## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội và đổi mới giáo dục toàn diện, công tác quản lý giáo dục mầm non ngày càng được chú trọng. Tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, với quy mô 32 trường mầm non, số trẻ mầm non đạt khoảng 10.652 trẻ trong năm học 2010-2011, công tác quản lý của hiệu trưởng các trường mầm non đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, thực tế cho thấy hiệu quả quản lý của một bộ phận cán bộ quản lý còn hạn chế, chưa đáp ứng kịp yêu cầu phát triển, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục mầm non. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá hoạt động quản lý của hiệu trưởng các trường mầm non huyện Lục Ngạn trong giai đoạn 2010-2015, từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý, góp phần cải thiện chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ. Nghiên cứu có phạm vi khảo sát tại 15 xã, thị trấn với sự tham gia của 10 lãnh đạo, chuyên viên Phòng GD&ĐT, 16 hiệu trưởng, 32 phó hiệu trưởng và 64 tổ trưởng, tổ phó chuyên môn. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở dữ liệu thực tiễn, làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý, đồng thời hỗ trợ xây dựng các tiêu chí đánh giá và biện pháp nâng cao năng lực quản lý hiệu trưởng, góp phần phát triển giáo dục mầm non địa phương.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và đánh giá hoạt động quản lý, bao gồm:

- **Lý thuyết quản lý giáo dục:** Quản lý là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý lên đối tượng nhằm đạt được mục tiêu giáo dục. Quản lý nhà trường bao gồm các chức năng kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra.

- **Lý thuyết đánh giá hoạt động quản lý:** Đánh giá là quá trình thu thập, phân tích thông tin để xác định mức độ đạt được mục tiêu quản lý, từ đó đề xuất các biện pháp cải tiến. Đánh giá hiệu trưởng được thực hiện theo chuẩn năng lực, bao gồm 4 tiêu chuẩn và 19 tiêu chí cụ thể.

- **Khái niệm chuyên ngành:** Hiệu trưởng trường mầm non là người chịu trách nhiệm cao nhất về quản lý hành chính và chuyên môn, có nhiệm vụ xây dựng quy hoạch, kế hoạch, quản lý tổ chức bộ máy, cán bộ, tài chính, cơ sở vật chất và công tác xã hội hóa giáo dục.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu:** Dữ liệu thu thập từ khảo sát thực tế tại 16 trường mầm non huyện Lục Ngạn, gồm 10 lãnh đạo, chuyên viên Phòng GD&ĐT, 16 hiệu trưởng, 32 phó hiệu trưởng và 64 tổ trưởng, tổ phó chuyên môn.

- **Phương pháp phân tích:** Sử dụng phương pháp thống kê mô tả và phân tích định lượng để đánh giá thực trạng hoạt động quản lý, nhận thức và hiệu quả đánh giá của các đối tượng khảo sát.

- **Timeline nghiên cứu:** Nghiên cứu tập trung trong giai đoạn 2010-2015, khảo sát và thu thập dữ liệu trong năm 2015, phân tích và đề xuất biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Đội ngũ hiệu trưởng:** 100% hiệu trưởng có trình độ đại học và trung cấp lý luận chính trị; 31,3% dưới 35 tuổi, 15,6% trên 50 tuổi. Tuy nhiên, hiệu trưởng trẻ còn thiếu kinh nghiệm quản lý.

- **Thực trạng quản lý:** 100% trường có kế hoạch năm học, 100% trường tổ chức bán trú, 100% trường được trang bị máy tính. Tỷ lệ trẻ mẫu giáo ra lớp đạt 99,7%, trẻ mẫu giáo 5 tuổi đạt 100%. Tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng giảm từ 15,87% năm 2010 xuống còn 9,03% năm 2015.

- **Nhận thức về đánh giá:** 70,7% lãnh đạo, chuyên viên và cán bộ quản lý nhận thức đánh giá hoạt động quản lý của hiệu trưởng là rất quan trọng; 24,1% cho là quan trọng; 5,2% không quan trọng.

- **Hiệu quả đánh giá:** Các tiêu chí đánh giá như xây dựng quy hoạch, quản lý tổ chức bộ máy, quản lý tài chính, công tác xã hội hóa giáo dục được thực hiện ở mức khá đến xuất sắc, tuy nhiên vẫn còn tồn tại sự khác biệt trong đánh giá giữa các nhóm đối tượng.

### Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy hiệu trưởng các trường mầm non huyện Lục Ngạn đã thực hiện tốt các chức năng quản lý cơ bản, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non địa phương. Sự đồng thuận cao về tầm quan trọng của đánh giá hoạt động quản lý phản ánh nhận thức ngày càng nâng cao về vai trò của hiệu trưởng trong quản lý giáo dục. Tuy nhiên, sự khác biệt trong đánh giá giữa hiệu trưởng, cán bộ quản lý và Phòng GD&ĐT cho thấy cần có bộ tiêu chí đánh giá thống nhất, khách quan hơn. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc áp dụng chuẩn năng lực và quy trình đánh giá khoa học là xu hướng tất yếu để nâng cao hiệu quả quản lý. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố nhận thức và bảng so sánh mức độ thực hiện các tiêu chí quản lý.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Nâng cao nhận thức:** Tổ chức các khóa bồi dưỡng, tập huấn nâng cao nhận thức về tầm quan trọng và phương pháp đánh giá hoạt động quản lý cho cán bộ quản lý Phòng GD&ĐT và hiệu trưởng, nhằm đạt tỷ lệ nhận thức đúng trên 90% trong 2 năm tới.

