Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng và phát triển kinh tế. Việt Nam, với vị thế là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), đang trong giai đoạn công nghiệp hóa - hiện đại hóa, đặc biệt chú trọng phát triển lĩnh vực kinh tế vận tải biển và dịch vụ giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu. Năm 2021, mặc dù chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19, tổng sản lượng giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu của Công ty TNHH TMDV Giao Nhận Vận Tải Long Phú vẫn đạt khoảng 696,375 tấn, tuy giảm 1.93% so với năm trước. Trong đó, sản lượng hàng xuất khẩu chiếm 62.49%, còn lại là hàng nhập khẩu.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu tại Công ty TNHH TMDV Giao Nhận Vận Tải Long Phú trong giai đoạn 2020-2021, nhằm thích ứng với những biến động thị trường và thách thức từ đại dịch. Mục tiêu cụ thể là phân tích thực trạng hoạt động giao nhận, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh, tăng cường năng lực cạnh tranh trên thị trường logistics.

Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu của công ty tại hai trụ sở chính ở TP. Hồ Chí Minh và Bà Rịa - Vũng Tàu, trong khoảng thời gian từ năm 2020 đến năm 2021. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho công ty trong việc hoạch định chiến lược phát triển, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu, thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành kinh tế vận tải biển tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về kinh tế vận tải biển và logistics, tập trung vào ba khái niệm chính:

  • Hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu: Bao gồm các công việc liên quan đến vận chuyển, lưu kho, làm thủ tục hải quan, đóng gói và phân phối hàng hóa từ người gửi đến người nhận theo hợp đồng ủy thác.
  • Người giao nhận (Freight Forwarder): Là thương nhân thực hiện các công việc nhận hàng, vận chuyển, lưu kho, làm thủ tục hải quan và các dịch vụ liên quan nhằm tối ưu hóa chi phí và thời gian vận chuyển.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả giao nhận: Bao gồm nhân tố khách hàng, nhân tố bên trong doanh nghiệp (nhân sự, công nghệ, chính sách công ty), và nhân tố bên ngoài (chính sách pháp luật, thời tiết, cơ sở hạ tầng).

Ngoài ra, luận văn áp dụng mô hình phân tích SWOT để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của Công ty TNHH TMDV Giao Nhận Vận Tải Long Phú trong hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng kết hợp định tính, với các bước chính:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu thực tế từ phòng kế toán, phòng nhân sự và phòng kinh doanh của Công ty TNHH TMDV Giao Nhận Vận Tải Long Phú trong năm 2020-2021, bao gồm 13 bảng số liệu về sản lượng, doanh thu, lợi nhuận, cơ cấu lao động và các chỉ tiêu kinh doanh khác.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn toàn bộ dữ liệu liên quan đến hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu của công ty trong giai đoạn nghiên cứu để đảm bảo tính toàn diện và chính xác.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng các kỹ thuật tổng hợp, so sánh, thống kê mô tả và phân tích SWOT để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp. Các số liệu được trình bày qua bảng biểu và biểu đồ nhằm minh họa rõ ràng các biến động và xu hướng.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2021, trong đó năm 2021 là năm trọng tâm phân tích do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và các biến động thị trường.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Sản lượng giao nhận hàng hóa giảm nhẹ do Covid-19: Năm 2021, tổng sản lượng giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu đạt 696,375 tấn, giảm 1.93% so với năm 2020. Trong đó, sản lượng hàng xuất khẩu giảm 1.56% còn 435,143 tấn, sản lượng hàng nhập khẩu giảm 2.04 còn 261,232 tấn. Nguyên nhân chính là do đại dịch Covid-19 gây gián đoạn chuỗi cung ứng và hạn chế lưu thông.

