Đánh Giá Hiệu Quả Mô Hình Khoanh Nuôi Có Trồng Bổ Sung Tại Rừng Phòng Hộ Ấp 6, Ấp 7 Xã Lê Minh Xuân, Huyện Bình Chánh

• Tác giả: Nguyen Trung Hien
• Người hướng dẫn: TS. Nguyen Minh Canh
• Trường học: Trường Đại học Nông Lâm
• Chuyên ngành: Lâm học
• Đề tài: Đánh Giá Hiệu Quả Mô Hình Khoanh Nuôi Có Trồng Bổ Sung Tại Rừng Phòng Hộ Bình Chánh
• Loại tài liệu: Đề án tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• CẢM TẠ
• TÓM TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 1.1. Một số khái niệm và các vấn đề liên quan đến đề tài
• 1.2. Những nghiên cứu về trồng rừng trên thế giới
• 1.3. Những nghiên cứu về trồng rừng ở Việt Nam
• 1.4. Những nghiên cứu về tích tụ carbon trên thế giới
• 1.5. Những nghiên cứu về tích tụ carbon ở Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM KHU VỰC, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
• 2.1. Đặc điểm khu vực
• 2.2. Điều kiện tự nhiên
• 2.3. Tình hình kinh tế - xã hội
• 2.4. Nội dung nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5.1. Phương pháp tiếp cận
• 2.5.2. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.5.3. Phương pháp nghiên cứu về cấu trúc rừng
• 2.5.4. Phương pháp nghiên cứu về sinh trưởng của cây Mù u trong mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung tại rừng phòng hộ ấp 6, ấp 7 xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh
• 2.5.5. Phương pháp đánh giá trữ lượng carbon trên mặt đất
• 2.5.6. Đề xuất một số biện pháp lâm sinh cho rừng phòng hộ ấp 6, ấp 7 xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Kết quả nghiên cứu về cấu trúc rừng
• 3.2. Các chỉ tiêu lâm học
• 3.3. Phân bố thực nghiệm số cây theo cấp đường kính
• 3.4. Mô hình hóa số cây theo cấp đường kính
• 3.5. Cấu trúc số cây theo tuổi
• 3.6. Phân bố trữ lượng theo cấp đường kính
• 3.7. Kết quả nghiên cứu về sinh trưởng của cây Mù u tại khu vực nghiên cứu
• 3.7.1. Mô hình hóa sinh trưởng về đường kính
• 3.7.2. Mô hình hóa sinh trưởng về chiều cao
• 3.7.3. Mô hình hóa sinh trưởng về thể tích
• 3.7.4. Mô hình hóa sinh trưởng về trữ lượng lâm phần
• 3.7.5. Mô hình hóa sinh trưởng về mật độ cây theo tuổi
• 3.7.6. Biểu dự báo tạm thời về quá trình sinh trưởng rừng trồng Mù u
• 3.8. Đánh giá hiệu quả về mặt lâm sinh
• 3.9. Đánh giá trữ lượng carbon trên mặt đất
• 3.10. Kết cấu trữ lượng carbon tích tụ
• 3.11. Mô hình ước lượng giữa tổng lượng CO2 hấp thụ trên ha với các nhân tố điều tra lâm phần (N, D, H, G, M)
• 3.12. Đề xuất một số biện pháp kỹ thuật lâm sinh
• 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH SÁCH CÁC BẢNG
• DANH SÁCH CÁC HÌNH

I. Tổng Quan Về Hiệu Quả Mô Hình Khoanh Nuôi Bình Chánh

Rừng phòng hộ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ nguồn nước, đất đai, chống xói mòn và điều hòa khí hậu. Tuy nhiên, diện tích rừng phòng hộ tại Việt Nam đã suy giảm đáng kể trong những năm gần đây. Do đó, việc bảo tồn và phát triển rừng phòng hộ là vô cùng cần thiết. Mô hình khoanh nuôi tái sinh rừng có trồng bổ sung được xem là một giải pháp hiệu quả để phục hồi rừng, đặc biệt là ở những khu vực đất ngập phèn. Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của mô hình này tại rừng phòng hộ Bình Chánh, TP.HCM, nhằm tìm ra những giải pháp quản lý và phát triển rừng bền vững. Theo số liệu từ Trung tâm Con người và Thiên nhiên, diện tích rừng phòng hộ ở Việt Nam đã giảm hơn 1,7 triệu ha từ 2004 đến 2014.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Rừng Phòng Hộ và Khoanh Nuôi

