Luận Văn Thạc Sĩ: Đánh Giá Thực Trạng Và Đề Xuất Giải Pháp Phát Triển Rừng Trồng Keo Lai Tại Huyện Chợ Đồn, Tỉnh Bắc Kạn

• Tác giả: Hà Sỹ Huân
• Người hướng dẫn: TS. Trần Quốc Hưng
• Trường học: Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Lâm nghiệp
• Đề tài: Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển rừng trồng keo lai tại huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.2.1. Mục tiêu chung
• 0.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 0.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.4. Địa điểm và thời gian tiến hành
• 0.4.1. Địa điểm tiến hành nghiên cứu
• 0.4.2. Thời gian nghiên cứu
• 1. CHƯƠNG I: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 1.1. Thông tin chung về cây Keo lai
• 1.2. Tình hình nghiên cứu trên thế giới
• 1.3. Những nghiên cứu về cây Keo lai (Acacia mangium x Acacia auriculiformis)
• 1.4. Những kết quả nghiên cứu về điều kiện lập địa
• 1.5. Những nghiên cứu về lâm sinh
• 1.6. Nghiên cứu về chính sách và thị trường
• 1.7. Đánh giá chung
• 1.8. Tổng quan khu vực nghiên cứu
• 1.8.1. Khu vực huyện Chợ Đồn
• 1.8.2. Khu vực các xã nghiên cứu đại diện
• 2. CHƯƠNG II: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Nội dung nghiên cứu
• 2.2. Đánh giá thực trạng phát triển rừng trồng cây Keo lai tại huyện
• 2.2.1. Khả năng sinh trưởng và phát triển cây Keo lai tại địa bàn nghiên cứu
• 2.2.2. Đánh giá hiệu quả về kinh tế của cây Keo lai tại địa bàn nghiên cứu
• 2.2.3. Tình hình tiêu thụ sản phẩm gỗ Keo lai tại huyện Chợ Đồn
• 2.2.4. Đề xuất các giải pháp phát triển
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3.1. Phương pháp tiếp cận
• 2.3.2. Phương pháp cụ thể
• 3. CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thực trạng phát triển rừng trồng keo lai tại huyện Chợ Đồn
• 3.1.1. Quá trình phát triển rừng trồng tại khu vực nghiên cứu
• 3.1.2. Diện tích và tỷ lệ phát triển trồng Keo lai tại 2 xã nghiên cứu
• 3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển Keo lai tại địa bàn nghiên cứu
• 3.2.1. Khả năng sinh trưởng và phát triển của cây keo lai tại khu vực nghiên cứu
• 3.3. Đánh giá hiệu quả của cây Keo lai tại địa bàn nghiên cứu
• 3.3.1. Hiệu quả kinh tế
• 3.3.2. Hiệu quả xã hội
• 3.3.3. Đánh giá hiệu quả môi trường
• 3.4. Tình hình chế biến sử dụng gỗ và thị trường tiêu thụ sản phẩm tại khu vực nghiên cứu
• 3.4.1. Tình hình chế biến sử dụng gỗ
• 3.4.2. Thị trường lâm sản rừng trồng huyện Chợ Đồn - Bắc Kạn
• 3.5. Đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển rừng trồng Keo lai ở huyện Chợ Đồn
• 3.5.1. Giải pháp về kỹ thuật
• 3.5.2. Các giải pháp về chính sách
• 3.5.3. Các giải pháp về kinh tế - xã hội
• KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH

I. Đánh giá rừng trồng

Đánh giá rừng trồng là một phần quan trọng trong nghiên cứu này, tập trung vào việc phân tích thực trạng phát triển rừng trồng keo lai tại huyện Chợ Đồn, Bắc Kạn. Nghiên cứu chỉ ra rằng diện tích rừng trồng keo lai đã tăng đáng kể trong những năm gần đây, đặc biệt tại các xã Bình Trung và Yên Nhuận. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những hạn chế như việc lựa chọn địa điểm trồng chưa phù hợp, dẫn đến sinh trưởng kém và hiệu quả kinh tế thấp. Thực trạng rừng trồng cũng cho thấy sự thiếu đồng bộ trong quản lý và bảo vệ rừng, đặc biệt là vấn đề sâu bệnh và chu kỳ kinh doanh dài.

