I. Giới thiệu về giống gà Cáy Củm
Gà Cáy Củm là một giống gà địa phương được nuôi chăn thả tự do, chủ yếu tại các vùng núi như Thái Nguyên, Cao Bằng, và Hà Giang. Giống gà này có đặc điểm nổi bật là không có phao câu, thịt thơm ngon, và được người dân tộc H’Mông ưa chuộng. Tuy nhiên, do chưa được chú trọng trong việc phòng dịch bệnh và bảo tồn, số lượng gà Cáy Củm đang giảm dần, chỉ còn được nuôi rải rác tại một số hộ gia đình. Việc nghiên cứu và đánh giá khả năng sinh trưởng của giống gà này nhằm mục đích bảo tồn nguồn gen và phát triển chăn nuôi hiệu quả.
1.1 Đặc điểm ngoại hình và tập tính
Gà Cáy Củm có màu lông đa dạng, từ nâu, xám, vàng đến đen, với lông mượt và dày. Con trống có màu lông rực rỡ, trong khi con mái có màu lông nhẹ nhàng hơn. Đặc biệt, giống gà này không có phao câu, tạo nên nét độc đáo. Về tập tính, gà Cáy Củm sống theo đàn, tính tình hiền lành, nhanh nhẹn, và thích nghi tốt với môi trường chăn thả tự do.
1.2 Khả năng sản xuất
Gà Cáy Củm có khối lượng trưởng thành khoảng 2,0 - 2,5 kg/con trống và 1,5 - 2,0 kg/con mái. Tuổi thành dục của con trống là 150 ngày, con mái là 130 ngày. Sản lượng trứng trung bình từ 130 - 150 quả/năm, với trọng lượng trứng khoảng 40 - 50 gam/quả. Tỷ lệ ấp nở đạt khoảng 80%, phù hợp với mô hình chăn nuôi nhỏ lẻ tại địa phương.
II. Khả năng sinh trưởng và phát triển
Nghiên cứu đánh giá khả năng sinh trưởng của gà Cáy Củm từ 01 - 20 tuần tuổi tại Thái Nguyên cho thấy giống gà này có tốc độ tăng trưởng ổn định, phù hợp với điều kiện khí hậu và địa hình miền núi. Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, gà Cáy Củm có khả năng thích nghi tốt với môi trường chăn nuôi thương phẩm, đặc biệt là trong điều kiện chăn thả tự do.
2.1 Sinh trưởng tích lũy
Kết quả theo dõi sinh trưởng tích lũy của gà Cáy Củm cho thấy khối lượng cơ thể tăng dần theo tuần tuổi. Ở tuần thứ 20, khối lượng trung bình đạt khoảng 1,8 - 2,0 kg/con, phù hợp với tiêu chuẩn của giống gà địa phương. Đồ thị sinh trưởng tích lũy cho thấy tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong giai đoạn từ 8 - 12 tuần tuổi.
2.2 Sinh trưởng tuyệt đối
Sinh trưởng tuyệt đối của gà Cáy Củm được tính toán dựa trên sự tăng khối lượng hàng ngày. Kết quả cho thấy, tốc độ tăng trưởng đạt cao nhất vào giai đoạn 8 - 12 tuần tuổi, với mức tăng trung bình 15 - 20 g/con/ngày. Sau giai đoạn này, tốc độ tăng trưởng chậm dần, phù hợp với quy luật sinh trưởng của gia cầm.
III. Hiệu quả chăn nuôi và ứng dụng thực tiễn
Nghiên cứu về hiệu quả chăn nuôi gà Cáy Củm tại Thái Nguyên cho thấy, giống gà này có tiềm năng lớn trong việc phát triển chăn nuôi thương phẩm. Với khả năng thích nghi tốt, gà Cáy Củm có thể trở thành nguồn thu nhập ổn định cho người dân địa phương, góp phần xóa đói giảm nghèo và bảo tồn nguồn gen quý hiếm.
3.1 Tiêu tốn thức ăn
Kết quả nghiên cứu về tiêu tốn thức ăn cho thấy, gà Cáy Củm có hiệu quả sử dụng thức ăn khá tốt, với tỷ lệ tiêu tốn thức ăn/kg tăng khối lượng đạt khoảng 2,8 - 3,2 kg. Điều này cho thấy giống gà này phù hợp với mô hình chăn nuôi tiết kiệm chi phí, đặc biệt là tại các vùng núi có điều kiện kinh tế khó khăn.
3.2 Giá trị kinh tế
Việc chăn nuôi gà Cáy Củm mang lại giá trị kinh tế cao nhờ chất lượng thịt thơm ngon, được thị trường ưa chuộng. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, mô hình chăn nuôi gà Cáy Củm có thể đạt lợi nhuận trung bình từ 20 - 30% so với chi phí đầu tư, tạo động lực phát triển bền vững cho người dân địa phương.
