Kết Quả Truyền Oxytocin Ở Sản Phụ Thai Đủ Tháng Ối Vỡ Sớm Tại Bệnh Viện A Thái Nguyên

• Tác giả: Nguyễn Văn Hải
• Người hướng dẫn: BSCKII Phạm Thị Quỳnh Hoa
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Sản phụ khoa
• Đề tài: Kết quả truyền oxytocin ở sản phụ thai đủ tháng ối vỡ sớm tại Bệnh viện A Thái Nguyên
• Loại tài liệu: luận văn bác sĩ nội trú
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Đại cương về chuyển dạ
• 1.2. Định nghĩa chuyển dạ. Các giai đoạn của cuộc chuyển dạ
• 1.3. Cơ chế của chuyển dạ đẻ
• 1.4. Động lực chính của cuộc chuyển dạ
• 1.5. CCTC và bất thường của CCTC trong chuyển dạ
• 1.6. Cổ TC với những biến đổi khi có thai và trong chuyển dạ
• 1.7. Độ lọt của ngôi
• 1.8. Chẩn đoán ngôi thế kiểu thế
• 1.9. Phân tích tim thai trên mornitoring
• 1.10. Cách tính điểm chỉ số Bishop
• 1.11. Ối vỡ sớm và phương pháp xử trí ối vỡ sớm
• 1.12. Ối vỡ sớm
• 1.13. Các phương pháp xử trí ối vỡ sớm đối với thai đủ tháng
• 1.14. Oxytocin và ứng dụng trong sản khoa
• 1.15. Chỉ định, chống chỉ định truyền oxytocin tĩnh mạch
• 1.16. Kết quả truyền oxytocin trong xử trí OVS và một số yếu tố liên quan
• 1.17. Các nghiên cứu của nước ngoài
• 1.18. Các nghiên cứu trong nước
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, địa điểm, thời gian nghiên cứu
• 2.2. Đối tượng nghiên cứu. Thời gian và địa điểm nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4. Cỡ mẫu và cách chọn mẫu nghiên cứu
• 2.5. Kỹ thuật truyền oxytocin tại Bệnh viện A Thái Nguyên
• 2.6. Các biến số và chỉ số nghiên cứu
• 2.7. Các bước tiến hành
• 2.8. Xử lý số liệu
• 2.9. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm lâm sàng của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo nhóm tuổi
• 3.3. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo nghề nghiệp
• 3.4. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo địa dư
• 3.5. Phân bố đối tượng theo tiền sử sản phụ khoa
• 3.6. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo thời gian vỡ ối
• 3.7. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo chỉ số Bishop trước khi truyền
• 3.8. Tần số cơn co tử cung trước khi truyền oxytocin
• 3.9. Kết quả truyền oxytocin và một số yếu tố liên quan
• 3.10. Kết quả truyền oxytocin tĩnh mạch
• 3.11. Một số yếu tố liên quan đến kết quả truyền oxytocin
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Phân bố tuổi của đối tượng nghiên cứu
• 4.3. Nghề nghiệp của đối tượng nghiên cứu
• 4.4. Vị trí địa lý của đối tượng nghiên cứu
• 4.5. Tiền sử sản phụ khoa của đối tượng nghiên cứu
• 4.6. Phân bố thời gian ối vỡ đến khi can thiệp truyền oxytocin
• 4.7. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo chỉ số Bishop trước khi truyền oxytocin
• 4.8. Cơn co tử cung trước khi truyền oxytocin
• 4.9. Nhận xét kết quả truyền oxytocin và một số yếu tố liên quan
• 4.10. Nhận xét kết quả truyền oxytocin
• 4.11. Nhận xét một số yếu tố liên quan đến kết quả truyền oxytocin
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH SÁCH BỆNH NHÂN
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ

I. Tổng Quan Về Truyền Oxytocin Cứu Cánh Sản Phụ Ối Vỡ Sớm

Chuyển dạ là quá trình sinh lý thiết yếu, đưa thai và phần phụ ra khỏi cơ thể mẹ. Cơn co tử cung (CCTC) đóng vai trò then chốt, tạo nên sự xóa mở cổ tử cung. Tuy nhiên, ối vỡ sớm (OVS), đặc biệt ở thai đủ tháng, có thể gây ra nhiều biến chứng như nhiễm trùng ối, sa dây rau, hoặc chuyển dạ kéo dài. Việc can thiệp để thúc đẩy chuyển dạ trong trường hợp OVS rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ cho cả mẹ và bé. Một trong những phương pháp được sử dụng rộng rãi là truyền oxytocin, giúp kích thích cơn co tử cung và rút ngắn thời gian chuyển dạ. Luận văn này tập trung vào việc đánh giá kết quả truyền oxytocin cho các sản phụ thai đủ tháng ối vỡ sớm tại Bệnh viện A Thái Nguyên, nhằm làm rõ hiệu quả và các yếu tố liên quan.

