Hoạt Động Tài Chính Của Các Doanh Nghiệp Công Nghiệp Trên Thị Trường Chứng Khoán Ở Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Thị Loan
• Người hướng dẫn: Ngô Kim Thanh
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân
• Chuyên ngành: Kinh Tế Công Nghiệp
• Đề tài: Hoạt Động Tài Chính Của Doanh Nghiệp Công Nghiệp Trên Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2009
• Địa điểm: Hà Nội

• Lời cam đoan
• MỤC LỤC
• Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt
• Danh mục bảng
• Danh mục hình
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 1. Chương 1 - NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VÀ HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
• 1.1. Tổng quan về thị trường chứng khoán
• 1.1.1. Khái niệm về thị trường chứng khoán
• 1.1.2. Phân loại thị trường chứng khoán
• 1.1.2.1. Phân loại theo hàng hoá
• 1.1.2.2. Phân loại theo quá trình luân chuyển vốn
• 1.1.2.3. Phân loại theo hình thức tổ chức của thị trường
• 1.1.3. Vai trò của thị trường chứng khoán
• 1.1.4. Các chủ thể tham gia thị trường chứng khoán
• 1.1.4.1. Chính phủ
• 1.1.4.2. Nhà phát hành
• 1.1.4.3. Các trung gian tài chính
• 1.1.5. Các hoạt động cơ bản của thị trường chứng khoán
• 1.1.5.1. Các hoạt động trên thị trường sơ cấp
• 1.1.5.2. Hoạt động của thị trường thứ cấp
• 1.2. Tổng quan về hoạt động tài chính của DNCN trên TTCK
• 1.2.1. Doanh nghiệp công nghiệp và vai trò của DNCN
• 1.2.1.1. Khái niệm doanh nghiệp công nghiệp
• 1.2.1.2. Các loại hình doanh nghiệp công nghiệp
• 1.2.1.3. Vai trò của doanh nghiệp công nghiệp
• 1.2.2. Hoạt động tài chính của doanh nghiệp công nghiệp trên TTCK
• 1.2.2.1. Hoạt động phát hành chứng khoán
• 1.2.2.2. Hoạt động trả cổ tức, trái tức
• 1.2.2.3. Hoạt động đầu tư kinh doanh chứng khoán
• 1.2.3. Bản chất hoạt động tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp trên thị trường chứng khoán
• 1.2.4. Tác động của hoạt động tài chính đối với doanh nghiệp công nghiệp trên thị trường chứng khoán ở Việt Nam
• 1.2.4.1. Những tác động tích cực
• 1.2.4.2. Những tác động tiêu cực
• 1.3. Các nhân tố thúc đẩy hoạt động tài chính của doanh nghiệp công nghiệp trên thị trường chứng khoán
• 1.3.1. Các nhân tố bên ngoài
• 1.3.1.1. Khuôn khổ pháp lý
• 1.3.1.2. Chính sách của Chính phủ
• 1.3.1.3. Thị trường chứng khoán tập trung
• 1.3.1.4. Định chế tài chính trung gian
• 1.3.1.5. Tổ chức tư vấn về luật
• 1.3.1.6. Đối tượng đầu tư
• 1.3.1.7. Những nhân tố khác
• 1.3.2. Các nhân tố thuộc bản thân doanh nghiệp công nghiệp
• 1.3.2.1. Chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp
• 1.3.2.2. Chu kỳ kinh doanh, triển vọng tăng trưởng, cạnh tranh của ngành và môi trường kinh doanh
• 1.3.2.3. Hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của tổ chức phát hành
• 1.3.2.4. Năng lực của đội ngũ lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp
• 1.3.2.5. Uy tín của doanh nghiệp
• 1.4. Kinh nghiệm hoạt động tài chính trên thị trường chứng khoán của một số tập đoàn công nghiệp lớn trên thế giới
• 1.4.1. Tập đoàn General Motors (GM) của Mỹ
• 1.4.2. Tập đoàn PetroChina của Trung Quốc
• 1.4.3. Tập đoàn Airbus của Châu Âu
• 1.4.4. Bài học kinh nghiệm cho các DNCN Việt Nam
• 2. Chương 2 - THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN Ở VIỆT NAM
• 2.1. Thực trạng sự hình thành và phát triển của TTCK
• 2.2. Thực trạng hệ thống các văn bản pháp luật cho hoạt động TTCK ở Việt Nam
• 2.3. Thực trạng hàng hoá của TTCK tập trung ở Việt Nam
• 2.3.1. Thị trường cổ phiếu
• 2.3.2. Thị trường trái phiếu và chứng chỉ quỹ
• 2.4. Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán
• 2.4.1. Hoạt động giao dịch tại SGDCK Thành phố Hồ Chí Minh
• 2.4.2. Hoạt động giao dịch chứng khoán tại Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội
• 2.4.3. Hoạt động giao dịch trên thị trường phi tập trung OTC
• 2.4.4. Hoạt động giao dịch trên thị trường Upcom
• 2.5. Thực trạng hoạt động của các tổ chức trung gian và các hoạt động phụ trợ khác
• 2.5.1. Công ty chứng khoán
• 2.5.2. Công ty quản lý quỹ và quỹ đầu tư chứng khoán
• 2.5.3. Hoạt động lưu ký, đăng ký, thanh toán bù trừ
• 2.5.4. Hoạt động kiểm toán
• 2.5.5. Hoạt động quản lý, thanh tra giám sát thị trường
• 2.6. Đánh giá sự phát triển của thị trường chứng Việt Nam trong thời gian qua
• 2.7. Thực trạng hoạt động tài chính của các DNCN trên TTCK ở VN
• 2.7.1. Khái quát về các DNCN Việt Nam và quá trình cổ phần hoá các DNCN Việt Nam
• 2.7.1.1. Khái quát về các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam
• 2.7.1.2. Quá trình cổ phần hoá các DNCN Việt Nam
• 2.7.2. Thực trạng hoạt động tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp trên thị trường chứng khoán ở Việt Nam
• 2.7.2.1. Thực trạng phương pháp định giá, giá trị DNCN khi phát hành cổ phiếu ra công chúng
• 2.7.2.2. Thực trạng hoạt động phát hành chứng khoán
• 2.7.2.3. Thực trạng hoạt động trả cổ tức, trái tức
• 2.7.2.4. Thực trạng hoạt động đầu tư kinh doanh chứng khoán
• 2.8. Đánh giá hoạt động tài chính của các DNCN trên TTCK ở VN
• 2.8.1. Đánh giá khái quát SWOT trên TTCK của DNCN
• 2.8.2. Đánh giá hoạt động tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp trên Thị trường chứng khoán ở Việt Nam
• 3. Chương 3 - GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN Ở VIỆT NAM
• 3.1. Định hướng phát triển các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam đến năm 2020
• 3.2. Giải pháp thúc đẩy hoạt động tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp trên thị trường chứng khoán ở Việt Nam
• 3.2.1. Các giải pháp đối với doanh nghiệp công nghiệp
• 3.2.1.1. Giải pháp nâng cao chất lượng công tác định giá doanh nghiệp khi phát hành cổ phiếu ra công chúng
• 3.2.1.2. Giải pháp xây dựng phương án phát hành cổ phiếu hiệu quả
• 3.2.1.3. Giải pháp xây dựng hình thức trả cổ tức hiệu quả
• 3.2.1.4. Giải pháp nâng cao tính minh bạch về thông tin doanh nghiệp
• 3.2.1.5. Giải pháp đa dạng các hình thức huy động vốn qua thị trường chứng khoán
• 3.2.1.6. Giải pháp nghiên cứu thị trường chứng khoán và khai thác thông tin chứng khoán
• 3.2.1.7. Giải pháp nghiên cứu thành lập Bộ phận đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và xây dựng danh mục đầu tư tối ưu
• 3.2.1.8. Giải pháp đào tạo đội ngũ cán bộ đầu tư kinh doanh chứng khoán chuyên nghiệp
• 3.2.1.9. Giải pháp nâng cao năng lực và trình độ quản trị doanh nghiệp
• 3.2.1.10. Giải pháp đầu tư công nghệ thông tin phục vụ cho hoạt động kinh doanh chứng khoán trong doanh nghiệp công nghiệp
• 3.2.1.11. Giải pháp quản lý rủi ro khi doanh nghiệp công nghiệp tham gia thị trường chứng khoán
• 3.2.2. Các giải pháp phát triển thị trường chứng khoán ở Việt Nam
• 3.2.2.1. Giải pháp hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến thị trường chứng khoán trước ngưỡng cửa suy thoái của TTCK
• 3.2.2.2. Giải pháp ổn định thị trường chứng khoán trước sự suy thoái của nền kinh tế trong nước
• 3.2.2.3. Giải pháp tạo lập hàng hoá trên thị trường chứng khoán
• 3.2.2.4. Giải pháp phát triển các tổ chức kinh doanh và hỗ trợ thị trường
• 3.2.2.5. Giải pháp phát triển hình thức bảo hiểm cho các công ty chứng khoán
• 3.2.2.6. Giải pháp phát triển các tổ chức định mức tín nhiệm
• 3.2.2.7. Giải pháp phát triển các sản phẩm thị trường chứng khoán phái sinh
• 3.3. Kiến nghị và đề xuất
• 3.3.1. Kiến nghị đối với Chính phủ
• 3.3.2. Kiến nghị với các Bộ, Ngành, Chính quyền địa phương và cơ quan quản lý chức năng
• 3.3.3. Đối với các doanh nghiệp
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1
• PHỤ LỤC 2