1.1. Thực trạng rừng trồng keo lai

Thực trạng rừng trồng keo lai tại huyện Chợ Đồn được đánh giá qua các chỉ tiêu sinh trưởng như chiều cao (Hvn) và đường kính (D1.3). Kết quả cho thấy keo lai có khả năng sinh trưởng nhanh, thích ứng tốt với điều kiện địa phương. Tuy nhiên, việc trồng rừng chưa được quy hoạch hợp lý, dẫn đến hiệu quả kinh tế chưa cao. Quản lý rừng cũng là một vấn đề cần được cải thiện, đặc biệt là trong việc phòng trừ sâu bệnh và bảo vệ môi trường.

1.2. Hiệu quả kinh tế và môi trường

Hiệu quả kinh tế của rừng trồng keo lai được đánh giá qua lợi nhuận thu được từ việc khai thác gỗ. Nghiên cứu chỉ ra rằng keo lai mang lại lợi nhuận cao hơn so với các loại cây trồng khác như cây Mỡ. Bảo vệ môi trường cũng là một yếu tố quan trọng, với khả năng cải tạo đất và lưu giữ carbon của keo lai. Tuy nhiên, cần có các biện pháp quản lý bền vững để đảm bảo hiệu quả lâu dài.

II. Giải pháp phát triển rừng

Giải pháp phát triển rừng được đề xuất nhằm khắc phục những hạn chế hiện tại và thúc đẩy sự phát triển bền vững của rừng trồng keo lai tại huyện Chợ Đồn. Các giải pháp bao gồm cải thiện kỹ thuật trồng rừng, tăng cường quản lý và bảo vệ rừng, cũng như hỗ trợ từ chính sách phát triển rừng. Phát triển bền vững là mục tiêu chính, đảm bảo sự cân bằng giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường.

2.1. Giải pháp kỹ thuật

Giải pháp kỹ thuật tập trung vào việc cải thiện quy trình trồng và chăm sóc rừng keo lai. Nghiên cứu đề xuất sử dụng các giống keo lai có chất lượng cao, áp dụng kỹ thuật trồng rừng tiên tiến và tăng cường bón phân để nâng cao năng suất. Quản lý rừng cũng cần được cải thiện, đặc biệt là trong việc phòng trừ sâu bệnh và quản lý nguồn nước.

2.2. Giải pháp chính sách

Giải pháp chính sách bao gồm việc hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho người dân tham gia trồng rừng. Nghiên cứu đề xuất các chính sách ưu đãi về vốn và thuế, cũng như tăng cường đào tạo và hướng dẫn kỹ thuật cho người dân. Chính sách phát triển rừng cần được xây dựng dựa trên nhu cầu thực tế của địa phương, đảm bảo sự phát triển bền vững và hiệu quả.

III. Phát triển bền vững rừng trồng keo lai

Phát triển bền vững là mục tiêu quan trọng trong nghiên cứu này, đảm bảo sự cân bằng giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường quản lý và bảo vệ rừng, cũng như hỗ trợ từ chính sách phát triển rừng. Nông nghiệp bền vững cũng là một yếu tố quan trọng, đảm bảo sự phát triển lâu dài của rừng trồng keo lai tại huyện Chợ Đồn.

3.1. Bảo vệ môi trường

Bảo vệ môi trường là một phần không thể thiếu trong phát triển bền vững rừng trồng keo lai. Nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý rừng hiệu quả, đảm bảo sự cân bằng sinh thái và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Đánh giá môi trường cũng cần được thực hiện thường xuyên để đảm bảo sự phát triển bền vững của rừng trồng.

3.2. Kinh tế rừng

Kinh tế rừng là yếu tố quan trọng trong phát triển bền vững, đảm bảo lợi ích kinh tế cho người dân. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả kinh tế của rừng trồng keo lai, bao gồm việc phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm và hỗ trợ tài chính cho người dân. Đầu tư vào rừng cũng cần được tăng cường để đảm bảo sự phát triển lâu dài và bền vững.