1.1. Chuyển Dạ Định Nghĩa Các Giai Đoạn Và Động Lực Chính

Chuyển dạ là quá trình sinh lý tự nhiên, với CCTC là động lực chính, tạo ra sự xóa mở cổ tử cung và đẩy thai ra ngoài. Quá trình này bao gồm ba giai đoạn chính: giai đoạn xóa mở cổ tử cung (dài nhất), giai đoạn lọt và sổ thai, và giai đoạn bong và sổ rau. Thời gian của mỗi giai đoạn khác nhau, nhưng việc rút ngắn giai đoạn đầu thường được các nhà sản khoa quan tâm. Oxytocin đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích cơn co tử cung và thúc đẩy chuyển dạ. Hiệu quả của truyền oxytocin trong việc rút ngắn thời gian chuyển dạ, đặc biệt ở những trường hợp ối vỡ sớm, là một vấn đề cần được nghiên cứu kỹ lưỡng.

1.2. Oxytocin Vai Trò Sinh Lý Và Ứng Dụng Trong Sản Khoa

Oxytocin là một hormone tự nhiên, đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển dạ. Nó kích thích cơn co tử cung, giúp cổ tử cung mở và đẩy thai nhi ra ngoài. Trong sản khoa, oxytocin được sử dụng để khởi phát hoặc tăng cường chuyển dạ, đặc biệt trong các trường hợp như ối vỡ sớm, chuyển dạ đình trệ hoặc để chấm dứt thai kỳ chủ động khi có nguy cơ cho mẹ hoặc thai nhi. Tuy nhiên, việc sử dụng oxytocin cần được theo dõi chặt chẽ để tránh các tác dụng phụ như cơn co tử cung quá mạnh, vỡ tử cung hoặc suy thai. Các nghiên cứu về hiệu quả oxytocin trong các tình huống khác nhau tiếp tục được tiến hành để tối ưu hóa việc sử dụng hormone này.

II. Vấn Đề Nguy Cơ Biến Chứng Khi Ối Vỡ Sớm Ở Thai Đủ Tháng

Ối vỡ sớm (OVS) ở thai đủ tháng đặt ra nhiều thách thức trong sản khoa. Màng ối bị rách làm mất đi lớp bảo vệ, tăng nguy cơ nhiễm trùng ối và nhiễm trùng sơ sinh. Ngoài ra, OVS còn có thể dẫn đến sa dây rau, ngôi thai không ổn định và kéo dài thời gian chuyển dạ. Chuyển dạ kéo dài làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, băng huyết sau sinh, suy thai và có thể gây ra di chứng nặng nề cho trẻ. Vì vậy, việc can thiệp kịp thời và hiệu quả là rất quan trọng. Các bác sĩ cần cân nhắc giữa việc chờ đợi chuyển dạ tự nhiên và sử dụng các biện pháp can thiệp như truyền oxytocin để thúc đẩy chuyển dạ và giảm thiểu các biến chứng. Việc đánh giá kết quả truyền oxytocin trong các trường hợp OVS là cần thiết để cải thiện chất lượng chăm sóc sản khoa.

2.1. Nhiễm Trùng Ối Nhiễm Trùng Sơ Sinh Mối Nguy Hiểm Tiềm Ẩn

Ối vỡ sớm (OVS) làm mất đi hàng rào bảo vệ tự nhiên của nước ối, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào buồng tử cung và gây ra nhiễm trùng ối. Nhiễm trùng ối có thể gây sốt cho mẹ, nhịp tim thai nhanh và tăng nguy cơ viêm màng não, viêm phổi cho trẻ sơ sinh. Nghiên cứu cho thấy thời gian từ khi ối vỡ đến khi sinh càng dài, nguy cơ nhiễm trùng càng cao. Vì vậy, việc theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu nhiễm trùng và có phác đồ điều trị kịp thời là rất quan trọng. Truyền oxytocin có thể giúp rút ngắn thời gian chuyển dạ và giảm nguy cơ nhiễm trùng liên quan đến OVS.

