Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Tài Nguyên và Môi Trường: Xây Dựng Bản Đồ Trạng Thái Dinh Dưỡng Hồ Dầu Tiếng Bằng Phương Pháp Viễn Thám

• Tác giả: Nguyễn Hoàng Thông
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Thị Vân
• Trường học: Đại học Bách Khoa - Đại học Quốc gia TP.HCM
• Chuyên ngành: Quản lý Tài nguyên và Môi trường
• Đề tài: Xây dựng bản đồ trạng thái dinh dưỡng bằng phương pháp viễn thám, nghiên cứu cho hồ Dầu Tiếng
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN CỦA TÁC GIẢ
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC HÌNH ẢNH
• MỞ ĐẦU
• 0.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
• 0.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 0.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
• 0.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 0.5. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ Ý NGHĨA THỰC TIỄN
• 0.5.1. Ý nghĩa khoa học
• 0.5.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. TỔNG QUAN VỀ Ô NHIỄM DINH DƯỠNG
• 1.1.1. Khái niệm ô nhiễm dinh dưỡng
• 1.1.2. Nguyên nhân gây ra ô nhiễm dinh dưỡng
• 1.1.3. Tác hại của ô nhiễm dinh dưỡng
• 1.2. TỔNG QUAN VỀ VIỄN THÁM
• 1.2.1. Ảnh viễn thám
• 1.2.2. Thông tin viễn thám
• 1.2.3. Vệ tinh viễn thám
• 1.3. TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.3.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới
• 1.3.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 1.4. TỔNG QUAN VỀ KHU VỰC NGHIÊN CỨU
• 1.4.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên
• 1.4.2. Đặc điểm kinh tế, xã hội và môi trường
• 1.4.3. Chính sách quản lí
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. CƠ SỞ KHOA HỌC
• 2.1.1. Cơ sở viễn thám giám sát môi trường nước
• 2.1.2. Cơ sở thống kê và xử lý số liệu
• 2.1.3. Cơ sở pháp lý về chất lượng nước
• 2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.2.1. Dữ liệu đầu vào
• 2.2.2. Phương pháp xác định trạng thái dinh dưỡng
• 2.2.3. Phương pháp viễn thám. Quy trình thực hiện
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. TIỀN XỬ LÍ ẢNH VỆ TINH
• 3.1.1. Khắc phục lỗi mất tín hiệu
• 3.1.2. Hiệu chỉnh khí quyển
• 3.1.3. Hiệu chỉnh bức xạ
• 3.1.4. Nắn chỉnh hình học
• 3.2. TRẠNG THÁI DINH DƯỠNG TỪ BỘ DỮ LIỆU QUAN TRẮC
• 3.3. TRẠNG THÁI DINH DƯỠNG TỪ PHƯƠNG PHÁP VIỄN THÁM KẾT HỢP QUAN TRẮC MẶT ĐẤT
• 3.3.1. Phân tích tương quan và xây dựng mô hình hồi quy
• 3.3.2. Đánh giá độ chính xác mô hình hồi quy
• 3.3.3. Bản đồ phân bố không gian trạng thái dinh dưỡng
• 3.4. TRẠNG THÁI DINH DƯỠNG LIÊN KẾT HIỆN TƯỢNG TẢO NỞ HOA VÀ CHẤT LƯỢNG NƯỚC
• 3.5. PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
• 3.5.1. Phân tích nguyên nhân
• 3.5.2. Đề xuất giải pháp
• 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 4.1. Kiến nghị áp dụng
• 4.2. Kiến nghị cho nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu và tính cấp thiết của đề tài

Luận văn thạc sĩ này tập trung vào việc xây dựng bản đồ dinh dưỡng cho Hồ Dầu Tiếng bằng phương pháp viễn thám. Ô nhiễm dinh dưỡng, hay phú dưỡng hóa, là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến chất lượng nước và hệ sinh thái thủy vực. Hồ Dầu Tiếng, nguồn cấp nước quan trọng cho nhiều tỉnh thành, đang đối mặt với nguy cơ ô nhiễm dinh dưỡng do các hoạt động của con người. Phương pháp viễn thám được sử dụng để giám sát và đánh giá trạng thái dinh dưỡng một cách hiệu quả, tiết kiệm chi phí và thời gian so với các phương pháp truyền thống.

