Đánh giá đa dạng sinh học thực vật rừng ngập mặn Bến Tre trong bối cảnh biến đổi khí hậu

LỜI CẢM ƠN

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC HÌNH ẢNH

DANH MỤC BẢNG BIỂU

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

1.2. Mục tiêu và nội dung nghiên cứu

1.3. Phương pháp nghiên cứu

1.3.1. Thu mẫu thực vật và định danh

1.3.2. Phương pháp đánh giá đa dạng sinh học thực vật

1.3.3. Xác định sinh khối của các loài thực vật thân gỗ

1.3.4. Lượng carbon cố định trong sinh khối

1.3.5. Xử lý số liệu

1.4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu

1.4.1. Đối với lĩnh vực khoa học – công nghệ

1.4.2. Đối với lĩnh vực kinh tế - xã hội

2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN

2.1. Tổng quan về biến đổi khí hậu

2.2. Tổng quan về rừng ngập mặn

2.2.1. Khái niệm rừng ngập mặn (RNM)

2.2.2. Phân bố và hiện trạng rừng ngập mặn trên thế giới

2.2.3. Phân bố và hiện trạng rừng ngập mặn ở Việt Nam

2.2.4. Các tác nhân gây ảnh hưởng tiêu cực đến HST rừng ngập mặn

2.3. Tổng quan khu vực nghiên cứu

2.3.1. Vị trí địa lý

2.3.2. Địa hình – Thổ nhưỡng

2.4. Hệ sinh thái tại rừng ngập mặn Bến Tre

2.5. Xu hướng ảnh hưởng của BĐKH tại Bến Tre

2.5.1. Xu hướng mực nước biển dâng và xâm nhập mặn

2.5.2. Gia tăng nhiệt độ và hạn hán

2.6. Tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước

3. CHƯƠNG 3: HIỆN TRẠNG ĐA DẠNG SINH HỌC TẠI RỪNG NGẬP MẶN TỈNH BẾN TRE

3.1. Hiện trạng thực vật rừng ngập mặn tại Bến Tre

3.1.1. Đặc điểm chung của khu hệ thực vật rừng ngập mặn tỉnh Bến Tre

3.1.2. Thành phần loài thực vật rừng ngập mặn

3.2. Đa dạng sinh học thực vật trong rừng ngập mặn

3.2.1. Thành phần loài thực vật trong các ô mẫu

3.2.2. Mật độ và độ phong phú của các loài thực vật

3.2.3. Độ thường gặp của các loài thực vật

3.2.4. Các chỉ số đa dạng sinh học của thực vật

3.2.5. Đánh giá tăng trưởng của thảm thực vật rừng ngập mặn

3.2.6. Sinh khối và lượng carbon cố định trong sinh khối

4. CHƯƠNG 4: ẢNH HƯỞNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN THỰC VẬT RỪNG NGẬP MẶN VÀ CÁC GIẢI PHÁP THÍCH ỨNG

4.1. Ảnh hưởng của nhiệt độ

4.1.1. Ảnh hưởng của nhiệt độ đến số lượng cá thể loài

4.1.2. Ảnh hưởng của nhiệt độ đến đa dạng sinh học

4.2. Ảnh hưởng của mực nước biển

4.2.1. Ảnh hưởng của mực nước biển đến số lượng cá thể loài

4.2.2. Ảnh hưởng của mực nước biển đến đa dạng sinh học

4.3. Ảnh hưởng do hoạt động con người

4.4. Giải pháp thích ứng

4.4.1. Giải pháp chính sách

4.4.2. Giải pháp kỹ thuật

4.4.3. Giải pháp truyền thông

4.4.4. Giải pháp quản lý rừng ngập mặn dựa vào cộng đồng

4.4.5. Giải pháp khác

5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đánh giá đa dạng sinh học thực vật rừng ngập mặn tại Bến Tre

