Tổng quan nghiên cứu

Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương (Viện) là đơn vị sự nghiệp công lập đầu ngành về phòng chống sốt rét và các bệnh do ký sinh trùng, côn trùng truyền bệnh tại Việt Nam, trực tiếp chỉ đạo chuyên môn tại 28 tỉnh, thành phố phía Bắc. Từ năm 2019 đến 2022, Viện đã tập trung triển khai chuẩn hóa hoạt động văn phòng (HĐVP) nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành và phát triển bền vững. Việc chuẩn hóa HĐVP được xem là giải pháp quan trọng để tạo sự thống nhất, chuyên nghiệp và hiệu quả trong công tác văn phòng, góp phần nâng cao năng suất lao động và uy tín của Viện.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung khảo sát thực trạng chuẩn hóa HĐVP tại Viện, đánh giá các biện pháp đã triển khai, đồng thời đề xuất giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả chuẩn hóa. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các hoạt động chuẩn hóa từ lập kế hoạch, tổ chức nhân sự, bố trí nguồn lực tài chính, triển khai thực hiện đến tổng kết, đánh giá trong giai đoạn 2019-2022. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ Viện duy trì vị thế Viện loại 1 theo quyết định của Bộ Y tế, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng công tác văn phòng trong các cơ quan hành chính sự nghiệp thuộc lĩnh vực y tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị văn phòng hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết quản trị văn phòng: Văn phòng được hiểu là bộ máy điều hành tổng hợp, thực hiện chức năng tham mưu, tổng hợp, trợ giúp điều hành và hậu cần cho cơ quan. Hoạt động văn phòng bao gồm xây dựng kế hoạch, quản lý thông tin, tổ chức văn thư lưu trữ, lễ tân, quản lý cơ sở vật chất.

  • Khái niệm chuẩn hóa hoạt động văn phòng: Chuẩn hóa là quá trình xây dựng, ban hành, phổ biến, kiểm tra và cải tiến các quy chế, quy định, quy trình nhằm đảm bảo hoạt động văn phòng được thực hiện thống nhất, hiệu quả và chuyên nghiệp.

  • Nguyên tắc chuẩn hóa: Đơn giản hóa, đồng thuận, hợp pháp - hợp lý, tính khoa học và hiệu quả, cải tiến liên tục.

  • Quy trình chuẩn hóa HĐVP gồm 6 bước: xác định hoạt động cần chuẩn hóa, chọn hình thức chuẩn hóa, xây dựng và ban hành chuẩn mực, phổ biến và hướng dẫn, kiểm tra đánh giá, điều chỉnh và bổ sung.

Các khái niệm chính bao gồm: văn phòng, hoạt động văn phòng, chuẩn hóa, quy chế, quy định, quy trình, tiêu chuẩn ISO/IEC 17025 và 15189.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để phân tích toàn diện vấn đề chuẩn hóa HĐVP. Các phương pháp cụ thể gồm:

  • Phương pháp hệ thống: Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về văn phòng và chuẩn hóa HĐVP.

  • Phương pháp tổng hợp, thống kê: Thu thập và tổng hợp số liệu về các quy chế, quy định, quy trình đã ban hành tại Viện.

  • Phương pháp phân tích: Đánh giá ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của thực trạng chuẩn hóa HĐVP.

  • Phương pháp phỏng vấn: Thu thập thông tin từ lãnh đạo và cán bộ thực hiện để có cái nhìn toàn diện về việc chuẩn hóa.

Nguồn dữ liệu chính là các văn bản quy phạm nội bộ của Viện, báo cáo thực hiện kế hoạch chuẩn hóa, kết quả kiểm tra đánh giá, cùng các cuộc phỏng vấn với lãnh đạo và cán bộ. Cỡ mẫu khảo sát gồm toàn bộ cán bộ văn phòng và lãnh đạo Viện tham gia vào quá trình chuẩn hóa. Thời gian nghiên cứu tập trung từ 2019 đến 2022, giai đoạn Viện bắt đầu triển khai chuẩn hóa HĐVP một cách bài bản.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức và quan điểm lãnh đạo về chuẩn hóa HĐVP: Lãnh đạo Viện đánh giá cao vai trò của chuẩn hóa HĐVP trong việc tạo sự ổn định, thống nhất và nâng cao hiệu quả quản lý. Viện trưởng nhấn mạnh văn phòng là “cánh tay đắc lực” trong công tác điều hành, cần tích hợp chuẩn hóa HĐVP với hệ thống quản lý chất lượng ISO 17025 và 15189.

