I. Tổng Quan Về Thuộc Tính Cá Nhân và Kiểm Toán Tại VN
Chất lượng luôn là mối quan tâm hàng đầu của mọi tổ chức, doanh nghiệp. Hàng hóa, dịch vụ cần có chất lượng để tồn tại trên thị trường. Kiểm toán là một dịch vụ đặc biệt, đòi hỏi chất lượng cao, tuân thủ quy định, chuẩn mực và kỳ vọng của xã hội. Chất lượng kiểm toán ảnh hưởng đến quyết định của nhiều đối tượng trong nền kinh tế, bao gồm ngân hàng, nhà đầu tư, nhà cung cấp và cơ quan nhà nước. Hoạt động kiểm toán độc lập ở Việt Nam bắt đầu từ năm 1991. So với thế giới, kiểm toán độc lập ở Việt Nam còn non trẻ. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của nền kinh tế, hoạt động kiểm toán độc lập ngày càng được mở rộng về số lượng công ty và kiểm toán viên (KTV).
1.1. Giới Thiệu Chung Về Chất Lượng Kiểm Toán
Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 220 (VSA220), chất lượng hoạt động kiểm toán là mức độ thỏa mãn của người sử dụng kết quả kiểm toán về tính khách quan và độ tin cậy của ý kiến kiểm toán. Đồng thời, nó cũng thỏa mãn mong muốn của đơn vị được kiểm toán về những ý kiến đóng góp của KTV, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, chất lượng kiểm toán rất khó quan sát, đo lường và kiểm tra. Kết quả kiểm toán được sử dụng bởi nhiều đối tượng với mục đích khác nhau, nên quan điểm và yêu cầu về chất lượng kiểm toán cũng khác nhau.
1.2. Thuộc Tính Cá Nhân Ảnh Hưởng Đến Chất Lượng Kiểm Toán
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán, bao gồm tính độc lập của KTV, giá phí kiểm toán, quy mô và mức độ chuyên nghiệp của công ty kiểm toán. Trong đó, các thuộc tính cá nhân của KTV như khả năng thích nghi, tinh thần trách nhiệm, tính sáng tạo, khả năng truyền đạt, kinh nghiệm và kiến thức cũng ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán. KTV là người trực tiếp tham gia vào cuộc kiểm toán và là yếu tố đầu tiên chi phối chất lượng của cuộc kiểm toán. Do đó, các thuộc tính cá nhân của họ là yếu tố quan trọng đầu tiên cần xem xét khi nghiên cứu chất lượng kiểm toán.
II. Vấn Đề Thiếu Nghiên Cứu Về Thuộc Tính Cá Nhân KTV
Hiện nay, các nhà làm luật và công ty kiểm toán phần lớn chỉ chú trọng đến việc xây dựng các chuẩn mực, quy định, quy trình và thủ tục kiểm toán. Ít có sự quan tâm đến việc đưa ra các thuộc tính cần thiết để trở thành một KTV chuyên nghiệp, cũng như đánh giá tầm quan trọng của những thuộc tính này đối với KTV. Đây là những yếu tố có ảnh hưởng lớn đến chất lượng ra quyết định của KTV và qua đó ảnh hưởng đến chất lượng của cuộc kiểm toán. Các nghiên cứu trước đây ở Việt Nam cũng chỉ tập trung vào các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán như quy mô công ty kiểm toán, giá phí kiểm toán, nhiệm kỳ của KTV mà ít quan tâm đến các đặc điểm cá nhân.
2.1. Hạn Chế Trong Các Nghiên Cứu Trước Đây Về Kiểm Toán
Các nghiên cứu trước đây ở Việt Nam tập trung vào các yếu tố như quy mô công ty kiểm toán, giá phí kiểm toán, nhiệm kỳ của KTV. Ít có sự quan tâm đến các đặc điểm cá nhân cũng như những thuộc tính cần thiết để có thể trở thành một KTV chuyên nghiệp. Chưa có đánh giá mức độ quan trọng của những thuộc tính này đối với một KTV để từ đó có thể nâng cao chất lượng của việc ra quyết định và cuối cùng là nâng cao chất lượng của cuộc kiểm toán.
