GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP BẮC Á - CN ĐỒNG NAI

• Tác giả: Đào Đức Vĩnh San
• Người hướng dẫn: TS. Trần Ngọc Hoàng
• Trường học: Trường Đại Học Lạc Hồng
• Chuyên ngành: Tài Chính Ngân Hàng
• Đề tài: Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Tại Ngân Hàng TMCP Bắc Á - CN Đồng Nai
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Đồng Nai

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
• 1.1. Lý luận Tín dụng ngân hàng
• 1.1.1. Khái niệm về tín dụng ngân hàng
• 1.1.2. Bản chất và đặc điểm của tín dụng ngân hàng
• 1.1.3. Vai trò của tín dụng ngân hàng
• 1.2. Rủi ro tín dụng tại NHTM
• 1.2.1. Khái niệm rủi ro tín dụng
• 1.2.2. Các loại rủi ro tín dụng
• 1.2.3. Quản trị Rủi ro tín dụng ngân hàng
• 1.2.3.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng
• 1.2.3.2. Sự cần thiết phải quản trị RRTD tại NHTM
• 1.2.3.3. Các nguyên tắc quản trị RRTD của NHTM
• 1.2.3.4. Tổ chức bộ máy quản trị rủi ro tín dụng
• 1.2.3.5. Chính sách quản trị rủi ro tín dụng
• 1.3. Quy trình, thủ tục quản trị rủi ro tín dụng
• 1.4. Xử lý rủi ro tín dụng
• 1.5. Các yếu tố dẫn đến rủi ro tín dụng
• 1.6. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng nước ngoài và tại Việt Nam
• 1.7. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG BẮC Á CN ĐỒNG NAI
• 2.1. Tổng quan về ngân hàng Bắc Á Chi nhánh Đồng Nai
• 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển
• 2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh tại BacAbank Đồng Nai giai đoạn 2019 - 2021
• 2.1.2.1. Kết quả hoạt động kinh doanh chung
• 2.1.2.2. Tình hình huy động vốn của BacAbank Đồng Nai giai đoạn 2019 - 2021
• 2.1.2.3. Hoạt động tín dụng
• 2.2. Thực trạng Quản Trị RRTD tại BACABANK ĐỒNG NAI
• 2.2.1. Xây dựng bộ máy và phân công quản trị RRTD tại BacAbank Đồng Nai
• 2.2.2. Xây dựng và ban hành chính sách tín dụng, quy trình cho vay
• 2.2.3. Triển khai quy trình quản trị RRTD
• 2.2.3.1. Về nhận diện rủi ro tín dụng
• 2.2.3.2. Về đo lường rủi ro tín dụng
• 2.2.3.3. Về kiểm tra và giám sát RRTD
• 2.2.3.4. Về xử lý RRTD
• 2.2.4. Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản trị RRTD giai đoạn 2019 - 2021
• 2.2.4.1. Về nợ quá hạn tại BacAbank Đồng Nai
• 2.2.4.2. Về nợ khó đòi trên tổng dư nợ quá hạn tại BacAbank Đồng Nai
• 2.2.4.3. Về tỷ lệ nợ xấu tại BacAbank Đồng Nai
• 2.2.4.4. Về trích lập dự phòng rủi ro để bù đắp tổn thất
• 2.2.4.5. Về tài sản đảm bảo đủ để bù đắp tổn thất
• 2.2.5. Đánh giá quản trị RRTD tại NGÂN HÀNG BẮC Á CN ĐỒNG NAI 2019 - 2021
• 2.2.5.1. Những kết quả đạt được và nguyên nhân
• 2.2.5.1.1. Về những kết quả đã đạt được
• 2.2.5.1.2. Nguyên nhân dẫn đến những kết quả trên
• 2.2.5.2. Những hạn chế, tồn tại về quản trị RRTD thời gian qua
• 2.2.5.2.1. Nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại
• 2.2.5.2.1.1. Nhóm nhân tố bên ngoài
• 2.2.5.2.1.2. Nguyên nhân từ chính bản thân BacAbank Đồng Nai
• 2.3. KẾT LUẬN CHƯƠNG 02
• 3. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ RRTD TẠI BACABAN ĐỒNG NAI
• 3.1. Định Hướng quản trị RRTD của BACABANK ĐỒNG NAI
• 3.1.1. Định hướng phát triển của BacAbank Đồng Nai trong thời gian tới
• 3.1.2. Định hướng quản trị RRTD của BacAbank
• 3.1.3. Định hướng quản trị RRTD của BacAbank Đồng Nai
• 3.2. Giải pháp hoàn thiện quản trị RRTD tại Bac A Bank Đồng Nai
• 3.2.1. Phân tích Ma trận SWOT
• 3.2.2. Giải pháp xây dựng và hoàn thiện chính sách tín dụng
• 3.2.3. Giải pháp hoàn thiện quy trình tín dụng và quản trị RRTD
• 3.2.3.1. Giải pháp về quy trình tín dụng
• 3.2.3.2. Giải pháp hoàn thiện quy trình quản trị RRTD
• 3.2.4. Giải pháp nâng cao trình độ, năng lực nguồn nhân lực Bac A Bank Đồng Nai
• 3.3. Đề xuất, kiến nghị
• 3.3.1. Kiến nghị Quốc Hội, Chính phủ và các bộ ngành liên quan
• 3.3.2. Kiến nghị với ngân hàng nhà nước Việt Nam
• 3.3.3. Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Bắc Á
• 3.4. Kết luận chương 3
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Ngân Hàng Khái Niệm