1.1. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chính của luận văn thạc sĩ là thành lập bản đồ dinh dưỡng và đánh giá trạng thái dinh dưỡng của Hồ Dầu Tiếng bằng kỹ thuật xử lý ảnh vệ tinh. Nghiên cứu này nhằm hỗ trợ công tác quản lý chất lượng nước hồ, đặc biệt là trong việc giám sát hiện tượng tảo nở hoa và các tác động tiêu cực đến môi trường.

1.2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Nghiên cứu này có ý nghĩa khoa học trong việc ứng dụng công nghệ viễn thám để giám sát chất lượng nước. Về mặt thực tiễn, kết quả nghiên cứu cung cấp dữ liệu liên tục theo không gian và thời gian, giúp phát hiện sớm hiện tượng ô nhiễm dinh dưỡng và đưa ra các cảnh báo kịp thời. Điều này góp phần tối ưu hóa chi phí và thời gian trong công tác quản lý tài nguyên nước.

II. Phương pháp nghiên cứu và dữ liệu

Luận văn thạc sĩ sử dụng phương pháp viễn thám kết hợp với dữ liệu quan trắc mặt đất để đánh giá trạng thái dinh dưỡng của Hồ Dầu Tiếng. Dữ liệu ảnh vệ tinh Landsat-7 và Landsat-8 được xử lý để tính toán các thông số dinh dưỡng như độ sâu Secchi, tổng phốt pho và chlorophyll-a. Các thuật toán định tính được áp dụng để phân tích tương quan giữa giá trị đo đạc thực địa và giá trị bức xạ từ ảnh vệ tinh.

2.1. Xử lý ảnh vệ tinh

Quy trình xử lý ảnh vệ tinh bao gồm khắc phục lỗi mất tín hiệu, hiệu chỉnh khí quyển, hiệu chỉnh bức xạ và nắn chỉnh hình học. Các bước này đảm bảo độ chính xác của dữ liệu ảnh trước khi tiến hành phân tích và xây dựng mô hình hồi quy.

2.2. Phân tích tương quan và xây dựng mô hình

Phân tích tương quan giữa các giá trị đo đạc thực địa và các thuật toán định tính từ ảnh vệ tinh được thực hiện để xác định mối quan hệ giữa các thông số dinh dưỡng. Mô hình hồi quy được xây dựng để định lượng giá trị các thông số và đánh giá độ chính xác của kết quả.

III. Kết quả và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy Hồ Dầu Tiếng đang có dấu hiệu phú dưỡng trên phần lớn các khu vực, với một số khu vực có dấu hiệu siêu phú dưỡng. Hiện tượng tảo nở hoa được ghi nhận tại các khu vực có giá trị TSI cao. Bản đồ dinh dưỡng được thành lập từ dữ liệu ảnh vệ tinh và các mô hình hồi quy đã cung cấp cái nhìn tổng quan về trạng thái dinh dưỡng của hồ.

3.1. Đánh giá trạng thái dinh dưỡng

Kết quả phân tích chỉ ra rằng, vào tháng 5 năm 2023, Hồ Dầu Tiếng có dấu hiệu phú dưỡng ở nhiều khu vực, với giá trị TSI cao. Điều này làm tăng nguy cơ xảy ra hiện tượng tảo nở hoa, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng nước và hệ sinh thái.

3.2. Đề xuất giải pháp

Dựa trên kết quả nghiên cứu, các giải pháp quản lý và giảm thiểu ô nhiễm dinh dưỡng được đề xuất, bao gồm kiểm soát nguồn thải, quản lý chặt chẽ các hoạt động nông nghiệp và công nghiệp xung quanh hồ, cũng như tăng cường giám sát chất lượng nước bằng công nghệ viễn thám.

IV. Kết luận và kiến nghị

Luận văn thạc sĩ đã thành công trong việc ứng dụng phương pháp viễn thám để xây dựng bản đồ dinh dưỡng cho Hồ Dầu Tiếng. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở dữ liệu quan trọng cho công tác quản lý chất lượng nước và phát triển bền vững tài nguyên thiên nhiên. Các kiến nghị cho nghiên cứu tiếp theo bao gồm mở rộng phạm vi nghiên cứu và cải tiến các thuật toán xử lý ảnh để nâng cao độ chính xác của kết quả.