2.2. Sự Cần Thiết Của Nghiên Cứu Về Thuộc Tính Cá Nhân KTV
Để có cái nhìn cụ thể hơn về vấn đề này, tác giả đã chọn và nghiên cứu đề tài “Đánh giá tầm quan trọng của một số thuộc tính cá nhân của KTV đối với chất lượng kiểm toán của các công ty kiểm toán độc lập ở Việt Nam” và tiến hành khảo sát thực nghiệm các KTV ở các công ty kiểm toán tại Việt Nam. Nghiên cứu này nhằm hệ thống hóa các nghiên cứu trước đây liên quan đến thuộc tính cá nhân của KTV ảnh hưởng đến việc ra quyết định trong kiểm toán, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán.
III. Phương Pháp Khảo Sát Thuộc Tính Cá Nhân Của Kiểm Toán Viên
Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu liên quan đến đề tài về thuộc tính cá nhân của KTV cũng như ảnh hưởng của các thuộc tính cá nhân của KTV đối với chất lượng kiểm toán. Tuy nhiên, do thuộc tính cá nhân là một phạm trù thiên về tâm lý học xã hội và rất khó đo lường, cho nên các nghiên cứu thường chỉ được thực hiện thông qua hình thức khảo sát và thống kê mô tả, mà ít có trường hợp nghiên cứu định lượng hay xây dựng mô hình thể hiện mối tương quan giữa thuộc tính cá nhân của KTV và chất lượng kiểm toán.
3.1. Các Phương Pháp Nghiên Cứu Kiểm Toán Phổ Biến
Các nghiên cứu thông thường đi theo hướng khảo sát kinh nghiệm thực tiễn từ những người đã và đang hành nghề kiểm toán để từ đó rút ra những kết luận chung, khái quát nên những nhận thức chung. Chẳng hạn như nghiên cứu của Malone và Roberts về các yếu tố để giải thích hành vi làm giảm chất lượng kiểm toán, được thực hiện thông qua phân tích 257 câu trả lời phản hồi từ cuộc điều tra 16 công ty kiểm toán hay nghiên cứu về thuộc tính cá nhân của một người kiểm toán viên chuyên nghiệp của các tác giả Mohammad . A dolmohammadi và am s Shant au năm 1992.
3.2. Hạn Chế Của Phương Pháp Nghiên Cứu Hiện Tại
Chính vì sự hạn chế cố hữu này mà tính thuyết phục cũng như tính logic chặt chẽ của các nghiên cứu vẫn chưa cao. Các nhà nghiên cứu cũng thừa nhận rằng có những thuộc tính cá nhân của KTV có ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán nhưng họ không thể đo lường hay nghiên cứu được. Các nghiên cứu chủ yếu đi theo hướng khảo sát ý kiến từ những người có kinh nghiệm trong nghề và từ đó rút ra những quan điểm chung nhất giữa họ để đi đến kết luận cuối cùng cho nghiên cứu, cho nên các kết quả nghiên cứu khá rời rạc và chưa tạo ra được một bức tranh tổng thể.
IV. Ứng Dụng Đánh Giá Thuộc Tính Cá Nhân Trong Kiểm Toán
Trong nghiên cứu này, tác giả đã hệ thống lại các nghiên cứu trước đây về ảnh hưởng của thuộc tính cá nhân của KTV đối với chất lượng kiểm toán. Nghiên cứu này cũng đã đúc kết các kinh nghiệm và nhận thức của chính bản thân những người đã và đang thực hiện công việc kiểm toán, những KTV hành nghề, từ đó đưa ra một cái nhìn tổng quát về các thuộc tính cần có để có thể trở thành một người KTV chuyên nghiệp, cũng như đánh giá mức độ ảnh hưởng của những thuộc tính này đối với một KTV chuyên nghiệp trong việc ra quyết định mà thông qua các quyết định đó sẽ ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán.