  2. Cơ cấu mặt hàng giao nhận có sự biến động: Mặt hàng dệt may chiếm tỷ trọng cao nhất trong xuất khẩu với 21.86%, giảm nhẹ so với năm trước. Mặt hàng thiết bị y tế tăng mạnh 63.89% do nhu cầu phòng chống dịch. Trong nhập khẩu, nguyên phụ liệu dệt may chiếm 31.14%, máy móc thiết bị chiếm 25.85%, đều có sự tăng giảm nhẹ theo biến động thị trường.

  3. Doanh thu và lợi nhuận giảm do chi phí tăng và dịch bệnh: Doanh thu thuần năm 2021 đạt gần 120 tỷ đồng, giảm 1.96% so với năm 2020. Lợi nhuận thuần giảm 34% còn khoảng 13.9 tỷ đồng do chi phí vận tải, kho bãi, và chi phí phòng chống dịch Covid-19 tăng cao. Chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp cũng tăng lần lượt 22% và 6%.

  4. Nguồn nhân lực trẻ và trình độ học vấn tương đối cao: Công ty có 202 lao động, trong đó 79.5% dưới 35 tuổi và hơn 50% có trình độ học vấn từ trung cấp trở lên, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đào tạo và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Thảo luận kết quả

Sự giảm sút sản lượng và doanh thu trong năm 2021 phản ánh tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 lên hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu. Các biện pháp giãn cách xã hội, hạn chế đi lại và đóng băng hoạt động sản xuất kinh doanh đã làm giảm nhu cầu vận chuyển hàng hóa, đồng thời làm tăng chi phí vận tải và lưu kho. Biểu đồ sản lượng hàng hóa giao nhận theo tháng cho thấy sự giảm mạnh trong quý III/2021, đặc biệt tháng 8, trùng với đỉnh điểm dịch bệnh và các biện pháp giãn cách nghiêm ngặt.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành logistics, kết quả này phù hợp với xu hướng chung của thị trường vận tải toàn cầu trong đại dịch, khi các chuỗi cung ứng bị gián đoạn và chi phí vận tải tăng cao. Tuy nhiên, sự tăng trưởng mạnh của mặt hàng thiết bị y tế và dược phẩm cho thấy công ty đã kịp thời thích ứng với nhu cầu mới, góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực.

Nguồn nhân lực trẻ và có trình độ cao là lợi thế quan trọng giúp công ty nâng cao chất lượng dịch vụ và áp dụng công nghệ mới trong quản lý giao nhận. Tuy nhiên, chi phí tăng cao và sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường đòi hỏi công ty phải có các giải pháp quản lý hiệu quả hơn để duy trì và phát triển.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Chuyên môn hóa nhiệm vụ cho từng phòng ban: Tăng cường đào tạo chuyên sâu cho nhân viên các phòng ban như giao nhận, khai hải quan, kinh doanh và kế toán nhằm nâng cao hiệu quả công việc, giảm thiểu sai sót và tăng năng suất. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do Ban Giám đốc và phòng Nhân sự chủ trì.

  2. Mở rộng thị trường và đa dạng hóa dịch vụ: Tập trung khai thác các thị trường tiềm năng như châu Á, châu Âu và Mỹ, đồng thời phát triển thêm các dịch vụ logistics giá trị gia tăng như kho ngoại quan, vận tải đa phương thức. Kế hoạch triển khai trong 12 tháng, phòng Kinh doanh phối hợp với Ban Giám đốc thực hiện.

  3. Đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng chuyên môn, quản lý và công nghệ thông tin cho nhân viên, đặc biệt là đội ngũ trẻ nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển và cạnh tranh. Thời gian thực hiện liên tục, do phòng Nhân sự và Ban Giám đốc phối hợp.

  4. Hoàn thiện cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ: Đầu tư nâng cấp kho bãi, phương tiện vận tải và hệ thống quản lý thông tin nhằm tối ưu hóa quy trình giao nhận, giảm chi phí và thời gian xử lý. Thời gian thực hiện trong 18 tháng, do Ban Giám đốc và phòng Công nghệ thông tin quản lý.

