I. Tổng Quan Ngành Ngân Hàng Việt Nam Phân Tích Hiệu Quả
Ngành ngân hàng đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo sự vận hành trơn tru của nền kinh tế quốc gia. Nó được coi là xương sống của nền kinh tế và được quản lý chặt chẽ ở nhiều quốc gia. Các ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp vốn và thúc đẩy phát triển kinh tế. Nghiên cứu của Demirguc & Huizinga (2000) chỉ ra rằng một nền kinh tế phát triển đến một mức độ nhất định đòi hỏi sự hỗ trợ mạnh mẽ từ một hệ thống tài chính quốc gia ổn định và bền vững. Các nghiên cứu trước đây cho thấy có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả ngân hàng, có thể được phân loại thành hai nhóm chính: các yếu tố bên ngoài (ví dụ, các yếu tố kinh tế vĩ mô và yếu tố ngành) và các yếu tố bên trong của các ngân hàng thương mại (ví dụ, quy mô, thua lỗ, thanh khoản và các yếu tố khác). Đặc biệt, Hasan và Marton (2003) xem xét mối quan hệ giữa sự phát triển và hiệu quả của ngành ngân hàng, trong khi Hou, Wang và Zhang (2014) đo lường mối liên kết giữa cấu trúc thị trường, chấp nhận rủi ro và hiệu quả của các ngân hàng thương mại.
1.1. Vai trò của Ngân hàng trong Phát triển Kinh tế Việt Nam
Các ngân hàng thương mại tại Việt Nam cung cấp nhiều sản phẩm từ dịch vụ ngân hàng bán lẻ (tài khoản tiết kiệm, tiền gửi, thẻ tín dụng/ghi nợ, thế chấp, cho vay) đến dịch vụ ngân hàng thương mại (cho vay doanh nghiệp, vốn chủ sở hữu, quản lý rủi ro và dịch vụ tín dụng). Do các ngân hàng thương mại đã phát triển ở Việt Nam trước các ngân hàng đầu tư, dịch vụ này là một trong những hoạt động kinh doanh nhạy cảm nhất, chịu ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến một số trở ngại nội tại của nền kinh tế cũng như các tác động bên ngoài. Vì vậy, ổn định tiền tệ và hệ thống ngân hàng đóng vai trò quan trọng, chủ yếu trong việc ổn định hệ thống tài chính. Do đó, việc hiểu rõ hiệu quả của hệ thống ngân hàng cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động ngân hàng thu hút rất nhiều sự chú ý từ các nhà kinh tế và học giả trên toàn thế giới.
1.2. Đo lường Hiệu quả Lựa chọn Hiệu quả Kinh tế
Trong đo lường hiệu quả, người ta thường chọn giữa hiệu quả kỹ thuật và hiệu quả kinh tế. Luận án này chọn hiệu quả kinh tế vì nó toàn diện hơn. Trong luận án này, hàm lợi nhuận được sử dụng để đo lường hiệu quả kinh tế. Điều này giúp phân tích tác động của vốn huy động từ các ngân hàng thương mại, đo lường hoạt động và hiệu quả của chúng. Việc đo lường hiệu quả ngân hàng cùng với các yếu tố dự đoán sẽ giúp công chúng đánh giá hoạt động của một ngân hàng thương mại trong thị trường cạnh tranh như Việt Nam. Bằng cách cải thiện hiệu suất của từng ngân hàng, toàn bộ hệ thống ngân hàng quốc gia sẽ hoạt động hiệu quả hơn.
II. Vấn Đề Thiếu Nghiên Cứu Định Lượng Hiệu Quả Ngân Hàng
Trong khi nguồn vốn huy động cho nền kinh tế quốc gia từ các ngân hàng thương mại là rất lớn, thì có rất ít nghiên cứu về cách các ngân hàng này hoạt động và liệu chúng có hoạt động hiệu quả hay không. Một phép đo thích hợp về hiệu quả ngân hàng cùng với một loạt các yếu tố dự đoán sẽ giúp công chúng chỉ ra một ngân hàng thương mại nhất định hoạt động tốt như thế nào trong một thị trường cạnh tranh như Việt Nam. Thứ hai, bằng cách cải thiện hiệu suất của từng ngân hàng, toàn bộ hệ thống ngân hàng quốc gia sẽ hoạt động hiệu quả hơn và hiệu quả hơn nhiều. Tuy nhiên, hiện tại, hầu hết các nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các ngân hàng thương mại (Nguyen, Roca, & Sharma, 2004) hoặc xác định các yếu tố kinh tế quy mô lớn nhất định ảnh hưởng đến các ngân hàng thương mại (Athanasoglou, Brissimis, & Delis, 2008) mà không định lượng các yếu tố này để xếp hạng các ngân hàng thương mại này trên quy mô toàn cầu.