Tổng quan nghiên cứu

Phát triển rừng trồng Keo lai tại huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn là một chủ đề nghiên cứu cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế và cải thiện đời sống người dân địa phương. Với tổng diện tích đất lâm nghiệp chiếm khoảng 71,04% tổng diện tích tự nhiên của huyện, trong đó có nhiều vùng đất phù hợp cho phát triển rừng trồng, việc lựa chọn cây Keo lai (giống lai giữa Acacia mangium và Acacia auriculiformis) được xem là giải pháp chiến lược. Keo lai có ưu điểm sinh trưởng nhanh, khả năng thích ứng rộng với điều kiện lập địa, chống chịu sâu bệnh tốt và thời gian thu hoạch ngắn từ 5 đến 7 năm, giúp thu hồi vốn nhanh hơn so với các loài cây trồng rừng truyền thống.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung đánh giá thực trạng phát triển rừng trồng Keo lai tại huyện Chợ Đồn, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường của loại cây này, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển bền vững. Nghiên cứu được thực hiện tại hai xã trọng điểm Bình Trung và Yên Nhuận trong giai đoạn từ tháng 10/2013 đến tháng 7/2014, với phạm vi khảo sát bao gồm các chỉ tiêu sinh trưởng như đường kính thân (D1.3), chiều cao vút ngọn (Hvn), đất dưới tán rừng, hiệu quả kinh tế và thị trường tiêu thụ sản phẩm gỗ Keo lai.

Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các cấp chính quyền trong việc quy hoạch, vận động nhân dân phát triển rừng trồng Keo lai, góp phần nâng cao thu nhập, giảm nghèo và phát triển kinh tế nông thôn miền núi. Đồng thời, nghiên cứu cũng hỗ trợ cải thiện chất lượng rừng trồng, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững tài nguyên rừng tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết sinh trưởng cây trồng rừng: Tập trung vào các chỉ tiêu sinh trưởng như đường kính thân (D1.3), chiều cao vút ngọn (Hvn), mật độ trồng và ảnh hưởng của điều kiện lập địa đến năng suất rừng trồng.
• Mô hình đánh giá hiệu quả kinh tế rừng trồng: Tính toán lợi nhuận dựa trên chi phí đầu tư, chăm sóc và thu nhập từ khai thác gỗ, áp dụng công thức giá trị tăng thêm (VA = GO – IC).
• Lý thuyết về điều kiện lập địa và ảnh hưởng đến sinh trưởng cây trồng: Phân tích các yếu tố đất đai, khí hậu, địa hình, độ dốc, thành phần cơ giới đất và độ che phủ rừng ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng và phát triển của Keo lai.
• Khung chính sách phát triển lâm nghiệp: Nghiên cứu các chính sách quản lý rừng, đất đai, tín dụng và thị trường lâm sản ảnh hưởng đến phát triển rừng trồng sản xuất.

Các khái niệm chính bao gồm: Keo lai (Acacia mangium x Acacia auriculiformis), điều kiện lập địa, hiệu quả kinh tế rừng trồng, chu kỳ kinh doanh, chính sách phát triển rừng sản xuất.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu thực địa tại hai xã Bình Trung và Yên Nhuận, huyện Chợ Đồn; số liệu điều tra OTC (ô tiêu chuẩn) với diện tích 500 m² mỗi ô, lập 3 ô cho mỗi độ tuổi rừng trồng Keo lai; phỏng vấn hộ gia đình trồng rừng; thu thập tài liệu, báo cáo và các nghiên cứu trước đây liên quan.
• Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm Excel để xử lý số liệu, tính toán trị số trung bình, trữ lượng gỗ (M = G x H x f, với f = 0.45), và hiệu quả kinh tế (VA = GO – IC). Phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố lập địa (độ dốc, thành phần cơ giới đất, độ che phủ) với sinh trưởng cây trồng.
• Timeline nghiên cứu: Thực hiện từ tháng 10/2013 đến tháng 7/2014, bao gồm thu thập số liệu, khảo sát thực địa, phân tích dữ liệu và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng phát triển rừng trồng Keo lai: Tính đến năm 2013, diện tích rừng trồng Keo lai tại xã Bình Trung đạt 87,33 ha, chiếm khoảng 8,4% diện tích đất lâm nghiệp, trong khi tại xã Yên Nhuận là 98,36 ha, chiếm 15,77%. Tổng diện tích rừng trồng tập trung toàn huyện khoảng 15.300 ha, trong đó cây Mỡ chiếm trên 70%. Keo lai mới được đưa vào trồng trong những năm gần đây và có xu hướng tăng diện tích.

2. Khả năng sinh trưởng của Keo lai: Đường kính thân (D1.3) và chiều cao vút ngọn (Hvn) tăng nhanh qua các độ tuổi, với đất dưới tán rừng là loại Feralit đỏ vàng, tầng đất dày, độ ẩm cao, thành phần cơ giới thịt trung bình, rất phù hợp cho sinh trưởng Keo lai. Độ dốc và thành phần cơ giới đất ảnh hưởng rõ rệt đến sinh trưởng, với điểm tổng hợp cấp phòng hộ rừng trồng Keo lai dao động từ 15 đến 30, thuộc nhóm tốt đến rất tốt.

