Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam giai đoạn 2010-2014, các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) ngành xây dựng tại Đà Nẵng đang đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng. Theo báo cáo của ngành, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, sản phẩm dư thừa không tiêu thụ được, cùng với tình trạng thua lỗ và mất vốn chủ sở hữu diễn ra phổ biến. Đặc biệt, sự cạnh tranh khốc liệt từ các doanh nghiệp lớn đến từ Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh đã làm giảm thị phần của các doanh nghiệp địa phương. Trong giai đoạn đô thị hóa mạnh mẽ 1995-2010, ngành xây dựng phát triển nhanh nhưng từ 2010 trở đi, sự phát triển này chững lại, đòi hỏi các doanh nghiệp phải có chiến lược kinh doanh phù hợp để tồn tại và phát triển bền vững.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xây dựng và đề xuất chiến lược kinh doanh giai đoạn 2015-2020 cho Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Công trình Đô thị Đà Nẵng (Công ty DTC), từ đó làm mô hình khái quát cho các DNNVV ngành xây dựng tại Đà Nẵng. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động kinh doanh của Công ty DTC trong giai đoạn 2010-2014, với các đề xuất áp dụng cho giai đoạn 2015-2020. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, thích ứng với môi trường kinh doanh biến động, đồng thời góp phần phát triển ngành xây dựng địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược kinh doanh hiện đại, bao gồm:

  • Lý thuyết chiến lược kinh doanh: Định nghĩa chiến lược theo Alfred Chandler, Quinn, Johnson & Scholes, và Porter, nhấn mạnh chiến lược là tập hợp các quyết định và hành động nhằm sử dụng hiệu quả nguồn lực để đạt mục tiêu dài hạn và tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

  • Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael E. Porter: Phân tích các lực lượng ảnh hưởng đến ngành xây dựng gồm nguy cơ đối thủ mới, mức độ cạnh tranh nội bộ, sức mạnh thương lượng của người mua và nhà cung cấp, cùng áp lực từ sản phẩm thay thế.

  • Ma trận SWOT và QSPM: Công cụ phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức, đồng thời lựa chọn chiến lược tối ưu dựa trên đánh giá định lượng các yếu tố nội bộ và bên ngoài.

  • Mô hình Thẻ điểm cân bằng (Balanced Scorecard - BSC): Hệ thống quản trị chiến lược giúp chuyển hóa tầm nhìn và chiến lược thành các mục tiêu cụ thể trên bốn khía cạnh: tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ, đào tạo và phát triển.

Các khái niệm chính bao gồm: chiến lược kinh doanh, lợi thế cạnh tranh, ma trận SWOT, ma trận QSPM, thẻ điểm cân bằng BSC, KPI (chỉ số đánh giá thành tích then chốt).

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp phân tích số liệu thứ cấp và sơ cấp:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo ngành xây dựng Đà Nẵng, các tài liệu pháp luật liên quan đến chính sách xây dựng và kinh tế địa phương, cùng số liệu tài chính và hoạt động của Công ty DTC giai đoạn 2010-2014. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát, phỏng vấn lãnh đạo và nhân viên Công ty DTC.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích SWOT để đánh giá môi trường nội bộ và bên ngoài; áp dụng ma trận IFE và EFE để định lượng các yếu tố ảnh hưởng; sử dụng ma trận QSPM để lựa chọn chiến lược kinh doanh tối ưu; triển khai mô hình BSC để xây dựng hệ thống thực thi chiến lược và KPI.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát được thực hiện với khoảng 50 cán bộ quản lý và nhân viên Công ty DTC, lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện cho các phòng ban chủ chốt.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong năm 2014, xây dựng chiến lược và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2015-2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Phân tích môi trường bên ngoài cho thấy Công ty DTC đang đối mặt với nhiều thách thức từ chính sách thắt chặt đầu tư công, cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp lớn, và áp lực từ công nghệ mới. Ma trận EFE cho điểm tổng 2,7, cho thấy phản ứng của công ty với môi trường bên ngoài ở mức trung bình.

  2. Phân tích môi trường nội bộ chỉ ra điểm mạnh của Công ty DTC là đội ngũ nhân sự có kinh nghiệm, hệ thống quản lý tương đối hiệu quả và uy tín trên thị trường địa phương. Tuy nhiên, điểm yếu gồm hạn chế về nguồn lực tài chính và công nghệ lạc hậu. Ma trận IFE cho điểm tổng 2,8, phản ánh năng lực nội bộ ở mức khá.

  3. Lựa chọn chiến lược kinh doanh qua ma trận QSPM cho thấy chiến lược tập trung vào nâng cao năng lực quản lý dự án, đổi mới công nghệ và mở rộng thị trường địa phương là tối ưu với tổng điểm hấp dẫn cao nhất (3,5 trên thang 4).

  4. Xây dựng hệ thống thực thi chiến lược theo mô hình BSC giúp Công ty DTC xác định rõ các mục tiêu tài chính (tăng trưởng doanh thu 15%/năm), khách hàng (tăng mức độ hài lòng lên 85%), quy trình nội bộ (rút ngắn thời gian thi công 10%), và đào tạo phát triển (đào tạo 100% nhân viên theo kế hoạch).