4.1. Lợi Ích Cho KTV và Công Ty Kiểm Toán
Thông qua nghiên cứu này, các đối tượng có định hướng phát triển sự nghiệp và gắn bó lâu dài với nghề kiểm toán có thể rèn luyện và trang bị cho mình những thuộc tính cần thiết để có thể tiến xa hơn trong nghề nghiệp mà mình yêu thích. Nghiên cứu này cũng giúp cho các công ty kiểm toán có thể nhận thấy được các KTV chuyên nghiệp tiềm năng trong tương lai, thông qua đó sẽ có chiến lược tuyển dụng, đào tạo, đánh giá và đãi ngộ thích hợp.
4.2. Đóng Góp Cho Ngành Kiểm Toán Việt Nam
Điều này có thể giúp các công ty kiểm toán xây dựng được một đội ngũ KTV chuyên nghiệp, cam kết gắn bó lâu dài và đam mê trong công việc. Cuối cùng, nghiên cứu này giúp cho các nhà làm luật, các tổ chức nghề nghiệp xây dựng các chuẩn mực, chính sách liên quan để có thể đưa ra một số tiêu chuẩn chung hay gợi ý chung về những thuộc tính cần có của một KTV.
V. Giải Pháp Nâng Cao Chất Lượng Kiểm Toán Qua Đào Tạo
Để nâng cao chất lượng kiểm toán, cần có các giải pháp đồng bộ từ đào tạo đến tuyển dụng và phát triển nghề nghiệp. Về mặt đào tạo, cần chú trọng trang bị cho sinh viên và KTV các kiến thức chuyên môn vững chắc, kỹ năng mềm cần thiết và đạo đức nghề nghiệp. Các trường đại học và tổ chức nghề nghiệp cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với thực tế và nhu cầu của thị trường.
5.1. Vai Trò Của Các Trường Đào Tạo
Các trường đại học cần cập nhật chương trình đào tạo, bổ sung các môn học về kỹ năng mềm, đạo đức nghề nghiệp và các vấn đề mới nổi trong lĩnh vực kiểm toán. Cần tăng cường các hoạt động thực tế, như thực tập tại các công ty kiểm toán, tham gia các hội thảo chuyên đề, để sinh viên có cơ hội tiếp cận với thực tế nghề nghiệp.
5.2. Vai Trò Của Các Tổ Chức Nghề Nghiệp
Các tổ chức nghề nghiệp cần tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, kỹ năng mềm và đạo đức nghề nghiệp cho KTV. Cần xây dựng hệ thống chứng chỉ nghề nghiệp uy tín, được công nhận rộng rãi trong và ngoài nước. Cần tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm và nâng cao trình độ chuyên môn cho KTV Việt Nam.
VI. Tuyển Dụng Yếu Tố Thuộc Tính Cá Nhân Của Kiểm Toán Viên
Về mặt tuyển dụng, các công ty kiểm toán cần chú trọng đánh giá các thuộc tính cá nhân của ứng viên, như khả năng tư duy logic, khả năng giải quyết vấn đề, khả năng làm việc nhóm, khả năng giao tiếp và đạo đức nghề nghiệp. Cần xây dựng quy trình tuyển dụng khoa học, khách quan và minh bạch, đảm bảo lựa chọn được những ứng viên có năng lực và phẩm chất phù hợp với yêu cầu của nghề nghiệp.
6.1. Tiêu Chí Tuyển Dụng KTV
Các công ty kiểm toán cần xây dựng bộ tiêu chí tuyển dụng rõ ràng, cụ thể, bao gồm cả kiến thức chuyên môn, kỹ năng mềm và các thuộc tính cá nhân. Cần sử dụng các phương pháp đánh giá đa dạng, như phỏng vấn, kiểm tra kiến thức, kiểm tra kỹ năng và đánh giá tâm lý, để có được cái nhìn toàn diện về ứng viên.
6.2. Phát Triển Nghề Nghiệp KTV
Các công ty kiểm toán cần xây dựng lộ trình phát triển nghề nghiệp rõ ràng cho KTV, tạo cơ hội cho KTV được đào tạo, bồi dưỡng và thăng tiến trong công việc. Cần có chính sách đãi ngộ hợp lý, tạo động lực cho KTV gắn bó lâu dài với công ty và phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực kiểm toán.
