Hậu Phương Bắc Kạn Trong Kháng Chiến Chống Thực Dân Pháp (1945-1954)

Địa lý Bắc Kạn đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng hậu phương kháng chiến. Nằm giữa trung tâm căn cứ địa Việt Bắc, Bắc Kạn giáp Cao Bằng, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Tuyên Quang và Hà Giang. Địa hình hiểm trở, nhiều núi cao, sông suối là điều kiện thuận lợi để xây dựng các căn cứ quân sự và kho tàng bí mật. Quốc lộ 3 huyết mạch nối liền Bắc Kạn với các tỉnh thành khác, đảm bảo giao thông vận tải thông suốt phục vụ tiền tuyến. Vị trí chiến lược này giúp Bắc Kạn trở thành điểm tựa vững chắc, che chở cho lực lượng vũ trang và các cơ quan quan trọng của Đảng.

Dân tộc Bắc Kạn chủ yếu là người Tày, Kinh, Dao, Nùng, Hoa, H'Mông, Sán Chay. Mỗi dân tộc có bản sắc văn hóa riêng, nhưng đều chung lòng yêu nước, căm thù giặc. Truyền thống đoàn kết, gắn bó đã giúp người dân Bắc Kạn vượt qua mọi khó khăn, gian khổ trong thời kỳ kháng chiến. Các phong tục tập quán, văn hóa Bắc Kạn được gìn giữ và phát huy, tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn cổ vũ quân và dân đánh giặc. Lòng yêu nước được thể hiện bằng những hành động cụ thể, thiết thực, từ việc đóng góp tiếp tế lương thực cho tiền tuyến đến tham gia du kích chiến đấu.

Ngay sau khi giành được chính quyền, Ủy ban hành chính kháng chiến các cấp được thành lập, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc xây dựng chính quyền cách mạng ở Bắc Kạn. Nhiệm vụ chính của ủy ban là lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, quản lý kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng an ninh trên địa bàn. Các ủy ban này hoạt động dựa trên nguyên tắc dân chủ, tập trung, lắng nghe ý kiến của nhân dân, đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân trong cuộc kháng chiến. Hoạt động của ủy ban góp phần củng cố và phát huy khối đại đoàn kết dân tộc.

Công tác tuyên truyền, vận động là một trong những yếu tố quan trọng quyết định thành công của sự nghiệp kháng chiến. Đảng bộ Bắc Kạn đã chú trọng đẩy mạnh công tác này, thông qua nhiều hình thức phong phú, đa dạng như mít tinh, biểu diễn văn nghệ, phát thanh, báo chí... Nội dung tuyên truyền tập trung vào vạch trần tội ác của thực dân Pháp, khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết dân tộc, kêu gọi nhân dân tham gia lực lượng vũ trang, đóng góp lương thực cho tiền tuyến, xây dựng hậu phương. Nhờ đó, ý thức cách mạng của nhân dân được nâng cao, tạo nên sức mạnh tổng hợp đánh bại kẻ thù.

Nông nghiệp đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế kháng chiến. Đảng bộ Bắc Kạn đã chủ trương đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp, thực hiện các biện pháp tăng gia sản xuất như khai hoang, phục hóa đất đai, cải tiến kỹ thuật canh tác, sử dụng giống mới, phân bón. Các phong trào thi đua sản xuất được phát động rộng rãi, thu hút đông đảo nhân dân tham gia. Nhờ đó, năng suất lúa, ngô, khoai, sắn được nâng cao, đảm bảo an ninh lương thực, cung cấp đủ lương thực cho quân đội và nhân dân.

Cùng với nông nghiệp, thủ công nghiệp cũng được chú trọng phát triển, phục vụ trực tiếp cho cuộc kháng chiến. Các ngành nghề thủ công truyền thống như dệt vải, rèn dao, sản xuất đồ gỗ, mây tre đan được khôi phục và phát triển. Nhiều xưởng sản xuất vũ khí, quân trang, quân dụng được thành lập, đáp ứng nhu cầu của lực lượng vũ trang. Việc phát triển thủ công nghiệp không chỉ góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân mà còn tăng cường khả năng tự cung tự cấp của hậu phương.

Mặc dù gặp nhiều khó khăn, giáo dục vẫn được duy trì và phát triển. Phương châm “vừa học, vừa làm, vừa kháng chiến” được quán triệt. Các lớp học bình dân học vụ được mở rộng, giúp người dân xóa mù chữ. Nội dung giáo dục được đổi mới, gắn liền với thực tiễn kháng chiến, bồi dưỡng lòng yêu nước, tinh thần dân tộc cho học sinh. Đội ngũ giáo viên được tăng cường, bồi dưỡng, đáp ứng yêu cầu dạy và học. Phong trào “dạy tốt, học tốt” được phát động, tạo khí thế thi đua sôi nổi trong ngành giáo dục.

Công tác y tế được đặc biệt chú trọng, nhằm chăm sóc sức khỏe cho bộ đội và nhân dân. Mạng lưới y tế từ tỉnh đến xã được củng cố, tăng cường. Các bệnh viện, trạm xá được trang bị thêm thiết bị y tế, thuốc men. Đội ngũ y bác sĩ, y tá được bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn. Các phong trào vệ sinh phòng bệnh được phát động, nhằm ngăn chặn dịch bệnh lây lan. Nhờ đó, sức khỏe của bộ đội và nhân dân được cải thiện, góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến.

Công tác xây dựng lực lượng vũ trang được đặc biệt quan tâm. Các đơn vị bộ đội địa phương, dân quân tự vệ được thành lập, huấn luyện quân sự, chính trị. Trang bị vũ khí được cải tiến, nâng cao. Lực lượng vũ trang thường xuyên phối hợp với bộ đội chủ lực đánh địch, giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ hậu phương. Tinh thần chiến đấu dũng cảm, kiên cường của lực lượng vũ trang là nguồn sức mạnh to lớn, góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến.

Du kích là lực lượng nòng cốt trong phong trào chiến tranh nhân dân. Các đội du kích được thành lập ở khắp các thôn, xã, hoạt động bí mật, linh hoạt, đánh địch bằng nhiều hình thức như phục kích, tập kích, quấy rối, phá hoại. Du kích không chỉ đánh địch mà còn làm công tác dân vận, tuyên truyền vận động nhân dân tham gia kháng chiến. Sự phối hợp chặt chẽ giữa du kích và nhân dân đã tạo nên sức mạnh to lớn, làm thất bại mọi âm mưu của địch.

Sức mạnh của đoàn kết dân tộc là yếu tố then chốt quyết định thành công trong xây dựng hậu phương. Đảng bộ Bắc Kạn luôn chú trọng xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy sức mạnh của mọi tầng lớp nhân dân, các dân tộc, tôn giáo. Mọi người đều chung sức, đồng lòng, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến. Bài học về đoàn kết dân tộc vẫn còn nguyên giá trị trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Chính sách hậu phương đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo cung cấp đầy đủ vật chất, tinh thần cho tiền tuyến. Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi đối với hậu phương, như miễn giảm thuế, cấp đất, hỗ trợ vốn sản xuất, chăm sóc thương binh, liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng. Những chính sách này đã tạo động lực to lớn cho hậu phương hăng say sản xuất, chiến đấu, góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến.