Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ, việc đổi mới phương pháp dạy học trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong dạy học được xem là một trong những bước đi quan trọng để đáp ứng nhu cầu này. Tại trường Cao đẳng Sư phạm Luangprabang, tỉnh Luangprabang, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, việc ứng dụng CNTT trong dạy học còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo. Nghiên cứu này nhằm khảo sát thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học tại trường, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả ứng dụng CNTT, góp phần đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng giáo dục.

Khảo sát được thực hiện trên 30 cán bộ quản lý, 31 giảng viên và 150 sinh viên của trường trong năm học 2018-2019. Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá nhận thức, kỹ năng ứng dụng CNTT của đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý, thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học, cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động này. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách, kế hoạch phát triển CNTT trong giáo dục tại trường Cao đẳng Sư phạm Luangprabang, đồng thời góp phần nâng cao năng lực quản lý và đổi mới phương pháp dạy học trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và ứng dụng CNTT trong dạy học. Lý thuyết quản lý giáo dục nhấn mạnh vai trò của cán bộ quản lý trong việc xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra hoạt động ứng dụng CNTT nhằm đạt mục tiêu giáo dục. Lý thuyết về ứng dụng CNTT trong giáo dục tập trung vào việc sử dụng các công cụ kỹ thuật hiện đại như máy tính, phần mềm, mạng Internet để hỗ trợ quá trình dạy và học, đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực, sáng tạo.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học: quá trình tác động có mục đích của cán bộ quản lý đến hoạt động ứng dụng CNTT nhằm nâng cao hiệu quả dạy học.
  • Hoạt động dạy học: sự tương tác giữa giáo viên và học sinh nhằm đạt mục tiêu giáo dục.
  • Ứng dụng CNTT trong dạy học: sử dụng các công nghệ và công cụ CNTT để thiết kế bài giảng, tổ chức giảng dạy, kiểm tra đánh giá và trao đổi thông tin.
  • Năng lực quản lý: khả năng xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra của cán bộ quản lý trong việc triển khai ứng dụng CNTT.
  • Yếu tố ảnh hưởng: bao gồm năng lực cán bộ quản lý, trình độ CNTT của giảng viên, cơ sở hạ tầng, chính sách và nhận thức của các bên liên quan.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp phân tích lý luận và khảo sát thực tiễn.

  • Nguồn dữ liệu:
    • Dữ liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật, nghị quyết, các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về ứng dụng CNTT trong giáo dục.
    • Dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát bằng bảng hỏi, quan sát và phỏng vấn trực tiếp tại trường Cao đẳng Sư phạm Luangprabang.
  • Cỡ mẫu: 30 cán bộ quản lý, 31 giảng viên và 150 sinh viên được chọn ngẫu nhiên từ các khoa chuyên môn.
  • Phương pháp chọn mẫu: chọn mẫu ngẫu nhiên nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng nghiên cứu.
  • Phương pháp phân tích: sử dụng thống kê mô tả (tỷ lệ %, điểm trung bình) để đánh giá nhận thức, kỹ năng và thực trạng ứng dụng CNTT; phân tích tương quan để đánh giá mối quan hệ giữa các yếu tố ảnh hưởng; so sánh kết quả giữa các nhóm đối tượng.
  • Timeline nghiên cứu: khảo sát và thu thập dữ liệu trong năm học 2018-2019, xử lý và phân tích dữ liệu trong vòng 6 tháng tiếp theo, hoàn thiện đề xuất biện pháp trong 3 tháng cuối.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về tầm quan trọng của ứng dụng CNTT trong dạy học
    Các cán bộ quản lý và giảng viên đánh giá cao vai trò của CNTT trong việc làm bài giảng sinh động hơn (điểm trung bình 2,7/3), nâng cao kỹ năng tin học cho sinh viên (2,67/3) và tăng tính sáng tạo của giáo viên (2,57/3). Tuy nhiên, mức độ nhận thức về việc tăng cường tương tác giữa thầy cô và học trò (2,26/3) và chia sẻ bài giảng với đồng nghiệp (2,27/3) còn ở mức trung bình.

  2. Kỹ năng ứng dụng CNTT của giảng viên
    Khoảng 32% giảng viên tự đánh giá có kỹ năng sử dụng máy tính và cập nhật kiến thức CNTT ở mức khá, 28% ở mức trung bình và 11,5% ở mức yếu. Kỹ năng khai thác Internet và sử dụng kho dữ liệu điện tử cũng được đánh giá ở mức trung bình (khoảng 22-23%). Sự đánh giá của cán bộ quản lý thường cao hơn so với tự đánh giá của giảng viên, phản ánh sự khích lệ và động viên trong quản lý.

