Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam phát triển nhanh chóng, thị trường bảo hiểm phi nhân thọ cũng ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng với doanh thu phí bảo hiểm phi nhân thọ năm 2016 ước đạt khoảng 36.372 tỷ đồng, tăng 14,04% so với năm trước. Tuy nhiên, sự cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp bảo hiểm đặt ra thách thức lớn trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh. Công ty Bảo hiểm Bưu điện Thủ đô (PTI Thủ đô), thành lập năm 2012, hoạt động chủ yếu tại Hà Nội và các tỉnh lân cận, đã có những bước phát triển vượt bậc với doanh thu phí bảo hiểm năm 2016 đạt gần 90 tỷ đồng. Mặc dù vậy, tốc độ tăng trưởng doanh thu năm 2016 chỉ đạt 2,19 tỷ đồng, thấp hơn nhiều so với mức tăng 30,8 tỷ đồng của năm 2015, phản ánh áp lực cạnh tranh ngày càng lớn.

Luận văn tập trung nghiên cứu nâng cao hiệu quả kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ tại PTI Thủ đô trong giai đoạn 2014-2016, nhằm làm rõ bản chất, vai trò và thực trạng hiệu quả kinh doanh, đồng thời đề xuất các giải pháp thiết thực để cải thiện hiệu quả hoạt động. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong hoạt động kinh doanh của PTI Thủ đô tại Hà Nội và các tỉnh lân cận trong ba năm vừa qua. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp bảo hiểm thích ứng với môi trường cạnh tranh, tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình kinh tế quản trị nhằm phân tích hiệu quả kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ. Trước hết, khái niệm bảo hiểm phi nhân thọ được hiểu là các nghiệp vụ bảo hiểm thương mại cam kết chi trả bồi thường khi xảy ra tổn thất về vật chất, tai nạn con người hoặc trách nhiệm dân sự. Hiệu quả kinh doanh được định nghĩa là tỷ lệ giữa kết quả kinh doanh và chi phí bỏ ra, phản ánh khả năng sử dụng tiết kiệm các nguồn lực để đạt được mục tiêu lợi nhuận tối đa.

Ba khái niệm chính được sử dụng gồm: (1) Hiệu quả kinh doanh chung, đo bằng tỷ lệ doanh thu trên chi phí bồi thường; (2) Hiệu quả theo nghiệp vụ bảo hiểm, đánh giá hiệu quả từng loại sản phẩm như bảo hiểm xe cơ giới, bảo hiểm tài sản kỹ thuật, bảo hiểm con người; (3) Hiệu quả theo khâu công việc, bao gồm khai thác, giám định bồi thường và đề phòng hạn chế tổn thất. Ngoài ra, các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh được phân tích theo hai nhóm: nhân tố nội bộ (quản trị, vốn, con người) và nhân tố bên ngoài (môi trường kinh tế, chính trị pháp luật, văn hóa xã hội).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu hỗn hợp, bao gồm thông tin sơ cấp từ phần mềm nghiệp vụ của PTI Thủ đô và thông tin thứ cấp từ các báo cáo nội bộ, tài liệu ngành, báo cáo thị trường bảo hiểm Việt Nam. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ dữ liệu kinh doanh của PTI Thủ đô trong giai đoạn 2014-2016.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm Microsoft Excel, áp dụng các phương pháp so sánh tuyệt đối và tương đối để đánh giá sự biến động doanh thu, chi phí bồi thường và hiệu quả kinh doanh theo từng nghiệp vụ và khâu công việc. Phương pháp phân tích chi tiết được sử dụng để phân tích sâu các chỉ tiêu hiệu quả theo từng bộ phận, thời gian và địa điểm. Các phương pháp số chênh lệch và liên hệ được áp dụng để xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến hiệu quả kinh doanh.