3. Hiệu quả kinh tế: Chu kỳ khai thác Keo lai được xác định là 7-8 năm, với lợi nhuận thu được từ 1 ha rừng trồng Keo lai cao hơn so với cây Mỡ truyền thống. Việc áp dụng kỹ thuật trồng, chăm sóc đúng quy trình giúp tăng năng suất và giảm chi phí đầu tư. Hiệu quả xã hội thể hiện qua việc tạo việc làm ổn định, nâng cao nhận thức người dân về phát triển kinh tế rừng, góp phần giảm khai thác lâm sản trái phép.

4. Thị trường tiêu thụ sản phẩm gỗ Keo lai: Huyện Chợ Đồn có nhiều cơ sở chế biến gỗ quy mô nhỏ và vừa, cùng nhà máy ván MDF công suất 200.000 m³/năm, tạo điều kiện thuận lợi cho tiêu thụ sản phẩm. Giá gỗ Keo lai ổn định, thị trường có nhu cầu tăng, tuy nhiên cần phát triển thêm các kênh tiêu thụ và nâng cao công nghệ chế biến để tăng giá trị sản phẩm.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy Keo lai là cây trồng phù hợp với điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội của huyện Chợ Đồn. Đặc tính sinh trưởng nhanh, khả năng thích ứng với nhiều loại đất và khí hậu, cùng với hiệu quả kinh tế cao đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển rừng trồng Keo lai. So với cây Mỡ truyền thống, Keo lai có chu kỳ kinh doanh ngắn hơn và lợi nhuận cao hơn, phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế nông thôn và giảm nghèo.

Các yếu tố lập địa như độ dốc, thành phần cơ giới đất và độ che phủ rừng có ảnh hưởng rõ rệt đến sinh trưởng cây, do đó việc lựa chọn vùng trồng phù hợp và áp dụng biện pháp kỹ thuật thâm canh là rất quan trọng. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả tương đồng với các vùng trồng Keo lai khác, khẳng định tính ổn định và hiệu quả của giống cây này.

Việc phát triển thị trường tiêu thụ gỗ Keo lai tại địa phương còn nhiều tiềm năng, nhưng cần có sự hỗ trợ về chính sách, đầu tư công nghệ chế biến và xây dựng chuỗi liên kết giữa người trồng rừng và doanh nghiệp chế biến. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ sinh trưởng đường kính và chiều cao theo độ tuổi, bảng tổng hợp hiệu quả kinh tế và phân tích thị trường tiêu thụ để minh họa rõ nét hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân phát triển diện tích rừng trồng Keo lai, tập trung vào các xã có điều kiện lập địa phù hợp như Bình Trung và Yên Nhuận. Mục tiêu tăng diện tích Keo lai lên ít nhất 20% trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, các tổ chức lâm nghiệp địa phương.

2. Áp dụng kỹ thuật thâm canh đồng bộ bao gồm chọn giống tốt, làm đất kỹ thuật, bón phân hợp lý và chăm sóc định kỳ nhằm nâng cao năng suất và chất lượng rừng trồng. Thời gian triển khai ngay trong các vụ trồng rừng tiếp theo. Chủ thể: Trung tâm nghiên cứu giống cây rừng, cán bộ kỹ thuật lâm nghiệp.

3. Phát triển hệ thống chế biến và thị trường tiêu thụ bằng cách hỗ trợ đầu tư công nghệ chế biến gỗ Keo lai, xây dựng liên kết giữa người trồng rừng và doanh nghiệp chế biến, mở rộng kênh phân phối sản phẩm. Mục tiêu nâng công suất chế biến và tăng giá trị sản phẩm trong 5 năm tới. Chủ thể: Sở Nông nghiệp và PTNT, doanh nghiệp chế biến gỗ.

4. Hoàn thiện chính sách hỗ trợ phát triển rừng trồng như tín dụng ưu đãi, chính sách thuế, giao đất ổn định lâu dài cho người dân trồng rừng Keo lai, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát để bảo vệ rừng trồng. Thực hiện liên tục và đánh giá định kỳ hàng năm. Chủ thể: UBND tỉnh, các cơ quan quản lý lâm nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý lâm nghiệp địa phương: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng kế hoạch phát triển rừng trồng Keo lai phù hợp với điều kiện địa phương, nâng cao hiệu quả quản lý và vận động nhân dân.