Tín dụng ngân hàng đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế, nhưng đồng thời tiềm ẩn nhiều rủi ro. Quản trị rủi ro tín dụng là quá trình nhận diện, đo lường, kiểm soát và giảm thiểu các rủi ro này. Mục tiêu là bảo vệ vốn, tối đa hóa lợi nhuận và đảm bảo hoạt động ổn định của ngân hàng. Hiểu rõ khái niệm này là bước đầu tiên để xây dựng một hệ thống quản trị rủi ro hiệu quả. Các NHTM cần phải chú trọng công tác này để có thể hoạt động một cách an toàn và hiệu quả. Rủi ro tín dụng nếu xảy ra sẽ có tác động rất lớn và ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của mỗi Tổ chức tín dụng (TCTD), cao hơn nó ảnh hưởng đến cả hệ thống Ngân hàng và toàn bộ nền kinh tế. Tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ ngân hàng cho khách hàng trong một thời hạn nhất định với một khoản chi phí nhất định. Tín dụng ngân hàng là quan hệ tín dụng giữa ngân hàng với các chủ thể khác trong nền kinh tế. Ngân hàng đóng vai trò là một định chế tài chính trung gian, vì vậy trong quan hệ tín dụng với các doanh nghiệp và cá nhân, ngân hàng vừa là người đi vay vừa là người cho vay.

1.1. Tín Dụng Ngân Hàng Bản Chất Đặc Điểm Cơ Bản

Tín dụng ngân hàng mang bản chất là sự chuyển nhượng tạm thời quyền sử dụng vốn, đòi hỏi hoàn trả cả gốc và lãi. Đặc điểm bao gồm tính hoàn trả, tính thời hạn, tính rủi ro và tính chất tin tưởng. Ngân hàng chỉ cấp tín dụng khi có lòng tin vào việc khách hàng sử dụng vốn vay đúng mục đích, hiệu quả và có khả năng hoàn trả nợ vay (gốc, lãi) đúng hạn; còn người đi vay thì tin tưởng vào khả năng kiếm được tiền trong tương lai để trả nợ gốc và lãi vay. Bản chất của tín dụng Được thể hiện trong quá trình hoạt động tín dụng và mối quan hệ của nó với quá trình phát triển xã hội, được thể hiện qua 3 giai đoạn: phân phối vốn tín dụng dưới hình thức cho vay, sử dụng vốn tín dụng trong quá trình sản xuất kinh doanh và hoàn trả vốn tín dụng. Hơn nữa sự hoàn trả tín dụng là quá trình trở về với tư cách là lượng giá trị vốn tín dụng được vận động. Do đó sự hoàn trả phải bảo toàn về mặt giá trị có phần tăng thêm dưới hình thức lãi suất.

1.2. Vai Trò Của Tín Dụng Ngân Hàng Trong Nền Kinh Tế

Tín dụng ngân hàng là huyết mạch của nền kinh tế, thúc đẩy tái sản xuất xã hội, điều hòa vốn, kết nối tiết kiệm và đầu tư. Nó còn là công cụ để Nhà nước điều tiết kinh tế vĩ mô và thực hiện các chính sách xã hội. Tín dụng ngân hàng góp phần thúc đẩy quá trình tái sản xuất xã hội: Tín dụng ngân hàng giúp điều hoà vốn từ nơi thừa sang nơi thiếu, từ đó góp phần duy trì, thúc đẩy quá trình mở rộng, phát triển sản xuất kinh doanh được thường xuyên, liên tục với một chi phí hợp lý. Tín dụng ngân hàng là cầu nối giữa tiết kiệm và đầu tư, từ đó kích thích quá trình tiết kiệm và gia tăng vốn đầu tư phát triển cho xã hội.

II. Rủi Ro Tín Dụng Ngân Hàng Các Loại Hình và Nguyên Nhân

Rủi ro tín dụng là khả năng người vay không trả được nợ (gốc và/hoặc lãi) đúng hạn. Có nhiều loại rủi ro tín dụng, như rủi ro thanh khoản, rủi ro lãi suất, rủi ro quốc gia. Nguyên nhân đến từ cả yếu tố bên ngoài (biến động kinh tế, chính sách) và bên trong (quản lý yếu kém, thẩm định sai).Các NHTM không thể loại bỏ hoàn toàn rủi ro tín dụng trong quá trình hoạt động mà chỉ có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu tối đa thiệt hại khi rủi ro xảy ra. Khái niệm rủi ro tín dụng là khả năng người vay không trả được nợ (gốc và/hoặc lãi) đúng hạn. Có nhiều loại rủi ro tín dụng, như rủi ro thanh khoản, rủi ro lãi suất, rủi ro quốc gia. Các NHTM cần phải chú trọng công tác này để có thể hoạt động một cách an toàn và hiệu quả.

2.1. Phân Loại Rủi Ro Tín Dụng Đa Dạng và Phức Tạp

Rủi ro tín dụng có thể phân loại theo nhiều tiêu chí: theo đối tượng (cá nhân, doanh nghiệp), theo loại hình cho vay (ngắn hạn, dài hạn), theo ngành nghề, theo mức độ đảm bảo. Mỗi loại hình có đặc điểm và mức độ ảnh hưởng khác nhau. Rủi ro tín dụng nếu xảy ra sẽ có tác động rất lớn và ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của mỗi Tổ chức tín dụng (TCTD), cao hơn nó ảnh hưởng đến cả hệ thống Ngân hàng và toàn bộ nền kinh tế. Thực tế đã cho thấy, các NHTM không thể loại bỏ hoàn toàn rủi ro tín dụng trong quá trình hoạt động mà chỉ có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu tối đa thiệt hại khi rủi ro xảy ra.

2.2. Yếu Tố Gây Rủi Ro Tín Dụng Nội Tại và Khách Quan

Nguyên nhân rủi ro tín dụng đến từ cả yếu tố nội tại (năng lực quản lý, trình độ thẩm định tín dụng của ngân hàng) và yếu tố khách quan (biến động kinh tế vĩ mô, thay đổi chính sách, thiên tai, dịch bệnh). Ví dụ: các doanh nghiệp vẫn rất khó khăn bởi dịch bệnh và dư địa vận dụng Nghị quyết số 42/2017/QH14 không còn, nhiều vướng mắc mới phát sinh từ thực tiễn. Bên cạnh đó các cấp, các ngành chức năng tập trung và hỗ trợ phuc hồi phát triển kinh tế - xã hội địa phương giai đoạn mới của chống dịch nên sẽ không quan tâm nhiều đến phối hợp xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42. Việc đánh giá độ an toàn của hồ sơ vay vốn là rất khó. Vì luôn tồn tại thông tin bất cân xứng dẫn đến lựa chọn đối nghịch và rủi ro đạo đức.

III. Quy Trình Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Các Bước Cơ Bản

Quy trình quản trị rủi ro tín dụng bao gồm: (1) Nhận diện rủi ro; (2) Đo lường rủi ro; (3) Kiểm soát rủi ro; (4) Xử lý rủi ro. Mỗi bước đòi hỏi các công cụ và kỹ thuật khác nhau để đảm bảo hiệu quả. Các quy trình tín dụng, thủ tục quản trị rủi ro tín dụng, xử lý rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và giảm thiểu rủi ro tín dụng. Quy trình, thủ tục quản trị rủi ro tín dụng, xử lý rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và giảm thiểu rủi ro tín dụng.

3.1. Nhận Diện Rủi Ro Tín Dụng Phân Tích và Đánh Giá

Nhận diện rủi ro là bước đầu tiên, đòi hỏi phân tích kỹ lưỡng các yếu tố liên quan đến khách hàng, khoản vay, và môi trường kinh doanh. Các công cụ thường dùng bao gồm: phân tích báo cáo tài chính, đánh giá lịch sử tín dụng, và phân tích ngành. Việc đánh giá độ an toàn của hồ sơ vay vốn là rất khó. Vì luôn tồn tại thông tin bất cân xứng dẫn đến lựa chọn đối nghịch và rủi ro đạo đức. Ngoài ra, việc thu hồi tín dụng phụ thuộc không những vào bản thân khách hàng, mà còn phụ thuộc vào môi trường hoạt động, ngoài tầm kiểm soát của khách hàng như sự biến động về giá cả, lãi suất, tỷ giá, lạm phát, thiên tai.

3.2. Đo Lường Rủi Ro Tín Dụng Định Lượng và Đánh Giá

Đo lường rủi ro giúp định lượng mức độ rủi ro, sử dụng các chỉ số tài chính và phi tài chính. Các mô hình thường dùng bao gồm: xếp hạng tín dụng, scoring, và các mô hình thống kê.Việc thực hiện các chính sách xã hội bằng ngân sách luôn được giảm thiểu, mà thay vào đó là các công cụ tín dụng như tín dụng đối với người nghèo, tín dụng đối với sinh viên… các chính sách phát triển kinh tế nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, phát triển các thành phần kinh tế,…đều được thực hiện thông qua chính sách tín dụng. Tín dụng ngân hàng góp phần thực hiện các chính sách xã hội của Nhà nước: Thông qua việc nới lỏng các điều kiện tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng, cũng như ưu đãi về mặt lãi suất, thời hạn tín dụng cho các đối tượng cần hưởng chính sách xã hội, Nhà nước có thể nâng cao hiệu quả trong việc thực hiện các chính sách của mình.

3.3. Kiểm Soát Xử Lý Rủi Ro Tín Dụng Giảm Thiểu Tổn Thất

Kiểm soát rủi ro bao gồm việc thiết lập các hạn mức tín dụng, đảm bảo tài sản đảm bảo, và giám sát hoạt động tín dụng. Xử lý rủi ro bao gồm việc cơ cấu lại nợ, bán tài sản đảm bảo, hoặc khởi kiện. Các NHTM không thể loại bỏ hoàn toàn rủi ro tín dụng trong quá trình hoạt động mà chỉ có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu tối đa thiệt hại khi rủi ro xảy ra. Các chính sách tín dụng nhằm giảm thiểu các rủi ro xảy ra làm ảnh hưởng đến toàn ngành.

IV. Thực Trạng Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Tại Bắc Á Đồng Nai

Ngân hàng Bắc Á - CN Đồng Nai đã triển khai các biện pháp quản trị rủi ro tín dụng, nhưng vẫn còn tồn tại một số hạn chế. Cần phân tích thực trạng hoạt động tín dụng, bộ máy quản trị rủi ro, và các chỉ số đánh giá hiệu quả để có cái nhìn tổng quan. Đồng thời với sự tăng trưởng tín dụng cao cũng đi đôi với tình hình nợ xấu gia tăng. Mặc dù đã áp dụng nhiều biện pháp nghiệp vụ cùng với tuân thủ các quy định nhà nước ban hành nhưng kết quả giảm thiểu rủi ro tín dụng vẫn còn khá hạn chế.

4.1. Tổng Quan Hoạt Động Tín Dụng BacAbank Đồng Nai 2019 2021

Phân tích tình hình tăng trưởng tín dụng, cơ cấu tín dụng (theo đối tượng, ngành nghề, thời hạn), và chất lượng tín dụng (tỷ lệ nợ xấu, nợ quá hạn) trong giai đoạn 2019-2021. Trên địa bàn có rất nhiều chi nhánh các ngân hàng đặt trụ sở. Hoạt động cho vay của các NHTM trên địa bàn tỉnh rất đa dạng và phát triển. Ngân hàng Bắc Á CN Đồng Nai là một trong số các ngân hàng nêu trên. Trong những năm qua, CN ngân hàng đã từng bước phát triển mới và tăng trưởng tín dụng một cách nhanh chóng.

4.2. Đánh Giá Bộ Máy Quản Trị Rủi Ro Tại BacAbank Đồng Nai

Đánh giá cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ của bộ phận quản trị rủi ro, và sự phối hợp giữa các bộ phận liên quan (tín dụng, kế toán, kiểm soát). Xem xét việc xây dựng và ban hành chính sách tín dụng, quy trình cho vay.Đánh giá về nhận diện rủi ro tín dụng, đo lường rủi ro tín dụng:Về kiểm tra và giám sát RRTD và Xử lý RRTD.

4.3. Phân Tích Chỉ Số Đánh Giá Hiệu Quả Quản Trị Rủi Ro

Phân tích các chỉ số như: tỷ lệ nợ xấu, tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro, và tỷ lệ tài sản đảm bảo đủ bù đắp tổn thất. Qua đó đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế, tồn tại về quản trị RRTD thời gian qua, Nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại. Về nợ quá hạn tại BacAbank Đồng Nai, về nợ khó đòi trên tổng dư nợ quá hạn tại BacAbank Đồng Nai , về tỷ lệ nợ xấu tại BacAbank Đồng Nai, về trích lập dự phòng rủi ro để bù đắp tổn thất và về tài sản đảm bảo đủ để bù đắp tổn thất.

V. Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Bắc Á Đồng Nai

Dựa trên phân tích thực trạng, đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại Bắc Á - CN Đồng Nai. Các giải pháp tập trung vào: hoàn thiện chính sách tín dụng, quy trình tín dụng, nâng cao năng lực nguồn nhân lực. Nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng và gia tăng được lợi nhuận cũng như có những đóng góp giúp đơn vị tiếp tục phát triển, việc nghiên cứu “Giải pháp hoàn thiện Quản trị Rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Bắc Á CN Đồng Nai” là cần thiết.

5.1. Xây Dựng và Hoàn Thiện Chính Sách Tín Dụng Cập Nhật và Rõ Ràng

Rà soát, bổ sung và cập nhật chính sách tín dụng để phù hợp với tình hình thực tế và quy định mới. Chính sách cần rõ ràng, minh bạch, và dễ thực hiện.Phân tích Ma trận SWOT, xây dựng chính sách tín dụng, hoàn thiện quy trình tín dụng và quản trị RRTD.

5.2. Hoàn Thiện Quy Trình Tín Dụng Tối Ưu và Hiệu Quả

Tối ưu hóa quy trình tín dụng từ khâu thẩm định, phê duyệt, giải ngân, đến giám sát và thu hồi nợ. Áp dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro. Giải pháp về quy trình tín dụng và Giải pháp hoàn thiện quy trình quản trị RRTD.

5.3. Nâng Cao Năng Lực Nguồn Nhân Lực Đào Tạo và Phát Triển

Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ tín dụng để nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng thẩm định rủi ro. Xây dựng đội ngũ cán bộ có đạo đức nghề nghiệp và tinh thần trách nhiệm cao. Giải pháp nâng cao trình độ, năng lực nguồn nhân lực Bac A Bank Đồng Nai.

VI. Kiến Nghị và Đề Xuất Về Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng

Đề xuất các kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, và Ngân hàng TMCP Bắc Á để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động quản trị rủi ro tín dụng và phát triển bền vững. Đặc biệt trong những năm gần đây hệ thống Ngân hàng trong cả nước có nhiều biến động và thay đổi lớn; sự thay đổi tái cơ cấu, sáp nhập các NHTM; việc điều chỉnh về mặt chính sách của Ngân hàng nhà nước nhằm ổn định sự phát triển của hệ thống ngành Ngân hàng; cũng như các chính sách tín dụng nhằm giảm thiểu các rủi ro xảy ra làm ảnh hưởng đến toàn ngành.

6.1. Kiến Nghị Với Quốc Hội Chính Phủ Bộ Ngành Liên Quan

Đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách liên quan đến hoạt động tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng. Tạo môi trường kinh doanh minh bạch và ổn định để giảm thiểu rủi ro khách quan. Tạo môi trường kinh doanh minh bạch và ổn định để giảm thiểu rủi ro khách quan. Tỉnh Đồng Nai là một trong những tỉnh phát triển mạnh về kinh tế của nước ta.

6.2. Kiến Nghị Với Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam

Đề xuất các giải pháp tăng cường giám sát hoạt động tín dụng, nâng cao chất lượng thông tin tín dụng, và hỗ trợ các ngân hàng trong việc quản trị rủi ro. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ thực hiện các giải pháp tín dụng nhằm kiểm soát quy mô tín dụng phù hợp với chỉ tiêu định hướng, đồng thời nâng cao chất lượng tín dụng và kiểm soát lạm phát, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, cá nhân trong việc tiếp cận vốn tín dụng.

6.3. Kiến Nghị Với Ngân Hàng TMCP Bắc Á

Đề xuất các giải pháp tăng cường đầu tư vào công nghệ thông tin, nâng cao năng lực quản trị điều hành, và xây dựng văn hóa quản trị rủi ro trong toàn hệ thống. Với tình hình dịch bệnh đang được kiểm soát và sự quyết tâm của các TCTD, đến hết năm 2021 sẽ tiệm cận mục tiêu tăng trưởng tín dụng đề ra từ đầu năm. Về kết quả triển khai cơ cấu nợ cho khách hàng bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 theo Thông tư số 01/2020/TT-NHNN của NHNN, tính đến cuối tháng 9/2021, các TCTD đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho 278.000 khách hàng với dư nợ 238.000 tỷ đồng, lũy kế giá trị nợ đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng từ 23/01/2020 khoảng 531.

Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động tín dụng là nguồn thu chính của các ngân hàng thương mại, chiếm từ 70% đến 80% tổng thu nhập theo báo cáo ngành. Tuy nhiên, rủi ro tín dụng cũng là thách thức lớn nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của tổ chức tín dụng, thậm chí tác động đến toàn bộ hệ thống ngân hàng và nền kinh tế. Tại Việt Nam, dư nợ tín dụng toàn hệ thống tăng 7,42% trong năm 2021, cao hơn mức 5,48% của năm trước đó, cho thấy sự phục hồi và tăng trưởng tín dụng tích cực sau đại dịch COVID-19. Đồng Nai là tỉnh phát triển kinh tế mạnh, với nhiều chi nhánh ngân hàng hoạt động đa dạng, trong đó Ngân hàng TMCP Bắc Á Chi nhánh Đồng Nai (BacAbank Đồng Nai) đã tăng trưởng tín dụng nhanh chóng từ năm 2019 đến 2021. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ xấu cũng gia tăng, đặt ra yêu cầu cấp thiết về hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng (RRTD).

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản trị RRTD tại BacAbank Đồng Nai trong giai đoạn 2019-2021, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng. Nghiên cứu có phạm vi tập trung vào công tác quản trị RRTD tại chi nhánh này, với dữ liệu thu thập từ năm 2019 đến 2021. Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ giúp ngân hàng cải thiện chất lượng tín dụng, giảm thiểu rủi ro mà còn đóng góp vào sự ổn định và phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết nền tảng về tín dụng ngân hàng và quản trị rủi ro tín dụng. Khái niệm tín dụng ngân hàng được hiểu là quan hệ chuyển nhượng quyền sử dụng vốn trong thời hạn nhất định với chi phí nhất định, dựa trên lòng tin và cam kết hoàn trả vốn cùng lãi suất. Rủi ro tín dụng là khả năng khách hàng không thực hiện nghĩa vụ trả nợ đúng hạn, gây tổn thất tài chính cho ngân hàng.

Khung quản trị rủi ro tín dụng được xây dựng dựa trên mô hình Basel II, bao gồm 17 nguyên tắc quản trị rủi ro tín dụng tập trung vào thiết lập môi trường rủi ro phù hợp, đảm bảo quy trình cấp tín dụng lành mạnh, duy trì hệ thống quản lý, đo lường và giám sát rủi ro, kiểm soát đầy đủ và vai trò của cơ quan giám sát. Các khái niệm chính gồm: nhận diện rủi ro, đo lường và đánh giá rủi ro, kiểm soát và giám sát rủi ro, xử lý rủi ro tín dụng.

Ngoài ra, nghiên cứu tham khảo các mô hình xếp hạng tín dụng nội bộ (Internal Ratings-Based Approach - IRB) và phương pháp chuẩn hóa (Standardized Approach) để đo lường rủi ro tín dụng, cùng các kinh nghiệm quản trị rủi ro từ các ngân hàng lớn như ANZ (Australia), các ngân hàng Thái Lan và Vietinbank (Việt Nam).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp thu thập số liệu thống kê từ BacAbank Đồng Nai giai đoạn 2019-2021. Cỡ mẫu gồm toàn bộ hồ sơ tín dụng và báo cáo hoạt động tín dụng của chi nhánh trong giai đoạn này. Phương pháp chọn mẫu là toàn bộ dữ liệu có sẵn nhằm đảm bảo tính đại diện và toàn diện.

Phân tích dữ liệu được thực hiện qua các bước: tổng hợp số liệu tài chính, phân tích tỷ lệ nợ xấu, nợ quá hạn, trích lập dự phòng rủi ro, đánh giá hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng. Đồng thời, sử dụng phương pháp chuyên gia với bảng câu hỏi mở để thu thập ý kiến từ các chuyên viên tín dụng và lãnh đạo chi nhánh nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 06/2022 đến tháng 11/2022, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và tổng hợp kết quả, đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng tín dụng và cơ cấu dư nợ: Doanh số cho vay tại BacAbank Đồng Nai tăng trưởng mạnh, từ 95.611 triệu đồng năm 2019 lên 172.573 triệu đồng năm 2021, trong đó tỷ trọng cho vay trung và dài hạn chiếm 77,88% năm 2021, tăng 28,33% so với năm trước. Dư nợ cho vay chủ yếu tập trung vào khách hàng cá nhân và công ty TNHH, chiếm 100% tổng dư nợ.

2. Tỷ lệ nợ xấu và nợ quá hạn: Tỷ lệ nợ xấu có xu hướng gia tăng trong giai đoạn nghiên cứu, phản ánh thách thức trong quản trị rủi ro tín dụng do ảnh hưởng của dịch COVID-19 và các yếu tố khách quan khác. Nợ không có tài sản đảm bảo chiếm tỷ lệ rất thấp, dưới 1%, cho thấy ngân hàng kiểm soát chặt chẽ tài sản đảm bảo.

3. Hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng: BacAbank Đồng Nai đã xây dựng bộ máy quản trị rủi ro theo mô hình 3 vòng kiểm soát, với sự phân công rõ ràng giữa Giám đốc chi nhánh, phòng kinh doanh và phòng thẩm định. Tuy nhiên, việc áp dụng các quy trình, chính sách quản trị rủi ro còn tồn tại hạn chế do nguồn nhân lực và công nghệ chưa đồng bộ.

4. Trích lập dự phòng rủi ro: Tỷ lệ trích lập dự phòng được thực hiện theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, với mức trích lập dự phòng cụ thể cho từng nhóm nợ từ 0% đến 100%. Việc trích lập dự phòng giúp giảm thiểu tổn thất tiềm ẩn nhưng vẫn cần nâng cao tính chính xác và kịp thời.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ tại BacAbank Đồng Nai phù hợp với xu thế phát triển kinh tế địa phương và chính sách mở rộng tín dụng của Ngân hàng Nhà nước. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ xấu gia tăng phản ánh những rủi ro tiềm ẩn trong quá trình cho vay, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh và biến động kinh tế.

Việc áp dụng mô hình quản trị rủi ro tín dụng theo Basel II và tổ chức bộ máy 3 vòng kiểm soát giúp ngân hàng kiểm soát rủi ro hiệu quả hơn, tương tự như kinh nghiệm của các ngân hàng lớn trong và ngoài nước. Tuy nhiên, so với các ngân hàng như Vietinbank hay ANZ, BacAbank Đồng Nai còn hạn chế về công nghệ thông tin và năng lực nguồn nhân lực, ảnh hưởng đến khả năng nhận diện, đo lường và xử lý rủi ro kịp thời.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng dư nợ tín dụng theo năm, bảng phân loại nợ theo nhóm và tỷ lệ trích lập dự phòng, giúp minh họa rõ ràng hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại chi nhánh.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện quy trình tín dụng: Xây dựng và cập nhật quy trình cấp tín dụng chi tiết, minh bạch, đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc quản trị rủi ro theo Basel II. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, chủ thể là Ban lãnh đạo chi nhánh phối hợp với phòng thẩm định.

2. Nâng cao năng lực nguồn nhân lực: Tổ chức đào tạo chuyên sâu về quản trị rủi ro tín dụng cho chuyên viên tín dụng và cán bộ thẩm định, tập trung vào kỹ năng nhận diện, đánh giá và xử lý rủi ro. Kế hoạch đào tạo định kỳ hàng năm, do phòng nhân sự phối hợp với các chuyên gia bên ngoài thực hiện.

3. Ứng dụng công nghệ thông tin: Đầu tư hệ thống phần mềm quản lý tín dụng và xếp hạng tín dụng nội bộ, hỗ trợ đo lường và giám sát rủi ro chính xác, kịp thời. Thời gian triển khai dự kiến 18 tháng, do Ban công nghệ thông tin và Ban quản lý dự án đảm nhiệm.

4. Tăng cường kiểm soát và giám sát: Thiết lập hệ thống cảnh báo sớm rủi ro tín dụng, tăng cường kiểm tra, giám sát sau cho vay, đặc biệt với các khoản vay có rủi ro cao. Thực hiện liên tục, do phòng kiểm tra kiểm soát nội bộ và phòng thẩm định phối hợp thực hiện.