2.1. Mục Tiêu Nghiên Cứu Kết Nối Tăng Trưởng và Hiệu Quả
Do đó, mục tiêu của luận án này là xác minh mối liên hệ giữa tăng trưởng tài chính hiện tại ở quy mô quốc gia và hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại ở Việt Nam. Chi tiết hơn, luận án này nhằm mục đích hiểu mối liên hệ giữa hiệu quả kinh tế và tăng trưởng kinh tế của hệ thống ngân hàng dựa trên hai mục tiêu nhỏ hơn sau: Các ngân hàng thương mại ở Việt Nam hiệu quả đến mức nào? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của các ngân hàng thương mại?
2.2. Tầm Quan Trọng của Nghiên Cứu Hướng Dẫn cho Nhà Quản Lý và Đầu Tư
Đây là nghiên cứu về hiệu quả của các ngân hàng Việt Nam sẽ giúp các nhà quản lý xác định điểm yếu của ngân hàng cũng như nguyên nhân của những điểm yếu đó để họ có thể đưa ra các chiến lược phù hợp, mang lại kết quả tốt nhất với cùng một mức độ tài nguyên đầu vào. Ngoài ra, đây sẽ là một nghiên cứu hữu ích để phân tích sự kém hiệu quả và giảm thiểu nó để cải thiện hiệu suất của ngành ngân hàng Việt Nam. Hơn nữa, nghiên cứu này cũng chứng minh thực tế của ngành ngân hàng Việt Nam, sẽ là một hướng dẫn hữu ích cho các nhà đầu tư nước ngoài để bắt đầu tài trợ vốn chủ sở hữu của họ trong ngành năng động này.
III. Phương Pháp Phân Tích Hàm Lợi Nhuận và Mô Hình SFA
Chương này bao gồm một đánh giá rộng rãi về các lý thuyết nền tảng về hiệu quả, hiệu quả ngân hàng và các đặc điểm của các thuật ngữ. Các phương pháp đo lường cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của ngân hàng. Trong kinh tế sản xuất, các định nghĩa về hiệu quả và năng suất là hai khái niệm đại diện cho hai điều khác nhau. Thứ nhất, định nghĩa về "năng suất" và "hiệu quả" về sản xuất của công ty phải được phân biệt. Rõ ràng, "năng suất" xem xét toàn bộ các yếu tố quyết định mức sản lượng đạt được với số lượng đầu vào đã cho.
3.1. Hiệu quả Kinh tế Hàm Lợi Nhuận và Đường Biên Sản Xuất
Hiệu quả bao gồm ba loại (hiệu quả kỹ thuật, hiệu quả phân bổ và hiệu quả kinh tế). Hàm hiệu quả kinh tế bao gồm hiệu quả lợi nhuận và hiệu quả chi phí. Trong nghiên cứu này, hàm hiệu quả lợi nhuận được sử dụng để đo lường hiệu quả kinh tế. Nó liên quan đến đường biên sản xuất. Đường biên này thể hiện mức sản lượng có thể đạt được mức cao nhất với cùng một lượng đầu vào. Công ty sản xuất trên đường biên này sẽ được coi là hiệu quả. Tương tự, việc sản xuất dưới đường biên này là không hiệu quả. Khoảng cách càng xa, công ty càng kém hiệu quả.
