Tổng quan nghiên cứu

Huyện Phú Riềng, tỉnh Bình Phước, được thành lập năm 2015 trên cơ sở tách từ huyện Bù Gia Mập, có tổng diện tích tự nhiên khoảng 67.376,42 ha, trong đó đất nông nghiệp chiếm tới 91,71% diện tích tự nhiên với hơn 60.951 ha đất trồng cây lâu năm chủ yếu là cây điều. Cơ cấu kinh tế năm 2021 của huyện gồm nông, lâm, thủy sản chiếm 27,3%; công nghiệp - xây dựng chiếm 48,0%; thương mại - dịch vụ chiếm 24%. Mặc dù có sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực, tốc độ chuyển dịch vẫn còn hạn chế. Từ năm 2016 đến 2021, tổng số hồ sơ đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) lần đầu là 2.863 hồ sơ, trong đó đã giải quyết 2.697 hồ sơ, đạt tỷ lệ 94%. Hồ sơ tồn đọng còn khoảng 166 hồ sơ, chiếm 5,8%. Về đăng ký biến động, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện đã tham mưu giải quyết 115.289 hồ sơ với diện tích hơn 2.525 ha, trong đó hồ sơ đăng ký biến động về thế chấp, xóa thế chấp chiếm 87,28%. Kết quả khảo sát ý kiến 204 người dân tham gia dịch vụ cho thấy mức độ hài lòng chung về kết quả giải quyết công việc đạt 33,82%, mức bình thường chiếm 55,88%, và không hài lòng 10,29%. Đặc biệt, 41,67% người dân không hài lòng về văn bản hướng dẫn và thành phần hồ sơ quy trình. Nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng công tác đăng ký đất đai và cấp GCN tại huyện Phú Riềng, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác này, góp phần hoàn thiện quản lý đất đai, bảo vệ quyền lợi người sử dụng đất và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý nhà nước về đất đai, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý nhà nước về đất đai: Đất đai là tài sản quốc gia, Nhà nước đại diện sở hữu và quản lý thống nhất theo quy định pháp luật. Quản lý nhà nước bao gồm các hoạt động như lập hồ sơ địa chính, đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận, giám sát sử dụng đất, điều tiết nguồn lợi từ đất đai.

  • Mô hình đăng ký đất đai và cấp giấy chứng nhận: Bao gồm hai hình thức đăng ký là đăng ký lần đầu và đăng ký biến động, với quy trình thủ tục cụ thể nhằm xác lập quyền sử dụng đất hợp pháp cho người dân, làm cơ sở quản lý và phát triển bền vững.

  • Khái niệm chính: Đất đai, quyền sử dụng đất, đăng ký đất đai, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hồ sơ địa chính, cơ sở dữ liệu đất đai, thủ tục hành chính trong đăng ký đất đai.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu thứ cấp từ các cơ quan quản lý như Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Phú Riềng, Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Tài chính Kế hoạch, Phòng Thống kê huyện; tài liệu pháp luật liên quan đến Luật Đất đai 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành.

  • Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp: Khảo sát trực tiếp 204 hộ gia đình, cá nhân thực hiện thủ tục đăng ký đất đai và cấp giấy chứng nhận tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Phú Riềng trong giai đoạn tháng 4 đến tháng 9 năm 2022. Mẫu khảo sát được xác định theo công thức Yamane với độ chính xác 93%.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để tổng hợp số liệu, phân tích tổng hợp, so sánh và đánh giá thực trạng; phương pháp tham vấn chuyên gia để đối chiếu, bổ sung ý kiến chuyên môn; phương pháp sử dụng bản đồ để minh họa hiện trạng sử dụng đất và biến động đất đai.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 4/2022 đến tháng 12/2022, tập trung vào giai đoạn 2016-2021 về công tác đăng ký đất đai và cấp giấy chứng nhận tại huyện Phú Riềng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Diện tích đất và cơ cấu sử dụng: Tổng diện tích tự nhiên huyện Phú Riềng là 67.376,42 ha, trong đó đất nông nghiệp chiếm 91,71% (61.792,55 ha), đất trồng cây lâu năm chiếm 90,46% diện tích tự nhiên, tương đương 60.951,25 ha.

  2. Hiệu quả công tác đăng ký cấp GCN lần đầu: Trong giai đoạn 2016-2021, tổng số hồ sơ đăng ký cấp GCN lần đầu là 2.863, đã giải quyết 2.697 hồ sơ, đạt tỷ lệ 94%. Hồ sơ tồn đọng còn 166 hồ sơ, chiếm 5,8%.

  3. Đăng ký biến động đất đai: Chi nhánh đã tham mưu giải quyết 115.289 hồ sơ đăng ký biến động với diện tích hơn 2.525 ha. Hồ sơ đăng ký biến động về thế chấp, xóa thế chấp chiếm 87,28% tổng số hồ sơ đã giải quyết.