2.2. Chuyển Dạ Kéo Dài Hậu Quả Nghiêm Trọng Cho Mẹ Và Bé

Chuyển dạ kéo dài là một biến chứng thường gặp của ối vỡ sớm (OVS). Chuyển dạ kéo dài làm tăng nguy cơ suy kiệt ở mẹ, băng huyết sau sinh do đờ tử cung, và suy thai do thiếu oxy. Ngoài ra, nó còn làm tăng nguy cơ phải can thiệp bằng forcep hoặc hút chân không, có thể gây ra tổn thương cho cả mẹ và bé. Do đó, việc sử dụng oxytocin để kích thích cơn co tử cung và rút ngắn thời gian chuyển dạ là một biện pháp được cân nhắc trong các trường hợp OVS để giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

III. Phương Pháp Truyền Oxytocin Quy Trình Theo Dõi Tại Bệnh Viện A

Việc truyền oxytocin để thúc đẩy chuyển dạ sau ối vỡ sớm là một quy trình được thực hiện cẩn thận tại Bệnh viện A Thái Nguyên. Quy trình này bao gồm việc đánh giá tình trạng sức khỏe của mẹ và thai nhi, xác định chỉ định truyền oxytocin và lựa chọn liều dùng oxytocin phù hợp. Trong quá trình truyền oxytocin, các bác sĩ và điều dưỡng theo dõi sát sao tần số cơn co, độ mở cổ tử cung, sức khỏe thai nhi và các tác dụng phụ oxytocin. Mục tiêu là đạt được cơn co tử cung hiệu quả để thúc đẩy chuyển dạ mà không gây ra các biến chứng cho mẹ và bé. Việc tuân thủ đúng quy trình truyền oxytocin và theo dõi chặt chẽ là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn và hiệu quả của phương pháp này.

3.1. Chỉ Định Chống Chỉ Định Truyền Oxytocin Tiêu Chí Quan Trọng

Việc truyền oxytocin không phải là một giải pháp phù hợp cho mọi trường hợp ối vỡ sớm. Các bác sĩ cần xem xét kỹ lưỡng các chỉ định truyền oxytocin, bao gồm tình trạng chuyển dạ đình trệ, cơn co tử cung yếu hoặc không hiệu quả, và tình trạng sức khỏe tổng thể của mẹ và thai nhi. Đồng thời, cũng cần lưu ý đến các chống chỉ định truyền oxytocin, như tiền sử mổ lấy thai, ngôi thai bất thường, rau tiền đạo hoặc các bệnh lý tim mạch nghiêm trọng của mẹ. Việc đánh giá cẩn thận các chỉ định và chống chỉ định là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

3.2. Liều Dùng Tốc Độ Truyền Oxytocin Hướng Dẫn Chi Tiết

Việc lựa chọn liều dùng oxytocin và tốc độ truyền phù hợp là rất quan trọng để đạt được cơn co tử cung hiệu quả mà không gây ra các biến chứng. Thông thường, liều dùng oxytocin bắt đầu từ một lượng nhỏ và tăng dần cho đến khi đạt được tần số cơn co mong muốn. Tốc độ truyền cần được điều chỉnh dựa trên đáp ứng của từng bệnh nhân, và phải luôn được theo dõi chặt chẽ. Việc sử dụng quá nhiều oxytocin có thể gây ra cơn co tử cung quá mạnh, dẫn đến vỡ tử cung hoặc suy thai. Do đó, việc tuân thủ các hướng dẫn về liều dùng và tốc độ truyền là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Đánh Giá Hiệu Quả Truyền Oxytocin Tại Bệnh Viện A

Nghiên cứu tại Bệnh viện A Thái Nguyên đã đánh giá kết quả truyền oxytocin ở sản phụ thai đủ tháng ối vỡ sớm. Các chỉ số được theo dõi bao gồm thời gian chuyển dạ, tỷ lệ sinh thường, tỷ lệ mổ lấy thai, tình trạng sức khỏe của mẹ và bé sau sinh. Kết quả nghiên cứu cho thấy truyền oxytocin có hiệu quả trong việc rút ngắn thời gian chuyển dạ và tăng tỷ lệ sinh thường ở sản phụ có OVS. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý đến các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả oxytocin, như chỉ số Bishop trước khi truyền oxytocin, thời gian ối vỡ và tiền sử sản khoa của sản phụ. Việc hiểu rõ các yếu tố này giúp các bác sĩ đưa ra quyết định chính xác hơn trong việc sử dụng oxytocin.

