Luận án tiến sĩ: Hoàn thiện pháp luật về hòa giải thương mại ở Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế

• Tác giả: Lê Hương Giang
• Người hướng dẫn: PGS. Dương Đăng Huệ
• Trường học: Trường Đại Học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật Kinh Tế
• Đề tài: Cải Thiện Pháp Luật Hòa Giải Thương Mại Tại Việt Nam Trong Bối Cảnh Hội Nhập Kinh Tế
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CÁM ƠN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN
• DANH MỤC CÁC BIỂU MẪU TRONG LUẬN ÁN
• PHẦN MỞ ĐẦU
• PHẦN TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
• 0.1. Các nghiên cứu trong nước và ngoài nước về các vấn đề liên quan đến đề tài
• 0.1.1. Các nghiên cứu lý luận về hoà giải thương mại
• 0.1.2. Các nghiên cứu về thực trạng pháp luật về hoà giải thương mại
• 0.1.3. Các nghiên cứu về các giải pháp hoàn thiện pháp luật về hoà giải thương mại ở Việt Nam
• 0.2. Những vấn đề luận án cần tiếp tục giải quyết
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HOÀ GIẢI THƯƠNG MẠI VÀ PHÁP LUẬT VỀ HOÀ GIẢI THƯƠNG MẠI
• 1.1. Những vấn đề lý luận về hoà giải thương mại
• 1.2. Khái niệm và đặc điểm pháp lý của hoà giải thương mại
• 1.3. Phân loại hoà giải thương mại
• 1.4. Vai trò của hoà giải thương mại trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ở Việt Nam hiện nay
• 1.5. Những vấn đề lý luận về pháp luật hoà giải thương mại
• 1.5.1. Khái niệm pháp luật về hoà giải thương mại
• 1.5.2. Quá trình hình thành pháp luật về hoà giải thương mại ở Việt Nam
• 1.5.3. Những yếu tố chi phối pháp luật về hoà giải thương mại trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ở Việt Nam
• 1.5.4. Nguồn luật và nội dung của pháp luật về hoà giải thương mại
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ HOÀ GIẢI THƯƠNG MẠI Ở VIỆT NAM
• 2.1. Quy định pháp luật về hoà giải viên thương mại
• 2.2. Quy định về điều kiện hành nghề hoà giải viên thương mại
• 2.3. Quy định về quyền và nghĩa vụ của hoà giải viên thương mại
• 2.4. Quy định pháp luật về tổ chức hoà giải thương mại
• 2.4.1. Quy định về hình thức tổ chức hoà giải thương mại
• 2.4.2. Quy định về quyền và nghĩa vụ của tổ chức hoà giải thương mại
• 2.4.3. Quy định về thành lập, chấm dứt hoạt động tổ chức hoà giải thương mại
• 2.4.4. Hoạt động của tổ chức hoà giải thương mại nước ngoài tại Việt Nam
• 2.5. Quy định pháp luật về giải quyết tranh chấp bằng hoà giải thương mại
• 2.5.1. Nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng hoà giải thương mại
• 2.5.2. Quy định pháp luật về thẩm quyền giải quyết tranh chấp bằng hoà giải thương mại
• 2.5.3. Quy định pháp luật về trình tự thủ tục hoà giải thương mại
• 2.5.4. Quy định về chế độ bảo mật trong hoà giải thương mại
• 2.5.5. Quy định về thực hiện kết quả hoà giải
• 2.6. Quy định pháp luật về vai trò của Nhà nước đối với hoạt động hoà giải thương mại
• 2.6.1. Về nội dung quản lý Nhà nước đối với hoạt động hoà giải thương mại
• 2.6.2. Về sự hỗ trợ của Nhà nước đối với hoạt động hoà giải thương mại
• 3. CHƯƠNG 3: YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ HOÀ GIẢI THƯƠNG MẠI Ở VIỆT NAM
• 3.1. Đảm bảo thực hiện đúng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về chiến lược cải cách tư pháp và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường
• 3.2. Đảm bảo phù hợp với đòi hỏi từ thực tiễn và xu thế hội nhập kinh tế
• 3.3. Đảm bảo tôn trọng các nguyên tắc cơ bản trong hoạt động hoà giải
• 3.4. Những giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về hoà giải thương mại ở Việt Nam
• 3.4.1. Nhóm các giải pháp cụ thể về hoàn thiện nội dung pháp luật về hoà giải thương mại
• KẾT LUẬN PHẦN TỔNG QUAN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về pháp luật hòa giải thương mại tại Việt Nam

