Khóa Luận Tốt Nghiệp: Phật Giáo Champa Từ Thế Kỷ III Đến Thế Kỷ X

Việc nghiên cứu về Phật giáo Champa là cần thiết vì nó đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của cư dân Champa từ đầu Công Nguyên đến thế kỷ IX. Nghiên cứu này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên trong xã hội Champa, nơi Phật giáo tạo ra sự cân bằng và mang lại chiều sâu tinh thần. Ngoài ra, việc nghiên cứu về Phật giáo Champa còn giúp chúng ta hiểu rõ hơn về diện mạo nền văn hóa Chăm rực rỡ.

Mục tiêu của khóa luận là trình bày quá trình du nhập và phát triển của Phật giáo vào đời sống của nhân dân Champa từ thế kỷ III đến thế kỷ X. Để đạt được mục tiêu này, khóa luận có các nhiệm vụ sau: (1) Trình bày bối cảnh lịch sử và sự thành lập phát triển của Phật giáo ở Champa; (2) Tìm hiểu những ảnh hưởng tiêu biểu của Phật giáo đến đời sống nhân dân Champa.

Ở Đông Nam Á, Phật giáo đã tỏa rộng ảnh hưởng nhanh chóng qua tuyến thương mại biển. Vương quốc Champa xưa là một quốc gia cổ thuộc khu vực Đông Nam Á. Khu vực Đông Nam Á nhất là bán đảo Đông Dương được xem như vùng “đệm” giữa hai nền văn minh lớn của nhân loại đó là Trung Quốc và Ấn Độ. Do đó nó là con đường để đi đến nhiều nơi, và là nơi gặp nhau của nhiều nền văn minh lớn như Trung Hoa, Ấn Độ, Java, . Vì vậy mà nơi đây được coi là điểm hội tụ của nhiều nền văn minh lớn trong đó có Ấn Độ.

Theo các nhà nghiên cứu, ảnh hưởng của nền văn minh Ấn Độ đến Đông Nam Á nói chung và Champa nói riêng chủ yếu là sự bành trướng của một nền văn hóa có tổ chức, dựa trên quan điểm của Ấn Độ về vương quyền mà tiêu biểu là Ấn Độ giáo và Phật Giáo. “Người Ấn không hề tiến hành ở Champa một cuộc xâm lược vũ trang nào và cũng không hề thôn tính tên tuổi của một quốc gia hoặc một đô thị nào. Các vương quốc “Ấn Độ hóa” chỉ có những quan hệ về mặt truyền thống với các triều vua Ấn Độ mà không lệ thuộc về chính trị.

Vương triều Gangaragia (cuối thế kỷ II- đầu thế kỷ VIII). Đặt kinh đô ở Trà Kiệu (huyện Duy Xuyên, Quảng Nam): Sự cống hiến của vương triều với vương quốc Champa trong một thời gian chừng 5 thế kỉ có vẻ là không nhiều, nhưng rất căn bản: với sự thống nhất bước đầu, gồm miền Bắc, miền Trung và một phần Nam Chăm, Nam đèo cả . Quan hệ Champa với Trung Hoa rất thưa thớt và không mang tính thương mại.

Quan hệ Champa với Ấn Độ theo G.Coedes cho rằng: “Những chuyến thuyền buôn của Ấn Độ xuất phát từ bờ biển Coromande, nếu vậy các thuyền của Ấn Độ muốn đi vào vùng vịnh Thái Lan và bờ biển Nam Việt Nam, những con đường đó phải đi qua hai tuyến đường chính: Hoặc qua eo biển Malacca hay Sunda, Lombok; hoặc băng qua bán đảo Malaya và các đảo Indonesia là những nơi có sự hiện diện sớm nhất của văn hóa Ấn Độ, nhưng ở đây trước thế kỷ IV lại thấy rất mờ nhạt.

Về nghệ thuật điêu khắc tượng Đức Phật và các vị Bồ Tát. Dựa trên những công trình có tính chất địa phương từ xưa bao trùm lên toàn bộ nền văn hóa Á Đông của Châu Á. Từ sự phát triển đó mà Phật giáo lan rộng ra khắp các khu vực lân cận của mình và đặc biệt là đến khu vực Đông Nam Á nơi đó có rất nhiều vương quốc đang phát triển.

Những nhà nghiên cứu đều phải dựa trên ba nguồn tư liệu chính là bia ký, các ghi chép đến từ ngoài lãnh thổ như Châu Âu, Ấn Độ, Ả Rập và nhát là của Đại Việt và Trung Hoa nhưng còn rất ít tư liệu và các nghiên cứu khảo cổ học. Nghiên cứu về vấn đề Phật giáo Champa để chúng ta thấy được rằng Phật giáo Champa đóng một vai trò, vị trí quan tronhj trong đời sống tinh thần cu dân Champa tồn tại từ đầu Công Nguyên đến thế kỷ IX.

Phân liệt ra hai trường phái Nam Tông và Bắc Tông cũng tạo nên sự khác biệt về Phật giáo khi du nhập đến những quốc gia khác. Hơn thế nữa khi đi vào các quốc gia khác họ lại cải biến hoặc kết hợp với yếu tố truyền thống vì thế mà ở mỗi quốc gia Phật giáo vẫn có những nét chung và cả những nét riêng như ở Đại Việt, Champa, Miến Điện, .

Người dân Champa phần lớn là những cư dân nghề ven biển họ có sự nhanh nhạy trong tư duy họ du nhập những cái điều mới mẻ và không bị gò bó vào cuộc sống của mình chỉ muốn hòa nhập với thiên nhiên con người với một cuộc sống ổn định. Phật giáo của Ấn Độ đến họ có những thay đổi cho mình.

Nghiên cứu về vấn đề Phật giáo Champa để chúng ta thấy được rằng Phật giáo Champa đóng một vai trò, vị trí quan tronhj trong đời sống tinh thần cu dân Champa tồn tại từ đầu Công Nguyên đến thế kỷ IX. Tìm hiểu về Phật giáo Champa để thấy rằng trong xã hội Champa co sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.

Việc tiếp tục nghiên cứu về Phật giáo Champa sẽ mở ra những hướng đi mới trong việc khám phá lịch sử và văn hóa của khu vực Đông Nam Á. Cần có thêm nhiều nghiên cứu chuyên sâu về các khía cạnh khác nhau của Phật giáo Champa, từ kiến trúc và điêu khắc đến văn bia và tư liệu lịch sử.