Rừng phòng hộ có vai trò then chốt trong việc bảo vệ môi trường và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Khoanh nuôi có trồng bổ sung là biện pháp lâm sinh giúp phát huy tối đa khả năng tái sinh tự nhiên của rừng, đồng thời bổ sung các loài cây phù hợp với điều kiện địa phương. Biện pháp này có ý nghĩa quan trọng trong việc phục hồi rừng và nâng cao chất lượng sinh thái rừng.

1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Đánh Giá Tác Động tại Bình Chánh

Nghiên cứu này tập trung đánh giá hiệu quả của mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung tại rừng phòng hộ ấp 6, ấp 7 xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh. Mục tiêu chính là đánh giá hiệu quả lâm sinh và khả năng tích lũy carbon của mô hình, từ đó đề xuất các biện pháp chăm sóc, quản lý và phát triển rừng hiệu quả trên đất ngập phèn. Khu rừng này được chuyển hóa từ rừng sản xuất vào năm 2009-2012.

II. Vấn Đề và Thách Thức Trong Khoanh Nuôi Rừng Phòng Hộ

Mặc dù mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức. Việc lựa chọn loài cây phù hợp với điều kiện đất ngập phèn, quản lý dịch bệnh, và đảm bảo nguồn tài chính ổn định là những vấn đề cần được giải quyết. Bên cạnh đó, sự tham gia của người dân địa phương và chính sách hỗ trợ từ nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính bền vững của mô hình. Việc bảo vệ đa dạng sinh học rừng cũng là một yếu tố cần được quan tâm. Theo số liệu nghiên cứu, các chỉ tiêu lâm học cơ bản đều tăng dần từ năm 2009 đến năm 2021 và sau đó giảm mạnh vào năm 2024.

2.1. Khó khăn trong Lựa Chọn Loài Cây Trồng Bổ Sung

Đất ngập phèn có độ chua cao, nghèo dinh dưỡng, và thường xuyên bị ngập úng. Do đó, việc lựa chọn các loài cây có khả năng thích nghi và sinh trưởng tốt trong điều kiện này là một thách thức lớn. Cần ưu tiên các loài cây bản địa, có khả năng cải tạo đất, và mang lại lợi ích kinh tế cho người dân.

2.2. Quản Lý Dịch Bệnh và Đảm Bảo Nguồn Tài Chính Ổn Định

Rừng trồng thường dễ bị tấn công bởi sâu bệnh, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết bất lợi. Việc phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh đòi hỏi kiến thức chuyên môn và nguồn lực tài chính. Bên cạnh đó, cần có cơ chế tài chính ổn định để đảm bảo việc duy trì và phát triển mô hình quản lý rừng bền vững.

2.3. Vai trò cộng đồng và Chính sách LÂM NGHIỆP trong sự phát triển bền vững

Để đảm bảo thành công của mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung, cần có sự tham gia tích cực của người dân địa phương. Cần có chính sách hỗ trợ từ nhà nước để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tham gia vào quá trình quản lý và bảo vệ rừng. Chính sách nên tập trung vào lợi ích môi trường, kinh tế, xã hội.

III. Phương Pháp Đánh Giá Hiệu Quả Mô Hình Khoanh Nuôi Tại Chỗ

Nghiên cứu này sử dụng kết hợp các phương pháp đánh giá định lượng và đánh giá định tính để đánh giá hiệu quả của mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung tại rừng phòng hộ Bình Chánh. Các chỉ tiêu lâm học như mật độ, đường kính, chiều cao cây được đo đạc và phân tích. Bên cạnh đó, trữ lượng carbon trên mặt đất cũng được ước tính để đánh giá khả năng hấp thụ CO2 của rừng. Cuộc khảo sát ý kiến của người dân địa phương được thực hiện để đánh giá tác động xã hội của mô hình. Dữ liệu từ 15 ô tiêu chuẩn diện tích 1.000m2 được thu thập và phân tích.