I. Tổng Quan Hoạt Động Tài Chính Doanh Nghiệp Công Nghiệp VN

Thị trường chứng khoán (TTCK) là một bộ phận không thể thiếu của hệ thống tài chính, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế. TTCK phát triển giúp nâng cao năng lực sản xuất của các doanh nghiệp công nghiệp, tạo môi trường chuyển nhượng vốn linh hoạt. Nó còn cho phép tách biệt quyền sở hữu và quyền quản lý, cung cấp công cụ đầu tư tối ưu cho các nhà đầu tư. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy sự tham gia của doanh nghiệp công nghiệp có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của TTCK. Các hoạt động tài chính doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán, bao gồm phát hành chứng khoán, trả cổ tức, và đầu tư chứng khoán, diễn ra sôi động, góp phần vào sự phát triển chung của nền kinh tế.

1.1. Vai trò của Doanh Nghiệp Công Nghiệp trên TTCK

Các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam đóng vai trò vừa là nhà cung cấp hàng hóa cho thị trường chứng khoán, vừa là nhà đầu tư. Sự tham gia của họ làm tăng tính thanh khoản và đa dạng của thị trường. Theo nghiên cứu, các doanh nghiệp này thu hút được nguồn vốn lớn từ TTCK, sử dụng cho hoạt động sản xuất kinh doanh và phát triển. Nguồn vốn thặng dư thu được do chênh lệch giá cổ phiếu bán ra là một nguồn vốn quan trọng để các doanh nghiệp thực hiện phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh.

1.2. Thách thức và Hạn chế trong Hoạt Động Tài Chính DNCN

Tuy nhiên, hoạt động tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp vẫn còn nhiều hạn chế. Theo luận án, các doanh nghiệp chưa thu hút được triệt để các nguồn vốn trên thị trường. Hoạt động phát hành chứng khoán chưa đi đôi với hoạt động trả cổ tức, trái tức. Hoạt động đầu tư kinh doanh chứng khoán còn nhỏ lẻ, chưa mang tính chuyên nghiệp. Các yếu tố này cần được khắc phục để thúc đẩy sự phát triển bền vững của cả doanh nghiệp công nghiệp và TTCK.

II. Vấn Đề Định Giá Phát Hành Cổ Phiếu DNCN Trên TTCK VN

Một trong những vấn đề quan trọng liên quan đến hoạt động tài chính doanh nghiệp là định giá và phát hành cổ phiếu. Các phương pháp định giá, giá trị doanh nghiệp công nghiệp khi phát hành cổ phiếu ra công chúng cần được xem xét kỹ lưỡng. Theo luận án, hoạt động phát hành chứng khoán của các doanh nghiệp công nghiệp còn nhiều hạn chế và chưa hiệu quả. Việc xác định giá trị doanh nghiệp một cách chính xác là yếu tố then chốt để thu hút các nhà đầu tư và đảm bảo thành công của đợt phát hành.