4.1. Tỷ Lệ Sinh Thường Mổ Lấy Thai So Sánh Trước Sau Truyền

Một trong những mục tiêu chính của việc truyền oxytocin là tăng tỷ lệ sinh thường và giảm tỷ lệ mổ lấy thai ở sản phụ có ối vỡ sớm. Kết quả nghiên cứu cho thấy truyền oxytocin có thể giúp giảm tỷ lệ mổ lấy thai bằng cách thúc đẩy cơn co tử cung và rút ngắn thời gian chuyển dạ. Tuy nhiên, tỷ lệ sinh thường cũng phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, như vị trí thai, cân nặng thai và tình trạng sức khỏe của mẹ. Việc so sánh tỷ lệ sinh thường và mổ lấy thai trước và sau khi truyền oxytocin giúp đánh giá chính xác hơn hiệu quả oxytocin trong việc cải thiện kết quả chuyển dạ.

4.2. Thời Gian Chuyển Dạ Ảnh Hưởng Của Oxytocin Đến Quá Trình Sinh

Thời gian chuyển dạ là một chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả oxytocin. Kết quả nghiên cứu cho thấy truyền oxytocin có thể giúp rút ngắn đáng kể thời gian chuyển dạ ở sản phụ có ối vỡ sớm. Tuy nhiên, thời gian chuyển dạ cũng phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, như số lần sinh, độ mở cổ tử cung khi bắt đầu truyền oxytocin và tần số cơn co. Việc theo dõi chặt chẽ thời gian chuyển dạ giúp các bác sĩ điều chỉnh liều dùng oxytocin và đưa ra quyết định can thiệp phù hợp để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.

V. Yếu Tố Liên Quan Ảnh Hưởng Đến Kết Quả Truyền Oxytocin

Kết quả truyền oxytocin không chỉ phụ thuộc vào liều dùng oxytocin và tốc độ truyền, mà còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác. Nghiên cứu tại Bệnh viện A Thái Nguyên đã chỉ ra rằng chỉ số Bishop trước khi truyền oxytocin, thời gian ối vỡ, số lần sinh và tuổi của sản phụ có thể ảnh hưởng đến hiệu quả oxytocin. Việc hiểu rõ các yếu tố này giúp các bác sĩ đưa ra quyết định chính xác hơn trong việc lựa chọn phương pháp điều trị và theo dõi chuyển dạ. Ngoài ra, cũng cần lưu ý đến các yếu tố tâm lý và xã hội của sản phụ, vì chúng cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển dạ.

5.1. Chỉ Số Bishop Dự Đoán Khả Năng Thành Công Của Truyền Oxytocin

Chỉ số Bishop là một công cụ quan trọng để đánh giá độ chín muồi cổ tử cung và dự đoán khả năng thành công của việc truyền oxytocin. Chỉ số Bishop càng cao, khả năng truyền oxytocin thành công càng lớn. Các nghiên cứu cho thấy truyền oxytocin có hiệu quả hơn ở những sản phụ có chỉ số Bishop trên 6. Do đó, việc đánh giá chỉ số Bishop trước khi truyền oxytocin là rất quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

5.2. Thời Gian Ối Vỡ Ảnh Hưởng Đến Nguy Cơ Nhiễm Trùng Và Thành Công

Thời gian từ khi ối vỡ đến khi bắt đầu truyền oxytocin có thể ảnh hưởng đến nguy cơ nhiễm trùng và hiệu quả oxytocin. Thời gian ối vỡ càng dài, nguy cơ nhiễm trùng ối và nhiễm trùng sơ sinh càng cao. Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy truyền oxytocin có hiệu quả hơn khi được thực hiện sớm sau khi ối vỡ. Do đó, việc theo dõi chặt chẽ thời gian ối vỡ và đưa ra quyết định can thiệp kịp thời là rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

VI. Kết Luận Vai Trò Của Truyền Oxytocin Hướng Nghiên Cứu Tương Lai

Nghiên cứu tại Bệnh viện A Thái Nguyên khẳng định vai trò quan trọng của truyền oxytocin trong việc quản lý chuyển dạ ở sản phụ thai đủ tháng ối vỡ sớm. Truyền oxytocin giúp rút ngắn thời gian chuyển dạ, tăng tỷ lệ sinh thường và giảm tỷ lệ mổ lấy thai. Tuy nhiên, việc sử dụng oxytocin cần được thực hiện cẩn thận, tuân thủ đúng quy trình và theo dõi chặt chẽ để tránh các biến chứng. Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc xác định các yếu tố dự đoán hiệu quả oxytocin, tối ưu hóa phác đồ truyền oxytocin và đánh giá các tác dụng phụ oxytocin một cách toàn diện hơn.