  3. Thực trạng nội dung và hình thức ứng dụng CNTT trong dạy học
    Nội dung ứng dụng CNTT trong thực hiện bài giảng được đánh giá cao nhất (điểm trung bình 2,35/3). Ngược lại, ứng dụng CNTT trong tương tác, trao đổi bài học với sinh viên và đồng nghiệp được đánh giá thấp nhất (1,65/3). Sinh viên cũng thể hiện mức độ hài lòng trung bình với việc ứng dụng CNTT của giảng viên (khoảng 2,3/3). Hệ thống máy chiếu được trang bị tại giảng đường nhưng mạng Internet còn hạn chế, không phủ sóng toàn bộ khu vực giảng dạy, ảnh hưởng đến khả năng tương tác và khai thác tài liệu trực tuyến.

  4. Yếu tố ảnh hưởng đến quản lý ứng dụng CNTT
    Năng lực quản lý của cán bộ quản lý, đặc biệt là khả năng xây dựng kế hoạch và tổ chức triển khai, có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả ứng dụng CNTT. Cơ sở hạ tầng CNTT còn hạn chế, chính sách và nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên cũng là những yếu tố quan trọng tác động đến hoạt động này. Sự phát triển của khoa học công nghệ hiện đại và các chính sách phát triển giáo dục tạo điều kiện thuận lợi nhưng chưa được khai thác tối đa.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy nhận thức và kỹ năng ứng dụng CNTT của giảng viên và cán bộ quản lý tại trường Cao đẳng Sư phạm Luangprabang còn chưa đồng đều, ảnh hưởng đến hiệu quả triển khai ứng dụng CNTT trong dạy học. Mức độ ứng dụng CNTT trong thiết kế và thực hiện bài giảng tương đối tốt, tuy nhiên, việc sử dụng CNTT để tăng cường tương tác và chia sẻ học liệu còn hạn chế do yếu tố hạ tầng và kỹ năng.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế và trong khu vực, tình trạng này tương tự với nhiều trường học ở các nước đang phát triển, nơi mà cơ sở vật chất và năng lực CNTT của đội ngũ giáo viên chưa đồng bộ. Việc nâng cao nhận thức, kỹ năng và đầu tư cơ sở hạ tầng là những yếu tố then chốt để thúc đẩy ứng dụng CNTT hiệu quả hơn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện mức độ hài lòng của sinh viên với các hình thức ứng dụng CNTT, bảng so sánh kỹ năng CNTT tự đánh giá của giảng viên và đánh giá của cán bộ quản lý, cũng như biểu đồ phân bố nhận thức về tầm quan trọng của CNTT trong dạy học.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cán bộ quản lý, giảng viên về ứng dụng CNTT
    Tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo định kỳ nhằm nâng cao nhận thức về vai trò và lợi ích của CNTT trong dạy học. Mục tiêu đạt 90% cán bộ quản lý và giảng viên có nhận thức tích cực trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu và phòng đào tạo.

  2. Chỉ đạo tổ chức bồi dưỡng kỹ năng ứng dụng CNTT cho cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên
    Xây dựng chương trình đào tạo kỹ năng CNTT chuyên sâu, bao gồm thiết kế bài giảng điện tử, khai thác Internet và phần mềm hỗ trợ dạy học. Mục tiêu nâng tỷ lệ giảng viên đạt kỹ năng khá trở lên lên 70% trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng đào tạo phối hợp với các chuyên gia CNTT.

  3. Xây dựng chế độ khuyến khích, khen thưởng giảng viên tích cực ứng dụng CNTT
    Thiết lập các tiêu chí đánh giá và thưởng cho giảng viên có sáng kiến, đổi mới phương pháp dạy học bằng CNTT. Mục tiêu tạo động lực thúc đẩy ứng dụng CNTT trong toàn trường trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu và công đoàn trường.

  4. Huy động nguồn lực đầu tư hiện đại hóa cơ sở hạ tầng CNTT
    Đầu tư nâng cấp hệ thống mạng Internet phủ sóng toàn bộ khu vực giảng đường, trang bị thêm máy chiếu, máy tính và thiết bị hỗ trợ dạy học hiện đại. Mục tiêu hoàn thành trong 24 tháng với ngân sách được phân bổ hợp lý. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu phối hợp với các phòng chức năng và các nhà tài trợ.