2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Lâm nghiệp: Tham khảo các phương pháp đánh giá sinh trưởng, hiệu quả kinh tế và phân tích điều kiện lập địa trong phát triển rừng trồng Keo lai.

3. Doanh nghiệp chế biến gỗ và nhà đầu tư: Hiểu rõ tiềm năng phát triển nguồn nguyên liệu Keo lai tại huyện Chợ Đồn, từ đó có kế hoạch đầu tư, mở rộng sản xuất và xây dựng chuỗi cung ứng bền vững.

4. Người dân trồng rừng và hợp tác xã lâm nghiệp: Nắm bắt kỹ thuật trồng, chăm sóc Keo lai, cũng như các chính sách hỗ trợ để nâng cao năng suất, thu nhập và phát triển kinh tế hộ gia đình.

Câu hỏi thường gặp

1. Keo lai là gì và có ưu điểm gì so với các cây trồng rừng khác?
   Keo lai là giống lai tự nhiên giữa Keo tai tượng và Keo lá tràm, có ưu điểm sinh trưởng nhanh, khả năng thích ứng rộng, chống chịu sâu bệnh tốt và thời gian thu hoạch ngắn từ 5-7 năm, giúp thu hồi vốn nhanh hơn so với cây Mỡ truyền thống.

2. Điều kiện lập địa nào phù hợp nhất cho phát triển rừng Keo lai tại Chợ Đồn?
   Đất Feralit đỏ vàng, tầng đất dày, độ ẩm cao, thành phần cơ giới thịt trung bình, độ dốc từ 15-30 độ và độ che phủ rừng cao là điều kiện thuận lợi nhất cho sinh trưởng Keo lai.

3. Hiệu quả kinh tế của rừng trồng Keo lai như thế nào?
   Rừng Keo lai có chu kỳ khai thác 7-8 năm, lợi nhuận trên 1 ha cao hơn cây Mỡ, với chi phí đầu tư hợp lý và kỹ thuật thâm canh đúng quy trình giúp tăng năng suất và giảm chi phí, tạo thu nhập ổn định cho người trồng.

4. Thị trường tiêu thụ gỗ Keo lai hiện nay ra sao?
   Huyện Chợ Đồn có nhiều cơ sở chế biến gỗ và nhà máy ván MDF công suất lớn, thị trường tiêu thụ gỗ Keo lai ổn định và có xu hướng tăng, tuy nhiên cần phát triển thêm kênh phân phối và nâng cao công nghệ chế biến để tăng giá trị sản phẩm.

5. Những chính sách nào hỗ trợ phát triển rừng trồng Keo lai tại địa phương?
   Các chính sách về giao đất, tín dụng ưu đãi, hỗ trợ kỹ thuật, thuế và đầu tư phát triển lâm nghiệp theo Quyết định 147/2007/QĐ-TTg và các nghị quyết của tỉnh Bắc Kạn tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển rừng trồng Keo lai.

Kết luận

• Keo lai là giống cây trồng rừng có nhiều ưu điểm vượt trội, phù hợp với điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội huyện Chợ Đồn.
• Diện tích rừng trồng Keo lai tại hai xã trọng điểm Bình Trung và Yên Nhuận đang tăng trưởng, góp phần đa dạng hóa cơ cấu cây trồng và nâng cao hiệu quả kinh tế.
• Điều kiện lập địa, kỹ thuật trồng và chính sách hỗ trợ là những yếu tố quyết định đến sự thành công của phát triển rừng Keo lai.
• Thị trường tiêu thụ gỗ Keo lai có tiềm năng phát triển, cần được đầu tư và liên kết chặt chẽ để nâng cao giá trị sản phẩm.
• Đề xuất các giải pháp kỹ thuật, chính sách và phát triển thị trường nhằm thúc đẩy phát triển bền vững rừng trồng Keo lai trong giai đoạn tiếp theo.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất, mở rộng diện tích trồng Keo lai, nâng cao năng lực chế biến và xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm gỗ Keo lai.

Call-to-action: Các cấp chính quyền, nhà nghiên cứu và người dân cần phối hợp chặt chẽ để phát huy tiềm năng rừng trồng Keo lai, góp phần phát triển kinh tế bền vững và bảo vệ môi trường tại huyện Chợ Đồn.