Giảng Dạy Môn Giáo Dục Công Dân Tại Trường Trung Học Cơ Sở Huyện Chợ Đồn, Tỉnh Bắc Kạn

Giáo dục công dân là quá trình giáo dục nhân cách, phẩm chất đạo đức, lối sống, ý thức trách nhiệm và nghĩa vụ của học sinh đối với gia đình, cộng đồng và xã hội. Đây là môn học đóng vai trò to lớn trong việc giáo dục nhân cách cho học sinh, xây dựng nền tảng đạo đức để các em trưởng thành. Môn GDCD vừa có vị trí thông thường của một môn học, vừa có vị trí đặc biệt của nó. Ở vị trí thông thường, môn GDCD được xếp ngang hàng với các môn khoa học khác trong hệ thống các môn học. Nó có nhiệm vụ như các môn khoa học khác: trang bị cho học sinh những tri thức, giáo dục tư tưởng, tình cảm, rèn luyện kỹ năng, phát triển trí tuệ cho học sinh.

Môn GDCD có vị trí đặc biệt trong hệ thống giáo dục THCS. Nó không chỉ cung cấp kiến thức mà còn trực tiếp giáo dục tư tưởng, hình thành quan niệm đạo đức, pháp luật cho học sinh. Môn học này giúp học sinh xây dựng tư tưởng, tình cảm, thái độ, hành vi đạo đức, trách nhiệm và nghĩa vụ của công dân đối với gia đình, nhà trường, cộng đồng xã hội. Hiểu đúng tính đặc thù của bộ môn GDCD sẽ giúp xác định tầm quan trọng của bộ môn , tránh việc coi nhẹ hay tầm thường hóa bộ môn này. Người giáo viên giảng dạy GDCD không chỉ có nhiệm vụ truyền đạt tri thức mà còn là người trực tiếp giáo dục tư tưởng, hình thành quan niệm đạo đức, pháp luật cho học sinh.

Môn GDCD có chức năng giáo dục đạo đức, lối sống, ý thức pháp luật và trách nhiệm công dân cho học sinh. Nhiệm vụ của môn học là trang bị cho học sinh những kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết để trở thành những công dân tốt, có ích cho xã hội. Môn GDCD là môn khoa học dạy làm người, chính vì thế cần có một cái nhìn đúng mực về vai trò, vị trí của môn học này trong giáo dục đạo đức cho học sinh, cần tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy phù hợp để khơi dậy được niềm đam mê của học sinh đến với môn học. Chương trình giảng dạy phải vừa đáp ứng được yêu cầu của ngành phải vừa thỏa mãn nhu cầu của học sinh.

Chương trình GDCD hiện hành còn nặng về lý thuyết, ít tính thực tiễn. Sách giáo khoa đôi khi khô khan, khó tiếp thu đối với học sinh. Cần có sự điều chỉnh, bổ sung để nội dung chương trình và sách giáo khoa phù hợp hơn với thực tế cuộc sống và tâm lý lứa tuổi học sinh. Mạnh dạn đưa những vấn đề mà học sinh còn đang lúng túng, băn khoăn chưa biết định hướng vào môn học, có thể quy đổi một số bài trong chương trình để cho học sinh tự tìm hiểu, nghiên cứu để dạy những bài xuất phát từ thực tiễn xã hội đang nảy sinh mà không chờ đến các tiết ngoại khóa, tăng tiết thực hành giờ dạy ngoài lớp. Có như vậy thì tính giáo dục và hiệu quả thực tiễn sẽ được nâng cao.

Đội ngũ giáo viên GDCD ở một số trường còn thiếu về số lượng và chưa đồng đều về chất lượng. Một số giáo viên chưa được đào tạo bài bản về chuyên môn, phương pháp giảng dạy còn hạn chế. Cần có chính sách đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên GDCD. Muốn giáo dục đạo đức cho học sinh qua giảng dạy bộ môn GDCD đạt hiệu quả thì người giáo viên không đơn giản là người có tri thức, có nghiệp vụ sư phạm vững vàng, mà còn phải là người có tác phong chuẩn mực, tư cách đạo đức tốt, là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.

Cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học cho môn GDCD còn thiếu thốn, chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy. Cần đầu tư hơn nữa vào cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học để tạo điều kiện tốt nhất cho việc dạy và học môn GDCD. Thứ nhất, muốn nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cần sớm khắc phục tình trạng phó mặc nhiệm vụ này cho nhà trường, mà phải có sự kết hợp từ phía gia đình, nhà trường và xã hội. Trong đó nhà trường giữ vai trò định hướng, uốn nắn những hành vi của học sinh theo chuẩn mực giá trị chung của xã hội.

Nội dung giảng dạy cần được cập nhật, bổ sung những vấn đề mới, phù hợp với thực tiễn cuộc sống. Phương pháp giảng dạy cần đa dạng, sáng tạo, phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh. Cần tăng cường các hoạt động thực hành, trải nghiệm để học sinh có cơ hội vận dụng kiến thức vào thực tế. Chương trình giảng dạy phải vừa đáp ứng được yêu cầu của ngành phải vừa thỏa mãn nhu cầu của học sinh. Mạnh dạn đưa những vấn đề mà học sinh còn đang lúng túng, băn khoăn chưa biết định hướng vào môn học, có thể quy đổi một số bài trong chương trình để cho học sinh tự tìm hiểu, nghiên cứu để dạy những bài xuất phát từ thực tiễn xã hội đang nảy sinh mà không chờ đến các tiết ngoại khóa, tăng tiết thực hành giờ dạy ngoài lớp.

Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên GDCD. Tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các hội thảo, tập huấn để học hỏi kinh nghiệm. Khuyến khích giáo viên tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ. Muốn giáo dục đạo đức cho học sinh qua giảng dạy bộ môn GDCD đạt hiệu quả thì người giáo viên không đơn giản là người có tri thức, có nghiệp vụ sư phạm vững vàng, mà còn phải là người có tác phong chuẩn mực, tư cách đạo đức tốt, là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.

Xây dựng mối quan hệ chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức cho học sinh. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động tình nguyện để học sinh có cơ hội tham gia vào các hoạt động xã hội. Phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể trong nhà trường trong giáo dục đạo đức cho học sinh. Thứ nhất, muốn nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cần sớm khắc phục tình trạng phó mặc nhiệm vụ này cho nhà trường, mà phải có sự kết hợp từ phía gia đình, nhà trường và xã hội. Trong đó nhà trường giữ vai trò định hướng, uốn nắn những hành vi của học sinh theo chuẩn mực giá trị chung của xã hội.

Thành lập các câu lạc bộ GDCD để tạo sân chơi bổ ích cho học sinh. Tổ chức các hoạt động thảo luận, tranh biện, diễn đàn để học sinh có cơ hội bày tỏ quan điểm, ý kiến của mình. Mời các chuyên gia, nhà hoạt động xã hội đến chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức cho học sinh.

Tổ chức các hoạt động tham quan, dã ngoại, tình nguyện để học sinh có cơ hội trải nghiệm thực tế. Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về pháp luật, đạo đức, lối sống. Mời các nghệ sĩ, người nổi tiếng có lối sống đẹp đến giao lưu, chia sẻ với học sinh.

Khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động tình nguyện, hoạt động cộng đồng. Tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào các dự án xã hội, dự án phát triển cộng đồng. Phát huy vai trò của học sinh trong việc xây dựng môi trường học đường văn minh, thân thiện.

Xây dựng các tiêu chí đánh giá cụ thể, rõ ràng về kiến thức, kỹ năng và thái độ của học sinh. Sử dụng các phương pháp đánh giá đa dạng, như bài kiểm tra, bài luận, dự án, hoạt động thực hành. Đánh giá sự tiến bộ của học sinh theo thời gian.

Tăng cường tính thực tiễn, gắn liền với cuộc sống và hội nhập quốc tế. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy và học tập. Phát triển các chương trình GDCD phù hợp với từng đối tượng học sinh.