2.1. Thực trạng Định Giá DNCN Khi Phát Hành Cổ Phiếu

Luận án chỉ ra thực trạng phương pháp định giá, giá trị doanh nghiệp công nghiệp khi phát hành cổ phiếu ra công chúng còn nhiều bất cập. Việc định giá không chính xác có thể dẫn đến việc cổ phiếu bị định giá quá cao hoặc quá thấp, ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn và lợi ích của các nhà đầu tư. Cần có những nghiên cứu chuyên sâu để cải thiện phương pháp định giá.

2.2. Giải pháp Nâng cao Chất Lượng Công Tác Định Giá Doanh Nghiệp

Để cải thiện công tác định giá, cần áp dụng các phương pháp định giá hiện đại, kết hợp với việc phân tích kỹ lưỡng tình hình tài chính, tiềm năng tăng trưởng và rủi ro của doanh nghiệp. Cần có sự tham gia của các chuyên gia định giá độc lập để đảm bảo tính khách quan và minh bạch. Điều này giúp các doanh nghiệp công nghiệp thu hút được nguồn vốn cần thiết để phát triển.

2.3. Hoạt Động Phát Hành Chứng Khoán Của Doanh Nghiệp Công Nghiệp

Hoạt động phát hành chứng khoán cần được quản lý chặt chẽ và hiệu quả. Theo đó, doanh nghiệp công nghiệp cần xây dựng phương án phát hành cổ phiếu hiệu quả, đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật và tối đa hóa lợi ích cho các cổ đông. Hoạt động phát hành phải đi đôi với trả cổ tức, trái tức. Cần đa dạng các hình thức huy động vốn qua thị trường chứng khoán.

III. Quản Trị Rủi Ro Tài Chính Doanh Nghiệp Công Nghiệp Trên TTCK

Tham gia thị trường chứng khoán (TTCK) mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro. Doanh nghiệp công nghiệp cần nhận thức rõ và quản trị hiệu quả các rủi ro tài chính. Các yếu tố như biến động thị trường, thay đổi chính sách, và rủi ro thanh khoản có thể ảnh hưởng đến hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Việc quản trị rủi ro tốt giúp doanh nghiệp bảo vệ nguồn vốn và đảm bảo sự ổn định trong hoạt động kinh doanh.

3.1. Nhận diện Rủi ro Tài Chính Doanh nghiệp Công nghiệp

Các rủi ro tài chính mà doanh nghiệp công nghiệp thường gặp phải bao gồm rủi ro thị trường, rủi ro tín dụng, rủi ro thanh khoản và rủi ro hoạt động. Cần phân tích kỹ lưỡng các yếu tố gây ra rủi ro và đánh giá mức độ ảnh hưởng của chúng đến hoạt động của doanh nghiệp. Việc xác định chính xác các rủi ro là bước đầu tiên để xây dựng các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu.

3.2. Giải pháp Quản lý Rủi ro Tài chính hiệu quả

Để quản lý rủi ro hiệu quả, doanh nghiệp công nghiệp cần xây dựng hệ thống quản trị rủi ro toàn diện, bao gồm các chính sách, quy trình và công cụ phù hợp. Cần đa dạng hóa danh mục đầu tư, sử dụng các công cụ phòng ngừa rủi ro (hedging), và thiết lập các giới hạn rủi ro. Đồng thời, cần đào tạo đội ngũ cán bộ có kiến thức và kỹ năng về quản trị rủi ro.

3.3. Nâng cao Năng Lực và Trình Độ Quản Trị Doanh Nghiệp

Luận án cũng đề xuất nâng cao năng lực và trình độ quản trị doanh nghiệp. Quản trị doanh nghiệp hiệu quả giúp doanh nghiệp hoạt động minh bạch, hiệu quả và bền vững. Cần tăng cường công tác kiểm soát nội bộ, xây dựng hệ thống thông tin quản lý hiệu quả và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật.

