Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đất nước đang trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế sâu rộng, đội ngũ cán bộ công chức (CBCC) giữ vai trò then chốt trong việc phát triển nền hành chính nhà nước và xã hội. Tại quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh, với tổng số 252 công chức làm việc trong 12 cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận, việc nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn của đội ngũ này là yêu cầu cấp thiết. Tuy nhiên, thực tế công tác bồi dưỡng chưa đáp ứng được nhu cầu đổi mới, nguyên nhân chủ yếu là do công tác xác định nhu cầu bồi dưỡng (NCBD) chưa được thực hiện hiệu quả. Luận văn tập trung nghiên cứu công tác xác định NCBD công chức trong các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Bình Thạnh giai đoạn 2016-2020 nhằm đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác này. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ổn định và xây dựng đội ngũ công chức có năng lực, phẩm chất đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển. Qua khảo sát, tỷ lệ nữ công chức chiếm 52,1%, trình độ đại học trở lên chiếm trên 90%, trong đó có khoảng 5,6% có trình độ thạc sĩ và tiến sĩ, cho thấy đội ngũ công chức có chất lượng cơ bản nhưng vẫn cần được bồi dưỡng nâng cao để đáp ứng yêu cầu công việc ngày càng cao.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về quản lý công, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là lý thuyết xác định nhu cầu đào tạo dựa trên năng lực. Hai mô hình chính được áp dụng gồm:

  • Mô hình xác định nhu cầu bồi dưỡng dựa trên năng lực: Xác định khoảng cách giữa năng lực hiện tại của công chức và năng lực lý tưởng cần có để thực hiện công việc hiệu quả, từ đó xác định các kiến thức, kỹ năng cần bồi dưỡng.

  • Mô hình 360° trong đánh giá nhu cầu bồi dưỡng: Thu thập thông tin từ nhiều nguồn như cấp trên, đồng nghiệp, cấp dưới, khách hàng và bản thân công chức nhằm đảm bảo tính khách quan và toàn diện trong xác định NCBD.

Các khái niệm chính bao gồm: công chức trong cơ quan chuyên môn cấp huyện, nhu cầu bồi dưỡng, xác định nhu cầu bồi dưỡng, các hình thức bồi dưỡng (tập trung, bán tập trung, tại chức, từ xa), và các chủ thể tham gia xác định NCBD (công chức, thủ trưởng, bộ phận nhân sự, khách hàng).

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp cả định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 184 phiếu hỏi đối với công chức, lãnh đạo các phòng ban chuyên môn thuộc UBND quận Bình Thạnh; phỏng vấn sâu các thủ trưởng, cán bộ quản lý và công chức; dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo, văn bản pháp luật, tài liệu quản lý nhà nước liên quan.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê mô tả số liệu định lượng về cơ cấu, trình độ, đánh giá công tác xác định NCBD; phân tích nội dung phỏng vấn để làm rõ thực trạng, nguyên nhân và đề xuất giải pháp.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2016-2020, với khảo sát thực địa và thu thập dữ liệu trong năm 2019-2020.

Cỡ mẫu khảo sát 184 người được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho các phòng ban chuyên môn và các nhóm công chức khác nhau. Phương pháp phân tích dữ liệu bao gồm thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và phân tích nội dung nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu đội ngũ công chức: Tổng số công chức trong các phòng ban chuyên môn là 252 người, trong đó nữ chiếm 52,1%. Về độ tuổi, 19% công chức dưới 30 tuổi, cho thấy lực lượng trẻ có tiềm năng phát triển. Trình độ chuyên môn đại học trở lên chiếm trên 90%, trong đó 5,6% có trình độ thạc sĩ và tiến sĩ.

  2. Thực trạng công tác xác định NCBD: Qua khảo sát, chỉ khoảng 60% công chức đánh giá công tác xác định NCBD được thực hiện phù hợp với nhu cầu thực tế. Quy trình xác định NCBD còn nhiều hạn chế như chưa thu thập đầy đủ ý kiến của các chủ thể, đặc biệt là người dân và đồng nghiệp; phương pháp xác định chủ yếu dựa vào phiếu hỏi và phỏng vấn thủ trưởng, thiếu sự đa dạng trong phương pháp.

  3. Phương pháp xác định NCBD: Phương pháp 360° được áp dụng hiệu quả tại UBND Quận 1, TP. Hồ Chí Minh, nhưng tại Bình Thạnh mới chỉ áp dụng một phần. Khoảng 70% công chức mong muốn áp dụng đa dạng phương pháp xác định NCBD để nâng cao tính khách quan và chính xác.

  4. Những hạn chế và nguyên nhân: Công tác xác định NCBD chưa phản ánh đầy đủ mong muốn của công chức, chưa xác định chính xác đối tượng cần bồi dưỡng, và nội dung bồi dưỡng chưa được vận dụng hiệu quả vào thực tế công việc. Nguyên nhân chủ yếu do thiếu sự phối hợp giữa các chủ thể, hạn chế về công nghệ thông tin và nhận thức chưa đầy đủ về tầm quan trọng của công tác xác định NCBD.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác xác định NCBD tại UBND quận Bình Thạnh còn nhiều bất cập, tương tự với các nghiên cứu trong ngành quản lý công tại các địa phương khác. Việc thiếu sự tham gia đầy đủ của các chủ thể, đặc biệt là người dân và đồng nghiệp, làm giảm tính khách quan và hiệu quả của công tác này. So với kinh nghiệm của UBND Quận 1, việc áp dụng phương pháp 360° và sử dụng công nghệ thông tin trong thu thập ý kiến đã nâng cao chất lượng xác định NCBD, góp phần cải thiện chất lượng đội ngũ công chức.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện tỷ lệ công chức theo độ tuổi, trình độ chuyên môn, mức độ hài lòng với công tác xác định NCBD và các phương pháp được sử dụng. Bảng tổng hợp các hạn chế và nguyên nhân cũng giúp minh họa rõ nét thực trạng và cơ sở để đề xuất giải pháp.