Rừng ngập mặn ở tỉnh Bến Tre là một hệ sinh thái quan trọng, không chỉ cung cấp nhiều dịch vụ sinh thái mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Đa dạng sinh học của thực vật rừng ngập mặn tại đây được xác định thông qua các chỉ số như Shannon-Wiener và Simpson. Kết quả nghiên cứu cho thấy chỉ số đa dạng sinh học cao nhất được ghi nhận ở ô mẫu Ba Tri, với giá trị 0,7317, trong khi giá trị thấp nhất là 0,2545 ở bãi bồi. Điều này cho thấy sự phong phú của hệ thực vật ở các khu vực khác nhau trong hệ sinh thái rừng ngập mặn. Tình trạng này không chỉ phản ánh sức khỏe của hệ sinh thái mà còn cho thấy khả năng sinh trưởng của các loài thực vật trong điều kiện môi trường khác nhau.

1.1. Thành phần loài thực vật rừng ngập mặn

Thành phần loài thực vật trong rừng ngập mặn Bến Tre rất đa dạng, với nhiều loài đặc trưng như Mấm trắng (Avicennia alba) và Bần chua (Sonneratia caseolaris). Nghiên cứu cho thấy các loài thực vật này không chỉ có vai trò quan trọng trong việc cung cấp thức ăn và nơi cư trú cho nhiều loài động vật mà còn trong việc ổn định bờ biển và giảm thiểu tác động của sóng và triều cường. Việc bảo tồn đa dạng sinh học này là cần thiết để duy trì các dịch vụ sinh thái mà rừng ngập mặn cung cấp.

1.2. Đánh giá sinh khối và carbon cố định

Đánh giá sinh khối của các loài thực vật thân gỗ trong rừng ngập mặn cho thấy rằng lượng carbon cố định trong sinh khối là một chỉ số quan trọng để đánh giá sức khỏe của hệ sinh thái. Kết quả cho thấy sinh khối của các loài thực vật ở Ba Tri và Thạnh Phú có sự khác biệt rõ rệt, với mức carbon cố định cao hơn ở các khu vực có mật độ cây lớn. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc quản lý tài nguyên rừng ngập mặn và ứng phó với biến đổi khí hậu.

II. Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến đa dạng sinh học

Biến đổi khí hậu đang gây ra những tác động tiêu cực đến đa dạng sinh học của rừng ngập mặn tại Bến Tre. Nghiên cứu chỉ ra rằng sự xâm nhập mặn trong mùa khô ngày càng gia tăng, làm cho nhiều loài thực vật không thể thích nghi kịp thời. Sự thay đổi này không chỉ ảnh hưởng đến số lượng loài mà còn đến cấu trúc và chức năng của hệ sinh thái. Ngoài ra, sự dâng cao của mực nước biển cũng đã làm tăng diện tích ngập, khiến cho các loài thực vật phải chịu áp lực lớn hơn. Điều này đã dẫn đến tình trạng suy giảm sức khỏe của hệ sinh thái rừng ngập mặn, làm giảm khả năng cung cấp các dịch vụ sinh thái quan trọng.

2.1. Tác động của nhiệt độ và mực nước biển

Nhiệt độ tăng và mực nước biển dâng cao đã làm thay đổi môi trường sống của các loài thực vật rừng ngập mặn. Nghiên cứu chỉ ra rằng sự gia tăng nhiệt độ đã làm giảm số lượng cây cá thể của một số loài, trong khi mực nước biển dâng đã làm tăng diện tích ngập nước triều. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến đa dạng sinh học mà còn làm giảm khả năng chống chịu của hệ sinh thái trước các tác động của biến đổi khí hậu.

2.2. Giải pháp thích ứng

Để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, việc áp dụng các giải pháp thích ứng là rất cần thiết. Các giải pháp này bao gồm việc phát triển các chính sách bảo tồn, quản lý rừng ngập mặn dựa vào cộng đồng và nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của bảo tồn sinh học. Hơn nữa, việc nghiên cứu và phát triển các phương pháp kỹ thuật để bảo vệ và phục hồi rừng ngập mặn cũng cần được ưu tiên.

Đánh giá thực trạng đa dạng sinh học thực vật rừng ngập mặn tỉnh Bến Tre dưới tác động của biến đổi khí hậu