Đề tài nghiên cứu khoa học: Đo lường hiệu quả ngân hàng của các ngân hàng thương mại niêm yết tại thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn trước và sau dịch COVID-19 (2016-2022)

• Tác giả: Ts. Châu Đình Linh
• Trường học: Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Ngân hàng
• Đề tài: Đề tài cơ sở đo lường hiệu quả ngân hàng: Trường hợp các ngân hàng thương mại niêm yết tại thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn trước và sau dịch Covid – 19 năm 2016 - 2022
• Loại tài liệu: Đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: PHẦN MỞ ĐẦU
• 1.1. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.1.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.1.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.2.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.3. Phương pháp nghiên cứu
• 1.4. Kết cấu đề tài
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
• 2.1. Hiệu quả ngân hàng
• 2.2. Đo lường điểm hiệu quả theo cách tiếp cận phi cấu trúc
• 2.3. Đo lường điểm hiệu quả theo cách tiếp cận cấu trúc
• 2.4. Phương pháp phân tích bao dữ liệu DEA
• 2.5. Hiệu quả kỹ thuật
• 2.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả ngân hàng
• 2.7. Quy mô vốn ngân hàng và hiệu quả kỹ thuật (TE)
• 2.8. Mối quan hệ giữa hiệu quả tài chính và hiệu quả kỹ thuật
• 2.9. Các yếu tố vĩ mô và hiệu quả kỹ thuật
• 2.10. Lược khảo các nghiên cứu trước
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2. Phương pháp bao dữ liệu DEA
• 3.3. Phương pháp phân tích hồi quy Tobit
• 3.4. Dữ liệu và mô hình đề xuất
• 3.4.1. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.4.2. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Hiệu quả ngân hàng
• 4.2. Các yếu tố tác động đến điểm hiệu quả kỹ thuật của ngân hàng
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ
• 5.1. Hàm ý quản trị
• 5.1.1. Đẩy mạnh các hoạt động thu ngoài lãi
• 5.1.2. Quản lý chi phí hiệu quả
• 5.1.3. Tăng cường quản lý vốn
• 5.1.4. Đa dạng hóa các nguồn vốn
• 5.1.5. Tăng cường đầu tư vào công nghệ
• 5.1.6. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao
• 5.1.7. Các khuyến nghị cụ thể cho ngân hàng trong bối cảnh hiện nay
• KẾT LUẬN CHUNG
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Nghiên Cứu Hiệu Quả Ngân Hàng Tổng Quan 2016 2022 55 ký tự

Trong bối cảnh kinh tế đầy biến động, việc đánh giá toàn diện hiệu quả ngân hàng trở nên vô cùng quan trọng. Các ngân hàng đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế Việt Nam, thể hiện qua giá trị vốn hóa lớn, sự phụ thuộc đáng kể vào nguồn vốn tín dụng và sự phát triển chưa đồng bộ của thị trường vốn. Việc đánh giá định kỳ hiệu quả hoạt động ngân hàng là cần thiết để đảm bảo sự ổn định và phát triển của toàn bộ hệ thống tài chính. Nghiên cứu này tập trung vào giai đoạn 2016-2022, một giai đoạn chứng kiến nhiều thay đổi, bao gồm cả tác động của đại dịch COVID-19.

1.1. Tầm Quan Trọng của Nghiên Cứu Hiệu Quả Ngân Hàng

Đánh giá hiệu quả ngân hàng mang lại nhiều ý nghĩa quan trọng. Nó giúp nhận diện và làm nổi bật những lo ngại về hiệu quả hoạt động của một số ngân hàng cụ thể. Phân tích hiệu quả của toàn hệ thống giúp các ngân hàng đưa ra các chiến lược kinh doanh phù hợp hơn. Cuối cùng, kết quả phân tích cung cấp những hàm ý quản trị hữu ích để nâng cao hiệu quả hoạt động. Theo Ferreira, Santos & Rodrigues (2011), đo lường hiệu quả trong hệ thống ngân hàng có nhiều ý nghĩa quan trọng, giúp các ngân hàng đưa ra quyết định phân bổ nguồn lực hợp lý.

1.2. Mục Tiêu và Phạm Vi Nghiên Cứu Đề Tài

Nghiên cứu này hướng đến việc đo lường hiệu quả của các ngân hàng thương mại niêm yết tại Việt Nam trong giai đoạn 2016-2022. Đồng thời, nó cũng sẽ phân tích các yếu tố tác động đến hiệu quả ngân hàng, đặc biệt chú trọng đến ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các ngân hàng thương mại niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam, với dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính đã kiểm toán.

