Sự Khác Biệt Về Cơ Chế Chính Sách Quản Lý Lao Động Giữa Doanh Nghiệp Nhà Nước và Tư Nhân Tại Thành Phố Biên Hòa

Quản lý lao động được coi là yếu tố quan trọng bậc nhất. Điều này đúng với mọi loại hình doanh nghiệp, dù thuộc ngành nghề nào và có mô hình hoạt động ra sao. Quản lý lao động nhằm tạo ra những hiệu quả sử dụng tối ưu, và được coi là nhân tố hàng đầu để nâng cao hiệu quả kinh doanh. Việc quản lý lao động trong doanh nghiệp luôn được thực hiện thông qua hệ thống các cơ chế và chính sách sẽ quyết định hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp cùng với các cơ chế chính sách khác về sản xuất kinh doanh và quan hệ với đối tác bên ngoài.

Nghiên cứu các giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp ngày càng được chú trọng. Tuy tất cả các doanh nghiệp đều hướng đến việc hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý lao động, nhưng sự hình thành và vận hành của hệ thống cơ chế chính sách trong mỗi loại hình doanh nghiệp luôn có những đặc điểm riêng biệt. Do đó, cần có một nghiên cứu chi tiết, dựa trên tài liệu và số liệu thực tế, để phân tích sự khác biệt trong chính sách lao động.

Để xây dựng cơ chế chính sách quản lý lao động có hiệu quả phải xuất phát từ đặc điểm về hình thức sở hữu của từng loại hình doanh nghiệp trên cơ sở nhận thức đúng đắn sự tác động của hình thức sở hữu đến cơ chế chính sách quản lý lao động. Để thực hiện được việc nghiên cứu cơ chế chính sách quản lý lao động dưới tác động của hình thức sở hữu, thao tác so sánh giữa các loại hình doanh nghiệp với nhau về mặt lý luận và trong thực tiễn là cần thiết để có được cơ sở khoa học khách quan, toàn diện.

Cho đến nay, đã có nhiều cuộc nghiên cứu về cơ chế chính sách quản lý lao động trong doanh nghiệp được tiến hành với nhiều phạm vi, quy mô và tính chất khác nhau. Tuy nhiên việc nghiên cứu mối quan hệ của cơ chế chính sách quản lý lao động và hình thức sở hữu thì vẫn còn hạn chế về cả quy mô lẫn số lượng các công trình nghiên cứu. Đối với những công trình đề cập đến vấn đề này cũng chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu độc lập tại một loại hình doanh nghiệp nhất định.

Ẩn đằng sau những hiện tượng đó chính là sự bất ổn về cơ chế chính sách quản lý lao động tại một bộ phận thuộc 02 loại hình doanh nghiệp nêu trên trong việc xử lý chưa hợp lý mối quan hệ giữa cơ chế chính sách quản lý lao động với hình thức sở hữu. Về mặt lý luận cũng như trong thực tiễn hình thức sở hữu đã tác động như thế nào đến cơ chế chính sách quản lý lao động trong doanh nghiệp?

Để có thể tác động đến cơ chế chính sách quản lý lao động trong doanh nghiệp, hình thức sở hữu phải thông qua những phương thức và công cụ gì? Đánh giá những ưu khuyết điểm của mỗi cơ chế chính sách quản lý lao động tương thích với từng hình thức sở hữu là như thế nào? Những giải pháp nào giúp vận hành một cách có hiệu quả cơ chế chính sách quản lý lao động trong doanh nghiệp để có được sự phù hợp với hình thức sở hữu ?

Xét đến cùng, sự chuyển đổi quan hệ lao động cho phù hợp với trình độ phát triển kinh tế xã hội đều bắt nguồn từ sự chuyển biến quan điểm của người sử dụng lao động, tức là người chủ sở hữu. Kết quả nghiên cứu có được từ sự kết hợp công phu của đa phương pháp từ nghiên cứu tài liệu cho đến nghiên cứu thực địa, từ tổng hợp tiến trình lịch sử đến khảo sát thực trạng mang tính thời điểm.

Tác phẩm khái quát được tiến trình hình thành và chuyển biến của các loại quan hệ lao động trong xã hội nhưng đáng tiếc vẫn chưa thực hiện thao tác đào sâu bản chất nguồn gốc của sự chuyển đổi là do hình thức sở hữu quy định. Bên cạnh đó, trong quá trình khái quát các giai đoạn chuyển đổi mối quan hệ lao động, tác giả chưa lý giải vai trò tác động khách quan của điều kiện lịch sử xã hội cụ thể.

Người lãnh đạo đưa ra các yêu cầu, nhiệm vụ đòi hỏi người công nhân thực thi trong khi công nhân chỉ được quyền yêu cầu người lãnh đạo tạo ra điều kiện cần thiết để họ hoàn thành công việc được giao. Tuy nhiên không phải lúc nào các điều kiện cần thiết để thực thi nhiệm vụ cũng được bảo đảm. Có lúc người công nhân thực thi nhiệm vụ của mình mà không biết họ được gì. Điều này có thể là mầm mống gây nên xung đột. Điều này gián tiếp ảnh hưởng đến trạng thái ổn định lao động, động lực sáng tạo và năng suất lao động của người công nhân.

Tác phẩm cho chúng ta cái nhìn toàn diện về thực trạng mối quan hệ của công nhân với xí nghiệp nói chung (thông qua các điều kiện vật chất và tinh thần mà xí nghiệp thiết lập cho công nhân) và các mối quan hệ xã hội của công nhân trong xí nghiệp. Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện mối quan hệ lao động mang tính thực thi cao. Nhóm tác giả chưa có định hướng lý giải nguyên nhân sâu xa, căn bản của thực trạng này dưới góc độ mối quan hệ sở hữu và quan điểm sử dụng lao động của các loại hình doanh nghiệp.

Chủ trương cải cách doanh nghiệp nhà nước dẫn đến số lao động làm việc trong khu vực kinh tế nhà nước chiếm tỷ trọng nhỏ so với lao động toàn xã hội. Ngược lại số lao động làm việc trong khu vực ngoài nhà nước tăng nhanh và chiếm tỷ lệ cao. Cần xây dựng nên các giải pháp mang tính vĩ mô để ngày càng hoàn thiện mối quan hệ lao động và phần nào đó nỗ lực kéo lại cán cân cân bằng về lực lượng lao động giữa hai khu vực kinh tế.

Nghiên cứu “Quan hệ lao động trong thời đại công nghiệp hóa – hiện đại hóa và nền kinh tế thị trường” do Tiến sĩ Lưu Bình Nhưỡng thực hiện mô tả mối quy trình, động cơ, mục tiêu “mua bán sức lao động” giữa chủ sở hữu và người lao động và quan niệm về người lao động ở Việt Nam qua các thời kỳ, sau đó đưa ra giải pháp ở tầm vĩ mô. Cần tìm đến nguyên nhân sâu xa chi phối mối quan hệ lao động và làm cho nó trở nên khác biệt nhau trong môi trường doanh nghiệp nhà nước và tư nhân đó là hình thức sở hữu.