6.1. Tối Ưu Hóa Phác Đồ Truyền Oxytocin Tìm Kiếm Liệu Trình Hiệu Quả

Việc tìm kiếm một phác đồ truyền oxytocin tối ưu là một mục tiêu quan trọng trong sản khoa. Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc so sánh các phác đồ truyền oxytocin khác nhau, đánh giá tác dụng phụ oxytocin và tìm ra liều dùng oxytocin hiệu quả nhất cho từng nhóm bệnh nhân. Việc sử dụng các công nghệ mới, như theo dõi tim thai liên tục bằng máy tính, có thể giúp tối ưu hóa phác đồ truyền oxytocin và giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

6.2. Đánh Giá Tác Dụng Phụ Oxytocin Nhận Diện Kiểm Soát Nguy Cơ

Việc đánh giá các tác dụng phụ oxytocin là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé. Các tác dụng phụ oxytocin có thể bao gồm cơn co tử cung quá mạnh, vỡ tử cung, suy thai và băng huyết sau sinh. Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc xác định các yếu tố nguy cơ gây ra tác dụng phụ oxytocin, phát triển các biện pháp phòng ngừa và điều trị tác dụng phụ oxytocin một cách hiệu quả.

Tổng quan nghiên cứu

Chuyển dạ là quá trình sinh lý quan trọng đưa thai và phần phụ ra khỏi đường sinh dục người mẹ, trong đó cơn co tử cung (CCTC) đóng vai trò động lực chính. Ối vỡ sớm (OVS) là hiện tượng màng ối bị rách trước khi cổ tử cung mở hết, chiếm khoảng 10% các trường hợp thai nghén đủ tháng và là nguyên nhân gây đẻ khó, chuyển dạ kéo dài, nhiễm trùng ối và nhiễm trùng sơ sinh. Chuyển dạ kéo dài làm tăng nguy cơ biến chứng như suy thai, chảy máu sau sinh và di chứng lâu dài cho trẻ. Do đó, việc thúc đẩy chuyển dạ ở sản phụ OVS nhằm rút ngắn thời gian chuyển dạ và giảm biến chứng là rất cần thiết.

Truyền oxytocin tĩnh mạch là phương pháp phổ biến được sử dụng để kích thích cơn co tử cung, giúp rút ngắn chuyển dạ, giảm tỷ lệ mổ lấy thai và các biến chứng liên quan. Tại Bệnh viện A Thái Nguyên, oxytocin được truyền nhỏ giọt tĩnh mạch cho sản phụ đủ tháng OVS nhằm thúc đẩy chuyển dạ. Nghiên cứu này được thực hiện từ tháng 12/2020 đến tháng 5/2021 với 218 sản phụ, nhằm mô tả đặc điểm lâm sàng, đánh giá hiệu quả truyền oxytocin và các yếu tố liên quan đến kết quả điều trị.

Mục tiêu nghiên cứu gồm: (1) mô tả đặc điểm lâm sàng của sản phụ đủ tháng OVS được truyền oxytocin tại Bệnh viện A Thái Nguyên; (2) đánh giá kết quả truyền oxytocin và các yếu tố ảnh hưởng. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc sản khoa, giảm tỷ lệ biến chứng và cải thiện kết quả mẹ con, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị tại tuyến tỉnh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Cơ chế chuyển dạ và vai trò cơn co tử cung (CCTC): CCTC là động lực chính làm xóa mở cổ tử cung, thành lập đoạn dưới tử cung và đẩy thai ra ngoài. CCTC có các đặc điểm về tần số, cường độ, thời gian co và trương lực cơ bản thay đổi theo giai đoạn chuyển dạ. Bất thường CCTC (cường tính, thưa yếu, không đồng bộ) ảnh hưởng đến tiến triển chuyển dạ.

• Ảnh hưởng của ối vỡ sớm (OVS): OVS làm mất khả năng bảo vệ của nước ối, gây nguy cơ nhiễm trùng ối, sa dây rau, ngôi thai không bình chỉnh, chuyển dạ kéo dài và tăng biến chứng cho mẹ và thai.

