Chính Sách Pháp Luật Về Phân Luồng Giáo Dục Nghề Nghiệp Tại Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ CÁC PHỤ LỤC

MỞ ĐẦU

0.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

0.2. Tình hình nghiên cứu

0.3. Mục đích, nhiệm vụ của việc nghiên cứu đề tài

0.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của Luận văn

0.5. Cơ sở và phương pháp nghiên cứu của Luận văn

0.6. Ý nghĩa những đóng góp của đề tài

0.7. Cơ cấu của Luận văn

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CHÍNH SÁCH PHÁP LUẬT VỀ PHÂN LUỒNG GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP

1.1. Một số khái niệm cơ bản

1.2. Chính sách

1.3. Giáo dục nghề nghiệp

1.4. Nội dung chính sách pháp luật về phân luồng Giáo dục nghề nghiệp

1.5. Chính sách pháp luật giáo dục nghề nghiệp

1.6. Phân luồng giáo dục nghề nghiệp

1.7. Phân loại các nhóm chính sách pháp luật về phân luồng giáo dục nghề nghiệp

1.8. Vai trò, ý nghĩa của chính sách pháp luật về phân luồng giáo dục nghề nghiệp

1.9. Góp phần đẩy nhanh quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

1.10. Tác động làm thay đổi phương thức quản lý nhà nước và hệ thống chính trị - xã hội

1.11. Các yếu tố tác động tới chính sách pháp luật về phân luồng giáo dục nghề nghiệp

1.11.1. Yếu tố kinh tế

1.11.2. Yếu tố khoa học công nghệ

1.11.3. Yếu tố quốc tế

1.11.4. Yếu tố xã hội

1.11.5. Yếu tố chính trị

1.11.6. Yếu tố thể chế

1.12. Những căn cứ xây dựng chính sách pháp luật về phân luồng giáo dục nghề nghiệp

1.13. Tiểu kết chương 1

2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁP LUẬT VỀ PHÂN LUỒNG GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

2.1. Bối cảnh, thời cơ và thách thức

2.2. Thực trạng hệ thống chính sách pháp luật về phân luồng giáo dục nghề nghiệp ở Việt Nam hiện nay

2.3. Nhóm chính sách pháp luật liên quan đến thể chế, cơ chế quản lý về giáo dục nghề nghiệp

2.4. Nhóm chính sách pháp luật liên quan đảm bảo hoạt động giáo dục nghề nghiệp

2.5. Nhóm chính sách pháp luật khuyến khích, hỗ trợ người học

2.6. Nhóm chính sách pháp luật về xã hội hóa giáo dục nghề nghiệp

2.7. Thực hiện chính sách pháp luật về phân luồng giáo dục nghề nghiệp ở Việt Nam hiện nay

2.8. Những bất cập trong quá trình thực hiện chính sách pháp luật về phân luồng giáo dục nghề nghiệp ở Việt Nam

2.9. Những hạn chế

2.10. Nguyên nhân của những hạn chế

2.11. Tiểu kết chương 2

3. CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH PHÁP LUẬT VỀ PHÂN LUỒNG GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP

3.1. Quan điểm xây dựng chính sách pháp luật về phân luồng giáo dục nghề nghiệp

3.2. Quy hoạch phân luồng hợp lý phù hợp với kế hoạch phát triển nhân lực

3.3. Thực hiện nhất quán phân luồng với liên thông trong giáo dục

3.4. Phối hợp tốt công tác hướng nghiệp cho học sinh sau trung học

3.5. Giải pháp hoàn thiện chính sách pháp luật về phân luồng giáo dục nghề nghiệp

3.5.1. Hoàn thiện khung pháp lý về giáo dục nghề nghiệp

3.5.2. Hoàn thiện cơ chế quản lý Nhà nước về giáo dục nghề nghiệp

3.5.3. Đổi mới nâng cao chất lượng đào tạo nghề nghiệp

3.5.4. Tăng cường công tác dự báo nhu cầu nguồn nhân lực, nhu cầu đào tạo và giải quyết việc làm cho người qua đào tạo đang thất nghiệp

3.6. Tiểu kết chương 3

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Chính Sách Pháp Luật Về Phân Luồng Giáo Dục