  5. Tối ưu hóa container và xử lý vấn đề phát sinh: Áp dụng các giải pháp quản lý container hiệu quả, đồng thời xây dựng quy trình xử lý nhanh các sự cố phát sinh trong quá trình giao nhận để đảm bảo tiến độ và chất lượng dịch vụ. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, do phòng Giao nhận và Ban Giám đốc phối hợp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Doanh nghiệp logistics và giao nhận hàng hóa: Luận văn cung cấp các phân tích thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động, giúp doanh nghiệp cải thiện quy trình, tăng năng lực cạnh tranh và thích ứng với biến động thị trường.

  2. Nhà quản lý và lãnh đạo công ty vận tải: Các đề xuất về chuyên môn hóa, đào tạo nhân lực và đầu tư công nghệ hỗ trợ quản lý hiệu quả, hoạch định chiến lược phát triển bền vững trong ngành vận tải biển và logistics.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành kinh tế vận tải biển, logistics: Tài liệu tham khảo thực tiễn, cung cấp số liệu cụ thể và phân tích chuyên sâu về hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu tại Việt Nam, giúp nâng cao kiến thức và kỹ năng nghiên cứu.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức liên quan: Luận văn góp phần làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động giao nhận hàng hóa, từ đó hỗ trợ xây dựng chính sách phát triển ngành vận tải và logistics phù hợp với thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu gồm những công việc gì?
    Hoạt động giao nhận bao gồm nhận hàng, vận chuyển, lưu kho, làm thủ tục hải quan, đóng gói, phân phối và tư vấn liên quan đến vận tải hàng hóa từ người gửi đến người nhận theo hợp đồng ủy thác.

  2. Người giao nhận có vai trò gì trong chuỗi cung ứng?
    Người giao nhận là trung gian tổ chức vận tải, làm thủ tục hải quan, lưu kho và các dịch vụ liên quan nhằm tối ưu chi phí và thời gian vận chuyển, bảo đảm an toàn và đúng tiến độ hàng hóa.

  3. Tác động của đại dịch Covid-19 đến hoạt động giao nhận tại Long Phú như thế nào?
    Covid-19 gây gián đoạn chuỗi cung ứng, hạn chế lưu thông, tăng chi phí vận tải và lưu kho, dẫn đến giảm sản lượng giao nhận khoảng 1.93% và giảm lợi nhuận thuần 34% trong năm 2021.

  4. Cơ cấu nhân sự của công ty có ảnh hưởng thế nào đến hiệu quả hoạt động?
    Nguồn nhân lực trẻ, có trình độ học vấn cao giúp công ty dễ dàng đào tạo, áp dụng công nghệ mới và nâng cao chất lượng dịch vụ, góp phần tăng hiệu quả hoạt động giao nhận.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả hoạt động giao nhận?
    Các giải pháp gồm chuyên môn hóa nhiệm vụ, mở rộng thị trường, đào tạo nhân lực, hoàn thiện cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ, tối ưu hóa container và xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh.

Kết luận

  • Hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu tại Công ty TNHH TMDV Giao Nhận Vận Tải Long Phú năm 2021 chịu ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19, dẫn đến giảm sản lượng và lợi nhuận.
  • Cơ cấu mặt hàng giao nhận có sự biến động, với sự tăng trưởng mạnh của mặt hàng thiết bị y tế và dược phẩm.
  • Nguồn nhân lực trẻ và có trình độ cao là lợi thế quan trọng giúp công ty nâng cao chất lượng dịch vụ.
  • Các giải pháp chuyên môn hóa, mở rộng thị trường, đào tạo nhân lực và ứng dụng công nghệ được đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.
  • Công ty cần tiếp tục phát huy thế mạnh, quản lý chi phí hiệu quả và thích ứng linh hoạt với biến động thị trường để phát triển bền vững trong tương lai.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6-18 tháng, đồng thời theo dõi và đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh kịp thời.

Call-to-action: Các doanh nghiệp và nhà quản lý trong ngành logistics nên tham khảo và áp dụng các giải pháp nghiên cứu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.