- **Xây dựng tiêu chí đánh giá:** Phát triển bộ tiêu chí đánh giá hiệu trưởng phù hợp với đặc thù địa phương, đảm bảo tính toàn diện và khả thi, áp dụng chính thức trong vòng 1 năm, do Sở GD&ĐT chủ trì phối hợp với Phòng GD&ĐT.

- **Đổi mới công tác thanh tra, kiểm tra:** Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất nhằm giám sát việc thực hiện các tiêu chí quản lý, nâng cao hiệu quả quản lý nhà trường trong 3 năm tới.

- **Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất:** Đề xuất UBND huyện và các cấp có thẩm quyền tăng ngân sách đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác quản lý và giáo dục mầm non, phấn đấu nâng tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia lên trên 80% trong 5 năm.

- **Bồi dưỡng kỹ năng đánh giá:** Tổ chức các lớp bồi dưỡng kỹ năng đánh giá cho đội ngũ cán bộ làm công tác đánh giá tại Phòng GD&ĐT và các trường, nhằm nâng cao chất lượng đánh giá, dự kiến hoàn thành trong 2 năm.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý giáo dục:** Giúp nâng cao năng lực quản lý, xây dựng tiêu chí đánh giá và áp dụng quy trình đánh giá hiệu quả.

- **Hiệu trưởng trường mầm non:** Cung cấp kiến thức về vai trò, nhiệm vụ và các tiêu chí đánh giá hoạt động quản lý, hỗ trợ tự đánh giá và cải tiến công tác quản lý.

- **Phòng Giáo dục và Đào tạo:** Là cơ sở để xây dựng chính sách, hướng dẫn và tổ chức đánh giá hiệu trưởng một cách khoa học, khách quan.

- **Nhà nghiên cứu giáo dục:** Tham khảo để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về quản lý giáo dục mầm non và đánh giá hiệu trưởng.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao cần đánh giá hoạt động quản lý của hiệu trưởng trường mầm non?**  
Đánh giá giúp xác định điểm mạnh, điểm yếu trong quản lý, từ đó đề xuất biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục và hiệu quả quản lý.

2. **Tiêu chí đánh giá hiệu trưởng gồm những nội dung chính nào?**  
Bao gồm xây dựng quy hoạch, quản lý tổ chức bộ máy, quản lý nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ, quản lý tài chính, tài sản, cơ sở vật chất và công tác xã hội hóa giáo dục.

3. **Phương pháp đánh giá hiệu trưởng được thực hiện như thế nào?**  
Theo quy trình: hiệu trưởng tự đánh giá, cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường đánh giá và Phòng GD&ĐT đánh giá chính thức.

4. **Yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả đánh giá hoạt động quản lý của hiệu trưởng?**  
Bao gồm nhận thức và năng lực của cán bộ đánh giá, điều kiện cơ sở vật chất, chính sách pháp luật và bộ công cụ đánh giá.

5. **Làm thế nào để nâng cao hiệu quả đánh giá hoạt động quản lý của hiệu trưởng?**  
Thông qua nâng cao nhận thức, xây dựng tiêu chí đánh giá phù hợp, đổi mới công tác thanh tra, kiểm tra và bồi dưỡng kỹ năng đánh giá cho cán bộ.

## Kết luận

- Hoạt động quản lý của hiệu trưởng các trường mầm non huyện Lục Ngạn có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non.  
- Nhận thức về tầm quan trọng của đánh giá hoạt động quản lý được nâng cao, tuy còn tồn tại sự khác biệt trong đánh giá giữa các nhóm đối tượng.  
- Bộ tiêu chí đánh giá hiệu trưởng cần được xây dựng đồng bộ, toàn diện và phù hợp với đặc thù địa phương.  
- Các biện pháp nâng cao hiệu quả đánh giá bao gồm bồi dưỡng nhận thức, đổi mới công tác thanh tra, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và bồi dưỡng kỹ năng đánh giá.  
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để các cơ quan quản lý giáo dục địa phương áp dụng, góp phần phát triển giáo dục mầm non bền vững.  

**Hành động tiếp theo:** Triển khai xây dựng bộ tiêu chí đánh giá và tổ chức các khóa bồi dưỡng kỹ năng đánh giá trong năm học tới.  
**Kêu gọi:** Các cấp quản lý giáo dục và nhà trường cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện hiệu quả các giải pháp nâng cao năng lực quản lý hiệu trưởng, góp phần phát triển giáo dục mầm non toàn diện.