3.1. Thu Thập và Phân Tích Dữ Liệu Lâm Học Cơ Bản

Các chỉ tiêu lâm học như mật độ cây (N), đường kính thân cây (D), chiều cao vút ngọn (H), tiết diện ngang quần thụ (G), và trữ lượng gỗ (M) được đo đạc và tính toán. Các chỉ số này được so sánh giữa các năm để đánh giá sự thay đổi của rừng theo thời gian. Đồng thời tăng trưởng rừng sẽ được đánh giá cụ thể để hiểu rõ hơn về sự phát triển của rừng.

3.2. Ước Tính Trữ Lượng Carbon Trên Mặt Đất AGB

Trữ lượng carbon trên mặt đất (AGB) được ước tính dựa trên các công thức và hệ số chuyển đổi phù hợp với điều kiện địa phương. Kết quả này cho thấy khả năng hấp thụ CO2 của rừng và đóng góp vào việc giảm thiểu biến đổi khí hậu. Phân tích hồi quy được sử dụng để đánh giá lượng carbon.

3.3. Khảo Sát Ý Kiến Người Dân và Phân Tích Kinh Tế Xã Hội

Cuộc khảo sát ý kiến của người dân địa phương được thực hiện để thu thập thông tin về tác động của mô hình đối với đời sống kinh tế và xã hội của họ. Phân tích kinh tế - xã hội được thực hiện để đánh giá lợi ích kinh tế và lợi ích xã hội của mô hình, cũng như những chi phí và rủi ro liên quan.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu và Đánh Giá Hiệu Quả tại Bình Chánh

Kết quả nghiên cứu cho thấy mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung tại rừng phòng hộ Bình Chánh đã đạt được một số thành công nhất định. Các chỉ tiêu lâm học cơ bản đều có xu hướng tăng lên theo thời gian, cho thấy rừng đang phát triển tốt. Trữ lượng carbon trên mặt đất cũng tăng lên, chứng tỏ khả năng hấp thụ CO2 của rừng được cải thiện. Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề cần được giải quyết, như quản lý dịch bệnh và đảm bảo nguồn tài chính ổn định. Các chỉ tiêu lâm học cơ bản đều tăng dần từ năm 2009 đến năm 2021.

4.1. Các Chỉ Tiêu Lâm Học Có Xu Hướng Tăng Lên Theo Thời Gian

Mật độ cây, đường kính thân cây, chiều cao vút ngọn, và trữ lượng gỗ đều có xu hướng tăng lên theo thời gian, cho thấy rừng đang phát triển tốt. Điều này chứng tỏ mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung đã mang lại hiệu quả tích cực trong việc phục hồi và phát triển rừng. Tuy nhiên mật độ lại giảm dần qua các năm.

4.2. Trữ Lượng Carbon Tích Tụ và Tăng Lên

Trữ lượng carbon trên mặt đất tăng lên, cho thấy khả năng hấp thụ CO2 của rừng được cải thiện. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc giảm thiểu biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường. Lượng carbon tích tụ trung bình là 6,7+0.65 tấn/ha.

4.3. Vấn Đề Quản Lý Dịch Bệnh Tài Chính Cần Giải Quyết

Mặc dù mô hình đã đạt được một số thành công, nhưng vẫn còn một số vấn đề cần được giải quyết, như quản lý dịch bệnh, đảm bảo nguồn tài chính ổn định, và tăng cường sự tham gia của người dân địa phương. Cần có giải pháp đồng bộ để đảm bảo tính bền vững của mô hình.

V. Giải Pháp Lâm Sinh Nâng Cao Hiệu Quả Khoanh Nuôi Bình Chánh

Để nâng cao hiệu quả của mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung tại rừng phòng hộ Bình Chánh, cần áp dụng các giải pháp lâm sinh phù hợp. Cần lựa chọn các loài cây trồng bổ sung có khả năng thích nghi với điều kiện đất ngập phèn và mang lại lợi ích kinh tế cho người dân. Cần tăng cường công tác phòng cháy chữa cháy rừng và kiểm soát dịch bệnh. Cần khuyến khích sự tham gia của người dân địa phương vào quá trình quản lý và bảo vệ rừng. Cần các biện pháp kỹ thuật lâm sinh.

5.1. Lựa Chọn Loài Cây Trồng Bổ Sung Thích Hợp

Cần lựa chọn các loài cây bản địa, có khả năng thích nghi với điều kiện đất ngập phèn, có giá trị kinh tế cao, và có khả năng cải tạo đất. Cần ưu tiên các loài cây đa mục đích, vừa có tác dụng phòng hộ, vừa mang lại lợi ích kinh tế cho người dân. Mù u là một loài cây có mật độ lớn nhất tại khu vực nghiên cứu.

5.2. Tăng Cường Công Tác Phòng Cháy Chữa Cháy và Kiểm Soát Dịch Bệnh

Cần xây dựng hệ thống phòng cháy chữa cháy rừng hiệu quả, bao gồm việc xây dựng các đường băng cản lửa, trang bị phương tiện chữa cháy, và tổ chức lực lượng phòng cháy chữa cháy rừng. Cần tăng cường công tác kiểm soát dịch bệnh, phát hiện sớm các ổ dịch, và áp dụng các biện pháp phòng trừ hiệu quả.

5.3. Khuyến Khích Sự Tham Gia Của Cộng Đồng Địa Phương

Cần tạo điều kiện thuận lợi cho người dân địa phương tham gia vào quá trình quản lý và bảo vệ rừng. Cần chia sẻ lợi ích từ rừng cho người dân để khuyến khích họ tham gia vào công tác bảo vệ rừng. Cần nâng cao nhận thức của người dân về vai trò của rừng và tầm quan trọng của việc bảo vệ rừng.

VI. Kết Luận và Hướng Phát Triển Bền Vững Khoanh Nuôi

Mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung tại rừng phòng hộ Bình Chánh là một giải pháp hiệu quả để phục hồi và phát triển rừng. Tuy nhiên, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các bên liên quan, bao gồm nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp, và người dân địa phương, để đảm bảo tính bền vững của mô hình. Cần tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện mô hình để áp dụng rộng rãi trên các vùng đất ngập phèn khác. Mù U là loài cây chủ lực cần được ưu tiên phát triển.

6.1. Vai Trò của Sự Hợp Tác Đa Bên Trong Lâm Nghiệp

Sự hợp tác giữa nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp, và người dân địa phương là yếu tố then chốt để đảm bảo thành công của mô hình. Cần có cơ chế chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, và nguồn lực giữa các bên để đạt được mục tiêu chung.

6.2. Nghiên Cứu và Hoàn Thiện Mô Hình Khoanh Nuôi

Cần tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung để áp dụng rộng rãi trên các vùng đất ngập phèn khác. Cần nghiên cứu về các loài cây phù hợp, kỹ thuật trồng và chăm sóc, và các biện pháp quản lý rừng hiệu quả.

6.3. Đảm Bảo Quyền Lợi của Người Dân Địa Phương

Cần đảm bảo quyền lợi của người dân địa phương trong quá trình quản lý và bảo vệ rừng. Cần chia sẻ lợi ích từ rừng cho người dân để khuyến khích họ tham gia vào công tác bảo vệ rừng. Cần tạo điều kiện cho người dân tiếp cận với các dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật và tài chính.

Tổng quan nghiên cứu

Rừng phòng hộ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ nguồn nước, chống xói mòn, điều hòa khí hậu và bảo vệ môi trường sinh thái. Tại Việt Nam, diện tích rừng phòng hộ đã giảm trung bình 23%/năm trong giai đoạn 2004-2014, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng bảo vệ môi trường. Mô hình khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên có trồng bổ sung được xem là giải pháp hiệu quả nhằm phục hồi và phát triển rừng phòng hộ, đặc biệt trên các vùng đất ngập phèn như tại xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh. Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 11/2023 đến tháng 5/2024, tập trung đánh giá hiệu quả lâm sinh và khả năng tích tụ carbon của mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung trên diện tích 51,01 ha tại ấp 6 và ấp 7 xã Lê Minh Xuân. Qua đó, đề xuất các biện pháp quản lý, phát triển rừng phù hợp nhằm nâng cao giá trị kinh tế và môi trường. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển bền vững rừng phòng hộ, đồng thời góp phần giảm thiểu biến đổi khí hậu thông qua tích tụ carbon.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết cấu trúc rừng: Phân tích các chỉ tiêu lâm học như đường kính thân (D13), chiều cao vút ngọn (Hv), mật độ cây (N), tiết diện ngang (G) và trữ lượng gỗ (M) để đánh giá cấu trúc và sinh trưởng rừng.
• Mô hình sinh trưởng cây Mù u: Áp dụng các hàm toán học Gompertz, Korf, Weibull, Meyer để mô phỏng quy luật sinh trưởng về đường kính, chiều cao, thể tích và trữ lượng bình quân lâm phần.
• Lý thuyết tích tụ carbon: Tính toán sinh khối trên mặt đất và lượng carbon tích tụ dựa trên phương pháp của Brown S. (1997) và hệ số chuyển đổi sinh khối theo đường kính (BEF), từ đó ước lượng lượng CO2 hấp thụ của rừng.
• Khái niệm khoanh nuôi có trồng bổ sung: Biện pháp lâm sinh kết hợp bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy và trồng bổ sung cây nhằm thúc đẩy tái sinh tự nhiên và phục hồi rừng trong thời gian xác định.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu sơ cấp từ 15 ô tiêu chuẩn diện tích 1.000 m² tại khu vực rừng phòng hộ ấp 6 và ấp 7 xã Lê Minh Xuân, kết hợp kế thừa số liệu từ các báo cáo trước của Ban Quản lý Rừng phòng hộ Bình Chánh – Củ Chi.
• Phương pháp thu thập số liệu: Điều tra thực địa đo đạc các chỉ tiêu lâm học như đường kính thân, chiều cao cây, mật độ cây, phân loại phẩm chất cây theo 3 nhóm A, B, C; xác định tọa độ GPS các ô tiêu chuẩn.
• Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê thực nghiệm, phân tích hồi quy đa biến để mô hình hóa sinh trưởng cây và lượng carbon tích tụ; lựa chọn hàm toán học phù hợp dựa trên các chỉ số R², MAE, SSR, SEE và giá trị P.
• Timeline nghiên cứu: Thực hiện khảo sát và thu thập số liệu từ tháng 11/2023 đến tháng 5/2024; phân tích và xử lý số liệu trong tháng 6/2024; hoàn thiện báo cáo và đề xuất giải pháp trong tháng 7/2024.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Cấu trúc rừng và sinh trưởng: Các chỉ tiêu lâm học cơ bản như đường kính thân (D13), chiều cao vút ngọn (Hv), tiết diện ngang (G) và trữ lượng gỗ (M) tăng dần từ năm 2009 đến 2021, sau đó giảm mạnh vào năm 2024. Mật độ cây (N) giảm liên tục từ 1.062 cây/ha năm 2009 xuống còn 631 cây/ha năm 2024, phù hợp với quy luật phát triển rừng. Đường kính bình quân năm 2021 đạt 19,04 cm, chiều cao bình quân 9,44 m, trữ lượng gỗ đạt 268,57 m³/ha.
2. Tổ thành loài: Khu vực nghiên cứu ghi nhận 16 loài cây, trong đó Keo lá tràm chiếm 34,57%, Keo lai 26,42%, Mù u 12,41%, Sao đen 8,16%, Bình bát 5,81%. Loài Mù u có mật độ lớn nhất và sinh trưởng ổn định, đóng vai trò chủ lực trong mô hình khoanh nuôi.
3. Phân bố số cây theo đường kính và chiều cao: Phân bố số cây theo cấp đường kính có dạng lệch trái với đỉnh tập trung ở nhóm 6-10 cm chiếm khoảng 32% tổng số cây năm 2024. Phân bố chiều cao cũng có xu hướng tương tự, với chiều cao tập trung chủ yếu ở nhóm 4-6 m chiếm gần 30%. Đường kính lớn nhất ghi nhận là 68,47 cm năm 2024, chiều cao lớn nhất 27,5 m.
4. Tích tụ carbon: Lượng carbon tích tụ trung bình tại các ô tiêu chuẩn là 6,7 ± 0,65 tấn/ha, dao động từ 2,96 đến 10,97 tấn/ha. Loài Keo lá tràm có lượng carbon tích tụ lớn nhất với 54,65 tấn/ha, chiếm 54,40% tổng lượng carbon. Nhóm cây có đường kính 30-50 cm tích tụ 14,86 tấn/ha carbon, chiếm 54,23%. Lượng carbon tích tụ cao nhất theo chiều cao tập trung ở nhóm 21-29 m với 49,15 tấn/ha, chiếm 48,92%.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng về đường kính, chiều cao và trữ lượng gỗ từ 2009 đến 2021 phản ánh hiệu quả tích cực của mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung trong việc thúc đẩy sinh trưởng rừng trên đất ngập phèn. Sự giảm mật độ cây theo thời gian phù hợp với quy luật đào thải tự nhiên, đồng thời cho thấy sự cạnh tranh không gian và dinh dưỡng trong rừng phát triển. Việc giảm mạnh các chỉ tiêu lâm học năm 2024 có thể do các cây Keo, Tràm đã đến tuổi thành thục, bị chết hoặc ngã đổ, trong khi các loài bổ sung như Mù u và Sao đen vẫn duy trì sinh trưởng ổn định.

Phân bố số cây theo đường kính và chiều cao cho thấy cấu trúc rừng có sự đa dạng về kích thước, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững. Lượng carbon tích tụ cao ở các nhóm cây lớn và loài Keo lá tràm chứng tỏ vai trò quan trọng của các loài này trong việc hấp thụ CO2 và giảm thiểu biến đổi khí hậu. Kết quả phù hợp với các nghiên cứu trước đây về tích tụ carbon trong rừng trồng và rừng phòng hộ tại Việt Nam và quốc tế.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ phân bố số cây theo đường kính và chiều cao, biểu đồ tăng trưởng các chỉ tiêu lâm học qua các năm, cũng như bảng tổng hợp lượng carbon tích tụ theo loài và nhóm kích thước cây để minh họa rõ nét hiệu quả mô hình.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường quản lý và bảo vệ rừng: Thực hiện các biện pháp phòng cháy chữa cháy, chống chặt phá và phát dọn dây leo cây bụi định kỳ nhằm duy trì và nâng cao chất lượng rừng phòng hộ trong vòng 1-3 năm tới, do Ban Quản lý Rừng phòng hộ Bình Chánh chủ trì.
2. Áp dụng kỹ thuật khoanh nuôi có trồng bổ sung mở rộng: Mở rộng diện tích khoanh nuôi có trồng bổ sung các loài bản địa như Mù u, Sao đen trên đất ngập phèn, tập trung vào các khu vực có mật độ cây thấp, nhằm tăng mật độ và đa dạng sinh học trong 2-5 năm tới, phối hợp với các đơn vị nghiên cứu và địa phương.
3. Theo dõi và đánh giá sinh trưởng cây trồng: Thiết lập hệ thống theo dõi định kỳ các chỉ tiêu sinh trưởng và trữ lượng carbon để điều chỉnh kịp thời các biện pháp chăm sóc, bảo vệ rừng, đảm bảo hiệu quả sinh trưởng và tích tụ carbon, thực hiện hàng năm.
4. Phát triển mô hình tích tụ carbon và thị trường carbon: Xây dựng mô hình ước lượng lượng carbon hấp thụ dựa trên các chỉ tiêu lâm học để khai thác giá trị kinh tế từ thị trường carbon, góp phần tăng thu nhập cho người dân và đơn vị quản lý rừng trong 3-5 năm tới.
5. Tuyên truyền và nâng cao nhận thức cộng đồng: Tổ chức các chương trình đào tạo, tập huấn về kỹ thuật khoanh nuôi, bảo vệ rừng và vai trò của rừng phòng hộ trong bảo vệ môi trường, thu hút sự tham gia của người dân địa phương, thực hiện liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý rừng và các cơ quan lâm nghiệp: Nhận được thông tin khoa học về hiệu quả mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung, từ đó xây dựng kế hoạch quản lý, bảo vệ và phát triển rừng phòng hộ hiệu quả.
2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Lâm nghiệp, Môi trường: Tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu cấu trúc rừng, sinh trưởng cây và tích tụ carbon trên đất ngập phèn, phục vụ cho các đề tài nghiên cứu tiếp theo.
3. Chính quyền địa phương và các tổ chức phát triển nông thôn: Hiểu rõ vai trò của rừng phòng hộ trong phát triển bền vững, từ đó phối hợp triển khai các dự án trồng rừng, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế địa phương.
4. Doanh nghiệp và nhà đầu tư trong lĩnh vực lâm nghiệp và thị trường carbon: Cung cấp cơ sở dữ liệu và mô hình ước lượng lượng carbon tích tụ, hỗ trợ đánh giá tiềm năng kinh tế từ các dự án trồng rừng và phát triển thị trường carbon.

