Đặc Điểm Lâm Sàng và Hình Ảnh Chấn Thương Gan Trên Phim Chụp Cắt Lớp Vi Tính

• Tác giả: Trần Thị Hằng
• Người hướng dẫn: PGS.TS Trần Công Hoan, Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện E Trung Ương
• Trường học: Trường Đại học Y Dược – Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Y Đa Khoa
• Đề tài: Đặc Điểm Lâm Sàng Và Hình Ảnh Chấn Thương Gan Trên Phim Chụp Cắt Lớp Vi Tính
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Một số đặc điểm giải phẫu gan
• 1.2. Hình thể ngoài của gan
• 1.3. Mạch máu và đƣờng mật của gan
• 1.4. Phân chia gan
• 1.5. Phân chìa thùy và phân thùy gan trên CLVT
• 1.6. Tỷ trọng bình thƣờng của gan
• 1.7. Nguyên nhân CTG
• 1.8. Triệu chứng lâm sàng
• 1.8.1. Triệu chứng toàn thân
• 1.8.2. Triệu chứng cơ năng
• 1.8.3. Triệu chứng thực thể
• 1.9. Cận lâm sàng
• 1.10. Các phƣơng pháp thăm dò hình ảnh
• 1.10.1. Chụp bụng không chuẩn bị
• 1.10.2. Cộng hƣởng từ
• 1.10.3. Các phƣơng pháp điều trị CTG
• 1.10.3.1. Điều trị bảo tồn không mổ
• 1.10.3.2. Điều trị nút mạch
• 1.10.3.3. Các phƣơng pháp điều trị phẫu thuật
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tƣợng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.5. Phƣơng pháp nghiên cứu
• 2.6. Thiết kế nghiên cứu
• 2.7. Phƣơng pháp thu thập thông tin
• 2.8. Biến số nghiên cứu
• 2.9. Đặc điểm chung
• 2.10. Triệu chứng lâm sàng
• 2.11. Cận lâm sàng
• 2.12. Đặc điểm hình ảnh học CTG
• 2.13. Kỹ thuật thu thập thông tin
• 2.14. Phân tích và xử lý số liệu
• 2.15. Sai số và cách khắc phục
• 2.16. Đạo đức nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm lâm sàng
• 3.1.1. Đặc điểm chung
• 3.1.2. Đặc điểm triệu chứng toàn thân
• 3.1.3. Các triệu chứng cơ năng
• 3.1.4. Các triệu chứng thực thể
• 3.1.5. Cận lâm sàng
• 3.1.6. Đặc điểm hình ảnh trên siêu âm
• 3.1.7. Đặc điểm hình ảnh trên CLVT
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm lâm sàng
• 4.1.1. Đặc điểm chung
• 4.1.2. Đặc điểm triệu chứng toàn thân
• 4.1.3. Triệu chứng cơ năng
• 4.1.4. Đặc điểm triệu chứng thực thể
• 4.1.5. Cận lân sàng
• 4.1.6. Siêu âm bụng
• 4.1.7. Hình ảnh CTG trên phim chụp CLVT
• KẾT LUẬN

I. Đặt Vấn Đề

Chấn thương gan (CTG) là một trong những tổn thương phổ biến trong chấn thương bụng kín, chiếm tỷ lệ từ 29% đến 35% trong các trường hợp chấn thương bụng. Việc chẩn đoán và xử trí CTG trước đây gặp nhiều khó khăn do triệu chứng lâm sàng không rõ ràng. Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt là hình ảnh CT (cắt lớp vi tính), việc xác định và phân độ tổn thương gan trở nên dễ dàng hơn. Hình ảnh CT cho phép bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng tổn thương, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu mô tả đặc điểm lâm sàng và hình ảnh CT của CTG, từ đó nâng cao hiệu quả chẩn đoán và điều trị.