II. Thách Thức Đo Lường Hiệu Quả Ngân Hàng Sau Covid 19 57 ký tự

Việc đo lường hiệu quả ngân hàng không phải là một nhiệm vụ đơn giản. Nhiều yếu tố khác nhau có thể ảnh hưởng đến kết quả, bao gồm cả các yếu tố nội tại của ngân hàng và các yếu tố bên ngoài như môi trường kinh tế vĩ mô. Đại dịch COVID-19 đã tạo ra những thách thức mới trong việc đo lường hiệu quả hoạt động ngân hàng, do những tác động tiêu cực đến nền kinh tế và thị trường tài chính. Các phương pháp đo lường truyền thống có thể không còn phù hợp trong bối cảnh mới này, đòi hỏi các nhà nghiên cứu phải tìm kiếm các phương pháp mới và sáng tạo hơn.

2.1. Phương Pháp Tiếp Cận Truyền Thống và Hạn Chế

Các phương pháp tiếp cận truyền thống thường dựa vào các chỉ số tài chính cơ bản như ROE, ROA, và tỷ lệ chi phí hoạt động. Tuy nhiên, những chỉ số này có thể không phản ánh được giá trị thị trường của tài sản hoặc mức độ rủi ro mà ngân hàng phải đối mặt. Hơn nữa, chúng chỉ thực sự hiệu quả khi ngân hàng sử dụng một loại đầu vào duy nhất hoặc tạo ra một loại đầu ra duy nhất.

2.2. Tác Động Của COVID 19 Đến Hiệu Quả Ngân Hàng

COVID-19 đã gây ra những tác động tiêu cực đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng. Dịch bệnh làm gián đoạn chuỗi cung ứng, giảm nhu cầu tiêu dùng và đầu tư, dẫn đến sự gia tăng của nợ xấu và sự suy giảm của lợi nhuận. Các ngân hàng cũng phải đối mặt với những chi phí phát sinh liên quan đến việc phòng chống dịch bệnh và hỗ trợ khách hàng.

2.3. Yêu Cầu Đổi Mới Phương Pháp Đo Lường

Bối cảnh mới đòi hỏi các nhà nghiên cứu phải đổi mới phương pháp đo lường hiệu quả ngân hàng. Cần phải xem xét đến các yếu tố đặc biệt liên quan đến đại dịch, chẳng hạn như tác động của các biện pháp giãn cách xã hội, sự thay đổi trong hành vi của khách hàng và các chính sách hỗ trợ của chính phủ. Các phương pháp đo lường cần phải linh hoạt, toàn diện và có khả năng thích ứng với những thay đổi nhanh chóng của môi trường kinh doanh.

III. DEA và Tobit Phương Pháp Đo Lường Hiệu Quả Ngân Hàng 57 ký tự

Để vượt qua những hạn chế của các phương pháp truyền thống, nghiên cứu này sử dụng kết hợp hai phương pháp tiên tiến: DEA (Data Envelopment Analysis) và hồi quy Tobit. DEA là một phương pháp phi tham số cho phép đo lường hiệu quả kỹ thuật của các ngân hàng một cách toàn diện, xem xét nhiều yếu tố đầu vào và đầu ra khác nhau. Sau đó, hồi quy Tobit được sử dụng để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả ngân hàng đo lường bằng DEA, bao gồm cả các yếu tố nội tại và các yếu tố bên ngoài như tác động của COVID-19.

3.1. Phân Tích Bao Dữ Liệu DEA trong Ngân Hàng

DEA là một phương pháp mạnh mẽ để đánh giá hiệu quả tương đối giữa các đơn vị ra quyết định (DMUs), trong trường hợp này là các ngân hàng. Nó không yêu cầu bất kỳ giả định nào về dạng hàm sản xuất hoặc hàm chi phí, làm cho nó trở nên linh hoạt và phù hợp với nhiều loại hình ngân hàng khác nhau. DEA cho phép xem xét nhiều yếu tố đầu vào và đầu ra, mang lại cái nhìn toàn diện hơn về hiệu quả ngân hàng.

3.2. Hồi Quy Tobit Giải Thích Yếu Tố Ảnh Hưởng

Hồi quy Tobit là một phương pháp thống kê được sử dụng để phân tích các biến phụ thuộc bị giới hạn, chẳng hạn như điểm hiệu quả đo lường bằng DEA. Nó cho phép các nhà nghiên cứu xác định các yếu tố có ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả ngân hàng, bao gồm cả các yếu tố nội tại như quy mô ngân hàng, tỷ lệ vốn chủ sở hữu và các yếu tố bên ngoài như tăng trưởng kinh tế và lạm phát. Theo Zhu & ctg (2021), khi sử dụng mô hình tác động cố định, các ước lượng có thể bị sai lệch và không nhất quán do hạn chế của phương pháp ước lượng hợp lý tối đa (MLE).

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Ảnh Hưởng COVID 19 và Các Yếu Tố 58 ký tự

Kết quả nghiên cứu cho thấy số lượng ngân hàng kém hiệu quả tăng lên trong và sau giai đoạn dịch bệnh COVID-19. Sự tác động của dịch bệnh là nghịch chiều đến điểm hiệu quả. Ngoài ra, các biến độc lập khác như tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (ROA) tác động cùng chiều, tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng nguồn vốn (CAP) có tác động ngược chiều, quy mô ngân hàng có tác động cùng chiều đến điểm hiệu quả và đều có ý nghĩa thống kê. Các yếu tố vĩ mô như tỷ lệ tăng trưởng kinh tế và lạm phát không cho thấy ý nghĩa thống kê.

4.1. Ảnh Hưởng Tiêu Cực Của COVID 19 Đến Hiệu Quả

Dữ liệu cho thấy đại dịch COVID-19 đã gây ra sự suy giảm đáng kể trong hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại niêm yết. Các biện pháp giãn cách xã hội, sự suy giảm kinh tế và sự gia tăng của nợ xấu đã ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận và khả năng sinh lời của các ngân hàng. Điều này khẳng định tầm quan trọng của việc quản lý rủi ro và tăng cường khả năng phục hồi trong bối cảnh khủng hoảng.

4.2. Vai Trò Của ROA CAP và Quy Mô Ngân Hàng

Nghiên cứu cũng xác định được vai trò quan trọng của ROA, CAP và quy mô ngân hàng trong việc ảnh hưởng đến hiệu quả. ROA, thước đo khả năng sinh lời, có tác động tích cực đến hiệu quả. CAP, đại diện cho sự ổn định tài chính, có tác động tiêu cực, cho thấy sự đánh đổi giữa an toàn và hiệu quả. Quy mô ngân hàng cũng có tác động tích cực, cho thấy các ngân hàng lớn hơn có xu hướng hoạt động hiệu quả hơn nhờ lợi thế kinh tế theo quy mô.

V. Hàm Ý Quản Trị Nâng Cao Hiệu Quả Ngân Hàng Hậu COVID 19 60 ký tự

Nghiên cứu này cung cấp những hàm ý quản trị quan trọng cho các ngân hàng thương mại niêm yết tại Việt Nam. Các ngân hàng cần tập trung vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động, đặc biệt là trong bối cảnh phục hồi sau đại dịch COVID-19. Điều này bao gồm việc đẩy mạnh các hoạt động thu ngoài lãi, quản lý chi phí hiệu quả, tăng cường quản lý vốn, đa dạng hóa các nguồn vốn, tăng cường đầu tư vào công nghệ và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Để thành công, các ngân hàng cần phải linh hoạt, sáng tạo và có khả năng thích ứng với những thay đổi nhanh chóng của môi trường kinh doanh.

5.1. Tăng Cường Hoạt Động Thu Ngoài Lãi

Để giảm sự phụ thuộc vào thu nhập từ lãi và tăng cường tính ổn định, các ngân hàng cần tập trung vào việc phát triển các hoạt động thu ngoài lãi, chẳng hạn như dịch vụ tư vấn tài chính, bảo hiểm, và quản lý tài sản. Điều này đòi hỏi các ngân hàng phải đầu tư vào công nghệ, phát triển sản phẩm mới và đào tạo nhân viên để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

5.2. Quản Lý Chi Phí Hiệu Quả

Việc quản lý chi phí hiệu quả là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng. Các ngân hàng cần rà soát và cắt giảm các chi phí không cần thiết, tối ưu hóa quy trình hoạt động và đầu tư vào công nghệ để tự động hóa các tác vụ thủ công. Điều này sẽ giúp các ngân hàng giảm chi phí, tăng năng suất và cải thiện lợi nhuận.

