Luận án tiến sĩ: Những vấn đề lý luận và thực tiễn về chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn

• Tác giả: Lê Thu Trang
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Lan
• Trường học: Trường Đại học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật dân sự và tố tụng dân sự
• Đề tài: Nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn - Những vấn đề lý luận và thực tiễn
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NAM, NỮ CHUNG SỐNG NHƯ VỢ CHỒNG KHÔNG ĐĂNG KÝ KẾT HÔN
• 1.1. Khái niệm và đặc điểm của việc nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn
• 1.2. Sơ lược lịch sử phát triển của pháp luật điều chỉnh việc chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn tại Việt Nam
• 1.3. Pháp luật của một số nước trên thế giới điều chỉnh việc nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn
• 1.3.1. Pháp luật điều chỉnh việc nam, nữ chung sống như vợ chồng không kết hôn ở Vương quốc Anh
• 1.3.2. Pháp luật về chung sống như vợ chồng không kết hôn ở Hợp chủng quốc Hoa Kỳ
• 1.3.3. Pháp luật về chung sống như vợ chồng không kết hôn tại Cộng hòa Pháp
• 1.3.4. Pháp luật về chung sống như vợ chồng không kết hôn tại Úc
• 1.3.5. Pháp luật về chung sống như vợ chồng không kết hôn tại Trung Quốc
• 1.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM HIỆN HÀNH ĐIỀU CHỈNH VIỆC NAM, NỮ CHUNG SỐNG NHƯ VỢ CHỒNG KHÔNG ĐĂNG KÝ KẾT HÔN
• 2.1. Các dạng thức nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn theo pháp luật hiện hành
• 2.1.1. Nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn được pháp luật thừa nhận quan hệ vợ chồng
• 2.1.2. Nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn không vi phạm pháp luật và không được pháp luật thừa nhận quan hệ vợ chồng
• 2.1.3. Nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn vi phạm pháp luật
• 2.2. Quyền yêu cầu giải quyết việc chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn
• 2.3. Hậu quả pháp lý của các trường hợp nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn theo luật hiện hành
• 2.3.1. Trường hợp nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn được pháp luật thừa nhận quan hệ vợ chồng
• 2.3.2. Nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn không vi phạm pháp luật và không được pháp luật thừa nhận quan hệ vợ chồng
• 2.3.3. Trường hợp nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn vi phạm pháp luật
• 2.4. Các vấn đề về xã hội và pháp lý khác phát sinh khi nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn
• 2.4.1. Liên quan đến quan hệ nhân thân
• 2.4.2. Về giao dịch đối với bên thứ ba
• 2.4.3. Xác định cha cho con trong trường hợp cha mẹ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn
• 2.4.4. Cách thức xử lý trường hợp nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn vi phạm pháp luật theo các ngành Luật khác
• 2.4.4.1. Cách thức xử lý theo pháp luật Hành chính
• 2.4.4.2. Cách thức xử lý theo pháp luật Hình sự
• 2.5. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TIỄN ÁP DỤNG VÀ HƯỚNG HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT ĐIỀU CHỈNH VIỆC NAM, NỮ CHUNG SỐNG NHƯ VỢ CHỒNG KHÔNG ĐĂNG KÝ KẾT HÔN
• 3.1. Các trường hợp chung sống như vợ chồng trên thực tế tại Việt Nam
• 3.2. Thực tiễn thực hiện pháp luật và những vướng mắc trong quá trình giải quyết tranh chấp liên quan đến các trường hợp nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn
• 3.3. Thực tiễn thực hiện pháp luật trong việc giải quyết công nhận hay không công nhận là vợ chồng trong trường hợp nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn
• 3.4. Thực tiễn thực hiện pháp luật trong việc xác định thời điểm xác lập quan hệ vợ chồng trong trường hợp nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn
• 3.5. Thực tiễn thực hiện pháp luật trong việc xác định thời điểm chấm dứt quan hệ vợ chồng trong trường hợp nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn
• 3.6. Thực tiễn thực hiện pháp luật trong giải quyết tranh chấp liên quan đến tài sản
• 3.7. Hướng hoàn thiện pháp luật về điều chỉnh nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn
• 3.7.1. Những yêu cầu cơ bản của việc hoàn thiện pháp luật về nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn
• 3.7.2. Những kiến nghị hoàn thiện về nam, nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn
• 3.8. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• KẾT LUẬN CHUNG
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• PHỤ LỤC PHIẾU KHẢO SÁT VỀ THỰC TRẠNG NAM, NỮ CHUNG SỐNG NHƯ VỢ CHỒNG KHÔNG ĐĂNG KÝ KẾT HÔN TẠI VIỆT NAM