4.1. Kiến nghị áp dụng

Kết quả nghiên cứu nên được áp dụng trong công tác quản lý tài nguyên nước tại Hồ Dầu Tiếng, đặc biệt là trong việc giám sát và kiểm soát hiện tượng ô nhiễm dinh dưỡng. Công nghệ viễn thám cần được tích hợp vào hệ thống quản lý môi trường để tối ưu hóa hiệu quả và chi phí.

4.2. Kiến nghị nghiên cứu tiếp theo

Các nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào việc cải tiến các thuật toán xử lý ảnh và mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các thủy vực khác. Điều này sẽ góp phần phát triển công nghệ viễn thám trong lĩnh vực giám sát môi trường nước.

Tổng quan nghiên cứu

Ô nhiễm dinh dưỡng, hay còn gọi là phú dưỡng hóa, là một trong những nguyên nhân chính làm suy giảm chất lượng nước và gây ra hiện tượng tảo nở hoa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái thủy vực. Hồ Dầu Tiếng, với diện tích lưu vực khoảng 2.700 km², là nguồn cấp nước quan trọng cho các tỉnh Tây Ninh, Bình Dương, Bình Phước, Long An và TP. Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, hồ đang đứng trước nguy cơ ô nhiễm dinh dưỡng nghiêm trọng do các hoạt động khai thác cát, nuôi trồng thủy sản, canh tác nông nghiệp và phát triển đô thị.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xây dựng bản đồ trạng thái dinh dưỡng hồ Dầu Tiếng bằng phương pháp viễn thám kết hợp với dữ liệu quan trắc thực địa, nhằm hỗ trợ công tác quản lý chất lượng nước hồ. Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn cuối mùa mưa đến đầu mùa khô 2012 – 2013 và tháng 5 năm 2023, sử dụng chỉ số trạng thái dinh dưỡng (TSI) dựa trên ba thông số chính: độ sâu Secchi, tổng phốt pho (TP) và chlorophyll-a (Chl-a).

Việc xây dựng bản đồ phân bố không gian các thông số dinh dưỡng và trạng thái dinh dưỡng hồ Dầu Tiếng có ý nghĩa quan trọng trong việc giám sát, cảnh báo sớm hiện tượng ô nhiễm dinh dưỡng và tảo nở hoa, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý hiệu quả. Phương pháp viễn thám giúp thu thập dữ liệu liên tục, bao phủ diện rộng với chi phí thấp hơn so với phương pháp truyền thống, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên lý thuyết về ô nhiễm dinh dưỡng và phú dưỡng hóa, trong đó phú dưỡng hóa được định nghĩa là sự gia tăng năng suất thực vật phù du do dư thừa các chất dinh dưỡng như nitơ và phốt pho trong môi trường nước. Chỉ số trạng thái dinh dưỡng (Trophic State Index - TSI) do Carlson phát triển năm 1977 được sử dụng làm cơ sở đánh giá mức độ dinh dưỡng của hồ dựa trên ba thông số: độ sâu Secchi (SD), tổng phốt pho (TP) và chlorophyll-a (Chl-a).

Phương pháp viễn thám được áp dụng để thu thập dữ liệu phản xạ phổ của mặt nước hồ Dầu Tiếng từ ảnh vệ tinh Landsat-7 và Landsat-8. Các thuật toán định tính dựa trên tỷ số các kênh phổ như NIR/BLUE và NIR/RED được sử dụng để ước tính các thông số SD, TP và Chl-a. Mô hình hồi quy tuyến tính và phi tuyến được xây dựng để định lượng các thông số này từ dữ liệu viễn thám, dựa trên mối tương quan với dữ liệu quan trắc thực địa.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Ô nhiễm dinh dưỡng (Eutrophication): Sự gia tăng quá mức các chất dinh dưỡng trong nước, gây ra hiện tượng tảo nở hoa.
• Chỉ số trạng thái dinh dưỡng (TSI): Chỉ số tổng hợp đánh giá mức độ phú dưỡng của thủy vực.
• Phản xạ phổ (Spectral reflectance): Đặc trưng phản xạ sóng điện từ của mặt nước, phụ thuộc vào thành phần và trạng thái nước.
• Thuật toán định tính (Qualitative algorithms): Các tỷ số kênh phổ dùng để ước tính các thông số môi trường nước từ ảnh vệ tinh.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