5.3. Đầu Tư Vào Công Nghệ và Nguồn Nhân Lực

Đầu tư vào công nghệ và nguồn nhân lực là rất quan trọng để các ngân hàng có thể cạnh tranh trong môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh. Các ngân hàng cần ứng dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, blockchain và điện toán đám mây để cải thiện hiệu quả hoạt động, cung cấp dịch vụ tốt hơn cho khách hàng và giảm thiểu rủi ro. Đồng thời, các ngân hàng cần đầu tư vào việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực để đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2016-2022, hệ thống ngân hàng thương mại niêm yết tại Việt Nam đã trải qua nhiều biến động, đặc biệt là tác động sâu rộng của đại dịch Covid-19. Với vai trò trung gian tài chính quan trọng, các ngân hàng không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế mà còn là nhân tố quyết định trong việc phân bổ nguồn vốn hiệu quả. Theo kết quả nghiên cứu, hiệu quả kỹ thuật trung bình của các ngân hàng dao động từ 42,3% đến 65,4% qua các năm, với mức cao nhất đạt 65,4% vào năm 2020, song sau đó giảm xuống còn 46,1% vào năm 2022. Số lượng ngân hàng đạt hiệu quả cao cũng giảm từ 17 ngân hàng năm 2020 xuống còn 12 ngân hàng năm 2022, phản ánh tác động tiêu cực của đại dịch. Mục tiêu nghiên cứu tập trung đo lường hiệu quả kỹ thuật của các ngân hàng thương mại niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam, đồng thời phân tích các yếu tố nội tại và vĩ mô ảnh hưởng đến hiệu quả này, đặc biệt là tác động của Covid-19. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 26 ngân hàng niêm yết trên các sàn HSX, HNX và Upcom, với dữ liệu tài chính từ báo cáo kiểm toán giai đoạn 2016-2022. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cái nhìn toàn diện về hiệu quả hoạt động ngân hàng, hỗ trợ các nhà quản lý và chính sách đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả và ổn định hệ thống tài chính trong bối cảnh kinh tế biến động.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết hiệu quả kỹ thuật và lý thuyết tác động của các yếu tố nội tại và vĩ mô đến hiệu quả ngân hàng. Khái niệm hiệu quả kỹ thuật được định nghĩa theo Koopmans (1951) là khả năng tối đa hóa đầu ra với một lượng đầu vào nhất định. Phương pháp phân tích bao dữ liệu (DEA) được sử dụng để đo lường hiệu quả kỹ thuật, dựa trên giả định lợi nhuận không đổi theo quy mô (CRS). Ba khái niệm chính được áp dụng gồm: (1) hiệu quả kỹ thuật (TE), phản ánh khả năng sử dụng tối ưu các nguồn lực; (2) các yếu tố nội tại ngân hàng như tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (ROA), tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng nguồn vốn (CAP), quy mô ngân hàng (BS); (3) các yếu tố kinh tế vĩ mô như tăng trưởng GDP, chỉ số lạm phát (INF) và tác động của đại dịch Covid-19 (Cov). Lý thuyết kinh tế quy mô và tối ưu hóa tài sản cũng được vận dụng để giải thích mối quan hệ giữa quy mô vốn và hiệu quả ngân hàng. Ngoài ra, mô hình hồi quy Tobit được sử dụng để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến điểm hiệu quả, phù hợp với biến phụ thuộc bị giới hạn trong khoảng [0,1].

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn chính. Giai đoạn đầu sử dụng phương pháp phân tích bao dữ liệu DEA với mô hình CCR định hướng đầu vào để ước tính điểm hiệu quả kỹ thuật của 26 ngân hàng thương mại niêm yết trong giai đoạn 2016-2022. Các biến đầu vào gồm chi phí nhân viên và quản lý, chi phí lãi vay, tiền gửi khách hàng và vốn chủ sở hữu; các biến đầu ra gồm thu nhập từ lãi, cho vay khách hàng và thu nhập phi lãi. Giai đoạn hai áp dụng mô hình hồi quy Tobit với điểm hiệu quả DEA làm biến phụ thuộc để phân tích tác động của các yếu tố nội tại (ROA, CAP, BS) và yếu tố vĩ mô (GDP, INF, Cov). Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính có kiểm toán và Tổng cục Thống kê. Kiểm định tính dừng chuỗi thời gian và đa cộng tuyến được thực hiện để đảm bảo tính hợp lệ của mô hình. Mô hình hồi quy Tobit sử dụng phương pháp tác động ngẫu nhiên nhằm khắc phục sai lệch do biến không quan sát được cố định theo thời gian. Tổng số quan sát là 182, tương ứng với 26 ngân hàng trong 7 năm nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hiệu quả kỹ thuật ngân hàng biến động qua các năm: Điểm hiệu quả trung bình dao động từ 42,3% (2017) đến 65,4% (2020), với số lượng ngân hàng hiệu quả giảm từ 17 ngân hàng năm 2020 xuống còn 12 ngân hàng năm 2022. Điều này cho thấy sự suy giảm hiệu quả rõ rệt trong và sau đại dịch Covid-19.