Trong bối cảnh Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đã được thông qua, Luật Giáo dục nghề nghiệp (GDNN) đã được ban hành và có hiệu lực, Luật Giáo dục và Luật Giáo dục Đại học (GDĐH) đang được lấy ý kiến rộng rãi của nhân dân góp ý chỉnh sửa, bổ sung, việc hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về phân luồng các cấp bậc đào tạo trong cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân là việc làm cần thiết nhằm đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất giữa các Luật về Giáo dục, đào tạo và thống nhất giữa các bậc trình độ đào tạo. Khung pháp lý của hệ thống giáo dục đào tạo (GDĐT) sau khi hoàn thiện sẽ khắc phục những hạn chế, bất cập hiện tại, đồng thời đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và tiếp cận hệ thống giáo dục của các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới. Xét một cách cơ bản và toàn diện thì hệ thống chính sách pháp luật giáo dục nói chung và nói riêng về giáo dục nghề nghiệp, vừa có tính định hướng đường lối, quan điểm vừa tạo điều kiện, vừa phải tạo động lực phát triển cho quá trình đào tạo nguồn nhân lực. Đặc biệt trong một giai đoạn hay một hoàn cảnh cụ thể, chính sách đúng, phù hợp sẽ tạo nên phong trào cách mạng mạnh mẽ và đưa tới kết quả không ngờ. Việc quan tâm xây dựng các chính sách pháp luật phân luồng giáo dục nghề nghiệp sẽ mang lại nhiều giá trị xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực đào tạo nghề nghiệp. Hoàn thiện chính sách pháp luật về phân luồng GDNN tạo điều kiện là sự đóng góp lớn để thị trường lao động có tay nghề cao phát triển, đáp ứng được nhu cầu xã hội, của nền kinh tế thị trường.

1.1. Khái niệm và vai trò của phân luồng giáo dục nghề nghiệp

Phân luồng giáo dục là việc quy hoạch phát triển giáo dục theo các hướng khác nhau của toàn hệ thống giáo dục sau cấp học phổ cập bắt buộc để định hướng cho việc phát triển nhân lực quốc gia. Thông qua các chính sách về tuyển sinh, chính sách đào tạo phân luồng các trình độ, bậc học, từ đó điều chỉnh cơ cấu nguồn nhân lực, đảm bảo tính hợp lý, đồng bộ tại cơ sở sản xuất, kinh doanh từ đó nâng cao năng suất lao động, góp phần tăng trưởng kinh tế và tăng trưởng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Trong nhiều thập kỷ qua, Việt Nam đã có nhiều chủ trương, chính sách về định hướng phát triển nguồn nhân lực và được cụ thể hóa thành những cơ chế, chính sách thực hiện phân luồng lao động ngay từ khi lựa chọn lao động để đào tạo.

1.2. Mục tiêu của chính sách phân luồng giáo dục nghề nghiệp

Nhà nước có những chính sách tuyên truyền nâng cao nhận thức cho toàn xã hội về nghề nghiệp, xây dựng chính sách giáo dục hướng nghiệp từ học sinh THCS cho đến khi tốt nghiệp THPT, quan tâm phát triển giáo dục đào tạo để thực hiện mục tiêu theo từng giai đoạn, thời kỳ phát triển của đất nước. Nền giáo dục đào tạo Việt Nam, trong đó có GDNN trong ba thập kỷ qua đã góp phần quan trọng vào nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, phục vụ đắc lực cho công cuộc đổi mới đất nước.

II. Thực Trạng Bất Cập Chính Sách Phân Luồng Giáo Dục Hiện Nay

Nền giáo dục đào tạo Việt Nam, trong đó có GDNN trong ba thập kỷ qua đã góp phần quan trọng vào nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, phục vụ đắc lực cho công cuộc đổi mới đất nước. Bên cạnh những thành tựu, nền Giáo dục đào tạo ở nước ta đang bộc lộ nhiều yếu kém, thậm chí có những khuyết điểm kéo dài. So với nhiều quốc gia thì hệ thống GDĐT. So với tình hình chung trên thế giới, nền giáo dục ở nước ta còn Việt Nam khá lạc hậu, chậm đổi mới, chất lượng thấp, chưa phát huy cao được năng lực sáng tạo của người học; thể chế, cơ chế quản lý phát triển giáo dục còn nhiều bất cập, còn có nhiều tiêu cực; chương trình các bậc đào tạo chưa tương thích với hệ thống đào tạo quốc tế. Tất cả những khuyết điểm trong Giáo dục đào tạo đã dẫn đến chất lượng đào tạo nguồn nhân lực thấp kém không đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước và có nguy cơ tụt hậu so với thế giới. Cơ cấu nguồn nhân lực ở nước ta ngày càng bất hợp lý, số người có trình độ cử nhân chiếm tỷ lệ quá cao, trong khi số có trình độ trung cấp và sơ cấp chiếm tỷ lệ quá thấp, không phù hợp với nhu cầu và yêu cầu về nguồn nhân lực, phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH và hội nhập quốc tế.

2.1. Hạn chế trong công tác phân luồng học sinh sau trung học

Nguyên nhân của sự mất cân đối nghiêm trọng về nguồn nhân lực là do trong suốt gần hai mươi năm qua, công tác phân luồng học sinh sau trung học đi học nghề thực hiện chưa tốt. Hậu quả là một số lượng lớn thanh niên đến tuổi lao động chưa được đào tạo nghề kể cả học văn hóa nên tạo ra sự lãng phí lớn cho xã hội và tác động đến tính hiệu quả của hệ thống giáo dục và đào tạo. Bên cạnh đó, chất lượng đào tạo ở nước ta còn thấp hơn nhiều so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới, chưa đáp ứng yêu cầu xã hội, chưa đủ khả năng hội nhập quốc tế.

