I. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là nguồn tài nguyên quý giá, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, hiện tượng xói mòn đất đang diễn ra ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt tại huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An. Xói mòn không chỉ làm giảm chất lượng đất mà còn ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và đời sống của người dân. Theo nghiên cứu, xói mòn đất do nước và gió chiếm đến 84% nguyên nhân gây thoái hóa đất. Việc ứng dụng công nghệ viễn thám và GIS trong việc đánh giá mức độ xói mòn là cần thiết để có những biện pháp quản lý và bảo vệ đất đai hiệu quả. "Xói mòn đất không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng đất mà còn tác động đến tuổi thọ các công trình thủy lợi và môi trường sinh thái" (Khoa, 2001).
II. Mục đích và phạm vi nghiên cứu
Mục đích của đề tài là lập bản đồ nguy cơ xói mòn đất tại huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An bằng cách sử dụng ảnh viễn thám và mô hình USLE (Universal Soil Loss Equation). Phạm vi nghiên cứu bao gồm các yếu tố như lượng mưa, độ dốc địa hình, thảm thực vật và quy hoạch sử dụng đất. Việc xác định các yếu tố này sẽ giúp xây dựng mô hình chính xác hơn về tình trạng xói mòn đất. "Việc xây dựng các bản đồ nguy cơ xói mòn đất sẽ giúp ích rất nhiều trong việc quản lý, phòng chống xói mòn, hạn chế thiệt hại" (Thiện và nnk, 2015).
III. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu bao gồm việc sử dụng công cụ xử lý ảnh vệ tinh Erdas, công cụ phân tích không gian ArcGIS, và phương trình tính toán xói mòn USLE. Các phương pháp này cho phép thu thập và phân tích dữ liệu một cách hiệu quả, từ đó đưa ra các kết quả chính xác về mức độ xói mòn đất. "Sử dụng các công cụ viễn thám và GIS cùng với các mô hình trong nghiên cứu xói mòn đất nhằm tăng độ chính xác trong đánh giá" (Khiêm và al, 2010).
IV. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ xói mòn đất tại huyện Tương Dương là rất cao, với nhiều khu vực có nguy cơ xói mòn tiềm năng. Bản đồ xói mòn hiện trạng đã được xây dựng, cho thấy rõ các khu vực cần được chú ý và bảo vệ. "Kết quả lập bản đồ xói mòn hiện trạng cho thấy sự cần thiết phải có các biện pháp giảm thiểu xói mòn". Các kịch bản giảm thiểu xói mòn cũng đã được đề xuất, nhằm bảo vệ đất đai và nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp.
V. Đề xuất giải pháp
Đề xuất các giải pháp giảm thiểu xói mòn bao gồm biện pháp công trình và phi công trình. Các biện pháp công trình như xây dựng bậc thang, rào chắn đất, và trồng cây che phủ sẽ giúp giảm thiểu tác động của nước mưa. Bên cạnh đó, các biện pháp phi công trình như nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ đất đai cũng rất quan trọng. "Đề xuất giải pháp giảm thiểu xói mòn đất là cần thiết để bảo vệ tài nguyên đất đai".
