Tổng quan nghiên cứu

Ngành hàng không Việt Nam đã chứng kiến sự phát triển vượt bậc trong những năm gần đây, với tốc độ tăng trưởng đứng thứ 7 thế giới, phản ánh tầm quan trọng của ngành trong nền kinh tế và an ninh quốc gia. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các hãng hàng không nội địa và quốc tế, việc nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng trở thành yếu tố sống còn để duy trì và phát triển thương hiệu. Trung tâm phục vụ khách hàng của hãng hàng không Jetstar Pacific, hãng hàng không giá rẻ đầu tiên tại Việt Nam, đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp dịch vụ hỗ trợ khách hàng qua các kênh điện thoại, email và livechat.

Tuy nhiên, trong 6 tháng cuối năm 2018, chỉ số hài lòng của khách hàng khi gọi đến tổng đài Jetstar Pacific có xu hướng giảm, đặc biệt là về thời gian chờ đợi và tỷ lệ giải quyết vấn đề ngay trong cuộc gọi đầu tiên, lần lượt chỉ đạt khoảng 42% và dưới 75%. Điều này đặt ra thách thức lớn cho trung tâm trong việc cải thiện chất lượng dịch vụ nhằm nâng cao sự hài lòng của khách hàng. Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định các yếu tố chất lượng dịch vụ ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng tại Trung tâm phục vụ khách hàng Jetstar Pacific, phân tích thực trạng và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ đến năm 2025. Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi thời gian từ tháng 6/2016 đến tháng 6/2019, với khảo sát trực tiếp khách hàng từ tháng 4 đến tháng 6/2019 tại Trung tâm phục vụ khách hàng của Jetstar Pacific.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình SERVQUAL của Parasuraman và cộng sự (1985), một trong những mô hình phổ biến nhất để đánh giá chất lượng dịch vụ, bao gồm năm thành phần chính:

  • Tính hữu hình (Tangibility): Các yếu tố vật lý liên quan đến dịch vụ như thiết bị, nhân viên và cơ sở vật chất.
  • Độ tin cậy (Reliability): Khả năng thực hiện dịch vụ đúng như cam kết, chính xác và đáng tin cậy.
  • Khả năng đáp ứng (Responsiveness): Sự sẵn sàng giúp đỡ khách hàng và cung cấp dịch vụ nhanh chóng, linh hoạt.
  • Sự đảm bảo (Assurance): Kiến thức, thái độ và khả năng truyền cảm hứng niềm tin, sự tự tin cho khách hàng.
  • Sự đồng cảm (Empathy): Sự quan tâm, chăm sóc cá nhân dành cho khách hàng.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng vận dụng lý thuyết về sự hài lòng của khách hàng dựa trên mô hình xác nhận của Oliver (1981), trong đó sự hài lòng được xem là kết quả của việc so sánh giữa kỳ vọng và nhận thức thực tế về dịch vụ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng.

  • Phương pháp định tính: Phỏng vấn tay đôi với các chuyên gia và nhân viên trung tâm nhằm xác định các yếu tố chất lượng dịch vụ ảnh hưởng đến sự hài lòng, đồng thời hiệu chỉnh thang đo.
  • Phương pháp định lượng: Khảo sát trực tiếp 238 khách hàng (bao gồm khách lẻ và đại lý) có liên hệ với Trung tâm phục vụ khách hàng Jetstar Pacific trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 6/2019. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS 25, sử dụng kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), thống kê mô tả, kiểm định giá trị trung bình và độ lệch chuẩn để đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng.

Cỡ mẫu 238 được chọn dựa trên số lượng phản hồi hợp lệ từ 300 bảng câu hỏi phát ra, đảm bảo tính đại diện cho khách hàng sử dụng dịch vụ tại trung tâm. Phương pháp chọn mẫu là phi xác suất, tập trung vào những khách hàng có tương tác thực tế với trung tâm qua các kênh hỗ trợ. Thời gian nghiên cứu kéo dài 3 năm với số liệu thứ cấp và 3 tháng khảo sát sơ cấp, giúp đánh giá toàn diện thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tính hữu hình là yếu tố có điểm trung bình thấp nhất (2,735/5), phản ánh chất lượng giao tiếp và thái độ của tổng đài viên còn nhiều hạn chế.

    • Chỉ khoảng 21,4% khách hàng đồng ý rằng tổng đài viên có giọng nói rõ ràng.
    • Tỷ lệ đồng ý về thái độ đúng mực của nhân viên cũng thấp với điểm trung bình 2,99.
    • Quy trình tuyển dụng nghiêm ngặt nhưng vẫn tồn tại sự không đồng đều về kỹ năng giao tiếp và ngoại ngữ.
  2. Độ tin cậy đạt điểm trung bình 3,649, cho thấy trung tâm thực hiện khá tốt các cam kết về dịch vụ.

    • Khách hàng đánh giá cao việc trung tâm chú ý đến nhu cầu đặc biệt và quy trình bán vé hiệu quả.
    • Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số trường hợp xử lý chưa kịp thời hoặc không nhất quán thông tin.
  3. Khả năng đáp ứng có điểm trung bình 3,464, phản ánh sự sẵn sàng hỗ trợ khách hàng nhưng còn hạn chế về tốc độ phản hồi.

    • Tỷ lệ các cuộc gọi phải chờ trung bình 52,3% trong 6 tháng đầu năm 2019.
    • Khách hàng thường phàn nàn về thời gian chờ đợi và khó tiếp cận nhân viên tổng đài.
  4. Sự đảm bảo và sự đồng cảm được đánh giá cao với điểm trung bình lần lượt là 3,002 và 3,776.

    • Khách hàng cảm nhận được sự quan tâm cá nhân và niềm tin từ nhân viên trung tâm.
    • Đây là hai yếu tố được duy trì tốt, không cần đề xuất giải pháp cải thiện trong nghiên cứu.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy yếu tố tính hữu hình là điểm nghẽn chính ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng tại Trung tâm phục vụ khách hàng Jetstar Pacific. Việc nhân viên tổng đài có giọng nói không rõ ràng, nói nhanh hoặc sử dụng ngôn ngữ không chuẩn mực làm giảm trải nghiệm khách hàng, đặc biệt trong môi trường hàng không đòi hỏi sự chính xác và chuyên nghiệp cao. So sánh với các nghiên cứu trong ngành dịch vụ, yếu tố này thường được xem là nền tảng để tạo ấn tượng ban đầu và duy trì sự tin tưởng.

Mặc dù độ tin cậysự đồng cảm được đánh giá tích cực, nhưng tỷ lệ cuộc gọi phải chờ và thời gian phản hồi còn cao cho thấy trung tâm cần cải thiện về mặt tổ chức và nhân lực để nâng cao khả năng đáp ứng. Các sai sót trong giao tiếp như không hỏi tên khách, không xin phép chờ máy hay không cảm ơn khách hàng cũng làm giảm chất lượng dịch vụ tổng thể.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột so sánh điểm trung bình các yếu tố chất lượng dịch vụ, biểu đồ đường thể hiện tỷ lệ cuộc gọi phải chờ theo tháng, và bảng thống kê các sai sót giao tiếp phổ biến. So với các nghiên cứu quốc tế, kết quả tương đồng về tầm quan trọng của các yếu tố SERVQUAL, tuy nhiên mức độ hài lòng về tính hữu hình và khả năng đáp ứng tại Jetstar Pacific còn thấp hơn mức trung bình ngành.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo kỹ năng giao tiếp và ngoại ngữ cho nhân viên tổng đài

    • Tổ chức các khóa học tiếng Anh chuyên ngành hàng không và kỹ năng giao tiếp chuẩn mực.
    • Định kỳ đánh giá và huấn luyện lại nhằm nâng cao chất lượng phản hồi khách hàng.
    • Thời gian thực hiện: 6-12 tháng, chủ thể: Phòng Đào tạo và Trung tâm phục vụ khách hàng.
  2. Cải thiện quy trình tuyển dụng và đánh giá năng lực nhân viên

    • Áp dụng bài kiểm tra kỹ năng giao tiếp và ngoại ngữ nghiêm ngặt hơn trong vòng phỏng vấn.
    • Thiết lập tiêu chuẩn năng lực rõ ràng và chính sách thưởng phạt minh bạch.
    • Thời gian thực hiện: 3-6 tháng, chủ thể: Phòng Nhân sự và Trung tâm phục vụ khách hàng.
  3. Ứng dụng công nghệ để giảm thời gian chờ và nâng cao khả năng đáp ứng

    • Đầu tư phần mềm quản lý cuộc gọi, phân luồng tự động và thống kê cuộc gọi nhỡ.
    • Tăng cường nhân sự vào giờ cao điểm dựa trên dữ liệu lưu lượng cuộc gọi.
    • Thời gian thực hiện: 6 tháng, chủ thể: Ban Quản lý Trung tâm và Phòng Công nghệ thông tin.
  4. Xây dựng kênh hỗ trợ riêng biệt cho khách hàng nước ngoài

    • Thiết lập đội ngũ nhân viên chuyên trách hỗ trợ bằng tiếng Anh và các ngôn ngữ khác.
    • Cập nhật thường xuyên thông tin và chính sách dịch vụ đa ngôn ngữ.
    • Thời gian thực hiện: 6-9 tháng, chủ thể: Trung tâm phục vụ khách hàng và Phòng Đào tạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý các hãng hàng không