2. Tác động của các yếu tố nội tại: ROA và quy mô ngân hàng (BS) có tác động cùng chiều và có ý nghĩa thống kê đến điểm hiệu quả, với hệ số ước lượng lần lượt là 6,88 và 0,55. Ngược lại, tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng nguồn vốn (CAP) có tác động ngược chiều với hệ số -0,96 và cũng có ý nghĩa thống kê.

3. Ảnh hưởng của yếu tố vĩ mô: Tác động của chỉ số lạm phát (INF) là cùng chiều nhưng không có ý nghĩa thống kê, trong khi tăng trưởng GDP có tác động ngược chiều nhưng cũng không đạt mức ý nghĩa thống kê cần thiết. Đại dịch Covid-19 có tác động tiêu cực rõ rệt và có ý nghĩa thống kê đến hiệu quả ngân hàng với hệ số -0,04.

4. Các yếu tố đầu vào dư thừa và đầu ra thiếu hụt: Các ngân hàng không hiệu quả chủ yếu dư thừa chi phí nhân viên và quản lý (35 trường hợp), chi phí lãi vay (27 trường hợp), và thiếu hụt thu nhập phi lãi (51 trường hợp) cùng với thiếu hụt cho vay khách hàng (31 trường hợp).

Thảo luận kết quả

Sự suy giảm hiệu quả kỹ thuật trong và sau đại dịch Covid-19 phản ánh những thách thức lớn về thanh khoản, tăng nợ xấu và chi phí hoạt động gia tăng. Kết quả cho thấy ROA là chỉ số quan trọng phản ánh khả năng sinh lời và ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả kỹ thuật, phù hợp với các nghiên cứu trước đây. Quy mô ngân hàng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả nhờ tận dụng kinh tế quy mô. Tuy nhiên, tỷ lệ vốn chủ sở hữu cao lại có tác động ngược chiều, có thể do việc duy trì vốn chủ sở hữu lớn làm giảm khả năng tối ưu hóa nguồn lực. Tác động tiêu cực của Covid-19 phù hợp với các nghiên cứu quốc tế, cho thấy đại dịch làm gia tăng rủi ro tín dụng và giảm nhu cầu tín dụng, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động. Mặc dù các yếu tố vĩ mô như GDP và lạm phát không có ý nghĩa thống kê trong nghiên cứu này, điều này có thể do sự kiểm soát chặt chẽ của chính phủ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong giai đoạn nghiên cứu. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường thể hiện biến động điểm hiệu quả qua các năm và bảng hệ số hồi quy Tobit minh họa tác động của các biến độc lập.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Đẩy mạnh các hoạt động thu ngoài lãi: Ngân hàng cần phát triển các dịch vụ tài chính ngoài lãi như đầu tư, bảo hiểm để đa dạng hóa nguồn thu, giảm phụ thuộc vào lãi vay, từ đó tăng cường lợi nhuận bền vững trong vòng 1-2 năm tới.

2. Quản lý chi phí hiệu quả: Tối ưu hóa chi phí nhân viên và quản lý thông qua tự động hóa và tái cấu trúc quỹ lương nhằm nâng cao năng suất mà không tăng tổng chi phí, hướng tới cải thiện ROA trong 12-18 tháng, do bộ phận quản lý chi phí thực hiện.

3. Tăng cường quản lý vốn: Cân đối tỷ lệ vốn chủ sở hữu và vốn vay để giảm rủi ro tài chính, đồng thời đa dạng hóa nguồn vốn huy động như phát hành trái phiếu, hợp tác quốc tế trong 2-3 năm, do ban lãnh đạo và phòng tài chính thực hiện.

4. Đầu tư công nghệ và chuyển đổi số: Nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, phát triển ngân hàng số để tối ưu quy trình, nâng cao trải nghiệm khách hàng và tăng cường bảo mật, thực hiện liên tục trong 3 năm, do phòng công nghệ và phát triển sản phẩm đảm nhiệm.

5. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Đào tạo kỹ năng chuyên môn và quản lý rủi ro cho nhân viên, xây dựng môi trường làm việc sáng tạo nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, triển khai trong 1-2 năm, do phòng nhân sự phối hợp với các đơn vị liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà quản lý ngân hàng thương mại: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động, từ đó xây dựng chiến lược quản lý vốn, chi phí và phát triển sản phẩm phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh.

2. Cơ quan quản lý nhà nước và Ngân hàng Nhà nước: Cung cấp cơ sở khoa học để điều chỉnh chính sách tiền tệ, giám sát hoạt động ngân hàng và hỗ trợ các biện pháp ổn định hệ thống tài chính trong bối cảnh biến động kinh tế.

3. Các nhà nghiên cứu và học viên ngành tài chính-ngân hàng: Là tài liệu tham khảo về phương pháp đo lường hiệu quả ngân hàng bằng DEA và hồi quy Tobit, đồng thời cung cấp cái nhìn sâu sắc về tác động của đại dịch Covid-19 đến ngành ngân hàng.

4. Nhà đầu tư và cổ đông ngân hàng: Giúp đánh giá hiệu quả hoạt động của các ngân hàng niêm yết, từ đó đưa ra quyết định đầu tư chính xác dựa trên các chỉ số hiệu quả kỹ thuật và các yếu tố ảnh hưởng.

Câu hỏi thường gặp

1. Phương pháp DEA có ưu điểm gì trong đo lường hiệu quả ngân hàng?
   DEA cho phép đánh giá hiệu quả tương đối giữa các ngân hàng dựa trên nhiều đầu vào và đầu ra mà không cần giả định hàm sản xuất cụ thể, giúp phản ánh chính xác hơn hiệu quả kỹ thuật trong môi trường đa chiều.

2. Tại sao mô hình hồi quy Tobit được sử dụng trong nghiên cứu này?
   Điểm hiệu quả DEA bị giới hạn trong khoảng [0,1], mô hình Tobit phù hợp để xử lý biến phụ thuộc bị kiểm duyệt, giúp ước lượng chính xác các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả ngân hàng.

3. Tác động của đại dịch Covid-19 đến hiệu quả ngân hàng như thế nào?
   Covid-19 có tác động tiêu cực và có ý nghĩa thống kê đến hiệu quả ngân hàng, làm giảm khả năng sinh lời và tăng rủi ro tín dụng, đặc biệt trong các năm 2021 và 2022.

4. Tại sao vốn chủ sở hữu lại có tác động ngược chiều đến hiệu quả ngân hàng?
   Vốn chủ sở hữu cao giúp tăng sức mạnh tài chính nhưng có thể làm giảm khả năng tối ưu hóa nguồn lực và tăng chi phí vốn, dẫn đến giảm hiệu quả kỹ thuật nếu không được quản lý hợp lý.

5. Các ngân hàng nên tập trung cải thiện những yếu tố nào để nâng cao hiệu quả?
   Cần tập trung tăng ROA, mở rộng quy mô ngân hàng, quản lý chi phí hiệu quả, đa dạng hóa nguồn thu ngoài lãi và đầu tư công nghệ để nâng cao năng suất và khả năng cạnh tranh.

Kết luận

• Nghiên cứu đã đo lường hiệu quả kỹ thuật của 26 ngân hàng thương mại niêm yết Việt Nam giai đoạn 2016-2022, phát hiện hiệu quả có sự biến động và giảm sút rõ rệt sau đại dịch Covid-19.
• Các yếu tố nội tại như ROA và quy mô ngân hàng có tác động tích cực, trong khi tỷ lệ vốn chủ sở hữu và đại dịch Covid-19 có tác động tiêu cực đến hiệu quả kỹ thuật.
• Các yếu tố kinh tế vĩ mô như tăng trưởng GDP và lạm phát không có ảnh hưởng đáng kể trong giai đoạn nghiên cứu.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp quản trị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng trong bối cảnh kinh tế biến động.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp quản lý vốn, chi phí, chuyển đổi số và phát triển nguồn nhân lực nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động và tăng cường sức cạnh tranh của hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Hành động ngay: Các nhà quản lý ngân hàng và cơ quan quản lý nên áp dụng các khuyến nghị nghiên cứu để nâng cao hiệu quả hoạt động, đồng thời tiếp tục theo dõi và đánh giá tác động của các yếu tố kinh tế và xã hội trong tương lai.