  2. Kế hoạch và tổ chức thực hiện chuẩn hóa: Từ năm 2019, Viện đã xây dựng kế hoạch chuẩn hóa HĐVP với mục tiêu cụ thể và thời hạn hoàn thành. Năm 2020, thành lập Hội đồng xét duyệt quy trình (Hội đồng SOPs) để triển khai chuẩn hóa. Viện đã ban hành hơn 30 quy chế, quy định, quy trình liên quan đến hoạt động văn phòng, đạt khoảng 85% kế hoạch đề ra.

  3. Nguồn lực và nhân sự: Viện bố trí nguồn lực tài chính hợp lý cho công tác chuẩn hóa, đồng thời phân công rõ ràng trách nhiệm cho các phòng ban, đặc biệt là Phòng Hành chính quản trị chịu trách nhiệm chính. Tuy nhiên, khoảng 20% cán bộ văn phòng chưa được đào tạo bài bản về chuẩn hóa, ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện.

  4. Kiểm tra, đánh giá và cải tiến: Viện tổ chức kiểm tra, đánh giá định kỳ hàng năm với khung tiêu chí cụ thể, đạt điểm trung bình 82/100 theo thang điểm đánh giá. Việc xử lý vi phạm và khen thưởng còn chưa đồng bộ, chỉ khoảng 60% các vi phạm được xử lý kịp thời. Việc cải tiến quy trình dựa trên kết quả đánh giá được thực hiện liên tục nhưng chưa có hệ thống hóa rõ ràng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy Viện đã có bước tiến quan trọng trong chuẩn hóa HĐVP, thể hiện qua việc xây dựng hệ thống quy chế, quy định và quy trình tương đối đầy đủ, đồng thời có sự quan tâm chỉ đạo sát sao từ lãnh đạo. Việc thành lập Hội đồng SOPs và đưa chuẩn hóa vào kế hoạch phát triển dài hạn là điểm mạnh giúp duy trì tính bền vững của công tác này.

Tuy nhiên, hạn chế về nguồn nhân lực chuyên môn và việc phổ biến, đào tạo chưa đồng đều dẫn đến sự chênh lệch trong nhận thức và thực hiện chuẩn hóa giữa các bộ phận. So với một số nghiên cứu trong ngành quản trị văn phòng, mức độ áp dụng quy trình chuẩn hóa tại Viện còn ở mức trung bình khá, chưa đạt mức xuất sắc. Việc kiểm tra, đánh giá và xử lý vi phạm chưa thực sự nghiêm túc cũng là nguyên nhân làm giảm hiệu quả chuẩn hóa.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện số lượng quy chế, quy định, quy trình ban hành theo năm; biểu đồ tròn phân bố mức độ nhận thức cán bộ về chuẩn hóa; bảng điểm đánh giá kết quả chuẩn hóa theo các tiêu chí. Những biểu đồ này giúp minh họa rõ nét tiến trình và hiệu quả của công tác chuẩn hóa tại Viện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức và đào tạo chuyên sâu cho cán bộ văn phòng: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn định kỳ về chuẩn hóa HĐVP, đặc biệt cho cán bộ mới và những người chưa được đào tạo bài bản. Mục tiêu đạt 100% cán bộ văn phòng được đào tạo trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Hành chính quản trị phối hợp Phòng Khoa học - Đào tạo.

  2. Cải thiện biện pháp tổ chức thực hiện chuẩn hóa: Rà soát, cập nhật và hoàn thiện hệ thống quy chế, quy định, quy trình cho phù hợp với thực tế và yêu cầu pháp luật mới. Đẩy mạnh phổ biến, hướng dẫn thực hiện qua các hình thức đa dạng như hội thảo, tài liệu điện tử. Thời gian thực hiện: 18 tháng. Chủ thể: Hội đồng SOPs và Ban lãnh đạo Viện.

  3. Đẩy mạnh hoạt động kiểm tra, đánh giá và xử lý vi phạm: Xây dựng quy trình kiểm tra, đánh giá định kỳ rõ ràng, minh bạch, có chế tài xử lý vi phạm và khen thưởng kịp thời. Mục tiêu nâng điểm đánh giá chuẩn hóa lên trên 90/100 trong 2 năm tới. Chủ thể: Ban Kiểm tra nội bộ và Hội đồng SOPs.

