Luận án tiến sĩ: Quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng tại Hà Nội

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH VẼ

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT ĐÔ THỊ DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG

1.1. Quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị

1.2. Khái niệm và ảnh hưởng của chất thải rắn sinh hoạt đô thị. Khái niệm và mục tiêu của quản lý chất thải rắn đô thị

1.3. Lý thuyết quản lý chất thải rắn tổng hợp và bền vững. Quản lý dựa vào cộng đồng

1.4. Khái niệm cộng đồng và quản lý dựa vào cộng đồng. Đặc điểm và điều kiện của quản lý dựa vào cộng đồng

1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của mô hình quản lý dựa vào cộng đồng

1.6. Lý thuyết về sự tham gia của cộng đồng

1.7. Quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng

1.8. Khái niệm quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng

1.9. Cơ cấu tổ chức của mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng

1.10. Lý thuyết về hành động tập thể. Kết luận chương 1

2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Quy trình thực hiện luận án

2.2. Nguồn dữ liệu. Nguồn dữ liệu thứ cấp

2.3. Nguồn số liệu sơ cấp

2.4. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu để đề xuất các chỉ tiêu phân tích tính bền vững của mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng

2.5. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu để tính toán thử nghiệm chỉ số tổng hợp bền vững cho mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng

2.6. Phương pháp phân tích và xử lý dữ liệu để đánh giá sự sẵn lòng chi trả của hộ gia đình nhằm cải thiện hệ thống QLCTRSHĐT dựa vào cộng đồng

2.7. Các phương pháp phân tích và xử lý số liệu khác

2.8. Kết luận chương 2

3. CHƯƠNG 3: HIỆN TRẠNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT ĐÔ THỊ DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘI

3.1. Bối cảnh kinh tế - xã hội ở Thành phố Hà Nội

3.2. Tăng trưởng kinh tế

3.3. Đô thị hóa và gia tăng dân số

3.4. Hiện trạng quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị ở Thành phố Hà Nội

3.5. Khối lượng phát sinh chất thải rắn sinh hoạt đô thị

3.6. Thành phần chất thải rắn sinh hoạt đô thị. Hiện trạng phân đoạn thu gom chất thải rắn sinh hoạt đô thị

3.7. Hiện trạng phân đoạn vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt đô thị

3.8. Hiện trạng phân đoạn xử lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị

3.9. Hiện trạng phân đoạn tái chế chất thải rắn sinh hoạt đô thị

3.10. Quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng ở Thành phố Hà Nội

3.11. Xã hội hóa - chủ trương đặt nền tảng cho các sáng kiến dựa vào cộng đồng

3.12. Mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng qua 02 nghiên cứu ở Thành phố Hà Nội. Phân tích tính bền vững của mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng qua 02 nghiên cứu ở Thành phố Hà Nội

3.13. Nhóm chỉ tiêu trên khía cạnh kinh tế

3.14. Nhóm chỉ tiêu trên khía cạnh xã hội

3.15. Nhóm chỉ tiêu trên khía cạnh môi trường

3.16. Nhóm chỉ tiêu trên khía cạnh thể chế/quản lý

3.17. Tính toán thử nghiệm chỉ số tổng hợp bền vững của 2 mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng ở Thành phố Hà Nội

3.18. Tính toán các chỉ số riêng biệt

3.19. Tính toán các chỉ số thành phần

3.20. Tính toán chỉ số tổng hợp bền vững

3.21. Đánh giá sự sẵn lòng chi trả của hộ gia đình để cải thiện hệ thống quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng

3.22. Thống kê mô tả mẫu điều tra trên 2 địa bàn nghiên cứu

3.23. Kết quả ước lượng mô hình

3.24. Kết luận chương 3

4. CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG VÀ KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH NHẰM HOÀN THIỆN MÔ HÌNH QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT ĐÔ THỊ DỰA VÀO CỘNG ĐỒNg THEO HƯỚNG BỀN VỮNG

4.1. Căn cứ đề xuất định hướng và khuyến nghị chính sách nhằm hoàn thiện mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị ở Thành phố Hà Nội

4.2. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội thành phố Hà Nội đến năm 2020, định hướng đến năm 2030

4.3. Quy hoạch xử lý chất thải rắn Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Cơ chế, chính sách đối với quản lý chất thải rắn và vấn đề xã hội hóa

4.4. Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức đối với mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng ở Thành phố Hà Nội

4.5. Định hướng hoàn thiện mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng theo hướng bền vững

4.6. Nguyên tắc trong hoạch định và xây dựng chính sách

4.7. Định hướng xây dựng và hoàn thiện mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng

4.8. Định hướng xây dựng và hoàn thiện cơ chế chính sách

4.9. Một số khuyến nghị chính sách nhằm hoàn thiện mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng theo hướng bền vững