Câu hỏi thường gặp

1. Mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung là gì?
   Là biện pháp lâm sinh kết hợp bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy và trồng bổ sung cây nhằm thúc đẩy tái sinh tự nhiên và phục hồi rừng trong thời gian xác định. Ví dụ tại xã Lê Minh Xuân, mô hình này đã giúp tăng trưởng các loài cây bản địa trên đất ngập phèn.

2. Hiệu quả sinh trưởng của cây Mù u trong mô hình ra sao?
   Cây Mù u có sinh trưởng ổn định với đường kính tăng từ 1,25 cm năm 2009 lên 8,32 cm năm 2024, chiều cao tăng từ 1,63 m lên 6,25 m, mật độ giảm theo quy luật tự nhiên nhưng vẫn chiếm mật độ lớn nhất trong rừng.

3. Lượng carbon tích tụ trong rừng phòng hộ được tính như thế nào?
   Dựa trên sinh khối cây cá thể tính từ thể tích thân, tỉ trọng gỗ và hệ số ngoại suy sinh khối, sau đó nhân với hệ số chuyển đổi carbon (0,47). Lượng CO2 hấp thụ được tính theo công thức CO2 = C * 44/12.

4. Tại sao mật độ cây giảm trong khi các chỉ tiêu sinh trưởng tăng?
   Do quy luật đào thải tự nhiên, cây già yếu hoặc quá tuổi thành thục chết hoặc ngã đổ, tạo không gian cho cây trẻ phát triển, dẫn đến giảm mật độ nhưng tăng kích thước và trữ lượng gỗ.

5. Làm thế nào để áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn?
   Thông qua việc mở rộng mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung, tăng cường quản lý bảo vệ rừng, theo dõi sinh trưởng và tích tụ carbon, đồng thời phát triển thị trường carbon để khai thác giá trị kinh tế từ rừng.

Kết luận

• Mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung tại rừng phòng hộ ấp 6, ấp 7 xã Lê Minh Xuân đã đạt hiệu quả tích cực về mặt lâm sinh và tích tụ carbon.
• Các chỉ tiêu lâm học như đường kính, chiều cao, trữ lượng gỗ tăng dần từ 2009 đến 2021, mật độ cây giảm phù hợp với quy luật phát triển rừng.
• Loài Mù u chiếm mật độ lớn nhất và có sinh trưởng ổn định, trong khi Keo lá tràm tích tụ lượng carbon cao nhất.
• Lượng carbon tích tụ trung bình đạt khoảng 6,7 tấn/ha, với nhóm cây đường kính 30-50 cm và chiều cao 21-29 m đóng góp lớn nhất.
• Đề xuất các giải pháp quản lý, bảo vệ, mở rộng mô hình và phát triển thị trường carbon nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế và môi trường của rừng phòng hộ.

Next steps: Triển khai các giải pháp lâm sinh đề xuất, thiết lập hệ thống theo dõi sinh trưởng và tích tụ carbon định kỳ, mở rộng nghiên cứu sang các vùng đất ngập phèn khác.

Call-to-action: Các đơn vị quản lý rừng và nhà nghiên cứu cần phối hợp triển khai áp dụng mô hình khoanh nuôi có trồng bổ sung để bảo vệ và phát triển bền vững rừng phòng hộ, đồng thời khai thác tiềm năng kinh tế từ thị trường carbon.