Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh ngành du lịch phát triển mạnh mẽ và trở thành ngành kinh tế mũi nhọn tại Việt Nam, việc nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực ngành Quản trị du lịch-lữ hành, khách sạn, nhà hàng và dịch vụ ăn uống trở thành yêu cầu cấp thiết. Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh (HUTECH) với hơn 20.000 sinh viên đang đào tạo chính quy các ngành này, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho thị trường lao động. Tuy nhiên, sự hài lòng của sinh viên đối với chất lượng dịch vụ đào tạo vẫn còn nhiều vấn đề cần được khảo sát và cải thiện.
Mục tiêu nghiên cứu là xác định các nhân tố chất lượng dịch vụ đào tạo ảnh hưởng đến sự hài lòng của sinh viên ngành Quản trị du lịch-lữ hành, khách sạn, nhà hàng và dịch vụ ăn uống tại HUTECH, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo. Nghiên cứu được thực hiện trên mẫu 313 sinh viên năm 2, 3, 4 và cựu sinh viên, thu thập dữ liệu từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2016. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả đào tạo, đồng thời hỗ trợ nhà trường và khoa quản trị du lịch-lữ hành, khách sạn, nhà hàng và dịch vụ ăn uống cải tiến dịch vụ, nâng cao sự hài lòng của sinh viên, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành dịch vụ du lịch.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về chất lượng dịch vụ và sự hài lòng khách hàng, trong đó:
- Lý thuyết dịch vụ và dịch vụ giáo dục đại học: Dịch vụ được định nghĩa là các hoạt động nhằm thỏa mãn nhu cầu khách hàng, trong đó giáo dục đại học được xem như một loại dịch vụ đặc thù với khách hàng chính là sinh viên.
- Chất lượng dịch vụ: Được đo lường dựa trên sự so sánh giữa kỳ vọng và thực tế trải nghiệm của khách hàng (Oliver, 1980). Mô hình SERVQUAL phân tích chất lượng dịch vụ qua 5 yếu tố: độ hữu hình, độ tin cậy, độ đáp ứng, sự đảm bảo và độ thấu cảm.
- Sự hài lòng của khách hàng: Là cảm nhận tích cực khi dịch vụ đáp ứng hoặc vượt kỳ vọng, được xem là kết quả của chất lượng dịch vụ.
- Mô hình nghiên cứu: Bao gồm 8 nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của sinh viên: (1) Thực hành, (2) Chương trình ngoại khóa, (3) Chương trình nội dung đào tạo, (4) Học phí, (5) Đội ngũ giảng viên, (6) Cơ sở vật chất, (7) Đội ngũ nhân viên, (8) Thư viện.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng:
- Nghiên cứu định tính: Thu thập ý kiến chuyên gia, giảng viên, cựu sinh viên và sinh viên hiện tại qua thảo luận nhóm để xây dựng bảng câu hỏi khảo sát phù hợp.
- Nghiên cứu định lượng: Khảo sát 350 sinh viên ngành Quản trị du lịch-lữ hành, khách sạn, nhà hàng và dịch vụ ăn uống tại HUTECH bằng bảng hỏi Likert 5 mức độ, thu thập được 313 phiếu hợp lệ.
- Phân tích dữ liệu: Sử dụng phần mềm SPSS 20 để kiểm định độ tin cậy thang đo (Cronbach’s Alpha > 0,7), phân tích nhân tố khám phá (EFA) để rút gọn biến, và phân tích hồi quy bội để xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến sự hài lòng.
- Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2016, phân tích và báo cáo kết quả trong tháng 6 năm 2016.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
- Bảy nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của sinh viên được xác định gồm: Thực hành, Chương trình ngoại khóa, Chương trình nội dung đào tạo, Học phí, Đội ngũ giảng viên, Cơ sở vật chất và Đội ngũ nhân viên. Trong đó, nhân tố Thực hành và Chương trình ngoại khóa có tác động mạnh nhất với hệ số hồi quy lần lượt là khoảng 0,35 và 0,28, chiếm tỷ lệ ảnh hưởng lớn hơn 60% tổng ảnh hưởng.
- Mức độ hài lòng chung của sinh viên được đánh giá ở mức trung bình khá với điểm trung bình khoảng 3,6 trên thang 5 điểm.
- Đội ngũ giảng viên và cơ sở vật chất được sinh viên đánh giá chưa cao bằng các nhân tố khác, điểm trung bình lần lượt là 3,4 và 3,3, thấp hơn mức trung bình chung.
- Sự khác biệt về mức độ hài lòng giữa các nhóm sinh viên: Sinh viên năm 3 và năm 4 có mức độ hài lòng cao hơn sinh viên năm 2 và cựu sinh viên, trong khi không có sự khác biệt đáng kể về giới tính.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy yếu tố thực hành và chương trình ngoại khóa đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao sự hài lòng của sinh viên, phù hợp với các nghiên cứu trước đây nhấn mạnh tầm quan trọng của trải nghiệm thực tế và hoạt động ngoại khóa trong giáo dục đại học ngành dịch vụ. Mức độ hài lòng trung bình khá phản ánh nhu cầu cải thiện về đội ngũ giảng viên và cơ sở vật chất, điều này đồng nhất với các báo cáo ngành cho thấy sinh viên mong muốn được hỗ trợ tốt hơn về mặt giảng dạy và điều kiện học tập.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột so sánh điểm trung bình các nhân tố và biểu đồ tròn thể hiện tỷ lệ ảnh hưởng của từng nhân tố đến sự hài lòng. Bảng hồi quy bội minh họa mức độ ảnh hưởng cụ thể của từng nhân tố, giúp nhà trường xác định ưu tiên cải tiến.
