tổ chức thu, và quyết toán. Việc quản lý hiệu quả đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn quỹ BHXH và thực hiện các chế độ BHXH.
2.1. Khái niệm và đặc điểm của BHXH bắt buộc
Bảo hiểm xã hội bắt buộc là hình thức bảo hiểm được thực hiện theo quy định pháp luật, nhằm đảm bảo quyền lợi của người lao động khi gặp rủi ro như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động. Đặc điểm của BHXH bắt buộc là tính bắt buộc, tính chia sẻ rủi ro, và tính ổn định lâu dài. Quản lý thu BHXH bắt buộc đòi hỏi sự chặt chẽ, minh bạch và tuân thủ pháp luật.
2.2. Ý nghĩa và mục tiêu của quản lý thu BHXH bắt buộc
Quản lý thu BHXH bắt buộc có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo nguồn quỹ BHXH, từ đó thực hiện các chế độ BHXH cho người lao động. Mục tiêu của quản lý thu BHXH bắt buộc là thu đúng, thu đủ, và thu kịp thời, đảm bảo sự ổn định của quỹ BHXH và quyền lợi của người lao động.
III. Thực trạng quản lý thu BHXH bắt buộc tại thị xã An Nhơn
Chương này phân tích thực trạng quản lý thu BHXH bắt buộc tại thị xã An Nhơn, Bình Định. Dữ liệu được thu thập từ các báo cáo của BHXH thị xã An Nhơn và khảo sát ý kiến của người lao động, chủ sử dụng lao động, và cán bộ BHXH. Kết quả cho thấy, mặc dù công tác quản lý thu BHXH bắt buộc đã có nhiều tiến bộ, nhưng vẫn còn tồn tại các vấn đề như tỷ lệ tham gia thấp, tình trạng nợ đọng BHXH, và sự thiếu hiểu biết của người lao động về chính sách BHXH.
3.1. Đặc điểm kinh tế xã hội của thị xã An Nhơn
Thị xã An Nhơn có đặc điểm kinh tế chủ yếu là sản xuất nông nghiệp và công nghiệp nhỏ. Dân số trong độ tuổi lao động chiếm tỷ lệ cao, nhưng tỷ lệ tham gia BHXH bắt buộc chỉ đạt khoảng 10%. Điều này cho thấy sự hạn chế trong việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc tại địa phương.
3.2. Thực trạng quản lý thu BHXH bắt buộc
Công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại thị xã An Nhơn đã từng bước được hoàn thiện, với việc áp dụng các quy trình quản lý chặt chẽ và hệ thống bảng biểu thống kê. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều đơn vị nợ đọng BHXH, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ. Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động.
IV. Giải pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH bắt buộc
Chương này đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại thị xã An Nhơn, Bình Định. Các giải pháp bao gồm: hoàn thiện công tác quản lý đối tượng thu, mức thu và phương thức thu; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; và nâng cao nhận thức của người lao động và chủ sử dụng lao động về BHXH bắt buộc. Các giải pháp này nhằm đảm bảo việc thu BHXH bắt buộc được thực hiện hiệu quả, góp phần ổn định quỹ BHXH và bảo vệ quyền lợi của người lao động.
4.1. Hoàn thiện công tác quản lý đối tượng thu
Giải pháp đầu tiên là hoàn thiện công tác quản lý đối tượng thu BHXH bắt buộc, bao gồm việc xác định chính xác đối tượng tham gia, mức thu, và phương thức thu. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý và đơn vị sử dụng lao động.
4.2. Tăng cường công tác thanh tra kiểm tra
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH bắt buộc là giải pháp quan trọng nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm, đảm bảo việc thu BHXH bắt buộc được thực hiện đúng quy định.