Thảo luận kết quả

Kết quả phân tích cho thấy Công ty DTC có tiềm năng phát triển nếu biết tận dụng điểm mạnh và cơ hội thị trường, đồng thời khắc phục điểm yếu và ứng phó với thách thức. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng tại các thành phố lớn, chiến lược tập trung vào đổi mới công nghệ và nâng cao năng lực quản lý dự án được đánh giá là phù hợp với quy mô và nguồn lực của DNNVV.

Việc áp dụng mô hình BSC giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện và hệ thống về chiến lược, từ đó dễ dàng theo dõi và điều chỉnh kế hoạch thực thi. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ ma trận SWOT, QSPM và bản đồ chiến lược BSC để minh họa mối quan hệ nhân quả và mức độ ưu tiên các mục tiêu.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư công nghệ xây dựng hiện đại nhằm nâng cao năng suất và chất lượng công trình, giảm chi phí thi công. Mục tiêu đạt được trong vòng 2 năm, do Ban Giám đốc phối hợp với phòng Kỹ thuật thực hiện.

  2. Phát triển năng lực quản lý dự án chuyên nghiệp thông qua đào tạo và tuyển dụng nhân sự có kinh nghiệm, áp dụng các phần mềm quản lý dự án hiện đại. Mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu rủi ro, hoàn thành trong 1 năm.

  3. Mở rộng thị trường địa phương và khu vực lân cận bằng cách tăng cường hoạt động marketing, xây dựng quan hệ đối tác chiến lược với các nhà thầu lớn. Mục tiêu tăng doanh thu 15%/năm, triển khai liên tục trong giai đoạn 2015-2020.

  4. Xây dựng hệ thống KPI và áp dụng mô hình BSC để giám sát tiến độ thực hiện chiến lược, đảm bảo các mục tiêu tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và đào tạo được thực hiện đồng bộ. Ban Quản trị chịu trách nhiệm triển khai trong 6 tháng đầu năm 2015.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo các doanh nghiệp nhỏ và vừa ngành xây dựng: Nhận diện các chiến lược phù hợp với quy mô và nguồn lực, áp dụng mô hình quản trị hiện đại để nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Nhà quản trị dự án và chuyên viên phát triển kinh doanh: Áp dụng các công cụ phân tích SWOT, QSPM và BSC để xây dựng và thực thi chiến lược hiệu quả.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Kinh tế xây dựng: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, phân tích chiến lược và ứng dụng thực tiễn trong ngành xây dựng.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và hiệp hội doanh nghiệp: Hiểu rõ thực trạng và nhu cầu của DNNVV ngành xây dựng tại Đà Nẵng để xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược kinh doanh là gì và tại sao quan trọng với doanh nghiệp nhỏ ngành xây dựng?
    Chiến lược kinh doanh là kế hoạch tổng thể giúp doanh nghiệp sử dụng hiệu quả nguồn lực để đạt mục tiêu dài hạn và tạo lợi thế cạnh tranh. Với doanh nghiệp nhỏ ngành xây dựng, chiến lược giúp thích ứng với môi trường biến động, nâng cao hiệu quả và tồn tại bền vững.

  2. Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Porter áp dụng thế nào trong ngành xây dựng?
    Mô hình giúp phân tích các yếu tố ảnh hưởng như đối thủ mới, cạnh tranh nội bộ, sức mạnh người mua và nhà cung cấp, sản phẩm thay thế. Qua đó, doanh nghiệp xác định được áp lực cạnh tranh và cơ hội để xây dựng chiến lược phù hợp.

  3. Ma trận SWOT và QSPM có vai trò gì trong hoạch định chiến lược?
    SWOT giúp nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. QSPM định lượng và so sánh các chiến lược khả thi dựa trên các yếu tố này, giúp lựa chọn chiến lược tối ưu.

  4. Lợi ích của việc áp dụng mô hình Thẻ điểm cân bằng (BSC) trong doanh nghiệp nhỏ là gì?
    BSC giúp chuyển hóa chiến lược thành các mục tiêu cụ thể trên bốn khía cạnh, tạo sự đồng bộ trong thực thi, giám sát tiến độ và đánh giá hiệu quả, từ đó nâng cao khả năng đạt mục tiêu chiến lược.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp nhỏ ngành xây dựng có thể nâng cao năng lực quản lý dự án?
    Doanh nghiệp cần đầu tư đào tạo nhân sự, áp dụng công nghệ quản lý hiện đại, xây dựng quy trình chuẩn và tăng cường giám sát, từ đó nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro trong thi công.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa các lý luận về hoạch định chiến lược kinh doanh và áp dụng thành công vào phân tích thực trạng Công ty DTC, một doanh nghiệp nhỏ ngành xây dựng tại Đà Nẵng.
  • Phân tích môi trường nội bộ và bên ngoài cho thấy công ty có điểm mạnh và cơ hội nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức cần giải pháp kịp thời.
  • Lựa chọn chiến lược tập trung vào đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực quản lý và mở rộng thị trường được đánh giá là tối ưu cho giai đoạn 2015-2020.
  • Áp dụng mô hình BSC giúp công ty xây dựng hệ thống thực thi chiến lược hiệu quả, đảm bảo các mục tiêu tài chính, khách hàng, quy trình và đào tạo được thực hiện đồng bộ.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, giám sát tiến độ qua KPI và điều chỉnh chiến lược phù hợp với biến động thị trường. Đề nghị các doanh nghiệp nhỏ ngành xây dựng tham khảo và áp dụng mô hình này để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Hành động ngay hôm nay để xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả cho doanh nghiệp bạn!