Timeline nghiên cứu kéo dài trong khoảng 6 tháng, từ thu thập dữ liệu, xử lý số liệu đến phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu chậm lại: Doanh thu phí bảo hiểm của PTI Thủ đô tăng từ 56,95 tỷ đồng năm 2014 lên 87,75 tỷ đồng năm 2015, tương đương mức tăng 54%. Tuy nhiên, năm 2016 chỉ tăng nhẹ lên 89,94 tỷ đồng, tương đương tăng 2,5% so với năm trước, cho thấy sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng.

  2. Doanh thu tập trung vào bảo hiểm xe cơ giới: Nghiệp vụ bảo hiểm xe cơ giới chiếm trên 50% tổng doanh thu, với doanh thu năm 2016 đạt khoảng 45 tỷ đồng. Các nghiệp vụ bảo hiểm tài sản kỹ thuật, con người và hàng hải chiếm tỷ trọng thấp hơn, dưới 10% tổng doanh thu.

  3. Hiệu quả kinh doanh theo nghiệp vụ: Tỷ lệ chi phí bồi thường trên doanh thu của nghiệp vụ bảo hiểm xe cơ giới thấp hơn các nghiệp vụ khác, đặc biệt kênh phân phối Bancasurance có tỷ lệ bồi thường thấp hơn so với kênh Showroom, góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh tổng thể.

  4. Hiệu quả theo khâu công việc: Khâu khai thác và bán hàng có hiệu quả cao nhờ mạng lưới đại lý rộng và hợp tác với các ngân hàng. Khâu giám định bồi thường được cải thiện nhờ ứng dụng công nghệ định vị GPS và hệ thống CallCenter, giúp giảm thời gian xử lý hồ sơ và tăng sự hài lòng của khách hàng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của sự chậm lại trong tăng trưởng doanh thu năm 2016 là do sự gia tăng cạnh tranh từ các doanh nghiệp bảo hiểm khác tại Hà Nội và các tỉnh lân cận, cũng như sự bão hòa thị trường bảo hiểm xe cơ giới – nghiệp vụ chiếm tỷ trọng lớn nhất. So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này phù hợp với xu hướng cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam.

Hiệu quả kinh doanh cao ở kênh Bancasurance cho thấy việc hợp tác với các ngân hàng là chiến lược đúng đắn, giúp giảm chi phí khai thác và tăng doanh thu ổn định. Việc ứng dụng công nghệ trong khâu giám định bồi thường cũng góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động, giảm chi phí và tăng sự tin tưởng của khách hàng.

Biểu đồ doanh thu theo nghiệp vụ và tỷ lệ chi phí bồi thường có thể được trình bày để minh họa rõ ràng sự phân bổ doanh thu và hiệu quả từng nghiệp vụ, giúp nhà quản trị dễ dàng nhận diện điểm mạnh và điểm yếu để điều chỉnh chiến lược kinh doanh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường phát triển kênh phân phối Bancasurance: Đẩy mạnh hợp tác với các ngân hàng để mở rộng mạng lưới phân phối, tăng doanh thu và giảm tỷ lệ bồi thường. Mục tiêu tăng doanh thu từ kênh này lên 60% tổng doanh thu trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban Kinh doanh phối hợp với Ban Đối tác chiến lược.

  2. Đa dạng hóa sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ: Phát triển các sản phẩm bảo hiểm tài sản kỹ thuật, bảo hiểm con người và hàng hải nhằm giảm sự phụ thuộc vào bảo hiểm xe cơ giới. Mục tiêu tăng tỷ trọng doanh thu các nghiệp vụ này lên ít nhất 30% trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Quản lý nghiệp vụ và Ban Sản phẩm.

  3. Nâng cao trình độ nhân viên và đào tạo chuyên sâu: Tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng bán hàng, kiến thức sản phẩm và công nghệ giám định bồi thường nhằm nâng cao năng suất lao động và chất lượng dịch vụ. Mục tiêu hoàn thành đào tạo cho 100% nhân viên trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự và Đào tạo.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và giám định: Mở rộng sử dụng phần mềm quản lý nghiệp vụ, hệ thống CallCenter và công nghệ định vị GPS để tối ưu hóa quy trình giám định bồi thường, giảm thời gian xử lý hồ sơ xuống dưới 24 giờ. Chủ thể thực hiện: Ban Công nghệ thông tin phối hợp với Phòng Giám định bồi thường.