3.2. Phương Pháp Tiếp Cận Hướng Đầu Vào và Hướng Đầu Ra
Mặc dù năng suất và hiệu quả là hai khái niệm riêng biệt, nhưng chúng có liên quan chặt chẽ với nhau. Do đó, nếu công ty muốn cải thiện năng suất, họ sẽ phải sản xuất hiệu quả hơn. Các yếu tố khác tạo nên mức năng suất là sự thay đổi về số lượng và tỷ lệ đầu vào (thay đổi hiệu quả quy mô), sự đổi mới công nghệ (thay đổi mức độ công nghệ) hoặc theo (Coelli et al., 2005) chúng tôi kết hợp giữa tất cả các yếu tố trên. Việc xã hội ngày càng tiến bộ, định nghĩa về hiệu quả thay đổi để trở nên cụ thể hơn. Ví dụ, Saha & Ravisankar (2000) tập trung vào giai đoạn cơ bản để đo lường giá trị của sản lượng với một lượng đầu vào nhất định từ góc độ kỹ thuật. Theo lý thuyết PPF, Kablan (2010) đo lường hiệu quả bằng cách đo lường tập hợp các điểm đầu vào tối ưu để sản xuất một đơn vị đầu ra, được định nghĩa là Đường Biên Khả Năng Sản Xuất (PPF Line) và so sánh với đơn vị sản xuất thực tế. Một công ty được gọi là hiệu quả chỉ khi kết quả của nó nằm trên đường PPF và ngược lại. Hơn nữa, lý thuyết PPF cũng có thể được tiếp cận từ hai phía: Phương pháp tiếp cận Hướng Đầu Vào (IO) và Phương pháp tiếp cận Hướng Đầu Ra (OO) (Farrell, 1957). Trong khi công ty sử dụng IO để đo lường lượng đầu vào tối thiểu để sản xuất một tập hợp đầu ra nhất định, thì OO được sử dụng để dự đoán mức đầu ra tối đa từ một mức đầu vào nhất định.
IV. Ứng Dụng Đo Lường Hiệu Quả Ngân Hàng tại Việt Nam 2008 2013
Trong lĩnh vực ngân hàng, một ngân hàng chỉ có thể được coi là hiệu quả nếu nó có khả năng tạo ra một kết quả mong đợi với nỗ lực hoặc nguồn lực tối thiểu. Trong tài liệu, hiệu quả của ngân hàng đã được thảo luận trong nhiều nghiên cứu khác nhau từ Berger & DeYoung (1997), Berger và Humphrey (1997), Timothy J. Để đánh giá hiệu quả của các ngân hàng thương mại, một số tiêu chí đo lường cần được tính đến như hiệu quả quy mô, hiệu quả phân bổ, hiệu quả sản xuất, hiệu quả kỹ thuật. Tuy nhiên, khi kiến thức về hiệu quả của ngân hàng đã phát triển, nhiều yếu tố phải được xem xét như Fu et al. gợi ý. Các nghiên cứu này gợi ý rằng đo lường hiệu quả của ngân hàng có thể được xác định bởi cả các yếu tố bên trong và bên ngoài.
4.1. Tổng quan về Hiệu quả Ngân hàng Các Nghiên cứu Thực Nghiệm
Đo lường hiệu quả ngân hàng cũng đã được áp dụng cho hệ thống ngân hàng Việt Nam vì Việt Nam là một nền kinh tế chuyển đổi. Hiệu quả của ngân hàng đã được ứng dụng từ thế kỷ 19 khi Sherman và Gold (1985) áp dụng DEA cụ thể (Mô hình CCR) để phân tích hiệu quả của 14 chi nhánh của một ngân hàng tiết kiệm của Hoa Kỳ. Nghiên cứu của họ đã có thể chỉ ra sáu trong số 14 chi nhánh đang hoạt động kém hiệu quả vào thời điểm đó. Milin Sathye (2002) cũng đã áp dụng một phương pháp tương tự để đo lường hiệu quả của 94 ngân hàng Ấn Độ trong giai đoạn 1997-1998. Ông đã phát triển hai mô hình độc lập để xếp hạng hiệu quả dựa trên sự thay đổi của đầu vào và đầu ra. Trong mô hình đầu tiên, đầu vào là chi phí, cả lãi và phi lãi trong khi đầu ra được chỉ định là thu nhập ròng tương ứng. Do đó, so với khu vực tư nhân và các ngân hàng thương mại nước ngoài, các ngân hàng khu vực công đã cho thấy điểm trung bình cao hơn về hiệu quả ở Ấn Độ.