I. Lý luận về chung sống không đăng ký kết hôn

Luận án tiến sĩ tập trung phân tích khái niệm và đặc điểm của chung sống không đăng ký kết hôn. Đây là hiện tượng xã hội phổ biến, phản ánh nhu cầu tự nhiên của con người. Chung sống không đăng ký kết hôn không chỉ liên quan đến quyền lợi cá nhân mà còn ảnh hưởng đến lợi ích xã hội. Luận án nhấn mạnh sự cần thiết của việc xây dựng cơ chế pháp lý rõ ràng để giải quyết các vấn đề phát sinh từ hiện tượng này.

1.1. Khái niệm và đặc điểm

Chung sống không đăng ký kết hôn được định nghĩa là việc nam nữ sống chung như vợ chồng mà không thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn. Đặc điểm của hiện tượng này bao gồm tính tự nguyện, công khai và sự thiếu vắng giá trị pháp lý. Luận án chỉ ra rằng hiện tượng này ngày càng phức tạp, đặc biệt với sự xuất hiện của các mối quan hệ đồng tính và chuyển giới.

1.2. Yếu tố ảnh hưởng

Các yếu tố chủ quan và khách quan ảnh hưởng đến chung sống không đăng ký kết hôn bao gồm văn hóa, kinh tế, xã hội và phong tục tập quán. Luận án nhấn mạnh rằng sự phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế đã thúc đẩy sự gia tăng của hiện tượng này. Đồng thời, sự thiếu hụt các quy định pháp luật cụ thể cũng là nguyên nhân khiến hiện tượng này trở nên phổ biến.

II. Thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng

Luận án phân tích thực trạng pháp luật Việt Nam hiện hành về chung sống không đăng ký kết hôn. Các quy định hiện tại còn thiếu đồng bộ và chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. Luận án chỉ ra các dạng thức chung sống không đăng ký kết hôn, bao gồm: được pháp luật thừa nhận, không vi phạm pháp luật và vi phạm pháp luật. Mỗi dạng thức đều có hậu quả pháp lý riêng.

2.1. Dạng thức chung sống

Luận án phân tích ba dạng thức chính của chung sống không đăng ký kết hôn: được pháp luật thừa nhận, không vi phạm pháp luật và vi phạm pháp luật. Mỗi dạng thức có hậu quả pháp lý khác nhau, đặc biệt là trong việc giải quyết tranh chấp về tài sản và nhân thân. Luận án nhấn mạnh sự cần thiết của việc hoàn thiện pháp luật để bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.

2.2. Hậu quả pháp lý

Hậu quả pháp lý của chung sống không đăng ký kết hôn bao gồm việc xác định quyền và nghĩa vụ giữa các bên, đặc biệt là trong các vấn đề liên quan đến tài sản và con cái. Luận án chỉ ra rằng pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể để giải quyết các tranh chấp phát sinh từ hiện tượng này, dẫn đến nhiều khó khăn trong thực tiễn áp dụng.

III. Giải pháp hoàn thiện pháp luật

Luận án đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật về chung sống không đăng ký kết hôn. Các giải pháp bao gồm việc bổ sung quy định cụ thể về quyền và nghĩa vụ của các bên, cũng như cơ chế giải quyết tranh chấp. Luận án nhấn mạnh sự cần thiết của việc tham khảo kinh nghiệm quốc tế để xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ và hiệu quả.

3.1. Yêu cầu hoàn thiện

Luận án chỉ ra các yêu cầu cơ bản để hoàn thiện pháp luật về chung sống không đăng ký kết hôn, bao gồm việc bảo vệ quyền lợi của các bên, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em. Đồng thời, cần có quy định rõ ràng về thỏa thuận tài sản và giao dịch giữa các bên chung sống. Luận án nhấn mạnh sự cần thiết của việc xây dựng cơ chế pháp lý linh hoạt và phù hợp với thực tiễn xã hội.

3.2. Kiến nghị cụ thể

Luận án đưa ra các kiến nghị cụ thể để hoàn thiện pháp luật, bao gồm việc bổ sung quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên chung sống, cũng như cơ chế giải quyết tranh chấp. Đồng thời, cần có quy định rõ ràng về việc xác định cha mẹ và con trong trường hợp chung sống không đăng ký kết hôn. Luận án cũng đề xuất việc tham khảo kinh nghiệm quốc tế để xây dựng hệ thống pháp luật hiệu quả.