I. Tổng Quan Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Ngân Hàng Khái Niệm
Tín dụng ngân hàng đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế, nhưng đồng thời tiềm ẩn nhiều rủi ro. Quản trị rủi ro tín dụng là quá trình nhận diện, đo lường, kiểm soát và giảm thiểu các rủi ro này. Mục tiêu là bảo vệ vốn, tối đa hóa lợi nhuận và đảm bảo hoạt động ổn định của ngân hàng. Hiểu rõ khái niệm này là bước đầu tiên để xây dựng một hệ thống quản trị rủi ro hiệu quả. Các NHTM cần phải chú trọng công tác này để có thể hoạt động một cách an toàn và hiệu quả. Rủi ro tín dụng nếu xảy ra sẽ có tác động rất lớn và ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của mỗi Tổ chức tín dụng (TCTD), cao hơn nó ảnh hưởng đến cả hệ thống Ngân hàng và toàn bộ nền kinh tế. Tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ ngân hàng cho khách hàng trong một thời hạn nhất định với một khoản chi phí nhất định. Tín dụng ngân hàng là quan hệ tín dụng giữa ngân hàng với các chủ thể khác trong nền kinh tế. Ngân hàng đóng vai trò là một định chế tài chính trung gian, vì vậy trong quan hệ tín dụng với các doanh nghiệp và cá nhân, ngân hàng vừa là người đi vay vừa là người cho vay.
1.1. Tín Dụng Ngân Hàng Bản Chất Đặc Điểm Cơ Bản
Tín dụng ngân hàng mang bản chất là sự chuyển nhượng tạm thời quyền sử dụng vốn, đòi hỏi hoàn trả cả gốc và lãi. Đặc điểm bao gồm tính hoàn trả, tính thời hạn, tính rủi ro và tính chất tin tưởng. Ngân hàng chỉ cấp tín dụng khi có lòng tin vào việc khách hàng sử dụng vốn vay đúng mục đích, hiệu quả và có khả năng hoàn trả nợ vay (gốc, lãi) đúng hạn; còn người đi vay thì tin tưởng vào khả năng kiếm được tiền trong tương lai để trả nợ gốc và lãi vay. Bản chất của tín dụng Được thể hiện trong quá trình hoạt động tín dụng và mối quan hệ của nó với quá trình phát triển xã hội, được thể hiện qua 3 giai đoạn: phân phối vốn tín dụng dưới hình thức cho vay, sử dụng vốn tín dụng trong quá trình sản xuất kinh doanh và hoàn trả vốn tín dụng. Hơn nữa sự hoàn trả tín dụng là quá trình trở về với tư cách là lượng giá trị vốn tín dụng được vận động. Do đó sự hoàn trả phải bảo toàn về mặt giá trị có phần tăng thêm dưới hình thức lãi suất.
1.2. Vai Trò Của Tín Dụng Ngân Hàng Trong Nền Kinh Tế
Tín dụng ngân hàng là huyết mạch của nền kinh tế, thúc đẩy tái sản xuất xã hội, điều hòa vốn, kết nối tiết kiệm và đầu tư. Nó còn là công cụ để Nhà nước điều tiết kinh tế vĩ mô và thực hiện các chính sách xã hội. Tín dụng ngân hàng góp phần thúc đẩy quá trình tái sản xuất xã hội: Tín dụng ngân hàng giúp điều hoà vốn từ nơi thừa sang nơi thiếu, từ đó góp phần duy trì, thúc đẩy quá trình mở rộng, phát triển sản xuất kinh doanh được thường xuyên, liên tục với một chi phí hợp lý. Tín dụng ngân hàng là cầu nối giữa tiết kiệm và đầu tư, từ đó kích thích quá trình tiết kiệm và gia tăng vốn đầu tư phát triển cho xã hội.
II. Rủi Ro Tín Dụng Ngân Hàng Các Loại Hình và Nguyên Nhân
Rủi ro tín dụng là khả năng người vay không trả được nợ (gốc và/hoặc lãi) đúng hạn. Có nhiều loại rủi ro tín dụng, như rủi ro thanh khoản, rủi ro lãi suất, rủi ro quốc gia. Nguyên nhân đến từ cả yếu tố bên ngoài (biến động kinh tế, chính sách) và bên trong (quản lý yếu kém, thẩm định sai).Các NHTM không thể loại bỏ hoàn toàn rủi ro tín dụng trong quá trình hoạt động mà chỉ có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu tối đa thiệt hại khi rủi ro xảy ra. Khái niệm rủi ro tín dụng là khả năng người vay không trả được nợ (gốc và/hoặc lãi) đúng hạn. Có nhiều loại rủi ro tín dụng, như rủi ro thanh khoản, rủi ro lãi suất, rủi ro quốc gia. Các NHTM cần phải chú trọng công tác này để có thể hoạt động một cách an toàn và hiệu quả.