  5. Tăng cường công tác đề phòng và hạn chế tổn thất: Xây dựng các chương trình kiểm soát rủi ro, nâng cao nhận thức khách hàng về phòng tránh tổn thất nhằm giảm tỷ lệ bồi thường. Mục tiêu giảm tỷ lệ tổn thất xuống dưới 30% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Quản lý nghiệp vụ và Ban Kiểm soát rủi ro.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp bảo hiểm: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp và nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kinh tế, quản trị kinh doanh: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về hiệu quả kinh doanh trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu liên quan.

  3. Cán bộ phòng kinh doanh và giám định bồi thường: Hỗ trợ nâng cao kỹ năng quản lý, khai thác thị trường và xử lý bồi thường hiệu quả, góp phần cải thiện chất lượng dịch vụ khách hàng.

  4. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý thị trường bảo hiểm: Cung cấp thông tin về thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ, hỗ trợ xây dựng chính sách phát triển ngành bảo hiểm bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hiệu quả kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ được đo lường như thế nào?
    Hiệu quả được đo bằng tỷ lệ giữa doanh thu phí bảo hiểm và chi phí bồi thường, phản ánh khả năng sinh lợi và sử dụng nguồn lực hiệu quả. Ví dụ, tỷ lệ chi phí bồi thường thấp hơn 50% cho thấy doanh nghiệp có hiệu quả kinh doanh tốt.

  2. Tại sao bảo hiểm xe cơ giới chiếm tỷ trọng lớn trong doanh thu của PTI Thủ đô?
    Bảo hiểm xe cơ giới là nghiệp vụ phổ biến, nhu cầu cao và dễ tiếp cận khách hàng. PTI Thủ đô có mạng lưới phân phối rộng và hợp tác hiệu quả với các ngân hàng, giúp doanh thu từ nghiệp vụ này chiếm trên 50%.

  3. Kênh phân phối Bancasurance có ưu điểm gì?
    Bancasurance giúp doanh nghiệp tiếp cận khách hàng vay vốn mua nhà, xe ô tô dễ dàng hơn, giảm chi phí khai thác và có tỷ lệ bồi thường thấp hơn kênh truyền thống, từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh.

  4. Những khó khăn chính trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ là gì?
    Khó khăn gồm sự cạnh tranh gay gắt, thị trường bão hòa, chi phí bồi thường cao, và hạn chế về công nghệ quản lý. Ngoài ra, nhân lực chưa đồng đều về trình độ cũng ảnh hưởng đến hiệu quả.

  5. Làm thế nào để giảm tỷ lệ tổn thất trong bảo hiểm phi nhân thọ?
    Doanh nghiệp cần tăng cường công tác đề phòng, kiểm soát rủi ro, nâng cao nhận thức khách hàng về phòng tránh tổn thất và áp dụng công nghệ giám định hiện đại để phát hiện và xử lý kịp thời các tổn thất.

Kết luận

  • PTI Thủ đô đã đạt được sự tăng trưởng doanh thu ấn tượng trong giai đoạn 2014-2015, tuy nhiên tốc độ tăng trưởng chậm lại năm 2016 do cạnh tranh thị trường.
  • Bảo hiểm xe cơ giới là nghiệp vụ chủ lực, chiếm trên 50% doanh thu, trong khi các nghiệp vụ khác còn nhiều tiềm năng phát triển.
  • Kênh phân phối Bancasurance và ứng dụng công nghệ trong giám định bồi thường là những điểm mạnh giúp nâng cao hiệu quả kinh doanh.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào phát triển kênh phân phối, đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao trình độ nhân viên và ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở thực tiễn và lý thuyết để PTI Thủ đô và các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ khác nâng cao hiệu quả kinh doanh, thích ứng với môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời. Các nhà quản lý và chuyên gia ngành bảo hiểm được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.