• Dữ liệu ảnh vệ tinh Landsat-7 và Landsat-8 thu thập tại các thời điểm khảo sát năm 2012 – 2013 và tháng 5 năm 2023.
• Dữ liệu quan trắc thực địa các thông số SD, TP và Chl-a tại các điểm lấy mẫu trên hồ Dầu Tiếng.

Phương pháp phân tích gồm:

• Tiền xử lý ảnh vệ tinh: khắc phục lỗi mất tín hiệu, hiệu chỉnh khí quyển, hiệu chỉnh bức xạ và nắn chỉnh hình học để đảm bảo chất lượng dữ liệu.
• Phân tích tương quan giữa dữ liệu quan trắc thực địa và các thuật toán định tính từ ảnh vệ tinh để xác định tỷ số kênh phổ phù hợp nhất cho từng thông số.
• Xây dựng mô hình hồi quy tuyến tính và phi tuyến để định lượng các thông số SD, TP và Chl-a từ dữ liệu viễn thám.
• Đánh giá độ chính xác mô hình bằng hệ số xác định R² và sai số dự báo.
• Lập bản đồ phân bố không gian các thông số và chỉ số TSI cho toàn bộ khu vực hồ Dầu Tiếng.
• Phân tích mối liên hệ giữa trạng thái dinh dưỡng và hiện tượng tảo nở hoa, cũng như tác động đến chất lượng nước hồ.

Quy trình nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 2/2023 đến tháng 5/2024, với cỡ mẫu quan trắc thực địa khoảng 15 điểm phân bố đều trên hồ, được lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đại diện cho các vùng đặc trưng của hồ.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mối tương quan giữa dữ liệu viễn thám và quan trắc thực địa:
   Phân tích tương quan cho thấy thông số độ sâu Secchi và tổng phốt pho có mức độ tương quan cao nhất với thuật toán tỷ số kênh NIR/BLUE (R > 0,8), trong khi chlorophyll-a tương quan tốt nhất với thuật toán NIR/RED (R > 0,8). Điều này cho thấy các thuật toán viễn thám có khả năng ước lượng chính xác các thông số dinh dưỡng quan trọng.

2. Mô hình hồi quy định lượng:
   Mô hình hồi quy tuyến tính và phi tuyến được xây dựng cho từng thông số đạt hệ số xác định R² từ 0,75 đến 0,85, với sai số dự báo dưới 15%. Mô hình này cho phép ước tính giá trị SD, TP và Chl-a từ dữ liệu ảnh vệ tinh một cách hiệu quả.

3. Bản đồ phân bố trạng thái dinh dưỡng:
   Bản đồ phân bố không gian cho thấy vào tháng 5 năm 2023, phần lớn khu vực hồ Dầu Tiếng đang trong trạng thái phú dưỡng, với khoảng 60-70% diện tích hồ có giá trị TSI vượt ngưỡng phú dưỡng. Một số khu vực có dấu hiệu siêu phú dưỡng, chiếm khoảng 15-20% diện tích, tập trung chủ yếu ở vùng thượng lưu và vùng trung lưu hồ.

4. Mối liên hệ với hiện tượng tảo nở hoa:
   Kết quả phân tích cho thấy các khu vực có giá trị TSI cao tương ứng với các điểm ghi nhận hiện tượng tảo nở hoa và suy giảm chất lượng nước, đặc biệt là giảm nồng độ oxy hòa tan. Tỷ lệ tảo nở hoa tăng lên khoảng 25% so với giai đoạn 2012 – 2013, phản ánh sự gia tăng ô nhiễm dinh dưỡng do các hoạt động nhân sinh.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng phú dưỡng và siêu phú dưỡng tại hồ Dầu Tiếng là do các hoạt động khai thác cát trái phép, nuôi cá lồng chưa được kiểm soát triệt để, cùng với việc sử dụng phân bón trong nông nghiệp và phát triển các khu du lịch tự phát ven hồ. So với các nghiên cứu trước đây tại các hồ nước ngọt trong và ngoài nước, kết quả tương quan cao giữa dữ liệu viễn thám và quan trắc thực địa khẳng định tính khả thi và hiệu quả của phương pháp viễn thám trong giám sát trạng thái dinh dưỡng.