• Tác dụng của oxytocin: Oxytocin là hormon peptide do vùng dưới đồi tổng hợp, kích thích co cơ tử cung qua receptor màng tế bào, làm tăng nồng độ calci nội bào, thúc đẩy cơn co tử cung. Oxytocin được sử dụng trong sản khoa để thúc đẩy chuyển dạ, cầm máu sau sinh và gây chuyển dạ chủ động.

• Chỉ số Bishop: Là thang điểm đánh giá độ chín muồi của cổ tử cung dựa trên độ mở, độ xóa, độ lọt ngôi, mật độ và tư thế cổ tử cung. Chỉ số này giúp tiên lượng khả năng thành công của chuyển dạ đường âm đạo và lựa chọn phương pháp can thiệp phù hợp.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Mô tả tiến cứu, thiết kế cắt ngang.

• Đối tượng nghiên cứu: 218 sản phụ có thai đủ tháng (37-41 tuần), OVS, chuyển dạ giai đoạn Ia (cổ tử cung mở ≤ 3 cm), ngôi chỏm, nhịp tim thai bình thường, không có bất tương xứng khung chậu-thai, cơn co tử cung thưa yếu, được chỉ định truyền oxytocin tại Khoa Sản Bệnh viện A Thái Nguyên.

• Tiêu chuẩn loại trừ: Mẹ mắc bệnh mạn tính (tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường), nhiễm trùng ối, tử cung có sẹo mổ cũ, dị dạng đường sinh dục, thai dị dạng, không đồng ý tham gia.

• Thời gian và địa điểm: Tháng 12/2020 đến tháng 5/2021 tại Bệnh viện A Thái Nguyên, bệnh viện đa khoa hạng I tuyến tỉnh.

• Phương pháp chọn mẫu: Toàn bộ sản phụ đủ tiêu chuẩn trong thời gian nghiên cứu, chọn mẫu thuận tiện có chủ đích.

• Quy trình truyền oxytocin: Pha 5 UI oxytocin vào 500 ml dung dịch Glucose 5%, truyền nhỏ giọt bắt đầu 5 giọt/phút, điều chỉnh tăng dần theo cơn co tử cung để đạt 3 cơn co trong 10 phút, theo dõi cường độ, tần số cơn co và nhịp tim thai bằng máy monitoring. Ngừng truyền khi có cơn co quá mức hoặc dấu hiệu suy thai.

• Đánh giá kết quả: Thành công khi chuyển dạ tiến triển tốt, cổ tử cung mở hết, ngôi lọt và đẻ đường âm đạo; thất bại khi phải mổ lấy thai do cổ tử cung không tiến triển, suy thai hoặc cơn co cường tính.

• Thu thập dữ liệu: Đặc điểm lâm sàng, chỉ số Bishop, thời gian vỡ ối, tần số cơn co trước truyền, thời gian truyền oxytocin, kết quả đẻ, tình trạng sơ sinh (chỉ số Apgar).

• Phân tích số liệu: Sử dụng phần mềm SPSS 20, tính tỷ lệ %, trung bình, kiểm định Chi bình phương, mức ý nghĩa p < 0,05.

• Đạo đức nghiên cứu: Đảm bảo quyền lợi, bảo mật thông tin, tuân thủ phác đồ điều trị của Bộ Y tế.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm lâm sàng sản phụ:

   • Nhóm tuổi chủ yếu từ 25-29 chiếm 39,0%, nhóm 20-24 chiếm 28,4%, nhóm ≥35 tuổi chiếm 9,6%.
   • Tuổi trung bình sản phụ là 27,7 ± 4,9 tuổi.
   • Phân bố nghề nghiệp và địa dư đa dạng, phù hợp với đặc điểm dân cư địa phương.

2. Kết quả truyền oxytocin:

   • Tỷ lệ thành công đẻ đường âm đạo đạt khoảng 88%, trong đó 28,3% sổ thai thường và 71,7% có cắt tầng sinh môn.
   • Tỷ lệ mổ lấy thai là 12%, chủ yếu do cổ tử cung không tiến triển (chiếm 71,1% nguyên nhân thất bại).
   • Thời gian truyền oxytocin trung bình khoảng 2 giờ, với điều chỉnh liều phù hợp để đạt cơn co tử cung hiệu quả.

