I. Tổng quan về bệnh thận mạn giai đoạn cuối
Bệnh thận mạn giai đoạn cuối (BTMGĐC) là một vấn đề sức khỏe toàn cầu, đặc biệt nghiêm trọng do tỷ lệ mắc bệnh ngày càng gia tăng. Theo thống kê của Hội Thận học Quốc tế, hơn 10% dân số thế giới mắc bệnh thận mạn tính, và dự báo con số này sẽ tăng gấp đôi vào năm 2030. Bệnh nhân BTMGĐC cần điều trị thay thế như ghép thận hoặc lọc máu, với chi phí điều trị cao, đặc biệt ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Tại Việt Nam, khoảng 26.000 người mắc BTMGĐC, nhưng chỉ 5.000 người được điều trị, trong đó người nghèo có bảo hiểm y tế chỉ chiếm 10%. Chi phí ngoài dịch vụ y tế như đi lại, ăn uống, chăm sóc, thuê nhà là gánh nặng lớn cho bệnh nhân và gia đình, dẫn đến nhiều trường hợp phải ngừng điều trị.
1.1. Định nghĩa và nguyên nhân
Bệnh thận mạn (BTM) là hội chứng do các bệnh thận mãn tính gây giảm dần số lượng nephron chức năng, dẫn đến giảm mức lọc cầu thận. Khi mức lọc cầu thận giảm dưới 50% so với bình thường (120 ml/phút), bệnh nhân được chẩn đoán suy thận mạn. Nguyên nhân chính của BTM bao gồm đái tháo đường (30%), tăng huyết áp (25%), và các bệnh lý khác như viêm cầu thận, bệnh mạch thận. Khi số lượng nephron bị tổn thương quá nhiều, cơ thể không thể duy trì cân bằng nội môi, dẫn đến các rối loạn nghiêm trọng về nước, điện giải, và chức năng thận.
1.2. Biến chứng và tiến triển
Biến chứng của BTM bao gồm các vấn đề tim mạch (tăng huyết áp, suy tim), rối loạn nước và điện giải, thiếu máu, và các biến chứng thần kinh. Bệnh tiến triển qua 4 giai đoạn, từ suy thận nhẹ đến giai đoạn cuối, khi bệnh nhân cần lọc máu hoặc ghép thận để duy trì sự sống. Điều trị BTMGĐC chủ yếu dựa vào lọc máu (thận nhân tạo hoặc lọc màng bụng) và ghép thận, nhưng nguồn hiến tặng thận còn hạn chế, dẫn đến tỷ lệ bệnh nhân được ghép thận thấp.
II. Khảo sát chi phí ngoài dịch vụ y tế
Khóa luận tốt nghiệp này tập trung vào việc khảo sát chi phí ngoài dịch vụ y tế của bệnh nhân BTMGĐC tại Bệnh viện E năm 2020. Mục tiêu chính là phân tích thực trạng chi phí ngoài y tế và xác định các yếu tố liên quan. Chi phí ngoài dịch vụ y tế bao gồm các khoản chi phí như đi lại, ăn uống, chăm sóc, và thuê nhà, là gánh nặng lớn đối với bệnh nhân và gia đình, đặc biệt khi họ không có đủ khả năng tài chính để chi trả. Nghiên cứu này nhằm cung cấp cơ sở dữ liệu để đánh giá gánh nặng kinh tế của bệnh và đề xuất các biện pháp hỗ trợ giảm chi phí cho bệnh nhân.
2.1. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện E với đối tượng là bệnh nhân BTMGĐC. Phương pháp nghiên cứu bao gồm thu thập dữ liệu từ hồ sơ bệnh án, phỏng vấn bệnh nhân, và phân tích các biến số liên quan đến chi phí ngoài dịch vụ y tế. Các biến số được xem xét bao gồm tuổi, giới tính, nghề nghiệp, thu nhập, và phương pháp điều trị thay thế thận. Dữ liệu được phân tích bằng phương pháp hồi quy tuyến tính đa biến để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí.
2.2. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy chi phí ngoài dịch vụ y tế trung bình của bệnh nhân BTMGĐC tại Bệnh viện E là rất cao, đặc biệt đối với bệnh nhân nội trú. Các yếu tố như tuổi cao, thu nhập thấp, và biến chứng bệnh thận có mối liên hệ chặt chẽ với chi phí ngoài y tế. Bệnh nhân phải vay lãi để trang trải chi phí điều trị, dẫn đến gánh nặng tài chính nghiêm trọng. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các biện pháp thay thế thận như lọc máu và lọc màng bụng có ảnh hưởng đáng kể đến chi phí ngoài y tế.
III. Ý nghĩa và ứng dụng thực tiễn
Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá gánh nặng kinh tế của bệnh thận mạn giai đoạn cuối đối với bệnh nhân và gia đình. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở dữ liệu để các nhà hoạch định chính sách đưa ra các biện pháp hỗ trợ tài chính cho bệnh nhân, giảm bớt gánh nặng chi phí ngoài y tế. Đồng thời, nghiên cứu cũng góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc quản lý chi phí trong điều trị bệnh thận mạn, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.
3.1. Đề xuất chính sách
Dựa trên kết quả nghiên cứu, các đề xuất chính sách bao gồm tăng cường hỗ trợ tài chính từ Bảo hiểm y tế cho bệnh nhân BTMGĐC, mở rộng các chương trình hỗ trợ chi phí đi lại và chăm sóc, và tăng cường giáo dục sức khỏe để giảm thiểu các biến chứng bệnh thận. Các biện pháp này sẽ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính và cải thiện khả năng tiếp cận điều trị cho bệnh nhân.
3.2. Ứng dụng trong thực tiễn
Nghiên cứu này có thể được ứng dụng trong việc xây dựng các chương trình quản lý chi phí tại các bệnh viện, đặc biệt là các bệnh viện chuyên khoa thận. Các bệnh viện có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để tối ưu hóa quy trình điều trị, giảm thiểu chi phí ngoài y tế, và cải thiện chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân BTMGĐC.