2.2. Thiếu chính sách pháp luật cụ thể điều chỉnh phân luồng

Các đề tài này nghiên cứu phân luồng giai đoạn 1, tập trung nhiều về giáo dục hướng nghiệp cho học sinh phổ thông, lồng ghép kiến thức văn hóa với định hướng nghề nghiệp trong chương trình đào tạo, chưa có nhiều chính sách pháp luật cụ thể điều chỉnh. Duy nhất năm 2013, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam đã nghiên cứu Đề tài cấp Bộ “Giải pháp phân luồng và liên thông trong hệ thống giáo dục quốc dân Việt Nam”. Mã số: B2010-37-89CT, do Đỗ Thị Bích Loan làm chủ nhiệm.

III. Giải Pháp Hoàn Thiện Chính Sách Pháp Luật Về Phân Luồng

Để có những giải pháp về những vấn đề còn yếu kém trong công tác phân luồng GDNN, góp phần tháo gỡ những khó khăn về nguồn nhân lực trong quá trình xây dựng đất nước thì việc nghiên cứu "Cơ sở lý luận và thực tiễn của chính sách phân luồng về giáo dục nghề nghiệp" là một đề tài có tính thực tiễn cao trong quá trình xây dựng chính sách pháp luật GDNN hiện nay. Trước tình hình đó và những đòi hỏi phát triển mạnh mẽ nguồn nhân lực kỹ thuật thời gian tới, cần phải tiến hành nghiên cứu và đề xuất một số chính sách nhằm khuyến khích học sinh phổ thông trung học vào học nghề, và tạo hướng mở cho sự phát triển về quy mô, chất lượng cho sự nghiệp đào tạo nghề thời gian tới!

3.1. Nghiên cứu và đề xuất chính sách khuyến khích học nghề

Cần thiết nghiên cứu một cách có hệ thống về các chính sách pháp luật liên quan đến phân luồng giáo dục đào tạo hệ GDNN, bổ sung thêm những yếu tố tác động đến chính sách pháp luật GDNN và có những giải pháp phù hợp với thực tiễn.

3.2. Tăng cường giáo dục hướng nghiệp và tư vấn nghề nghiệp

Các công trình trên đã tập trung nhiều về giáo dục hướng nghiệp cho học sinh phổ thông, lồng ghép kiến thức văn hóa với định hướng nghề nghiệp trong chương trình đào tạo, chưa có nhiều chính sách pháp luật cụ thể điều chỉnh.

IV. Đề Xuất Mô Hình Phân Luồng Giáo Dục Nghề Nghiệp Hiệu Quả

Nhưng làm sao xây dựng được hệ thống pháp luật, có chế tài để phân luồng khả thi, đem lại hiệu quả xã hội cao nhất, các kiến thiết mô hình phân luồng phải phù hợp với thực trạng xã hội GDĐT ở Việt Nam và đáp ứng với tình hình thế giới. Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài "Cơ sở lý luận và thực tiễn của chính sách pháp luật về phân luồng giáo dục nghề nghiệp tại Việt Nam hiện nay" không chỉ giúp tôi hoàn thành khóa học Thạc sỹ mà còn củng cố thêm kiến thức chuyên môn tại đơn vị nơi tôi đang công tác.

4.1. Xây dựng hệ thống thông tin thị trường lao động

Thông qua các chính sách về tuyển sinh, chính sách đào tạo phân luồng các trình độ, bậc học, từ đó điều chỉnh cơ cấu nguồn nhân lực, đảm bảo tính hợp lý, đồng bộ tại cơ sở sản xuất, kinh doanh từ đó nâng cao năng suất lao động, góp phần tăng trưởng kinh tế và tăng trưởng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

4.2. Phát triển các chương trình đào tạo nghề theo chuẩn quốc tế

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Chính Sách Phân Luồng Giáo Dục Hiện Nay

Việc quan tâm xây dựng các chính sách pháp luật phân luồng giáo dục nghề nghiệp sẽ mang lại nhiều giá trị xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực đào tạo nghề nghiệp. Hoàn thiện chính sách pháp luật về phân luồng GDNN tạo điều kiện là sự đóng góp lớn để thị trường lao động có tay nghề cao phát triển, đáp ứng được nhu cầu xã hội, của nền kinh tế thị trường.

5.1. Phân luồng học sinh sau THCS vào các trường nghề

5.2. Phân luồng học sinh sau THPT vào các chương trình đào tạo nghề

VI. Tương Lai Phát Triển Chính Sách Phân Luồng Giáo Dục VN

6.1. Hội nhập quốc tế về giáo dục nghề nghiệp và phân luồng

6.2. Chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo trong giáo dục nghề nghiệp

Cơ Sở Lý Luận Và Thực Tiễn Của Chính Sách Pháp Luật Về Phân Luồng Giáo Dục Nghề Nghiệp Ở Việt Nam