I. Khái niệm và đặc điểm của Bảo hiểm xã hội bắt buộc
Bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc là một trụ cột trong hệ thống an sinh xã hội, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi cho người lao động (NLĐ). Bản chất của BHXH là sự tương trợ, chia sẻ rủi ro, mang tính nhân văn và nhân đạo. Luận văn đề cập đến nhiều định nghĩa về BHXH, từ nguồn tra cứu khác nhau như Đại từ điển Tiếng Việt, Từ điển giải thích từ ngữ Luật học, Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và Luật BHXH năm 2014. Tất cả đều hướng đến việc đảm bảo quyền lợi vật chất cho NLĐ khi họ gặp rủi ro như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng góp vào quỹ BHXH. BHXH bắt buộc khác với BHXH tự nguyện ở tính chất bắt buộc tham gia của NLĐ và người sử dụng lao động (NSDLĐ). Đặc điểm của BHXH bắt buộc là bảo vệ NLĐ trong và sau quá trình lao động, trợ cấp khi ốm đau, tai nạn, thai sản...; các sự kiện và rủi ro liên quan đến thu nhập của NLĐ được bù đắp một phần thông qua BHXH; và mối quan hệ giữa các bên tham gia BHXH (NLĐ, NSDLĐ), bên bảo hiểm và người được bảo hiểm được thiết lập trên cơ sở quy định của pháp luật.
II. Nội dung pháp luật về BHXH bắt buộc
Luật BHXH năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành là cơ sở pháp lý cho việc thực hiện BHXH bắt buộc. Luận văn phân tích các nội dung chính của pháp luật về BHXH bắt buộc, bao gồm đối tượng tham gia, mức đóng, phương thức đóng, các chế độ BHXH, tài chính thực hiện, xử lý vi phạm và giải quyết tranh chấp. Đối tượng tham gia BHXH bắt buộc bao gồm NLĐ làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên, kể cả hợp đồng mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng; người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn. Mức đóng BHXH bắt buộc được tính dựa trên mức lương, tiền công của NLĐ. Pháp luật quy định cụ thể các chế độ BHXH như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất. Việc xử lý vi phạm và giải quyết tranh chấp về BHXH bắt buộc được thực hiện theo quy định của pháp luật nhằm đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan.
III. Thực tiễn thực hiện BHXH bắt buộc tại Công ty Cổ phần SmartOSC
Luận văn đánh giá thực tiễn thực hiện pháp luật về BHXH bắt buộc tại Công ty Cổ phần SmartOSC giai đoạn 2020-2022. Thông qua việc phân tích số liệu về cơ cấu lao động, số lượng NLĐ tham gia BHXH, tình hình giải quyết các chế độ BHXH, luận văn chỉ ra những thuận lợi và khó khăn trong việc thực hiện BHXH tại công ty. Những khó khăn có thể bao gồm việc tuân thủ quy định của pháp luật, việc quản lý và theo dõi quá trình đóng BHXH, cũng như việc giải quyết các chế độ BHXH cho NLĐ. Từ đó, luận văn đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật của công ty, hiệu quả của việc thực hiện BHXH bắt buộc, cũng như những tác động của BHXH đến quyền lợi của NLĐ và hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty.
IV. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện BHXH bắt buộc
Dựa trên những phân tích về lý luận, pháp luật và thực tiễn, luận văn đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về BHXH bắt buộc và nâng cao hiệu quả thực hiện tại Công ty Cổ phần SmartOSC. Các kiến nghị có thể bao gồm việc hoàn thiện các quy định pháp luật về đối tượng tham gia, mức đóng, chế độ BHXH, cũng như việc tăng cường công tác quản lý, giám sát và thanh tra việc thực hiện BHXH. Đối với Công ty Cổ phần SmartOSC, luận văn đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả thực hiện BHXH bắt buộc, đảm bảo quyền lợi của NLĐ và góp phần vào sự phát triển bền vững của công ty. Mục tiêu là hướng tới việc thực hiện BHXH toàn dân, đảm bảo an sinh xã hội và góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