  4. Hoàn thiện bộ máy tổ chức chuẩn hóa và nâng cao chất lượng đội ngũ thực hiện: Thành lập bộ phận chuyên trách chuẩn hóa HĐVP với nhân sự đủ năng lực, có kế hoạch phát triển đội ngũ chuyên môn. Thời gian: 24 tháng. Chủ thể: Ban Giám đốc Viện và Phòng Tổ chức cán bộ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo các cơ quan hành chính sự nghiệp y tế: Nghiên cứu giúp hiểu rõ vai trò và phương pháp chuẩn hóa HĐVP, từ đó áp dụng nâng cao hiệu quả quản lý tại đơn vị mình.

  2. Cán bộ làm công tác văn phòng: Có thể áp dụng các kiến thức, quy trình chuẩn hóa để thực hiện công việc chuyên nghiệp, đồng bộ và hiệu quả hơn.

  3. Chuyên gia, nhà nghiên cứu quản trị văn phòng: Tài liệu cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về chuẩn hóa HĐVP trong lĩnh vực y tế, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo.

  4. Sinh viên, học viên ngành quản trị văn phòng và quản lý nhà nước: Tham khảo để hiểu rõ hơn về quy trình chuẩn hóa, áp dụng vào học tập và thực tiễn công tác.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chuẩn hóa hoạt động văn phòng là gì?
    Chuẩn hóa HĐVP là quá trình xây dựng, ban hành, phổ biến, kiểm tra và cải tiến các quy chế, quy định, quy trình nhằm đảm bảo hoạt động văn phòng được thực hiện thống nhất, hiệu quả và chuyên nghiệp. Ví dụ, việc chuẩn hóa quy trình soạn thảo văn bản giúp giảm thiểu sai sót và tăng tốc độ xử lý công việc.

  2. Tại sao chuẩn hóa HĐVP lại quan trọng đối với Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương?
    Chuẩn hóa giúp tạo sự ổn định, thống nhất trong quản lý và điều hành, nâng cao năng suất lao động và uy tín của Viện. Việc này đặc biệt quan trọng khi Viện là đơn vị đầu ngành, cần đảm bảo chất lượng và hiệu quả trong mọi hoạt động.

  3. Những khó khăn chính khi triển khai chuẩn hóa HĐVP tại Viện là gì?
    Khó khăn gồm nhận thức chưa đồng đều của cán bộ, thiếu nguồn nhân lực chuyên môn, việc phổ biến và đào tạo chưa đầy đủ, cùng với hoạt động kiểm tra, xử lý vi phạm chưa nghiêm túc. Điều này ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện chuẩn hóa.

  4. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả chuẩn hóa HĐVP gồm những gì?
    Tiêu chí bao gồm nhận thức về chuẩn hóa, kế hoạch và tổ chức thực hiện, xây dựng và áp dụng quy chế, quy định, quy trình, kiểm tra đánh giá và kết quả thực hiện. Mỗi tiêu chí được chấm điểm theo thang 100, giúp đánh giá toàn diện.

  5. Làm thế nào để duy trì và cải tiến liên tục công tác chuẩn hóa HĐVP?
    Cần tổ chức đánh giá định kỳ, thu thập phản hồi từ cán bộ, cập nhật quy chế, quy định phù hợp với thay đổi pháp luật và thực tiễn, đồng thời đào tạo liên tục cho cán bộ. Việc này giúp chuẩn hóa luôn phù hợp và hiệu quả theo thời gian.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng chuẩn hóa hoạt động văn phòng tại Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương trong giai đoạn 2019-2022.
  • Viện đã đạt được nhiều kết quả tích cực như xây dựng hệ thống quy chế, quy định, thành lập Hội đồng SOPs và đưa chuẩn hóa vào kế hoạch phát triển dài hạn.
  • Hạn chế chính là nhận thức chưa đồng đều, nguồn lực nhân sự còn thiếu và hoạt động kiểm tra, xử lý vi phạm chưa hiệu quả.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao nhận thức, cải tiến tổ chức thực hiện, đẩy mạnh kiểm tra đánh giá và hoàn thiện bộ máy thực hiện chuẩn hóa.
  • Tiếp theo, Viện cần triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm tới để nâng cao hiệu quả chuẩn hóa, góp phần phát triển bền vững và nâng cao uy tín của Viện.

Call-to-action: Các cơ quan, đơn vị trong lĩnh vực y tế và quản trị văn phòng nên nghiên cứu và áp dụng các giải pháp chuẩn hóa HĐVP để nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành, góp phần phát triển tổ chức chuyên nghiệp, hiện đại.