Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu đang bước vào giai đoạn phát triển mới với yêu cầu ngày càng cao về chất lượng trong mọi lĩnh vực, giáo dục cũng không nằm ngoài xu thế đó. Việt Nam, sau khi gia nhập WTO, đã đối mặt với nhiều thách thức trong việc nâng cao chất lượng đào tạo, đặc biệt là trong các trường đại học cao đẳng kinh tế kỹ thuật công nghiệp. Việc đổi mới phương pháp quản lý thiết bị dạy học (TBDH) trở thành một trong những yếu tố then chốt nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội hiện đại.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng và đề xuất các biện pháp quản lý TBDH tại Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp I trong giai đoạn hiện nay. Phạm vi nghiên cứu bao gồm việc khảo sát, đánh giá tình hình quản lý, sử dụng và bảo trì TBDH trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến 2020. Mục tiêu chính là nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH, góp phần cải thiện chất lượng đào tạo và đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục theo Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho nhà trường và các cơ quan quản lý giáo dục trong việc hoạch định chính sách, đầu tư và quản lý thiết bị dạy học một cách hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý giáo dục và mô hình quản lý tài sản thiết bị trong giáo dục. Lý thuyết quản lý giáo dục tập trung vào các nguyên tắc, quy trình và phương pháp tổ chức, điều hành hoạt động giáo dục nhằm đạt được mục tiêu đào tạo. Mô hình quản lý tài sản thiết bị nhấn mạnh đến việc lập kế hoạch, mua sắm, sử dụng, bảo trì và kiểm kê thiết bị nhằm đảm bảo hiệu quả và bền vững.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm:

  • Thiết bị dạy học (TBDH): Bao gồm tất cả các phương tiện, dụng cụ, thiết bị kỹ thuật phục vụ cho quá trình giảng dạy và học tập.
  • Quản lý TBDH: Là quá trình tổ chức, điều hành các hoạt động liên quan đến TBDH nhằm đảm bảo sử dụng hiệu quả, tiết kiệm và bền vững.
  • Hiệu quả sử dụng TBDH: Đánh giá mức độ đáp ứng nhu cầu đào tạo, khả năng khai thác và bảo trì thiết bị.
  • Đổi mới phương pháp đào tạo: Áp dụng các phương pháp giảng dạy tiên tiến, hiện đại nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

  • Dữ liệu thứ cấp: Tài liệu pháp luật, các văn bản quản lý giáo dục, báo cáo ngành, các nghiên cứu trước đây liên quan đến quản lý TBDH.
  • Dữ liệu sơ cấp: Khảo sát thực trạng tại Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp I thông qua bảng hỏi, phỏng vấn sâu với cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên.

Cỡ mẫu khảo sát gồm 150 cán bộ, giảng viên và sinh viên được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và phân tích nội dung phỏng vấn.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 6 đến tháng 10 năm 2023, đảm bảo thu thập đầy đủ và chính xác các thông tin phục vụ cho việc đánh giá và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tình trạng trang bị TBDH còn hạn chế: Khoảng 35% thiết bị hiện có tại trường chưa đáp ứng được yêu cầu đào tạo hiện đại, trong đó có 20% thiết bị đã quá hạn sử dụng hoặc hư hỏng nặng. So với các trường cùng ngành, tỷ lệ này cao hơn khoảng 10%.

  2. Quản lý TBDH chưa hiệu quả: Chỉ có khoảng 60% thiết bị được kiểm kê và bảo trì định kỳ đúng quy trình. Việc quản lý chưa đồng bộ giữa các phòng ban dẫn đến tình trạng thất thoát và sử dụng không hợp lý.

  3. Đội ngũ quản lý và sử dụng TBDH thiếu kỹ năng: Khoảng 40% cán bộ quản lý chưa được đào tạo bài bản về quản lý thiết bị, gây khó khăn trong việc vận hành và bảo trì thiết bị.

  4. Ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo: 70% giảng viên và sinh viên phản ánh việc thiếu hụt và hư hỏng TBDH ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả học tập và giảng dạy, làm giảm sự hứng thú và khả năng tiếp thu kiến thức.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các vấn đề trên là do nguồn vốn đầu tư cho TBDH còn hạn chế, chưa có kế hoạch mua sắm và bảo trì thiết bị bài bản, đồng thời thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận quản lý. Kết quả này tương đồng với báo cáo của ngành giáo dục về thực trạng quản lý thiết bị tại các trường cao đẳng kỹ thuật trên cả nước.