  5. Chỉ đạo kiểm tra, đánh giá thường xuyên hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học
    Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả ứng dụng CNTT, tổ chức kiểm tra định kỳ và lấy ý kiến phản hồi từ sinh viên để điều chỉnh kịp thời. Mục tiêu duy trì chất lượng và phát triển bền vững trong dài hạn. Chủ thể thực hiện: Phòng đào tạo và phòng kiểm tra đánh giá.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục các trường cao đẳng, đại học
    Giúp nâng cao năng lực quản lý ứng dụng CNTT, xây dựng kế hoạch và tổ chức triển khai hiệu quả trong nhà trường.

  2. Giảng viên và giáo viên các cấp
    Tham khảo các biện pháp đổi mới phương pháp dạy học bằng CNTT, nâng cao kỹ năng thiết kế và thực hiện bài giảng điện tử.

  3. Sinh viên ngành quản lý giáo dục và công nghệ giáo dục
    Nắm bắt thực trạng và các giải pháp ứng dụng CNTT trong giáo dục, phục vụ nghiên cứu và thực hành nghề nghiệp.

  4. Các nhà hoạch định chính sách giáo dục và chuyên gia CNTT trong giáo dục
    Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách, đầu tư và phát triển hạ tầng CNTT trong giáo dục phù hợp với điều kiện thực tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao ứng dụng CNTT trong dạy học lại quan trọng đối với trường cao đẳng sư phạm?
    CNTT giúp đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao tính tương tác, sáng tạo và hiệu quả tiếp thu của sinh viên. Nó cũng hỗ trợ quản lý giáo dục hiệu quả hơn, phù hợp với xu thế phát triển giáo dục hiện đại.

  2. Những khó khăn chính trong việc ứng dụng CNTT tại trường Cao đẳng Sư phạm Luangprabang là gì?
    Bao gồm hạn chế về cơ sở hạ tầng như mạng Internet chưa phủ sóng toàn bộ, thiết bị CNTT còn thiếu, kỹ năng CNTT của giảng viên chưa đồng đều, đặc biệt là giảng viên lớn tuổi còn ngại đổi mới.

  3. Làm thế nào để nâng cao kỹ năng ứng dụng CNTT cho giảng viên?
    Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn kỹ năng CNTT chuyên sâu, khuyến khích tự học và chia sẻ kinh nghiệm, đồng thời xây dựng môi trường hỗ trợ và khích lệ đổi mới sáng tạo trong giảng dạy.

  4. Vai trò của cán bộ quản lý trong quản lý ứng dụng CNTT là gì?
    Cán bộ quản lý chịu trách nhiệm xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra việc ứng dụng CNTT, tạo điều kiện về cơ sở vật chất và động viên đội ngũ giảng viên, đảm bảo hoạt động ứng dụng CNTT hiệu quả.

  5. Các biện pháp nào giúp cải thiện hạ tầng CNTT trong trường?
    Huy động nguồn lực đầu tư nâng cấp mạng Internet, trang bị thiết bị hiện đại, bảo trì và quản lý hiệu quả cơ sở vật chất CNTT, phối hợp với các tổ chức bên ngoài để hỗ trợ tài chính và kỹ thuật.

Kết luận

  • Ứng dụng CNTT trong dạy học tại trường Cao đẳng Sư phạm Luangprabang còn nhiều hạn chế do yếu tố quản lý, kỹ năng giảng viên và cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ.
  • Nhận thức về tầm quan trọng của CNTT trong dạy học được đánh giá cao nhưng chưa đồng đều giữa các nội dung và đối tượng.
  • Kỹ năng ứng dụng CNTT của giảng viên ở mức trung bình, cần được nâng cao thông qua đào tạo và bồi dưỡng chuyên môn.
  • Cơ sở hạ tầng CNTT cần được đầu tư hiện đại hóa để đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học và quản lý giáo dục.
  • Các biện pháp quản lý ứng dụng CNTT cần được triển khai đồng bộ, có tính khả thi và phù hợp với điều kiện thực tế của trường.

Next steps: Triển khai các chương trình đào tạo kỹ năng CNTT cho cán bộ quản lý và giảng viên, đồng thời huy động nguồn lực nâng cấp cơ sở hạ tầng trong vòng 1-2 năm tới.

Call to action: Các nhà quản lý giáo dục và giảng viên cần chủ động tham gia các hoạt động bồi dưỡng CNTT, đồng thời phối hợp xây dựng môi trường học tập và làm việc hiện đại, sáng tạo để nâng cao chất lượng giáo dục.