I. Tổng quan về bệnh sâu răng và tầm quan trọng của phòng bệnh
Bệnh sâu răng là một trong những bệnh phổ biến nhất trên thế giới, đặc biệt ở trẻ em. Theo WHO, bệnh sâu răng được xếp vào hàng thứ ba trong bảng xếp hạng bệnh tật do mức độ phổ biến cao. Bệnh này gây tổn thương không hồi phục, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh sâu răng ở trẻ em rất cao, đặc biệt ở các vùng nông thôn như huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Nghiên cứu này tập trung vào kiến thức, thái độ, và thực hành của các bà mẹ trong việc phòng bệnh sâu răng cho con tại trường Tiểu học Xuân Thủy.
1.1. Đặc điểm và nguyên nhân gây sâu răng
Sâu răng là tình trạng tổn thương mất mô cứng của răng do quá trình hủy khoáng gây ra bởi vi khuẩn trong mảng bám răng. Nguyên nhân chính bao gồm chế độ ăn nhiều đường, vệ sinh răng miệng kém, và thiếu flour. Các yếu tố này tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, dẫn đến sâu răng. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng kiến thức và thái độ của các bà mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh sâu răng cho trẻ.
1.2. Tác hại của bệnh sâu răng
Sâu răng không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng mà còn gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như viêm tủy, viêm xương hàm, và thậm chí gãy răng. Những biến chứng này không chỉ gây đau đớn mà còn ảnh hưởng đến chức năng nhai, phát âm, và thẩm mỹ của trẻ. Do đó, việc phòng ngừa sâu răng từ sớm là rất cần thiết.
II. Kiến thức thái độ và thực hành của bà mẹ về phòng bệnh sâu răng
Nghiên cứu này sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang để đánh giá kiến thức, thái độ, và thực hành của 195 bà mẹ tại trường Tiểu học Xuân Thủy. Kết quả cho thấy chỉ 40,4% bà mẹ có kiến thức đúng về phòng bệnh sâu răng, trong khi 45,6% có thái độ chưa đúng và 49,7% thực hành chưa đạt yêu cầu. Điều này cho thấy sự thiếu hụt kiến thức và thực hành phòng bệnh sâu răng trong cộng đồng.
2.1. Kiến thức của bà mẹ về phòng bệnh sâu răng
Kiến thức của các bà mẹ về phòng bệnh sâu răng còn hạn chế, đặc biệt về thời điểm bắt đầu thay răng sữa, nguyên nhân gây sâu răng, và phương pháp chải răng đúng cách. Chỉ 40,4% bà mẹ có kiến thức đạt yêu cầu, trong khi phần lớn còn lại chưa hiểu rõ về các biện pháp phòng ngừa sâu răng.
2.2. Thái độ và thực hành của bà mẹ
Thái độ của các bà mẹ về phòng bệnh sâu răng cũng chưa đúng, với 45,6% bà mẹ có thái độ chưa tích cực. Thực hành phòng bệnh sâu răng của các bà mẹ cũng chưa đạt yêu cầu, chỉ 49,7% bà mẹ thực hiện đúng các biện pháp phòng ngừa như chải răng đúng cách và đưa con đi khám răng định kỳ.
III. Các yếu tố liên quan đến kiến thức thái độ và thực hành phòng bệnh sâu răng
Nghiên cứu chỉ ra rằng trình độ học vấn, nghề nghiệp, và tiếp cận thông tin là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến kiến thức, thái độ, và thực hành phòng bệnh sâu răng của các bà mẹ. Bà mẹ có trình độ học vấn từ THPT trở lên có kiến thức tốt hơn gấp 2,5 lần so với bà mẹ có trình độ học vấn thấp hơn. Ngoài ra, bà mẹ được tiếp cận thông tin truyền thông về phòng bệnh sâu răng cũng có kiến thức và thực hành tốt hơn.
3.1. Ảnh hưởng của trình độ học vấn và nghề nghiệp
Trình độ học vấn và nghề nghiệp của các bà mẹ có ảnh hưởng đáng kể đến kiến thức và thực hành phòng bệnh sâu răng. Bà mẹ có trình độ học vấn cao hơn và làm việc trong các ngành nghề không liên quan đến nông nghiệp có kiến thức và thực hành tốt hơn.
3.2. Vai trò của tiếp cận thông tin
Tiếp cận thông tin về phòng bệnh sâu răng cũng là yếu tố quan trọng. Bà mẹ được tiếp cận thông tin qua các kênh truyền thông có kiến thức và thực hành tốt hơn so với những bà mẹ không được tiếp cận thông tin.
IV. Kết luận và khuyến nghị
Nghiên cứu này cho thấy kiến thức, thái độ, và thực hành của các bà mẹ về phòng bệnh sâu răng còn nhiều hạn chế. Để cải thiện tình trạng này, cần có các chương trình giáo dục và truyền thông hiệu quả nhằm nâng cao nhận thức và thực hành phòng bệnh sâu răng trong cộng đồng. Đặc biệt, cần tập trung vào các bà mẹ có trình độ học vấn thấp và sống ở vùng nông thôn.
4.1. Giáo dục và truyền thông
Cần xây dựng các chương trình giáo dục và truyền thông về phòng bệnh sâu răng, đặc biệt là tại các trường học và cộng đồng. Các chương trình này nên tập trung vào việc hướng dẫn cách chải răng đúng cách, chế độ ăn uống hợp lý, và tầm quan trọng của việc khám răng định kỳ.
4.2. Hỗ trợ từ chính quyền và các tổ chức y tế
Chính quyền và các tổ chức y tế cần hỗ trợ các chương trình phòng bệnh sâu răng bằng cách cung cấp các nguồn lực cần thiết như kem đánh răng có flour, nước súc miệng, và các dịch vụ khám răng miệng định kỳ cho trẻ em.