Việc đội ngũ quản lý chưa được đào tạo chuyên sâu cũng là một điểm nghẽn lớn, ảnh hưởng đến khả năng khai thác và bảo trì thiết bị. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc nâng cao năng lực quản lý và kỹ thuật cho cán bộ phụ trách TBDH.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ thiết bị đáp ứng yêu cầu, biểu đồ tròn về tỷ lệ bảo trì định kỳ và bảng so sánh mức độ hài lòng của giảng viên, sinh viên về TBDH qua các năm.

Ý nghĩa của nghiên cứu là làm rõ thực trạng, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý TBDH, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng kế hoạch đầu tư và mua sắm TBDH bài bản: Nhà trường cần xây dựng kế hoạch dài hạn, ưu tiên mua sắm thiết bị hiện đại, phù hợp với chương trình đào tạo. Mục tiêu nâng tỷ lệ thiết bị đáp ứng yêu cầu lên trên 90% trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện là Ban Giám hiệu phối hợp với phòng Tài chính - Kế hoạch.

  2. Tăng cường công tác bảo trì và kiểm kê thiết bị: Thiết lập quy trình bảo trì định kỳ, kiểm kê thiết bị hàng năm nhằm giảm thiểu hư hỏng và thất thoát. Mục tiêu đạt 100% thiết bị được bảo trì đúng hạn trong 2 năm tới. Phòng Quản lý thiết bị chịu trách nhiệm chính.

  3. Đào tạo nâng cao năng lực quản lý TBDH cho cán bộ: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý và kỹ thuật thiết bị cho đội ngũ quản lý và kỹ thuật viên. Mục tiêu 100% cán bộ quản lý TBDH được đào tạo trong vòng 1 năm. Phòng Tổ chức cán bộ phối hợp với các đơn vị đào tạo chuyên ngành.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý TBDH: Xây dựng hệ thống quản lý thiết bị điện tử giúp theo dõi, kiểm soát và báo cáo tình trạng thiết bị kịp thời. Mục tiêu hoàn thành hệ thống trong 18 tháng. Ban Công nghệ thông tin phối hợp với phòng Quản lý thiết bị thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Giám hiệu các trường cao đẳng, đại học: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp quản lý TBDH hiệu quả, từ đó hoạch định chính sách phù hợp.

  2. Phòng Quản lý thiết bị và phòng Tài chính - Kế hoạch: Áp dụng các phương pháp quản lý, bảo trì và đầu tư thiết bị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản.

  3. Giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục: Nâng cao nhận thức về vai trò của TBDH trong đổi mới phương pháp đào tạo, từ đó phối hợp tốt hơn trong công tác quản lý.

  4. Sinh viên ngành quản lý giáo dục và kỹ thuật: Tham khảo để hiểu rõ về quản lý thiết bị trong môi trường giáo dục, phục vụ cho nghiên cứu và thực hành nghề nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quản lý thiết bị dạy học lại quan trọng trong giáo dục hiện đại?
    Quản lý TBDH giúp đảm bảo thiết bị luôn trong trạng thái tốt, phục vụ hiệu quả cho giảng dạy và học tập, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

  2. Những khó khăn chính trong quản lý TBDH tại các trường cao đẳng hiện nay là gì?
    Khó khăn gồm nguồn vốn hạn chế, thiếu kế hoạch bảo trì, đội ngũ quản lý chưa được đào tạo bài bản và thiếu sự phối hợp giữa các bộ phận liên quan.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH?
    Cần xây dựng kế hoạch đầu tư hợp lý, tăng cường bảo trì, đào tạo cán bộ quản lý và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thiết bị.

  4. Vai trò của công nghệ thông tin trong quản lý TBDH là gì?
    Công nghệ giúp theo dõi, kiểm soát tình trạng thiết bị kịp thời, giảm thất thoát, nâng cao hiệu quả sử dụng và hỗ trợ ra quyết định quản lý chính xác.

  5. Làm sao để đào tạo đội ngũ quản lý TBDH hiệu quả?
    Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu, cập nhật kiến thức mới về quản lý và kỹ thuật thiết bị, kết hợp thực hành và đánh giá năng lực thường xuyên.

Kết luận

  • Quản lý thiết bị dạy học là yếu tố then chốt góp phần nâng cao chất lượng đào tạo tại Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp I.
  • Thực trạng hiện nay còn nhiều hạn chế về trang bị, bảo trì và năng lực quản lý TBDH.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể như xây dựng kế hoạch đầu tư, tăng cường bảo trì, đào tạo cán bộ và ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Việc thực hiện các giải pháp này sẽ nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
  • Đề nghị nhà trường và các cơ quan quản lý giáo dục quan tâm đầu tư, phối hợp triển khai để đạt được mục tiêu phát triển bền vững.

Hành động tiếp theo: Nhà trường cần nhanh chóng xây dựng kế hoạch chi tiết và triển khai các giải pháp quản lý TBDH nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp.