Hoàn thiện mô hình tập trung hóa kế toán tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội

Kế toán ngân hàng là một hệ thống thông tin tài chính đặc thù, ghi chép, xử lý và báo cáo các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong quá trình hoạt động của ngân hàng. Nó bao gồm các nguyên tắc, phương pháp và quy trình được thiết kế để đảm bảo tính chính xác, trung thực và kịp thời của thông tin tài chính. Kế toán ngân hàng có vai trò quan trọng trong việc quản lý rủi ro, tuân thủ quy định pháp luật và cung cấp thông tin cho các bên liên quan, chẳng hạn như cổ đông, nhà đầu tư và cơ quan quản lý nhà nước. Theo tài liệu gốc, công tác kế toán hữu hiệu ngày càng trở nên quan trọng, với vai trò là công cụ quản lý, giám sát chặt chẽ, có hiệu quả mọi hoạt động kinh tế tài chính. Kế toán tổng hợp và kế toán chi tiết là hai bộ phận cấu thành không thể thiếu.

Mô hình tập trung hóa kế toán là phương pháp tổ chức công tác kế toán, trong đó các nghiệp vụ kế toán được thực hiện tập trung tại một đơn vị duy nhất, thường là hội sở chính hoặc trung tâm kế toán. Mô hình này giúp giảm thiểu sự trùng lặp, tăng cường kiểm soát và nâng cao hiệu quả hoạt động. Ưu điểm tập trung hóa kế toán bao gồm: giảm chi phí, nâng cao tính chính xác, tăng cường khả năng kiểm soát và quản lý rủi ro. Quy trình kế toán tập trung giúp chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ, giảm thiểu sai sót và đảm bảo tính tuân thủ. Các Ngân hàng thương mại trên thế giới đã sớm quan tâm đến việc thiết lập một bộ máy kế toán mạnh, tập trung với hệ thống sổ sách kế toán rõ ràng, dữ liệu tài chính được phân tích thấu đáo.

Quy trình kế toán hiện tại của MBBank vẫn còn tồn tại nhiều công đoạn thủ công, giấy tờ, gây tốn kém thời gian và nguồn lực. Quá trình luân chuyển chứng từ còn chậm, khả năng tự động hóa còn hạn chế. Cần rà soát và cải tiến quy trình kế toán, ứng dụng công nghệ thông tin để tăng cường tự động hóa, giảm thiểu sai sót và nâng cao hiệu quả hoạt động. Theo tài liệu gốc, khi các công việc kế toán còn nhiều bước thực hiện mang tính chất hành chính, giấy tờ, luân chuyển thủ công (chiếm 40%-60%, trong khi mức tối ưu theo thông lệ chỉ 20%-25%), các thao tác nhập liệu, hạch toán, phê duyệt và báo cáo c n chưa được tự động hóa (t lệ tự động hóa là 30%-50%, trong khi mức tối ưu theo thông lệ là 70%-80%), thì sẽ còn các vấn đề về quá tải, sai lỗi, sai quy trình, thao tác thừa, thao tác lại.

Hệ thống công nghệ thông tin hiện tại của MBBank chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu của mô hình tập trung hóa kế toán. Các phần mềm kế toán chưa được tích hợp đồng bộ, khả năng chia sẻ dữ liệu còn hạn chế. Cần đầu tư nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, triển khai các giải pháp phần mềm kế toán hiện đại, có khả năng tích hợp và tự động hóa cao. Ứng dụng công nghệ trong kế toán giúp nâng cao năng suất, giảm thiểu sai sót và cung cấp thông tin kịp thời cho quản lý.

Nguồn nhân lực kế toán của MBBank còn thiếu về số lượng và chất lượng, đặc biệt là đội ngũ chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực kế toán ngân hàng. Cần có chính sách đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ kế toán, đồng thời thu hút và giữ chân nhân tài. Bên cạnh đó, cần phân công công việc hợp lý, tạo điều kiện cho nhân viên phát huy năng lực và đóng góp vào sự phát triển của ngân hàng.

Cần tổ chức lại bộ máy kế toán của MBBank theo hướng tập trung cao, giảm thiểu sự phân tán và chồng chéo. Thành lập trung tâm kế toán tập trung, chịu trách nhiệm thực hiện các nghiệp vụ kế toán chung cho toàn hệ thống. Các chi nhánh chỉ thực hiện các nghiệp vụ kế toán cơ bản và báo cáo về trung tâm. Mô hình tổ chức cần đảm bảo tính linh hoạt, hiệu quả và khả năng kiểm soát cao.