    • Lợi ích: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng khách hàng, từ đó xây dựng chiến lược nâng cao chất lượng dịch vụ.
    • Use case: Định hướng phát triển trung tâm dịch vụ khách hàng, cải thiện quy trình vận hành.
  2. Nhân viên và quản lý Trung tâm phục vụ khách hàng

    • Lợi ích: Nắm bắt các kỹ năng cần thiết và các giải pháp thực tiễn để nâng cao hiệu quả công việc.
    • Use case: Áp dụng các phương pháp đào tạo và cải tiến quy trình giao tiếp với khách hàng.
  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Marketing dịch vụ

    • Lợi ích: Tham khảo mô hình nghiên cứu SERVQUAL trong ngành hàng không tại Việt Nam, phương pháp phân tích dữ liệu thực tiễn.
    • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu liên quan đến chất lượng dịch vụ và sự hài lòng khách hàng.
  4. Các đơn vị cung cấp dịch vụ khách hàng trong ngành dịch vụ khác

    • Lợi ích: Học hỏi kinh nghiệm và giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ trong môi trường cạnh tranh cao.
    • Use case: Áp dụng mô hình và giải pháp phù hợp với đặc thù ngành nghề của mình.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chất lượng dịch vụ lại quan trọng đối với sự hài lòng của khách hàng?
    Chất lượng dịch vụ quyết định trải nghiệm khách hàng, ảnh hưởng trực tiếp đến sự hài lòng và lòng trung thành. Ví dụ, thời gian chờ đợi lâu hoặc giao tiếp không rõ ràng sẽ làm giảm sự hài lòng, như đã thấy trong khảo sát tại Jetstar Pacific.

  2. Mô hình SERVQUAL gồm những yếu tố nào và tại sao được sử dụng phổ biến?
    SERVQUAL gồm 5 yếu tố: Tính hữu hình, Độ tin cậy, Khả năng đáp ứng, Sự đảm bảo và Sự đồng cảm. Mô hình này giúp đo lường khoảng cách giữa kỳ vọng và nhận thức của khách hàng, được áp dụng rộng rãi vì tính đa chiều và khả năng chẩn đoán điểm yếu dịch vụ.

  3. Làm thế nào để cải thiện kỹ năng giao tiếp của nhân viên tổng đài?
    Đào tạo chuyên sâu về kỹ năng nói, nghe, xử lý tình huống và ngoại ngữ là cần thiết. Ví dụ, Jetstar Pacific cần tổ chức các khóa học tiếng Anh chuyên ngành và huấn luyện kỹ năng mềm định kỳ để nâng cao chất lượng giao tiếp.

  4. Phương pháp phân tích nhân tố khám phá (EFA) giúp gì trong nghiên cứu này?
    EFA giúp xác định cấu trúc các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng khách hàng, kiểm định tính hợp lệ của thang đo và rút gọn biến quan sát thành các nhân tố chính, từ đó xây dựng mô hình nghiên cứu chính xác hơn.

  5. Giải pháp công nghệ nào có thể giúp giảm thời gian chờ đợi của khách hàng?
    Phần mềm quản lý cuộc gọi tự động, phân luồng cuộc gọi thông minh và hệ thống thống kê cuộc gọi nhỡ giúp tối ưu hóa phân bổ nhân sự và giảm thời gian chờ, nâng cao khả năng đáp ứng nhanh chóng cho khách hàng.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định năm yếu tố chất lượng dịch vụ ảnh hưởng đến sự hài lòng khách hàng tại Trung tâm phục vụ khách hàng Jetstar Pacific: Tính hữu hình, Độ tin cậy, Khả năng đáp ứng, Sự đảm bảo và Sự đồng cảm.
  • Trong đó, tính hữu hình và khả năng đáp ứng là hai yếu tố cần cải thiện mạnh mẽ để nâng cao sự hài lòng khách hàng.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể bao gồm đào tạo kỹ năng giao tiếp, cải tiến quy trình tuyển dụng, ứng dụng công nghệ và xây dựng kênh hỗ trợ đa ngôn ngữ.
  • Nghiên cứu có phạm vi thời gian từ 2016 đến 2019, với giải pháp áp dụng đến năm 2025, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của Jetstar Pacific.
  • Khuyến khích các đơn vị trong ngành hàng không và dịch vụ tham khảo để áp dụng mô hình và giải pháp phù hợp, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng trong tương lai.

Nghiên cứu này là tài liệu tham khảo quan trọng cho các nhà quản lý, chuyên gia dịch vụ khách hàng và các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị kinh doanh, đặc biệt trong ngành hàng không, nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.