Ý nghĩa của nghiên cứu là làm rõ vai trò then chốt của công tác xác định NCBD trong nâng cao năng lực đội ngũ công chức, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và chất lượng phục vụ nhân dân tại địa phương.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức của các chủ thể về công tác xác định NCBD: Tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo nhằm nâng cao nhận thức cho công chức, thủ trưởng và bộ phận nhân sự về tầm quan trọng và quy trình xác định NCBD. Mục tiêu đạt 90% công chức và lãnh đạo hiểu rõ và thực hiện đúng quy trình trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Nội vụ phối hợp với các cơ quan đào tạo.

  2. Hoàn thiện quy trình và đa dạng hóa phương pháp xác định NCBD: Áp dụng phương pháp 360°, kết hợp phiếu hỏi, phỏng vấn sâu, quan sát và thu thập ý kiến khách hàng để đảm bảo tính khách quan và toàn diện. Mục tiêu nâng tỷ lệ công chức hài lòng với công tác xác định NCBD lên trên 80% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: UBND quận phối hợp Phòng Nội vụ.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong thu thập và xử lý thông tin NCBD: Xây dựng hệ thống khảo sát trực tuyến, cổng thông tin phản hồi của người dân và công chức để thu thập dữ liệu nhanh chóng, chính xác. Mục tiêu hoàn thành hệ thống trong 18 tháng và áp dụng thường xuyên. Chủ thể thực hiện: Phòng Công nghệ thông tin phối hợp Phòng Nội vụ.

  4. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng phù hợp với từng giai đoạn phát triển nghề nghiệp của công chức: Phân loại đối tượng bồi dưỡng theo trình độ, vị trí công tác và nhu cầu thực tế để tổ chức các khóa học phù hợp. Mục tiêu hoàn thiện kế hoạch bồi dưỡng chi tiết cho từng nhóm công chức trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Nội vụ và các cơ quan chuyên môn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo các cơ quan hành chính nhà nước cấp huyện, quận: Giúp hiểu rõ về tầm quan trọng và quy trình xác định NCBD, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển nguồn nhân lực.

  2. Phòng Nội vụ và bộ phận quản lý nhân sự: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng kế hoạch bồi dưỡng phù hợp, áp dụng các phương pháp xác định NCBD hiệu quả.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý công: Là tài liệu tham khảo quý giá về công tác xác định NCBD trong bối cảnh quản lý công tại địa phương, giúp phát triển nghiên cứu sâu hơn.

  4. Các tổ chức đào tạo và bồi dưỡng công chức: Hỗ trợ thiết kế chương trình đào tạo sát với nhu cầu thực tế, nâng cao chất lượng bồi dưỡng công chức.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao việc xác định nhu cầu bồi dưỡng công chức lại quan trọng?
    Xác định NCBD giúp phát hiện khoảng cách giữa năng lực hiện tại và yêu cầu công việc, từ đó xây dựng kế hoạch bồi dưỡng phù hợp, nâng cao hiệu quả công việc và tiết kiệm chi phí đào tạo.

  2. Những chủ thể nào tham gia vào công tác xác định NCBD?
    Bao gồm công chức bản thân, thủ trưởng trực tiếp, đồng nghiệp, bộ phận quản lý nhân sự và khách hàng (người dân), nhằm đảm bảo tính khách quan và toàn diện.

  3. Phương pháp 360° trong xác định NCBD là gì?
    Là phương pháp thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau như cấp trên, đồng nghiệp, cấp dưới và khách hàng để đánh giá toàn diện nhu cầu bồi dưỡng của công chức.

  4. Các hình thức bồi dưỡng công chức phổ biến hiện nay?
    Gồm bồi dưỡng tập trung, bán tập trung, tại chức (vừa học vừa làm) và bồi dưỡng từ xa, phù hợp với từng đối tượng và điều kiện công tác.

  5. Làm thế nào để ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xác định NCBD?
    Thông qua xây dựng hệ thống khảo sát trực tuyến, cổng phản hồi ý kiến công chức và người dân, giúp thu thập dữ liệu nhanh, chính xác và dễ dàng phân tích.

Kết luận

  • Đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Bình Thạnh có chất lượng cơ bản tốt nhưng cần nâng cao năng lực thông qua công tác bồi dưỡng hiệu quả.
  • Công tác xác định nhu cầu bồi dưỡng hiện còn nhiều hạn chế do thiếu sự tham gia đầy đủ của các chủ thể và phương pháp chưa đa dạng.
  • Áp dụng phương pháp 360° và công nghệ thông tin là hướng đi hiệu quả để nâng cao chất lượng xác định NCBD.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao nhận thức, hoàn thiện quy trình, ứng dụng công nghệ và xây dựng kế hoạch bồi dưỡng phù hợp.
  • Nghiên cứu mở ra hướng phát triển tiếp theo trong việc hoàn thiện công tác quản lý nguồn nhân lực công chức tại địa phương, kêu gọi các cơ quan liên quan triển khai thực hiện các giải pháp đề xuất.