4.2. Các Yếu Tố Quyết Định Hiệu Quả Ngân Hàng Bên Trong và Bên Ngoài
Như Saha và Ravisankar (2000) đã chỉ ra, hiệu quả của ngân hàng là một trong những chỉ số đáng tin cậy nhất để thúc đẩy khả năng cạnh tranh trong ngành ngân hàng. Các tác giả lập luận rằng các ngân hàng thương mại yêu cầu một hệ thống vận hành hiệu quả để có thêm cơ hội duy trì hoạt động kinh doanh của họ. Tecles và Tabak (2010) chỉ ra rằng hiệu quả của ngành ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong cả lĩnh vực phát triển tài chính cũng như tăng trưởng kinh tế. Đánh giá toàn diện về hiệu quả của các tổ chức tài chính có thể được thấy trong nghiên cứu của Berger và Humphrey (1997). Xem xét ngành ngân hàng của một quốc gia cụ thể, một nghiên cứu của Tecles và Tabak (2010) đã đo lường mức độ hiệu quả của 156 ngân hàng thương mại ở Brazil từ năm 2007 đến năm 2010 và xác định các đặc điểm khác nhau của ngân hàng có liên quan đến, ví dụ: quy mô, quyền sở hữu, thị phần, các khoản nợ xấu và giá trị vốn chủ sở hữu. Kết quả là, nó cho thấy quy mô ngân hàng càng lớn thì ngân hàng càng hiệu quả.
V. Kết Luận Triển Vọng Nâng Cao Hiệu Quả Ngân Hàng Việt Nam
Tóm lại, nền tảng lý thuyết về hiệu quả và hiệu quả của ngân hàng đã được thiết lập tốt và thu hút rất nhiều sự quan tâm của giới học thuật, những người không chỉ nghiên cứu về đo lường hiệu quả mà còn đánh giá các yếu tố quyết định khác nhau về hiệu quả của ngân hàng trong khía cạnh của thế giới kinh tế. Các phép đo và phân tích TE đã được thực hiện bởi một số lượng lớn các nghiên cứu với hai phương pháp chính - Phân tích Bao Dữ Liệu (DEA) và Phân tích Biên Ngẫu Nhiên (SFA). Phần tiếp theo thảo luận ngắn gọn về hai phương pháp này.
5.1. Các Mô hình Phân tích Hiệu Quả Ngân Hàng
Trong nghiên cứu, hiệu quả ngân hàng có thể đo lường bằng nhiều phương pháp, trong đó DEA và SFA là hai phương pháp được sử dụng rộng rãi nhất. DEA, một phương pháp phi tham số, phù hợp với việc đánh giá hiệu suất tương đối của các đơn vị ra quyết định (DMU) bằng cách xây dựng một đường biên hiệu quả dựa trên các đầu vào và đầu ra quan sát được. Trong khi đó, SFA, một phương pháp tham số, dựa vào các mô hình thống kê để ước tính đường biên hiệu quả và phân tách sự kém hiệu quả với các yếu tố ngẫu nhiên. Sự lựa chọn giữa DEA và SFA phụ thuộc vào bản chất của dữ liệu và các mục tiêu cụ thể của nghiên cứu.
5.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo và Chính Sách
Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của ngân hàng ở Việt Nam có ý nghĩa quan trọng đối với các nhà hoạch định chính sách và các nhà quản lý ngân hàng. Nghiên cứu trong tương lai có thể khám phá tác động của các quy định mới, thay đổi công nghệ và biến động kinh tế vĩ mô đối với hiệu quả của các ngân hàng Việt Nam. Ngoài ra, việc xem xét tác động của các yếu tố quản trị doanh nghiệp và quản lý rủi ro có thể cung cấp thêm thông tin chi tiết về các yếu tố quyết định hiệu quả của ngân hàng. Bằng cách xác định và giải quyết các nguồn kém hiệu quả, ngành ngân hàng Việt Nam có thể nâng cao khả năng cạnh tranh và đóng góp vào sự phát triển kinh tế bền vững.