II. Đặc Điểm Giải Phẫu Gan

Gan là tạng lớn nhất trong ổ bụng, có cấu trúc phức tạp với nhiều mạch máu và đường mật. Gan được cấp máu bởi động mạch gan và tĩnh mạch cửa. Sự phân chia gan thành các phân thùy dựa trên mạch máu giúp xác định vị trí tổn thương trong trường hợp CTG. Tỷ trọng bình thường của gan dao động từ 54-68 UH, điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá tổn thương qua hình ảnh CT. Việc hiểu rõ về giải phẫu gan không chỉ giúp trong việc chẩn đoán mà còn trong việc lập kế hoạch điều trị cho bệnh nhân bị CTG.

2.1. Hình Thể Ngoài Của Gan

Gan nằm dưới cơ hoành phải, có màu đỏ nâu và mật độ chắc. Hình thể ngoài của gan rất quan trọng trong việc xác định vị trí tổn thương trong các trường hợp chấn thương bụng. Sự dễ vỡ và dễ chảy máu của gan có thể dẫn đến tình trạng sốc mất máu nghiêm trọng.

2.2. Mạch Máu và Đường Mật

Gan được cấp máu bởi hai hệ thống chính: động mạch gan và tĩnh mạch cửa. Sự hiểu biết về mạch máu và đường mật của gan là cần thiết để đánh giá tổn thương và lập kế hoạch điều trị cho bệnh nhân CTG.

III. Triệu Chứng Lâm Sàng

Triệu chứng lâm sàng của CTG thường không rõ ràng, dễ bị bỏ sót. Bệnh nhân có thể đến viện trong tình trạng huyết động ổn định hoặc sốc, tụt huyết áp. Triệu chứng đau bụng hạ sườn phải là phổ biến, nhưng có thể lan ra khắp bụng. Việc nhận diện triệu chứng lâm sàng là rất quan trọng để đưa ra chẩn đoán chính xác. Các triệu chứng thực thể như vết bầm tím, bụng chướng, và phản ứng thành bụng cũng cần được chú ý. Tỷ lệ dấu hiệu xây sát da thành bụng vùng gan có thể lên đến 46,1%.

3.1. Triệu Chứng Toàn Thân

Bệnh nhân thường đến viện trong tình trạng huyết động ổn định, nhưng có thể xuất hiện triệu chứng sốc như tụt huyết áp, mạch nhanh, và da lạnh. Điều này yêu cầu bác sĩ phải nhanh chóng đánh giá và quyết định phương pháp điều trị kịp thời.

3.2. Triệu Chứng Cơ Năng

Đau bụng hạ sườn phải là triệu chứng phổ biến nhất, có thể kèm theo nôn hoặc buồn nôn. Việc nhận diện triệu chứng cơ năng giúp bác sĩ có cái nhìn tổng quát về tình trạng bệnh nhân và đưa ra quyết định điều trị phù hợp.

IV. Hình Ảnh CT và Đặc Điểm Tổn Thương

Hình ảnh CT là công cụ quan trọng trong việc chẩn đoán CTG. Các hình ảnh cho thấy dịch ổ bụng, tụ máu dưới bao gan, và đụng dập nhu mô. Tụ máu dưới bao gan thường có dạng hình liềm hoặc thấu kính, trong khi đụng dập nhu mô thể hiện qua vùng giảm tỷ trọng không đều. Việc phân tích hình ảnh CT giúp xác định mức độ tổn thương và lập kế hoạch điều trị hiệu quả.

4.1. Dịch Ổ Bụng

Dịch tự do trong ổ bụng là hình ảnh phổ biến nhất trên CT của bệnh nhân CTG. Lượng dịch này có thể tăng lên theo thời gian và cần được theo dõi chặt chẽ.

4.2. Tụ Máu Dưới Bao Gan

Tụ máu dưới bao gan là tổn thương điển hình trong CTG, có thể được nhận diện qua hình ảnh trên CT. Tỷ trọng của khối máu tụ thay đổi theo thời gian và cần được đánh giá kỹ lưỡng.