IV. Thực Trạng Cổ Phần Hóa Các Doanh Nghiệp Công Nghiệp Tại VN

Quá trình cổ phần hóa các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam có ý nghĩa quan trọng trong việc huy động vốn và nâng cao hiệu quả hoạt động. Cổ phần hóa giúp doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn từ thị trường chứng khoán, thu hút các nhà đầu tư chiến lược, và nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Theo nghiên cứu, quá trình cổ phần hóa đã góp phần thúc đẩy sự phát triển của nhiều doanh nghiệp công nghiệp.

4.1. Vai Trò Của Cổ Phần Hóa Trong Phát Triển DNCN

Cổ phần hóa tạo điều kiện cho doanh nghiệp công nghiệp huy động vốn từ nhiều nguồn khác nhau, giảm sự phụ thuộc vào vốn nhà nước. Nó cũng thúc đẩy quá trình tái cơ cấu doanh nghiệp, nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng thích ứng với thị trường. Cổ phần hóa giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và bền vững hơn.

4.2. Đánh Giá Quá Trình Cổ Phần Hóa DNCN tại Việt Nam

Luận án đánh giá quá trình cổ phần hóa các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam, chỉ ra những thành công và hạn chế. Cần có những giải pháp để đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả. Cần tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư tham gia vào quá trình cổ phần hóa và hỗ trợ các doanh nghiệp sau cổ phần hóa.

V. Giải Pháp Thúc Đẩy Hoạt Động Tài Chính Doanh Nghiệp trên TTCK

Để thúc đẩy hoạt động tài chính doanh nghiệp trên TTCK, cần có những giải pháp đồng bộ từ phía doanh nghiệp, nhà nước và các tổ chức trung gian. Các giải pháp cần tập trung vào việc cải thiện môi trường pháp lý, nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, phát triển thị trường chứng khoán và tăng cường hợp tác quốc tế. Việc triển khai hiệu quả các giải pháp này sẽ giúp các doanh nghiệp công nghiệp phát triển bền vững và đóng góp vào sự phát triển chung của nền kinh tế.

5.1. Giải pháp từ phía Doanh Nghiệp Công Nghiệp

Doanh nghiệp công nghiệp cần chủ động xây dựng chiến lược tài chính phù hợp, nâng cao năng lực quản trị, tăng cường minh bạch thông tin và phát triển các sản phẩm dịch vụ tài chính đa dạng. Cần đầu tư vào công nghệ thông tin và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Cần nghiên cứu thị trường chứng khoán và khai thác thông tin.

5.2. Giải pháp Phát triển Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam

Nhà nước cần hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến thị trường chứng khoán, ổn định thị trường trước sự suy thoái của nền kinh tế, tạo lập hàng hoá trên thị trường chứng khoán. Giải pháp cần phát triển các tổ chức kinh doanh và hỗ trợ thị trường. Phát triển hình thức bảo hiểm cho các công ty chứng khoán.

VI. Đánh Giá Định Hướng Phát Triển DNCN Việt Nam Đến 2020

Định hướng phát triển các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam đến năm 2020 cần tập trung vào việc nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững và hội nhập quốc tế. Theo luận án, các doanh nghiệp cần đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển nguồn nhân lực và xây dựng thương hiệu mạnh. Cần có sự hỗ trợ từ nhà nước và các tổ chức để đạt được các mục tiêu này.

6.1. Mục Tiêu Phát Triển DNCN Đến Năm 2020

Mục tiêu là xây dựng các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam có quy mô lớn, năng lực cạnh tranh cao và khả năng tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Cần tập trung vào các ngành công nghiệp có lợi thế so sánh, như công nghiệp chế biến, chế tạo, công nghiệp hỗ trợ và công nghiệp công nghệ cao. Phát triển bến vững và hội nhập quốc tế.

6.2. Yếu Tố Thành Công và Thách Thức

Thành công của các doanh nghiệp công nghiệp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như chính sách hỗ trợ của nhà nước, môi trường kinh doanh thuận lợi, năng lực quản trị và khả năng đổi mới công nghệ. Tuy nhiên, cũng có nhiều thách thức, như biến động thị trường, cạnh tranh gay gắt, và hạn chế về nguồn lực. Để vượt qua các thách thức này, cần có sự nỗ lực từ cả phía doanh nghiệp và nhà nước.