Đề xuất và khuyến nghị
- Tăng cường hoạt động thực hành: Đẩy mạnh hợp tác với doanh nghiệp để tổ chức các buổi thực hành, thực tập thực tế nhằm nâng cao kỹ năng nghề nghiệp cho sinh viên. Mục tiêu tăng điểm hài lòng thực hành lên 4,0 trong vòng 1 năm, do khoa Quản trị du lịch-lữ hành chủ trì.
- Phát triển chương trình ngoại khóa đa dạng: Tổ chức thêm các hoạt động kỹ năng mềm, hội thảo nghề nghiệp và ngày hội việc làm để tăng cường trải nghiệm sinh viên. Mục tiêu tăng số lượng sự kiện ngoại khóa lên ít nhất 10 sự kiện/năm, do phòng Công tác sinh viên phối hợp thực hiện.
- Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng sư phạm và chuyên môn, khuyến khích giảng viên tham gia nghiên cứu khoa học và thực tế ngành. Mục tiêu cải thiện điểm đánh giá giảng viên lên 3,8 trong 2 năm, do Ban giám hiệu và khoa quản lý.
- Cải thiện cơ sở vật chất: Đầu tư nâng cấp phòng học, trang thiết bị giảng dạy và khuôn viên học tập, đảm bảo môi trường học tập hiện đại, tiện nghi. Mục tiêu hoàn thành nâng cấp trong vòng 18 tháng, do Ban quản lý cơ sở vật chất nhà trường.
- Tăng cường truyền thông và tư vấn học tập: Cung cấp thông tin rõ ràng về chương trình đào tạo, hỗ trợ sinh viên trong việc lựa chọn môn học phù hợp với năng lực và định hướng nghề nghiệp. Mục tiêu nâng cao sự hài lòng về chương trình đào tạo lên 3,9 trong 1 năm, do khoa và phòng Đào tạo phối hợp thực hiện.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
- Ban giám hiệu và nhà quản lý trường đại học: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách nâng cao chất lượng đào tạo, cải thiện dịch vụ sinh viên, từ đó tăng uy tín và hiệu quả đào tạo.
- Giảng viên và cán bộ khoa Quản trị du lịch-lữ hành, khách sạn, nhà hàng và dịch vụ ăn uống: Tham khảo để điều chỉnh phương pháp giảng dạy, phát triển chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu sinh viên và thị trường lao động.
- Sinh viên ngành quản trị du lịch và dịch vụ: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong quá trình học tập, từ đó chủ động tham gia các hoạt động thực hành và ngoại khóa để nâng cao kỹ năng.
- Các nhà nghiên cứu và sinh viên cao học, thạc sĩ: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, mô hình lý thuyết và kết quả phân tích để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến chất lượng dịch vụ giáo dục và sự hài lòng sinh viên.
Câu hỏi thường gặp
Những nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng của sinh viên?
Thực hành và chương trình ngoại khóa là hai nhân tố có tác động mạnh nhất, chiếm hơn 60% ảnh hưởng tổng thể, cho thấy trải nghiệm thực tế và hoạt động bên ngoài lớp học rất quan trọng.Mức độ hài lòng chung của sinh viên ngành này tại HUTECH như thế nào?
Sinh viên đánh giá mức độ hài lòng ở mức trung bình khá với điểm trung bình khoảng 3,6 trên thang 5 điểm, cho thấy còn nhiều tiềm năng để cải thiện.Có sự khác biệt về sự hài lòng giữa các nhóm sinh viên không?
Sinh viên năm 3 và năm 4 có mức độ hài lòng cao hơn sinh viên năm 2 và cựu sinh viên, trong khi không có sự khác biệt đáng kể giữa nam và nữ.Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
Nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng, sử dụng bảng hỏi Likert 5 mức độ, phân tích độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) và hồi quy bội để đánh giá các nhân tố ảnh hưởng.Những đề xuất chính để nâng cao sự hài lòng của sinh viên là gì?
Tăng cường thực hành, phát triển chương trình ngoại khóa, nâng cao chất lượng giảng viên, cải thiện cơ sở vật chất và tăng cường truyền thông, tư vấn học tập là các giải pháp trọng tâm được đề xuất.
Kết luận
- Nghiên cứu xác định 7 nhân tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng của sinh viên ngành Quản trị du lịch-lữ hành, khách sạn, nhà hàng và dịch vụ ăn uống tại HUTECH, trong đó thực hành và chương trình ngoại khóa có tác động mạnh nhất.
- Mức độ hài lòng chung của sinh viên đạt mức trung bình khá, phản ánh nhu cầu cải thiện về đội ngũ giảng viên và cơ sở vật chất.
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để nhà trường và khoa quản trị du lịch-lữ hành, khách sạn, nhà hàng và dịch vụ ăn uống xây dựng các chính sách nâng cao chất lượng đào tạo.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường thực hành, ngoại khóa, nâng cao năng lực giảng viên và cải thiện cơ sở vật chất trong vòng 1-2 năm tới.
- Khuyến khích các nhà quản lý, giảng viên và sinh viên tham khảo để cùng phối hợp nâng cao sự hài lòng và chất lượng đào tạo, góp phần phát triển nguồn nhân lực ngành dịch vụ du lịch chất lượng cao.
Hãy bắt đầu áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao trải nghiệm học tập và sự hài lòng của sinh viên ngay hôm nay!