5. Kiến nghị cơ quan quản lý: Đề xuất Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan liên quan hoàn thiện chính sách tín dụng, hỗ trợ các ngân hàng nhỏ và vừa trong việc áp dụng chuẩn mực quản trị rủi ro hiện đại, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển bền vững.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Lãnh đạo ngân hàng thương mại: Giúp hiểu rõ thực trạng và giải pháp quản trị rủi ro tín dụng, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và ra quyết định chiến lược.

2. Chuyên viên tín dụng và thẩm định: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về quy trình, kỹ thuật nhận diện và xử lý rủi ro tín dụng, hỗ trợ công tác nghiệp vụ hàng ngày.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Tài chính - Ngân hàng: Là tài liệu tham khảo khoa học về quản trị rủi ro tín dụng trong thực tiễn ngân hàng Việt Nam, đặc biệt tại các chi nhánh ngân hàng thương mại.

4. Cơ quan quản lý nhà nước và chính sách: Giúp đánh giá hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại, từ đó hoàn thiện chính sách và quy định phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản trị rủi ro tín dụng là gì?
   Quản trị rủi ro tín dụng là quá trình nhận diện, đo lường, đánh giá, giám sát và kiểm soát các rủi ro phát sinh từ hoạt động cấp tín dụng nhằm giảm thiểu tổn thất cho ngân hàng. Ví dụ, ngân hàng áp dụng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ để đánh giá khách hàng trước khi cho vay.

2. Tại sao rủi ro tín dụng lại quan trọng đối với ngân hàng?
   Rủi ro tín dụng ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn vốn và lợi nhuận của ngân hàng. Nếu không quản lý tốt, rủi ro này có thể dẫn đến nợ xấu, tổn thất tài chính và mất uy tín. Ví dụ, tỷ lệ nợ xấu tăng cao có thể làm giảm khả năng huy động vốn và mở rộng kinh doanh.

3. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng?
   Bao gồm yếu tố khách hàng như khả năng tài chính, sử dụng vốn vay; yếu tố ngân hàng như năng lực thẩm định, quy trình kiểm soát; và yếu tố môi trường như chính sách tiền tệ, biến động kinh tế. Ví dụ, khách hàng vay vốn sai mục đích hoặc môi trường kinh tế bất ổn sẽ làm tăng rủi ro.

4. Phương pháp đo lường rủi ro tín dụng phổ biến hiện nay?
   Phương pháp chuẩn hóa dựa trên xếp hạng tín dụng bên ngoài và phương pháp xếp hạng nội bộ (IRB) sử dụng hệ thống chấm điểm và phân loại khách hàng. Ví dụ, BacAbank Đồng Nai áp dụng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ để đánh giá rủi ro từng khoản vay.

5. Làm thế nào để xử lý nợ xấu hiệu quả?
   Có thể áp dụng các biện pháp như cơ cấu lại nợ, trích lập dự phòng, thanh lý tài sản đảm bảo, bán nợ hoặc chuyển nợ thành cổ phần. Ví dụ, ngân hàng có thể thương lượng với khách hàng để tái cơ cấu khoản vay hoặc bán nợ cho công ty quản lý nợ để thu hồi vốn.

Kết luận

• Nghiên cứu đã đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại BacAbank Đồng Nai giai đoạn 2019-2021, chỉ ra sự tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ nhưng đi kèm với rủi ro nợ xấu gia tăng.
• Bộ máy quản trị rủi ro được tổ chức theo mô hình 3 vòng kiểm soát, tuy nhiên còn tồn tại hạn chế về công nghệ và nguồn nhân lực.
• Các giải pháp đề xuất tập trung vào hoàn thiện quy trình tín dụng, nâng cao năng lực nhân sự, ứng dụng công nghệ và tăng cường kiểm soát, giám sát rủi ro.
• Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng giúp BacAbank Đồng Nai nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng, góp phần phát triển bền vững.
• Đề xuất các bước tiếp theo gồm triển khai đào tạo, đầu tư công nghệ và phối hợp với cơ quan quản lý để hoàn thiện chính sách tín dụng.

Call-to-action: Các ngân hàng thương mại và chuyên viên tín dụng nên áp dụng các giải pháp quản trị rủi ro tín dụng hiện đại để đảm bảo an toàn vốn và phát triển bền vững trong bối cảnh kinh tế biến động.