3. Các yếu tố liên quan đến kết quả truyền oxytocin:

   • Chỉ số Bishop ≥ 5 điểm liên quan mật thiết với tỷ lệ thành công cao hơn (p < 0,05).
   • Thời gian vỡ ối ≤ 6 giờ trước khi vào viện có tỷ lệ thành công cao hơn so với > 6 giờ.
   • Tần số cơn co tử cung trước truyền oxytocin thấp (< 3 cơn/10 phút) là yếu tố chỉ định truyền oxytocin hiệu quả.
   • Trọng lượng sơ sinh từ 2500-3400 gam có tỷ lệ thành công cao hơn so với thai lớn (> 4000 gam).

4. Tình trạng sơ sinh:

   • Hầu hết trẻ sơ sinh có chỉ số Apgar ≥ 8 điểm ở phút thứ nhất và thứ năm, cho thấy tình trạng sức khỏe sơ sinh tốt.
   • Không ghi nhận trường hợp ngạt nặng hoặc biến chứng nghiêm trọng liên quan đến truyền oxytocin.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước, khẳng định hiệu quả của truyền oxytocin trong thúc đẩy chuyển dạ ở sản phụ đủ tháng OVS. Tỷ lệ thành công đẻ đường âm đạo cao (88%) tương tự nghiên cứu tại Bệnh viện quốc gia Kenyatta (83%) và Bệnh viện phụ sản Trung ương (khoảng 80-87%). Việc điều chỉnh liều oxytocin dựa trên tần số và cường độ cơn co giúp tối ưu hóa hiệu quả và giảm tai biến.

Chỉ số Bishop là chỉ số tiên lượng quan trọng, cổ tử cung thuận lợi giúp tăng tỷ lệ thành công. Thời gian vỡ ối càng ngắn càng giảm nguy cơ nhiễm trùng và chuyển dạ kéo dài, từ đó nâng cao hiệu quả truyền oxytocin. Trọng lượng thai lớn làm tăng nguy cơ thất bại do bất tương xứng khung chậu-thai.

Tình trạng sơ sinh tốt với chỉ số Apgar cao chứng tỏ phương pháp truyền oxytocin an toàn, không gây suy thai nếu được theo dõi chặt chẽ. Các biến cố như cơn co cường tính, suy thai được phát hiện kịp thời nhờ monitoring và xử trí đúng cách.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tuổi sản phụ, bảng phân tích tỷ lệ thành công theo chỉ số Bishop, thời gian vỡ ối và trọng lượng thai, biểu đồ thời gian truyền oxytocin và kết quả đẻ. Các bảng so sánh tỷ lệ thành công và thất bại theo nhóm tuổi, chỉ số Bishop và thời gian vỡ ối giúp minh họa rõ nét các yếu tố ảnh hưởng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đánh giá chỉ số Bishop trước khi truyền oxytocin: Khuyến khích sử dụng chỉ số Bishop để lựa chọn sản phụ phù hợp, ưu tiên truyền oxytocin cho cổ tử cung thuận lợi nhằm nâng cao tỷ lệ thành công.

2. Rút ngắn thời gian từ khi vỡ ối đến nhập viện: Tuyên truyền, hướng dẫn sản phụ đến cơ sở y tế sớm sau khi vỡ ối để giảm nguy cơ nhiễm trùng và tăng hiệu quả truyền oxytocin. Mục tiêu giảm thời gian vỡ ối ≤ 6 giờ, thực hiện bởi nhân viên y tế tuyến cơ sở trong vòng 1 năm.

3. Theo dõi chặt chẽ cơn co tử cung và nhịp tim thai: Sử dụng máy monitoring sản khoa liên tục trong quá trình truyền oxytocin để phát hiện sớm cơn co cường tính hoặc suy thai, kịp thời điều chỉnh liều hoặc ngừng thuốc. Đào tạo nhân viên y tế về kỹ thuật theo dõi và xử trí tai biến trong 6 tháng.

4. Xây dựng phác đồ truyền oxytocin chuẩn hóa: Áp dụng phác đồ truyền oxytocin theo hướng dẫn Bộ Y tế, điều chỉnh liều dựa trên đáp ứng cơn co và giai đoạn chuyển dạ, tránh truyền quá liều gây biến chứng. Chủ thể thực hiện là bác sĩ sản khoa và điều dưỡng, cập nhật phác đồ trong 3 tháng.