Rà soát và chuẩn hóa toàn bộ quy trình kế toán của MBBank, từ khâu thu thập chứng từ đến lập báo cáo tài chính. Ứng dụng công nghệ thông tin để tự động hóa các công đoạn, giảm thiểu sự can thiệp của con người và nâng cao tính chính xác. Xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ để đảm bảo tính tuân thủ và ngăn ngừa sai sót.Theo luận văn, cần giải phóng công việc hành chính, giấy tờ cho nhân viên kế toán, tăng tự động hóa, giảm tải công việc hoặc quản lý tập trung những hoạt động đó đến các trung tâm theo khu vực/toàn quốc đồng thời cải thiện và duy trì chất lượng giao dịch đồng đều và cạnh tranh.

Đầu tư nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, triển khai các giải pháp phần mềm kế toán hiện đại, có khả năng tích hợp và tự động hóa cao. Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu tập trung, đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ của thông tin. Tăng cường bảo mật hệ thống, đảm bảo an toàn dữ liệu và ngăn ngừa các rủi ro về công nghệ. Chuyển đổi số trong kế toán ngân hàng là xu hướng tất yếu.

Ứng dụng RPA để tự động hóa các công việc lặp đi lặp lại, có tính quy trình như nhập liệu, đối chiếu số liệu và lập báo cáo. RPA giúp giảm thiểu sai sót, tiết kiệm thời gian và giải phóng nhân lực cho các công việc phức tạp hơn. Triển khai RPA cần có lộ trình rõ ràng và được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả và giảm thiểu rủi ro.

Sử dụng AI và Machine Learning để phân tích dữ liệu kế toán, phát hiện các gian lận, sai sót và dự báo các rủi ro tiềm ẩn. AI và Machine Learning giúp nâng cao khả năng kiểm soát và quản lý rủi ro, đồng thời cung cấp thông tin hữu ích cho việc ra quyết định của ban lãnh đạo. Kiểm soát nội bộ kế toán là yếu tố then chốt.

Xây dựng hệ thống kiểm soát rủi ro kế toán toàn diện, bao gồm các chính sách, quy trình và công cụ kiểm soát. Tăng cường đào tạo và bồi dưỡng cho đội ngũ kiểm soát viên, đảm bảo họ có đủ kiến thức và kỹ năng để thực hiện nhiệm vụ. Thực hiện kiểm tra định kỳ và đột xuất, phát hiện và xử lý kịp thời các sai sót và rủi ro. Rủi ro tập trung hóa kế toán cần được nhận diện và quản lý.

Đánh giá hiệu quả tài chính thông qua các chỉ số như: giảm chi phí hoạt động, tăng lợi nhuận và cải thiện tỷ suất sinh lời. Đánh giá hiệu quả phi tài chính thông qua các chỉ số như: nâng cao chất lượng thông tin kế toán, tăng cường khả năng kiểm soát và quản lý rủi ro và nâng cao sự hài lòng của khách hàng.

Đánh giá tác động của mô hình tập trung hóa kế toán đến năng suất và hiệu quả làm việc của nhân viên kế toán. Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất và hiệu quả làm việc và đưa ra các giải pháp cải thiện. Mô hình kế toán tập trung giúp Ngân hàng đạt được 03 mục tiêu lớn: quản lý giám sát chi phí hiệu quả, tăng tính tuân thủ quy định, quy trình trên toàn hệ thống và Hỗ trợ tối đa cho hoạt động kinh doanh.

Xác định triển vọng và định hướng phát triển của mô hình tập trung hóa kế toán tại MBBank trong tương lai. Tiếp tục hoàn thiện các giải pháp, ứng dụng công nghệ mới và nâng cao năng lực đội ngũ để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường và hội nhập quốc tế. Mô hình kế toán tập trung tại các ngân hàng khác là một nguồn tham khảo quý giá.

So sánh mô hình tập trung hóa kế toán của MBBank với Techcombank (TCB) và VPBank (VPB), hai ngân hàng đã triển khai thành công mô hình này. Phân tích điểm mạnh, điểm yếu của từng mô hình và rút ra bài học kinh nghiệm cho MBBank. Cần phân tích ưu và nhược điểm của từng mô hình.Mô hình kế toán tập trung tại các ngân hàng khác là một nguồn tham khảo quý giá.

Nghiên cứu kinh nghiệm triển khai mô hình tập trung hóa kế toán của các ngân hàng quốc tế, đặc biệt là các ngân hàng có quy mô và hoạt động tương đồng với MBBank. Rút ra những bài học kinh nghiệm quý giá về tổ chức, quy trình, công nghệ và quản lý rủi ro. Bài học từ quốc tế giúp MBBank có một cái nhìn rộng hơn.

Áp dụng những bài học kinh nghiệm rút ra từ các ngân hàng khác vào điều kiện thực tế của MBBank. Điều chỉnh và tùy biến các giải pháp cho phù hợp với đặc điểm và yêu cầu của ngân hàng. Quá trình áp dụng cần được thực hiện từng bước, có lộ trình rõ ràng và được kiểm soát chặt chẽ. Đảm bảo quá trình triển khai được thực hiện một cách hiệu quả.