2.1. Phân Loại Rủi Ro Tín Dụng Đa Dạng và Phức Tạp
Rủi ro tín dụng có thể phân loại theo nhiều tiêu chí: theo đối tượng (cá nhân, doanh nghiệp), theo loại hình cho vay (ngắn hạn, dài hạn), theo ngành nghề, theo mức độ đảm bảo. Mỗi loại hình có đặc điểm và mức độ ảnh hưởng khác nhau. Rủi ro tín dụng nếu xảy ra sẽ có tác động rất lớn và ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của mỗi Tổ chức tín dụng (TCTD), cao hơn nó ảnh hưởng đến cả hệ thống Ngân hàng và toàn bộ nền kinh tế. Thực tế đã cho thấy, các NHTM không thể loại bỏ hoàn toàn rủi ro tín dụng trong quá trình hoạt động mà chỉ có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu tối đa thiệt hại khi rủi ro xảy ra.
2.2. Yếu Tố Gây Rủi Ro Tín Dụng Nội Tại và Khách Quan
Nguyên nhân rủi ro tín dụng đến từ cả yếu tố nội tại (năng lực quản lý, trình độ thẩm định tín dụng của ngân hàng) và yếu tố khách quan (biến động kinh tế vĩ mô, thay đổi chính sách, thiên tai, dịch bệnh). Ví dụ: các doanh nghiệp vẫn rất khó khăn bởi dịch bệnh và dư địa vận dụng Nghị quyết số 42/2017/QH14 không còn, nhiều vướng mắc mới phát sinh từ thực tiễn. Bên cạnh đó các cấp, các ngành chức năng tập trung và hỗ trợ phuc hồi phát triển kinh tế - xã hội địa phương giai đoạn mới của chống dịch nên sẽ không quan tâm nhiều đến phối hợp xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42. Việc đánh giá độ an toàn của hồ sơ vay vốn là rất khó. Vì luôn tồn tại thông tin bất cân xứng dẫn đến lựa chọn đối nghịch và rủi ro đạo đức.
III. Quy Trình Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Các Bước Cơ Bản
Quy trình quản trị rủi ro tín dụng bao gồm: (1) Nhận diện rủi ro; (2) Đo lường rủi ro; (3) Kiểm soát rủi ro; (4) Xử lý rủi ro. Mỗi bước đòi hỏi các công cụ và kỹ thuật khác nhau để đảm bảo hiệu quả. Các quy trình tín dụng, thủ tục quản trị rủi ro tín dụng, xử lý rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và giảm thiểu rủi ro tín dụng. Quy trình, thủ tục quản trị rủi ro tín dụng, xử lý rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và giảm thiểu rủi ro tín dụng.
3.1. Nhận Diện Rủi Ro Tín Dụng Phân Tích và Đánh Giá
Nhận diện rủi ro là bước đầu tiên, đòi hỏi phân tích kỹ lưỡng các yếu tố liên quan đến khách hàng, khoản vay, và môi trường kinh doanh. Các công cụ thường dùng bao gồm: phân tích báo cáo tài chính, đánh giá lịch sử tín dụng, và phân tích ngành. Việc đánh giá độ an toàn của hồ sơ vay vốn là rất khó. Vì luôn tồn tại thông tin bất cân xứng dẫn đến lựa chọn đối nghịch và rủi ro đạo đức. Ngoài ra, việc thu hồi tín dụng phụ thuộc không những vào bản thân khách hàng, mà còn phụ thuộc vào môi trường hoạt động, ngoài tầm kiểm soát của khách hàng như sự biến động về giá cả, lãi suất, tỷ giá, lạm phát, thiên tai.