Pháp luật về hòa giải thương mại tại Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Luật thương mại năm 1997 đã lần đầu tiên quy định về việc ưu tiên sử dụng hòa giải để giải quyết tranh chấp thương mại. Tuy nhiên, thực tế cho thấy các quy định này vẫn còn mang tính hình thức và chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn của các nhà đầu tư. Nghị định số 22/2017/NĐ-CP đã được ban hành nhằm cụ thể hóa các quy định về hòa giải thương mại, tạo ra khung pháp lý cho hoạt động này. Điều này không chỉ giúp cải cách pháp luật mà còn thúc đẩy sự phát triển của các phương thức giải quyết tranh chấp ngoài tòa án, như trọng tài và hòa giải thương mại.

1.1. Tình hình thực tiễn về hòa giải thương mại

Thực trạng pháp luật về hòa giải thương mại cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Mặc dù đã có những quy định pháp lý, nhưng việc thực hiện vẫn gặp nhiều khó khăn. Các bên tranh chấp thường không tin tưởng vào hiệu quả của hòa giải, dẫn đến việc lựa chọn giải quyết tranh chấp qua tòa án. Điều này cho thấy cần có những biện pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả của hòa giải thương mại, từ việc đào tạo hòa giải viên đến việc nâng cao nhận thức của doanh nghiệp về lợi ích của phương thức này.

II. Các yếu tố chi phối pháp luật hòa giải thương mại

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của pháp luật hòa giải thương mại tại Việt Nam. Đầu tiên, sự hội nhập kinh tế quốc tế đã tạo ra áp lực buộc Việt Nam phải hoàn thiện hệ thống pháp luật để phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế. Các hiệp định thương mại tự do như CPTPP và EVFTA yêu cầu Việt Nam phải cải cách và nâng cao chất lượng dịch vụ hòa giải. Thứ hai, sự phát triển của nền kinh tế thị trường cũng tạo ra nhu cầu ngày càng cao về các phương thức giải quyết tranh chấp hiệu quả. Doanh nghiệp cần những giải pháp nhanh chóng và tiết kiệm chi phí, điều này càng làm nổi bật vai trò của hòa giải thương mại.

2.1. Tác động của hội nhập kinh tế

Hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ mang lại cơ hội mà còn đặt ra thách thức cho pháp luật hòa giải thương mại. Việt Nam cần phải xây dựng một hệ thống pháp luật đồng bộ, hiện đại để thu hút đầu tư nước ngoài. Điều này bao gồm việc cải cách các quy định về hòa giải thương mại, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quá trình giải quyết tranh chấp. Các quy định cần phải được điều chỉnh để phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, như Luật mẫu UNCITRAL về hòa giải thương mại quốc tế.

III. Giải pháp hoàn thiện pháp luật hòa giải thương mại

Để hoàn thiện pháp luật hòa giải thương mại, cần có những giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần nâng cao nhận thức của doanh nghiệp về lợi ích của hòa giải thương mại. Các cơ quan nhà nước cần tổ chức các chương trình đào tạo, hội thảo để giới thiệu về phương thức này. Thứ hai, cần cải cách quy trình hòa giải để đảm bảo tính hiệu quả và nhanh chóng. Các quy định về quyền và nghĩa vụ của hòa giải viên cũng cần được làm rõ để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động hòa giải. Cuối cùng, cần có sự hỗ trợ từ phía nhà nước trong việc xây dựng cơ chế quản lý và giám sát hoạt động hòa giải thương mại.

3.1. Nâng cao nhận thức và đào tạo

Việc nâng cao nhận thức về hòa giải thương mại là rất quan trọng. Các doanh nghiệp cần hiểu rõ về lợi ích của việc sử dụng hòa giải như một phương thức giải quyết tranh chấp. Nhà nước cần tổ chức các khóa đào tạo cho hòa giải viên, giúp họ nâng cao kỹ năng và kiến thức chuyên môn. Điều này không chỉ giúp cải thiện chất lượng hòa giải mà còn tạo ra niềm tin cho các bên tranh chấp khi lựa chọn phương thức này.