Việc sử dụng các thuật toán tỷ số kênh phổ NIR/BLUE và NIR/RED phù hợp với đặc điểm phản xạ phổ của nước hồ Dầu Tiếng, giúp định lượng chính xác các thông số dinh dưỡng. Bản đồ phân bố không gian cung cấp cái nhìn toàn diện về hiện trạng dinh dưỡng, vượt trội hơn so với phương pháp quan trắc truyền thống chỉ tập trung tại các điểm cố định.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ tương quan, bản đồ nhiệt thể hiện phân bố TSI và các thông số dinh dưỡng, cũng như bảng so sánh giá trị TSI theo thời gian để minh họa xu hướng phú dưỡng gia tăng. Kết quả này góp phần quan trọng trong việc cảnh báo sớm và quản lý ô nhiễm dinh dưỡng tại hồ Dầu Tiếng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giám sát và kiểm soát hoạt động khai thác cát:
   Cơ quan quản lý cần thực hiện kiểm tra, giám sát chặt chẽ các hoạt động khai thác cát, xử lý nghiêm các trường hợp khai thác trái phép nhằm giảm thiểu lượng bùn, trầm tích và chất dinh dưỡng bị khuấy động, góp phần giảm ô nhiễm dinh dưỡng. Thời gian thực hiện ưu tiên trong vòng 1 năm, chủ thể là UBND các tỉnh Tây Ninh, Bình Dương, Bình Phước phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường.

2. Xử lý và quản lý nghiêm ngặt hoạt động nuôi cá lồng:
   Tiếp tục thực hiện các biện pháp dẹp bỏ nuôi cá lồng trái phép, đồng thời tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của hoạt động này đối với môi trường nước. Chủ động xây dựng quy hoạch nuôi trồng thủy sản bền vững, áp dụng công nghệ xử lý chất thải. Thời gian thực hiện trong 6 tháng đến 1 năm, chủ thể là UBND tỉnh và các ban ngành liên quan.

3. Áp dụng công nghệ viễn thám trong giám sát thường xuyên:
   Đề xuất xây dựng hệ thống giám sát chất lượng nước hồ Dầu Tiếng dựa trên công nghệ viễn thám kết hợp với quan trắc thực địa định kỳ, nhằm cung cấp dữ liệu liên tục, kịp thời phát hiện các dấu hiệu ô nhiễm dinh dưỡng và tảo nở hoa. Chủ thể thực hiện là các viện nghiên cứu, trường đại học và cơ quan quản lý môi trường, với kế hoạch triển khai trong 2 năm.

4. Quản lý và giảm thiểu nguồn thải dinh dưỡng từ nông nghiệp và du lịch:
   Khuyến khích áp dụng các biện pháp canh tác bền vững, sử dụng phân bón hợp lý, kiểm soát nước thải từ các khu du lịch tự phát ven hồ. Tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật cho người dân và doanh nghiệp. Chủ thể là Sở Nông nghiệp, Sở Du lịch và các địa phương, thực hiện trong vòng 1-2 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cơ quan quản lý tài nguyên và môi trường:
   Luận văn cung cấp dữ liệu và phương pháp giám sát hiện trạng dinh dưỡng hồ Dầu Tiếng, hỗ trợ xây dựng chính sách quản lý và ra quyết định kịp thời nhằm bảo vệ nguồn nước.

2. Các nhà nghiên cứu và học viên ngành môi trường, tài nguyên nước:
   Đây là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng công nghệ viễn thám trong đánh giá chất lượng nước, mô hình hồi quy định lượng và phân tích dữ liệu môi trường.

3. Doanh nghiệp và tổ chức hoạt động trong lĩnh vực thủy lợi, thủy sản:
   Thông tin về trạng thái dinh dưỡng và các tác động môi trường giúp doanh nghiệp điều chỉnh hoạt động sản xuất, nuôi trồng phù hợp, giảm thiểu ô nhiễm và nâng cao hiệu quả kinh tế.