3.2. Đo Lường Rủi Ro Tín Dụng Định Lượng và Đánh Giá
Đo lường rủi ro giúp định lượng mức độ rủi ro, sử dụng các chỉ số tài chính và phi tài chính. Các mô hình thường dùng bao gồm: xếp hạng tín dụng, scoring, và các mô hình thống kê.Việc thực hiện các chính sách xã hội bằng ngân sách luôn được giảm thiểu, mà thay vào đó là các công cụ tín dụng như tín dụng đối với người nghèo, tín dụng đối với sinh viên… các chính sách phát triển kinh tế nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, phát triển các thành phần kinh tế,…đều được thực hiện thông qua chính sách tín dụng. Tín dụng ngân hàng góp phần thực hiện các chính sách xã hội của Nhà nước: Thông qua việc nới lỏng các điều kiện tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng, cũng như ưu đãi về mặt lãi suất, thời hạn tín dụng cho các đối tượng cần hưởng chính sách xã hội, Nhà nước có thể nâng cao hiệu quả trong việc thực hiện các chính sách của mình.
3.3. Kiểm Soát Xử Lý Rủi Ro Tín Dụng Giảm Thiểu Tổn Thất
Kiểm soát rủi ro bao gồm việc thiết lập các hạn mức tín dụng, đảm bảo tài sản đảm bảo, và giám sát hoạt động tín dụng. Xử lý rủi ro bao gồm việc cơ cấu lại nợ, bán tài sản đảm bảo, hoặc khởi kiện. Các NHTM không thể loại bỏ hoàn toàn rủi ro tín dụng trong quá trình hoạt động mà chỉ có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu tối đa thiệt hại khi rủi ro xảy ra. Các chính sách tín dụng nhằm giảm thiểu các rủi ro xảy ra làm ảnh hưởng đến toàn ngành.
IV. Thực Trạng Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Tại Bắc Á Đồng Nai
Ngân hàng Bắc Á - CN Đồng Nai đã triển khai các biện pháp quản trị rủi ro tín dụng, nhưng vẫn còn tồn tại một số hạn chế. Cần phân tích thực trạng hoạt động tín dụng, bộ máy quản trị rủi ro, và các chỉ số đánh giá hiệu quả để có cái nhìn tổng quan. Đồng thời với sự tăng trưởng tín dụng cao cũng đi đôi với tình hình nợ xấu gia tăng. Mặc dù đã áp dụng nhiều biện pháp nghiệp vụ cùng với tuân thủ các quy định nhà nước ban hành nhưng kết quả giảm thiểu rủi ro tín dụng vẫn còn khá hạn chế.
4.1. Tổng Quan Hoạt Động Tín Dụng BacAbank Đồng Nai 2019 2021
Phân tích tình hình tăng trưởng tín dụng, cơ cấu tín dụng (theo đối tượng, ngành nghề, thời hạn), và chất lượng tín dụng (tỷ lệ nợ xấu, nợ quá hạn) trong giai đoạn 2019-2021. Trên địa bàn có rất nhiều chi nhánh các ngân hàng đặt trụ sở. Hoạt động cho vay của các NHTM trên địa bàn tỉnh rất đa dạng và phát triển. Ngân hàng Bắc Á CN Đồng Nai là một trong số các ngân hàng nêu trên. Trong những năm qua, CN ngân hàng đã từng bước phát triển mới và tăng trưởng tín dụng một cách nhanh chóng.
4.2. Đánh Giá Bộ Máy Quản Trị Rủi Ro Tại BacAbank Đồng Nai
Đánh giá cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ của bộ phận quản trị rủi ro, và sự phối hợp giữa các bộ phận liên quan (tín dụng, kế toán, kiểm soát). Xem xét việc xây dựng và ban hành chính sách tín dụng, quy trình cho vay.Đánh giá về nhận diện rủi ro tín dụng, đo lường rủi ro tín dụng:Về kiểm tra và giám sát RRTD và Xử lý RRTD.
4.3. Phân Tích Chỉ Số Đánh Giá Hiệu Quả Quản Trị Rủi Ro
Phân tích các chỉ số như: tỷ lệ nợ xấu, tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro, và tỷ lệ tài sản đảm bảo đủ bù đắp tổn thất. Qua đó đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế, tồn tại về quản trị RRTD thời gian qua, Nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại. Về nợ quá hạn tại BacAbank Đồng Nai, về nợ khó đòi trên tổng dư nợ quá hạn tại BacAbank Đồng Nai , về tỷ lệ nợ xấu tại BacAbank Đồng Nai, về trích lập dự phòng rủi ro để bù đắp tổn thất và về tài sản đảm bảo đủ để bù đắp tổn thất.
V. Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Bắc Á Đồng Nai
Dựa trên phân tích thực trạng, đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại Bắc Á - CN Đồng Nai. Các giải pháp tập trung vào: hoàn thiện chính sách tín dụng, quy trình tín dụng, nâng cao năng lực nguồn nhân lực. Nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng và gia tăng được lợi nhuận cũng như có những đóng góp giúp đơn vị tiếp tục phát triển, việc nghiên cứu “Giải pháp hoàn thiện Quản trị Rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Bắc Á CN Đồng Nai” là cần thiết.
5.1. Xây Dựng và Hoàn Thiện Chính Sách Tín Dụng Cập Nhật và Rõ Ràng
Rà soát, bổ sung và cập nhật chính sách tín dụng để phù hợp với tình hình thực tế và quy định mới. Chính sách cần rõ ràng, minh bạch, và dễ thực hiện.Phân tích Ma trận SWOT, xây dựng chính sách tín dụng, hoàn thiện quy trình tín dụng và quản trị RRTD.
5.2. Hoàn Thiện Quy Trình Tín Dụng Tối Ưu và Hiệu Quả
Tối ưu hóa quy trình tín dụng từ khâu thẩm định, phê duyệt, giải ngân, đến giám sát và thu hồi nợ. Áp dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro. Giải pháp về quy trình tín dụng và Giải pháp hoàn thiện quy trình quản trị RRTD.
5.3. Nâng Cao Năng Lực Nguồn Nhân Lực Đào Tạo và Phát Triển
Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ tín dụng để nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng thẩm định rủi ro. Xây dựng đội ngũ cán bộ có đạo đức nghề nghiệp và tinh thần trách nhiệm cao. Giải pháp nâng cao trình độ, năng lực nguồn nhân lực Bac A Bank Đồng Nai.
VI. Kiến Nghị và Đề Xuất Về Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng
Đề xuất các kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, và Ngân hàng TMCP Bắc Á để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động quản trị rủi ro tín dụng và phát triển bền vững. Đặc biệt trong những năm gần đây hệ thống Ngân hàng trong cả nước có nhiều biến động và thay đổi lớn; sự thay đổi tái cơ cấu, sáp nhập các NHTM; việc điều chỉnh về mặt chính sách của Ngân hàng nhà nước nhằm ổn định sự phát triển của hệ thống ngành Ngân hàng; cũng như các chính sách tín dụng nhằm giảm thiểu các rủi ro xảy ra làm ảnh hưởng đến toàn ngành.
6.1. Kiến Nghị Với Quốc Hội Chính Phủ Bộ Ngành Liên Quan
Đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách liên quan đến hoạt động tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng. Tạo môi trường kinh doanh minh bạch và ổn định để giảm thiểu rủi ro khách quan. Tạo môi trường kinh doanh minh bạch và ổn định để giảm thiểu rủi ro khách quan. Tỉnh Đồng Nai là một trong những tỉnh phát triển mạnh về kinh tế của nước ta.
6.2. Kiến Nghị Với Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam
Đề xuất các giải pháp tăng cường giám sát hoạt động tín dụng, nâng cao chất lượng thông tin tín dụng, và hỗ trợ các ngân hàng trong việc quản trị rủi ro. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ thực hiện các giải pháp tín dụng nhằm kiểm soát quy mô tín dụng phù hợp với chỉ tiêu định hướng, đồng thời nâng cao chất lượng tín dụng và kiểm soát lạm phát, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, cá nhân trong việc tiếp cận vốn tín dụng.
6.3. Kiến Nghị Với Ngân Hàng TMCP Bắc Á
Đề xuất các giải pháp tăng cường đầu tư vào công nghệ thông tin, nâng cao năng lực quản trị điều hành, và xây dựng văn hóa quản trị rủi ro trong toàn hệ thống. Với tình hình dịch bệnh đang được kiểm soát và sự quyết tâm của các TCTD, đến hết năm 2021 sẽ tiệm cận mục tiêu tăng trưởng tín dụng đề ra từ đầu năm. Về kết quả triển khai cơ cấu nợ cho khách hàng bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 theo Thông tư số 01/2020/TT-NHNN của NHNN, tính đến cuối tháng 9/2021, các TCTD đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho 278.000 khách hàng với dư nợ 238.000 tỷ đồng, lũy kế giá trị nợ đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng từ 23/01/2020 khoảng 531.