  4. Mức độ hài lòng của người dân: Khảo sát 204 người dân cho thấy 33,82% hài lòng với kết quả giải quyết công việc, 55,88% đánh giá bình thường, 10,29% không hài lòng. Đáng chú ý, 41,67% không hài lòng về văn bản hướng dẫn và thành phần hồ sơ quy trình.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy công tác đăng ký đất đai và cấp giấy chứng nhận tại huyện Phú Riềng đã đạt được những tiến bộ đáng kể, với tỷ lệ giải quyết hồ sơ cao và hồ sơ tồn đọng giảm. Tuy nhiên, tồn tại một số khó khăn như hồ sơ tồn đọng, chất lượng hồ sơ chưa đồng đều, và sự chưa hài lòng của người dân về thủ tục hành chính, đặc biệt là về văn bản hướng dẫn và thành phần hồ sơ. Nguyên nhân chủ yếu do quy trình thủ tục còn phức tạp, phối hợp giữa các cơ quan chưa chặt chẽ, và hệ thống thông tin đất đai chưa hoàn thiện. So sánh với các nghiên cứu tại các địa phương khác như Bình Dương, Kiên Giang, và Cà Mau, tình hình tại Phú Riềng tương đồng về những khó khăn trong quản lý hồ sơ và sự hài lòng của người dân. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ tỷ lệ hồ sơ giải quyết theo năm, biểu đồ mức độ hài lòng của người dân, và bản đồ hiện trạng sử dụng đất sẽ giúp minh họa rõ nét hơn các vấn đề và xu hướng phát triển.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện chính sách pháp luật và văn bản hướng dẫn: Rà soát, cập nhật và ban hành các văn bản hướng dẫn thủ tục đăng ký đất đai và cấp giấy chứng nhận rõ ràng, minh bạch, dễ hiểu nhằm giảm thiểu sự không hài lòng của người dân về thành phần hồ sơ và quy trình. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể: Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với UBND huyện.

  2. Nâng cao hiệu quả giải quyết hồ sơ và xử lý tồn đọng: Tăng cường nguồn nhân lực, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý hồ sơ, đẩy nhanh tiến độ giải quyết hồ sơ tồn đọng, đảm bảo không để hồ sơ quá hạn. Thời gian thực hiện: 12 tháng. Chủ thể: Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Phú Riềng.

  3. Tăng cường phối hợp liên ngành: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai, các phòng ban chuyên môn của huyện và UBND các xã, thị trấn để giải quyết kịp thời các vướng mắc, tránh đùn đẩy trách nhiệm. Thời gian thực hiện: 6 tháng. Chủ thể: UBND huyện, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai.

  4. Hoàn thiện hệ thống thông tin đất đai và hồ sơ địa chính: Đẩy mạnh xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu địa chính điện tử, áp dụng công nghệ GIS để quản lý, theo dõi biến động đất đai chính xác, minh bạch, phục vụ công tác quản lý và cung cấp thông tin cho người dân. Thời gian thực hiện: 18-24 tháng. Chủ thể: Sở Tài nguyên và Môi trường, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước về đất đai: Giúp hiểu rõ thực trạng, khó khăn và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác đăng ký đất đai, từ đó cải thiện quy trình và chính sách quản lý.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý đất đai, Tài nguyên môi trường: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận, cũng như phương pháp nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực này.

  3. Cơ quan hành chính địa phương (UBND huyện, xã, phòng TN&MT): Hỗ trợ xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính công liên quan đến đất đai.

  4. Người sử dụng đất và doanh nghiệp bất động sản: Nắm bắt quy trình, thủ tục đăng ký đất đai và cấp giấy chứng nhận, từ đó chủ động thực hiện các quyền và nghĩa vụ liên quan đến đất đai.

Câu hỏi thường gặp

  1. Công tác đăng ký đất đai tại huyện Phú Riềng đã đạt được những kết quả gì?
    Công tác đăng ký đất đai đã giải quyết 94% hồ sơ cấp giấy chứng nhận lần đầu và xử lý hơn 115.000 hồ sơ đăng ký biến động trong giai đoạn 2016-2021, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý đất đai địa phương.

  2. Nguyên nhân chính gây tồn đọng hồ sơ là gì?
    Nguyên nhân chủ yếu do quy trình thủ tục còn phức tạp, phối hợp giữa các cơ quan chưa chặt chẽ, và chất lượng hồ sơ chưa đồng đều, dẫn đến việc xử lý hồ sơ bị chậm trễ.

  3. Người dân không hài lòng về điểm nào trong thủ tục đăng ký đất đai?
    41,67% người dân không hài lòng về văn bản hướng dẫn và thành phần hồ sơ quy trình, cho thấy cần cải tiến về mặt thông tin và thủ tục để thuận tiện hơn cho người dân.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả công tác đăng ký đất đai?
    Các giải pháp gồm hoàn thiện chính sách pháp luật, nâng cao hiệu quả giải quyết hồ sơ, tăng cường phối hợp liên ngành và hoàn thiện hệ thống thông tin đất đai.

  5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp thu thập số liệu sơ cấp và thứ cấp, khảo sát ý kiến người dân, tham vấn chuyên gia, phân tích thống kê mô tả, so sánh, đánh giá và sử dụng bản đồ để minh họa.

Kết luận

  • Huyện Phú Riềng có diện tích đất nông nghiệp chiếm trên 90% tổng diện tích, với nhu cầu quản lý và sử dụng đất ngày càng tăng.
  • Công tác đăng ký đất đai và cấp giấy chứng nhận đã đạt tỷ lệ giải quyết hồ sơ lần đầu 94%, đăng ký biến động xử lý hơn 115.000 hồ sơ trong giai đoạn 2016-2021.
  • Người dân đánh giá mức độ hài lòng chung ở mức trung bình, với điểm nghẽn chính là văn bản hướng dẫn và thủ tục hành chính.
  • Đề xuất các giải pháp chính sách, nâng cao hiệu quả giải quyết hồ sơ, tăng cường phối hợp liên ngành và hoàn thiện hệ thống thông tin đất đai nhằm nâng cao chất lượng công tác.
  • Tiếp tục triển khai nghiên cứu, áp dụng công nghệ thông tin và cải cách thủ tục hành chính trong giai đoạn 2023-2025 để hoàn thiện công tác đăng ký đất đai tại huyện Phú Riềng.

Call to action: Các cơ quan quản lý và người dân cần phối hợp chặt chẽ, đồng hành trong việc thực hiện các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý đất đai, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững tại địa phương.