4.10. Khuyến nghị về cơ chế chính sách

4.11. Khuyến nghị về kinh tế

4.12. Khuyến nghị về quản lý

4.13. Khuyến nghị về nâng cao nhận thức cộng đồng

4.14. Kết luận chương 4

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị

Luận án tập trung vào quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị (QLCTRSHĐT) tại Hà Nội, một vấn đề cấp bách trong bối cảnh đô thị hóa và tăng trưởng kinh tế. Chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) là một phần không thể thiếu trong quá trình sản xuất và tiêu dùng, đặc biệt tại các đô thị lớn. Luận án nhấn mạnh sự cần thiết của việc áp dụng các giải pháp quản lý hiệu quả để giảm thiểu tác động môi trường và đảm bảo bền vững.

1.1. Khái niệm và ảnh hưởng của chất thải rắn sinh hoạt

Chất thải rắn sinh hoạt được định nghĩa là các loại rác thải phát sinh từ hoạt động hàng ngày của con người. Chúng có ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe cộng đồng nếu không được quản lý đúng cách. Luận án chỉ ra rằng, việc không thu gom và xử lý kịp thời CTRSH có thể dẫn đến ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến hệ sinh thái và sức khỏe con người.

1.2. Mục tiêu của quản lý chất thải rắn đô thị

Mục tiêu chính của QLCTRSHĐT là giảm thiểu lượng rác thải phát sinh, tăng cường tái chế và xử lý an toàn. Luận án đề cập đến việc áp dụng các công nghệ xử lý chất thải tiên tiến và thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng trong quá trình quản lý.

II. Quản lý dựa vào cộng đồng

Luận án nhấn mạnh vai trò của cộng đồng trong quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị. Quản lý dựa vào cộng đồng (QLDVCĐ) là một cách tiếp cận từ dưới lên, khuyến khích sự tham gia chủ động của người dân trong việc lập kế hoạch, thực hiện và giám sát các hoạt động quản lý. Điều này giúp giảm gánh nặng cho chính quyền và tăng tính bền vững của hệ thống.

2.1. Khái niệm và điều kiện của quản lý dựa vào cộng đồng

QLDVCĐ đòi hỏi sự tham gia tích cực của cộng đồng trong các hoạt động quản lý. Luận án chỉ ra rằng, để mô hình này thành công, cần có sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương, nguồn lực tài chính và nhận thức cao của người dân.

2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của QLDVCĐ

Luận án phân tích các yếu tố như sự đồng thuận của cộng đồng, nguồn lực tài chính và sự hỗ trợ từ chính quyền. Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển các mô hình QLDVCĐ.

III. Hiện trạng quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị tại Hà Nội

Luận án đánh giá hiện trạng quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị tại Hà Nội, một trong những đô thị lớn nhất Việt Nam. Thành phố đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc quản lý CTRSH do tốc độ đô thị hóa nhanh và sự gia tăng dân số.

3.1. Khối lượng và thành phần chất thải rắn sinh hoạt

Luận án chỉ ra rằng, khối lượng CTRSH tại Hà Nội đang tăng nhanh, đặc biệt tại các khu vực đô thị. Thành phần rác thải chủ yếu bao gồm rác hữu cơ, nhựa và giấy, đòi hỏi các giải pháp quản lý hiệu quả.

3.2. Hiện trạng thu gom và xử lý chất thải rắn

Luận án đánh giá hệ thống thu gom và xử lý CTRSH tại Hà Nội, chỉ ra những hạn chế như tỷ lệ thu gom chưa cao và phương thức xử lý chưa đáp ứng yêu cầu kỹ thuật. Điều này đặt ra yêu cầu cải thiện hệ thống quản lý.

IV. Định hướng và khuyến nghị chính sách

Luận án đề xuất các định hướng và khuyến nghị chính sách nhằm hoàn thiện mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng tại Hà Nội. Các giải pháp tập trung vào việc tăng cường sự tham gia của cộng đồng, cải thiện hệ thống quản lý và áp dụng các công nghệ tiên tiến.

4.1. Nguyên tắc hoạch định chính sách

Luận án nhấn mạnh các nguyên tắc như tính bền vững, sự tham gia của cộng đồng và hiệu quả kinh tế trong việc hoạch định chính sách quản lý CTRSH.

4.2. Khuyến nghị về cơ chế chính sách

Luận án đề xuất các khuyến nghị như tăng cường hỗ trợ tài chính, hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao nhận thức cộng đồng. Những khuyến nghị này nhằm đảm bảo tính bền vững của hệ thống quản lý CTRSH tại Hà Nội.

Luận án tiến sĩ về quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị dựa vào cộng đồng tại Hà Nội