5. Nâng cao nhận thức và đào tạo chuyên môn: Tổ chức tập huấn định kỳ cho cán bộ y tế về xử trí OVS, truyền oxytocin và theo dõi chuyển dạ nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sản phụ. Thực hiện hàng năm tại các bệnh viện tuyến tỉnh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ sản khoa và nhân viên y tế tuyến tỉnh: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về hiệu quả và an toàn của truyền oxytocin trong xử trí OVS, giúp cải thiện kỹ năng chẩn đoán, theo dõi và điều trị chuyển dạ.

2. Nhà quản lý y tế và hoạch định chính sách: Thông tin về tỷ lệ thành công, các yếu tố ảnh hưởng và khuyến nghị giúp xây dựng phác đồ điều trị chuẩn, nâng cao chất lượng dịch vụ sản khoa tại tuyến tỉnh và trung ương.

3. Nghiên cứu sinh và học viên y khoa: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu mô tả tiến cứu, phân tích số liệu và ứng dụng lâm sàng trong sản khoa, đặc biệt về chuyển dạ và OVS.

4. Cán bộ đào tạo y khoa: Nội dung luận văn hỗ trợ xây dựng chương trình đào tạo, tập huấn về xử trí chuyển dạ, truyền oxytocin và chăm sóc sản phụ OVS, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ y tế.

Câu hỏi thường gặp

1. Truyền oxytocin có an toàn cho sản phụ đủ tháng OVS không?
   Truyền oxytocin được đánh giá là an toàn nếu tuân thủ đúng phác đồ, theo dõi cơn co tử cung và nhịp tim thai chặt chẽ. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ biến chứng thấp, trẻ sơ sinh có chỉ số Apgar cao, không ghi nhận ngạt nặng.

2. Chỉ số Bishop ảnh hưởng thế nào đến kết quả truyền oxytocin?
   Chỉ số Bishop ≥ 5 điểm cho thấy cổ tử cung thuận lợi, tỷ lệ thành công đẻ đường âm đạo cao hơn đáng kể so với chỉ số thấp. Đây là chỉ số quan trọng để lựa chọn sản phụ phù hợp truyền oxytocin.

3. Thời gian vỡ ối ảnh hưởng ra sao đến hiệu quả truyền oxytocin?
   Thời gian vỡ ối ≤ 6 giờ trước khi vào viện giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và chuyển dạ kéo dài, từ đó tăng tỷ lệ thành công khi truyền oxytocin. Vỡ ối lâu hơn làm tăng nguy cơ thất bại và biến chứng.

4. Khi nào nên ngừng truyền oxytocin?
   Ngừng truyền khi xuất hiện cơn co tử cung quá mức (trên 5 cơn trong 10 phút, mỗi cơn kéo dài > 1 phút), nhịp tim thai bất thường hoặc không có tiến triển cổ tử cung sau 2 giờ truyền. Cần xử trí kịp thời để tránh biến chứng.

5. Có thể kết hợp oxytocin với thuốc khác để tăng hiệu quả không?
   Một số nghiên cứu cho thấy phối hợp oxytocin với thuốc làm mềm cổ tử cung như Spasfon có thể nâng cao hiệu quả, tuy nhiên cần thận trọng và theo dõi kỹ để tránh tai biến. Hiện tại oxytocin đơn thuần vẫn là phương pháp phổ biến và an toàn.

Kết luận

• Truyền oxytocin tĩnh mạch là phương pháp hiệu quả, an toàn trong xử trí sản phụ đủ tháng ối vỡ sớm, giúp rút ngắn chuyển dạ và tăng tỷ lệ đẻ đường âm đạo (88%).
• Chỉ số Bishop và thời gian vỡ ối là các yếu tố tiên lượng quan trọng ảnh hưởng đến kết quả truyền oxytocin.
• Theo dõi cơn co tử cung và nhịp tim thai bằng máy monitoring là cần thiết để phát hiện sớm tai biến và điều chỉnh điều trị kịp thời.
• Nghiên cứu góp phần nâng cao hiểu biết và thực hành lâm sàng về xử trí OVS tại tuyến tỉnh, giảm tỷ lệ mổ lấy thai và biến chứng cho mẹ con.
• Đề xuất áp dụng phác đồ chuẩn, tăng cường đào tạo và tuyên truyền để nâng cao hiệu quả điều trị trong thời gian tới.

Hành động tiếp theo: Các cơ sở y tế tuyến tỉnh nên triển khai áp dụng kết quả nghiên cứu, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá và cập nhật phác đồ truyền oxytocin phù hợp với đặc điểm địa phương nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sản phụ và trẻ sơ sinh.