Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế xã hội ngày càng nhanh, hệ thống hạ tầng giao thông đường bộ đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước. Theo báo cáo của ngành, hàng năm, nhà nước đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng cho công tác xây dựng, sửa chữa và bảo trì các công trình giao thông đường bộ. Tuy nhiên, chất lượng thi công các công trình sửa chữa cầu đường vẫn còn nhiều tồn tại, ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ và hiệu quả khai thác công trình. Đặc biệt, tại tỉnh Bình Thuận, Ban Quản lý bảo trì đường bộ được giao nhiệm vụ làm chủ đầu tư các công trình sửa chữa trên tuyến quốc lộ 28B và quốc lộ 55, nhưng công tác quản lý chất lượng thi công còn nhiều hạn chế.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đề xuất các giải pháp nâng cao công tác quản lý chất lượng thi công các công trình sửa chữa cầu đường do Ban Quản lý bảo trì đường bộ Bình Thuận làm chủ đầu tư, nhằm đảm bảo chất lượng công trình, tăng tuổi thọ và giảm thiểu chi phí bảo trì trong tương lai. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các công trình sửa chữa cầu đường trên tuyến quốc lộ 28B trong giai đoạn từ năm 2017 đến 2020. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý dự án, đảm bảo an toàn giao thông và phát triển bền vững hệ thống giao thông đường bộ tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý chất lượng xây dựng và mô hình hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015. Lý thuyết quản lý chất lượng xây dựng tập trung vào việc kiểm soát chất lượng từ khâu khảo sát, thiết kế đến thi công và nghiệm thu công trình, đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật và quy chuẩn pháp luật. Mô hình ISO 9001:2015 cung cấp hệ thống quản lý chất lượng toàn diện, bao gồm các quy trình kiểm soát, giám sát, đánh giá và cải tiến liên tục nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thi công.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm:

  • Quản lý chất lượng thi công (QLCL): Tập hợp các hoạt động kiểm soát và giám sát nhằm đảm bảo công trình đạt yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn.
  • Chất lượng công trình xây dựng: Đảm bảo an toàn, bền vững, mỹ quan và tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật.
  • Giám sát thi công: Hoạt động theo dõi, kiểm tra quá trình thi công để phát hiện và xử lý kịp thời các sai sót.
  • Hệ thống quản lý chất lượng (HTQLCL): Tổ chức các quy trình, thủ tục nhằm kiểm soát và nâng cao chất lượng thi công.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thi công: Bao gồm chất lượng khảo sát, thiết kế, vật liệu, nhân lực, thiết bị và quy trình thi công.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu thứ cấp và khảo sát thực tế. Nguồn dữ liệu chính bao gồm các báo cáo quản lý dự án, hồ sơ nghiệm thu, kết quả khảo sát thực địa và bảng câu hỏi khảo sát ý kiến chuyên gia, cán bộ quản lý và nhà thầu thi công tại Ban Quản lý bảo trì đường bộ Bình Thuận. Cỡ mẫu khảo sát khoảng 50 cán bộ, kỹ sư và công nhân tham gia thi công và quản lý dự án.

Phương pháp phân tích dữ liệu bao gồm thống kê mô tả, phân tích SWOT và so sánh với các tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành. Quá trình nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 1/2019 đến tháng 12/2020, đảm bảo thu thập đầy đủ thông tin về thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thi công.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng chất lượng thi công còn nhiều hạn chế: Qua khảo sát, khoảng 65% công trình sửa chữa cầu đường do Ban Quản lý bảo trì đường bộ Bình Thuận làm chủ đầu tư chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn kỹ thuật về vật liệu và thi công. Tỷ lệ công trình có hiện tượng hư hỏng sau khi nghiệm thu trong vòng 1 năm chiếm khoảng 30%.

  2. Nguồn nhân lực và thiết bị chưa đáp ứng yêu cầu: Khoảng 55% cán bộ kỹ thuật và công nhân chưa được đào tạo bài bản về quản lý chất lượng thi công. Thiết bị thi công còn thiếu và lạc hậu, ảnh hưởng đến hiệu quả và chất lượng thi công.

  3. Quy trình quản lý chất lượng chưa đồng bộ: Hơn 70% ý kiến khảo sát cho rằng quy trình kiểm soát chất lượng thi công chưa được áp dụng nghiêm túc, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và nhà thầu. Việc giám sát thi công còn mang tính hình thức, chưa phát hiện kịp thời các sai sót.

  4. Áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001:2015 còn hạn chế: Chỉ khoảng 40% công trình áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO, dẫn đến việc kiểm soát chất lượng chưa toàn diện và thiếu sự cải tiến liên tục.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên xuất phát từ năng lực quản lý còn yếu kém, thiếu đồng bộ trong quy trình và thiếu nguồn lực vật chất, nhân lực. So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này tương đồng với thực trạng chung của nhiều Ban quản lý bảo trì đường bộ tại các tỉnh khác, nơi mà việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng còn chưa triệt để.

Việc thiếu kiểm soát chặt chẽ vật liệu đầu vào và quy trình thi công dẫn đến các hư hỏng phổ biến như ổ gà, lún vệt bánh xe, bong tróc mặt đường, ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ công trình và an toàn giao thông. Dữ liệu khảo sát có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ công trình đạt và không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật, cũng như bảng thống kê các loại hư hỏng phổ biến và nguyên nhân tương ứng.

Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực quản lý, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế và tăng cường đào tạo nhân lực chuyên môn. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng công trình mà còn góp phần tiết kiệm chi phí bảo trì và tăng sự hài lòng của người sử dụng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và hoàn thiện quy trình quản lý chất lượng thi công: Ban Quản lý bảo trì đường bộ Bình Thuận cần thiết lập quy trình QLCL đồng bộ, rõ ràng, phù hợp với tiêu chuẩn ISO 9001:2015, áp dụng cho tất cả các công trình sửa chữa. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, chủ thể thực hiện là Ban Giám đốc phối hợp với phòng QLCL.

  2. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực nhân sự: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý chất lượng, kỹ thuật thi công và giám sát cho cán bộ kỹ thuật và công nhân. Mục tiêu nâng tỷ lệ nhân sự có chứng chỉ QLCL lên trên 80% trong vòng 18 tháng.

  3. Đầu tư nâng cấp thiết bị thi công và thí nghiệm: Mua sắm các thiết bị thi công hiện đại, máy rải bê tông nhựa tự động, máy lu trọng tải phù hợp để đảm bảo chất lượng thi công. Thời gian thực hiện 24 tháng, phối hợp với phòng kỹ thuật và tài chính.

  4. Tăng cường giám sát và kiểm tra chất lượng thi công: Thiết lập hệ thống giám sát chặt chẽ, bao gồm giám sát nội bộ và thuê tư vấn giám sát độc lập. Áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý hồ sơ, nhật ký thi công và báo cáo chất lượng. Thời gian triển khai trong 6 tháng, do phòng QLCL chủ trì.

  5. Hoàn thiện hệ thống hồ sơ và tài liệu quản lý: Xây dựng hệ thống lưu trữ hồ sơ điện tử, đảm bảo minh bạch, dễ dàng truy xuất và kiểm tra. Thời gian thực hiện 9 tháng, do phòng hành chính phối hợp với phòng QLCL.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Quản lý bảo trì đường bộ các tỉnh: Giúp nâng cao năng lực quản lý chất lượng thi công, áp dụng các giải pháp thực tiễn để cải thiện chất lượng công trình sửa chữa cầu đường.

  2. Các nhà thầu xây dựng và tư vấn giám sát: Tham khảo quy trình quản lý chất lượng và các giải pháp kỹ thuật nhằm nâng cao hiệu quả thi công và kiểm soát chất lượng công trình.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về giao thông vận tải: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, quy định về quản lý chất lượng công trình giao thông đường bộ.

  4. Các trường đại học và viện nghiên cứu chuyên ngành xây dựng: Là tài liệu tham khảo cho nghiên cứu khoa học, đào tạo và phát triển các mô hình quản lý chất lượng thi công công trình giao thông.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quản lý chất lượng thi công lại quan trọng đối với công trình sửa chữa cầu đường?
    Quản lý chất lượng thi công đảm bảo công trình đạt tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn và bền vững, giảm thiểu hư hỏng sớm, tiết kiệm chi phí bảo trì và nâng cao hiệu quả khai thác.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng thi công?
    Bao gồm chất lượng khảo sát, thiết kế, vật liệu đầu vào, năng lực nhân sự, thiết bị thi công và quy trình quản lý chất lượng.

  3. Làm thế nào để áp dụng hiệu quả tiêu chuẩn ISO 9001:2015 trong quản lý thi công?
    Cần xây dựng hệ thống quản lý chất lượng đồng bộ, đào tạo nhân sự, thiết lập quy trình kiểm soát và giám sát chặt chẽ, đồng thời thực hiện cải tiến liên tục dựa trên đánh giá kết quả.

  4. Các hư hỏng thường gặp ở công trình sửa chữa cầu đường là gì?
    Bao gồm ổ gà, lún vệt bánh xe, bong tróc mặt đường, sạt lở taluy, nứt mặt đường bê tông xi măng, ảnh hưởng đến an toàn giao thông và tuổi thọ công trình.

  5. Giải pháp nào giúp nâng cao năng lực quản lý chất lượng tại Ban Quản lý bảo trì đường bộ?
    Tăng cường đào tạo nhân lực, hoàn thiện quy trình quản lý, đầu tư thiết bị hiện đại, tăng cường giám sát và hoàn thiện hệ thống hồ sơ quản lý.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thi công các công trình sửa chữa cầu đường do Ban Quản lý bảo trì đường bộ Bình Thuận làm chủ đầu tư, chỉ ra nhiều tồn tại về quản lý và kỹ thuật.
  • Đề xuất các giải pháp đồng bộ bao gồm xây dựng quy trình quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015, nâng cao năng lực nhân sự, đầu tư thiết bị thi công và tăng cường giám sát.
  • Nghiên cứu góp phần nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thi công, đảm bảo an toàn và tuổi thọ công trình giao thông đường bộ tại Bình Thuận.
  • Các bước tiếp theo là triển khai áp dụng các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp trong thực tiễn.
  • Kêu gọi các đơn vị liên quan phối hợp chặt chẽ để thực hiện thành công các giải pháp, góp phần phát triển bền vững hệ thống giao thông đường bộ.