I. Nền kinh tế carbon thấp và chính sách năng lượng Việt Nam
Luận án tập trung vào việc xây dựng kịch bản nguồn điện hướng tới nền kinh tế carbon thấp tại Việt Nam đến năm 2030. Chính sách năng lượng Việt Nam đang được điều chỉnh để thúc đẩy phát triển bền vững và giảm phát thải carbon. Các kịch bản được đề xuất nhằm đáp ứng nhu cầu điện năng trong khi vẫn đảm bảo tác động môi trường ở mức tối thiểu. Chuyển đổi năng lượng từ các nguồn truyền thống sang năng lượng tái tạo là trọng tâm của nghiên cứu.
1.1. Tầm quan trọng của nền kinh tế carbon thấp
Nền kinh tế carbon thấp là mục tiêu chiến lược của Việt Nam nhằm giảm thiểu tác động môi trường và thúc đẩy kinh tế xanh. Việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời và điện gió sẽ giúp giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Chính sách môi trường và chiến lược phát triển được thiết kế để hỗ trợ quá trình này, đảm bảo phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường.
1.2. Chính sách năng lượng và phát triển bền vững
Chính sách năng lượng Việt Nam đang hướng tới phát triển bền vững bằng cách tăng cường đầu tư năng lượng vào các dự án công nghệ sạch. Các kịch bản được đề xuất trong luận án bao gồm việc tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo trong cơ cấu nguồn điện, giảm phát thải carbon và tối ưu hóa năng lượng hiệu quả. Điều này phù hợp với các mục tiêu quốc tế về giảm phát thải carbon và phát triển bền vững.
II. Dự báo nhu cầu điện và công suất đỉnh
Luận án sử dụng các mô hình kinh tế lượng và mạng nơron để dự báo nhu cầu điện và công suất đỉnh của hệ thống điện Việt Nam đến năm 2030. Kết quả dự báo cho thấy nhu cầu điện sẽ tăng đáng kể, đòi hỏi sự đầu tư lớn vào năng lượng tái tạo và công nghệ sạch. Công suất đỉnh cũng được dự báo tăng theo, phản ánh sự phát triển kinh tế và đô thị hóa.
2.1. Dự báo nhu cầu điện bằng mô hình kinh tế lượng
Phương pháp mô hình kinh tế lượng dựa trên hàm sản xuất Cobb-Douglas được áp dụng để dự báo nhu cầu điện. Các yếu tố như thu nhập, dân số và số hộ gia đình được xác định là có ảnh hưởng lớn đến nhu cầu điện. Kết quả dự báo cho năm 2020, 2025 và 2030 lần lượt là 230.268GWh, 349.949GWh và 511.268GWh, phù hợp với Quy hoạch điện VII điều chỉnh.
2.2. Dự báo công suất đỉnh bằng mạng nơron
Mô hình mạng nơron truyền thẳng lan truyền ngược (FFBP) được sử dụng để dự báo công suất đỉnh. Kết quả dự báo cho năm 2020, 2025 và 2030 lần lượt là 40.558MW, 60.835MW và 87.558MW. Các yếu tố như công nghệ chiếu sáng LED và hệ thống năng lượng mặt trời PV lắp mái chưa được tính đến trong dự báo này, nhưng sẽ được xem xét trong các kịch bản tiếp theo.
III. Kịch bản nguồn điện và giảm phát thải carbon
Luận án đề xuất bốn kịch bản nguồn điện, bao gồm kịch bản nền (BAU), kịch bản xanh thấp (LG), kịch bản xanh cao (HG) và kịch bản khủng hoảng (Crisis). Các kịch bản này nhằm tối ưu hóa cấu trúc nguồn phát điện và giảm phát thải carbon. Kịch bản HG được đánh giá là hiệu quả nhất trong việc giảm phát thải carbon nhờ sự tham gia lớn của năng lượng tái tạo và công nghệ sạch.
3.1. Kịch bản xanh và giảm phát thải carbon
Kịch bản xanh cao (HG) giả định sự tham gia lớn của năng lượng tái tạo và công nghệ chiếu sáng LED, giúp giảm phát thải carbon đáng kể. Kết quả cho thấy phát thải carbon trong kịch bản HG thấp hơn kịch bản BAU 5,7% vào năm 2020, 19,7% vào năm 2025 và 27,1% vào năm 2030. Điều này cho thấy tiềm năng lớn của năng lượng tái tạo trong việc thúc đẩy nền kinh tế carbon thấp.
3.2. Tối ưu hóa cấu trúc nguồn phát điện
Phần mềm LINDO được sử dụng để tối ưu hóa cấu trúc nguồn phát điện với mục tiêu giảm thiểu chi phí. Kết quả cho thấy nhiệt điện than vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nguồn điện, nhưng năng lượng tái tạo đang dần tăng tỷ trọng. Nhiệt điện khí cũng có sự tăng trưởng nhẹ, đóng góp khoảng 19% tổng sản lượng điện. Kịch bản HG được đánh giá là hiệu quả nhất về mặt chi phí và giảm phát thải carbon.
IV. Chiến lược phát triển và tương lai năng lượng
Luận án đưa ra các chiến lược phát triển nhằm thúc đẩy tương lai năng lượng bền vững tại Việt Nam. Đầu tư năng lượng vào công nghệ sạch và năng lượng tái tạo là trọng tâm của các chiến lược này. Chính sách môi trường và chiến lược phát triển cần được điều chỉnh để hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp.
4.1. Chiến lược đầu tư năng lượng tái tạo
Đầu tư năng lượng vào năng lượng tái tạo như điện mặt trời và điện gió là chiến lược chính để đạt được nền kinh tế carbon thấp. Các kịch bản được đề xuất trong luận án cho thấy tiềm năng lớn của năng lượng tái tạo trong việc giảm phát thải carbon và đáp ứng nhu cầu điện trong tương lai. Chính sách năng lượng Việt Nam cần tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án năng lượng tái tạo.
4.2. Tương lai năng lượng và phát triển bền vững
Tương lai năng lượng của Việt Nam phụ thuộc vào việc áp dụng công nghệ sạch và năng lượng hiệu quả. Chính sách môi trường cần được củng cố để hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp. Các kịch bản được đề xuất trong luận án cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định chiến lược phát triển năng lượng bền vững tại Việt Nam.