4. Cộng đồng dân cư và các tổ chức phi chính phủ:
   Luận văn cung cấp kiến thức về tác hại của ô nhiễm dinh dưỡng và tảo nở hoa, giúp nâng cao nhận thức, thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng trong bảo vệ môi trường nước hồ Dầu Tiếng.

Câu hỏi thường gặp

1. Phương pháp viễn thám có ưu điểm gì so với phương pháp quan trắc truyền thống?
   Viễn thám cho phép thu thập dữ liệu liên tục, bao phủ diện rộng với chi phí thấp hơn, giúp giám sát trạng thái dinh dưỡng toàn diện hơn so với việc lấy mẫu tại các điểm cố định. Ví dụ, ảnh vệ tinh Landsat cung cấp dữ liệu định kỳ với độ phân giải không gian 30m, phù hợp cho giám sát hồ Dầu Tiếng.

2. Chỉ số TSI được tính toán dựa trên những thông số nào?
   TSI được tính dựa trên ba thông số chính: độ sâu Secchi (độ trong của nước), tổng phốt pho (TP) và chlorophyll-a (Chl-a). Ba thông số này phản ánh mức độ phú dưỡng và chất lượng nước của thủy vực.

3. Tại sao lại chọn thuật toán NIR/BLUE và NIR/RED để ước tính các thông số dinh dưỡng?
   Thuật toán NIR/BLUE có khả năng phản ánh tốt độ sâu Secchi và tổng phốt pho do đặc tính phản xạ phổ của nước và các chất dinh dưỡng, trong khi NIR/RED phù hợp để ước tính chlorophyll-a nhờ khả năng phát hiện sắc tố diệp lục của tảo.

4. Hiện tượng tảo nở hoa ảnh hưởng như thế nào đến hệ sinh thái hồ?
   Tảo nở hoa làm giảm nồng độ oxy hòa tan trong nước, gây thiếu oxy cho sinh vật thủy sinh, đồng thời một số loài tảo phát sinh độc tố gây hại cho cá và các loài khác, làm suy giảm đa dạng sinh học và chất lượng nước.

5. Các giải pháp quản lý ô nhiễm dinh dưỡng tại hồ Dầu Tiếng có thể áp dụng trong thời gian bao lâu?
   Các giải pháp như kiểm soát khai thác cát, xử lý nuôi cá lồng, áp dụng viễn thám giám sát và quản lý nguồn thải nông nghiệp có thể triển khai trong khoảng 1-2 năm, tùy thuộc vào sự phối hợp của các cơ quan và cộng đồng địa phương.

Kết luận

• Luận văn đã xây dựng thành công bản đồ phân bố không gian trạng thái dinh dưỡng hồ Dầu Tiếng dựa trên phương pháp viễn thám kết hợp dữ liệu quan trắc thực địa.
• Thuật toán NIR/BLUE và NIR/RED được xác định là phù hợp nhất để ước tính các thông số dinh dưỡng SD, TP và Chl-a với hệ số tương quan R > 0,8.
• Kết quả cho thấy hồ Dầu Tiếng đang trong trạng thái phú dưỡng và có dấu hiệu siêu phú dưỡng tại một số khu vực, làm tăng nguy cơ tảo nở hoa và suy giảm chất lượng nước.
• Nghiên cứu khẳng định tính khả thi của công nghệ viễn thám trong giám sát chất lượng nước, góp phần giảm chi phí và nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên nước.
• Đề xuất các giải pháp quản lý cụ thể nhằm giảm thiểu ô nhiễm dinh dưỡng, bảo vệ nguồn nước hồ Dầu Tiếng trong thời gian tới.

Next steps: Triển khai áp dụng hệ thống giám sát viễn thám thường xuyên, phối hợp các bên liên quan thực hiện các biện pháp quản lý và kiểm soát ô nhiễm.

Call to action: Các cơ quan quản lý và cộng đồng cần tăng cường hợp tác, ứng dụng công nghệ hiện đại để bảo vệ và phát triển bền vững nguồn tài nguyên nước hồ Dầu Tiếng.