Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế bền vững và công cuộc giảm nghèo tại Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đóng vai trò then chốt trong việc huy động vốn tiền gửi từ khách hàng cá nhân để phục vụ các chương trình tín dụng chính sách. Tại thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, hoạt động huy động vốn tiền gửi cá nhân được thực hiện chủ yếu qua các hình thức tiền gửi tiết kiệm và tiền gửi dân cư, góp phần tăng nguồn vốn cho vay và chủ động tài chính cho ngân hàng. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 7 đến tháng 12 năm 2023, khảo sát 450 khách hàng cá nhân, thu về 417 bảng khảo sát hợp lệ nhằm xác định các yếu tố tác động đến chất lượng dịch vụ huy động vốn tiền gửi cá nhân tại NHCSXH thị xã Phú Mỹ.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố như mức độ đáp ứng, phương tiện hữu hình, sự đồng cảm, năng lực phục vụ và độ tin cậy đến chất lượng dịch vụ huy động vốn tiền gửi. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp ngân hàng nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng cường sự hài lòng và giữ chân khách hàng mà còn góp phần thúc đẩy hiệu quả hoạt động tín dụng chính sách, hỗ trợ giảm nghèo bền vững và đảm bảo an sinh xã hội tại địa phương. Việc nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng các chính sách phát triển dịch vụ ngân hàng phù hợp với nhu cầu thực tế của khách hàng cá nhân, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh của NHCSXH trong thị trường tài chính hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình SERVQUAL của Parasuraman và cộng sự (1985, 1988), một trong những mô hình đánh giá chất lượng dịch vụ phổ biến nhất, tập trung vào năm thành phần chính: độ tin cậy, mức độ đáp ứng, năng lực phục vụ, sự đồng cảm và phương tiện hữu hình.

  • Độ tin cậy (Reliability): Khả năng thực hiện dịch vụ chính xác, đúng hẹn và đảm bảo an toàn, bảo mật thông tin cho khách hàng.
  • Mức độ đáp ứng (Responsiveness): Sự sẵn sàng và nhanh chóng trong việc phục vụ và giải quyết yêu cầu của khách hàng.
  • Năng lực phục vụ (Competence): Trình độ chuyên môn và kỹ năng của nhân viên trong việc cung cấp dịch vụ.
  • Sự đồng cảm (Empathy): Mức độ quan tâm, chăm sóc và thấu hiểu nhu cầu cá nhân của khách hàng.
  • Phương tiện hữu hình (Tangibles): Cơ sở vật chất, trang thiết bị và hình ảnh bên ngoài của ngân hàng.

Ngoài ra, nghiên cứu còn tham khảo các khái niệm về dịch vụ ngân hàng, dịch vụ huy động vốn tiền gửi và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, nhằm xây dựng mô hình nghiên cứu phù hợp với đặc thù của NHCSXH tại thị xã Phú Mỹ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo hai giai đoạn chính: nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng.

  • Nghiên cứu định tính: Thực hiện phỏng vấn sâu 5 cán bộ quản lý tại NHCSXH thị xã Phú Mỹ để thu thập ý kiến, điều chỉnh và hoàn thiện bảng câu hỏi khảo sát. Đồng thời, khảo sát sơ bộ 11 khách hàng để kiểm tra tính rõ nghĩa và phù hợp của các biến quan sát.

  • Nghiên cứu định lượng: Thu thập dữ liệu từ 450 khách hàng cá nhân đang sử dụng dịch vụ huy động vốn tại NHCSXH thị xã Phú Mỹ trong khoảng thời gian từ tháng 8 đến tháng 9 năm 2023. Trong đó, 417 bảng khảo sát hợp lệ được sử dụng để phân tích. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện được áp dụng nhằm đảm bảo tính khả thi và đại diện cho nhóm khách hàng mục tiêu.

Phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ thống kê như kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích hồi quy tuyến tính bội và kiểm định các giả định hồi quy. Phần mềm SPSS 20 và Excel được sử dụng để xử lý và phân tích dữ liệu. Cỡ mẫu được xác định theo nguyên tắc 5 quan sát cho mỗi biến quan sát, với tổng số 23 biến quan sát, nên tối thiểu cần 115 mẫu, do đó cỡ mẫu 417 là phù hợp và đảm bảo độ tin cậy cho kết quả nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ đáp ứng là yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng dịch vụ huy động vốn tiền gửi cá nhân với hệ số hồi quy beta là 0.448. Điều này cho thấy sự nhanh chóng, kịp thời và sẵn sàng phục vụ của nhân viên ngân hàng đóng vai trò quyết định trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ.

  2. Phương tiện hữu hình đứng thứ hai với hệ số 0.399, phản ánh tầm quan trọng của cơ sở vật chất hiện đại, trang thiết bị tiện nghi và hình ảnh chuyên nghiệp trong việc tạo dựng niềm tin và thu hút khách hàng.

  3. Sự đồng cảm có ảnh hưởng tích cực với hệ số 0.312, cho thấy sự quan tâm, chăm sóc tận tình và thấu hiểu nhu cầu khách hàng góp phần nâng cao sự hài lòng và gắn bó của khách hàng với ngân hàng.

  4. Năng lực phục vụ có hệ số 0.168, thể hiện vai trò của trình độ chuyên môn và kỹ năng giao tiếp của nhân viên trong việc cung cấp dịch vụ chất lượng.

  5. Độ tin cậy tuy có ảnh hưởng nhưng thấp hơn các yếu tố trên, cho thấy khách hàng đánh giá cao sự ổn định và chính xác trong giao dịch nhưng yếu tố này chưa phải là ưu tiên hàng đầu tại NHCSXH thị xã Phú Mỹ.

Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính bội cho thấy mô hình nghiên cứu phù hợp với dữ liệu khảo sát, với các kiểm định như Durbin-Watson, kiểm định đa cộng tuyến và phân phối chuẩn phần dư đều đạt yêu cầu. Biểu đồ phân phối chuẩn và ma trận hệ số tải nhân tố minh họa rõ ràng sự phù hợp của các biến quan sát với các yếu tố nghiên cứu.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân mức độ đáp ứng chiếm ưu thế có thể do khách hàng cá nhân tại NHCSXH thị xã Phú Mỹ rất quan tâm đến sự nhanh chóng và hiệu quả trong phục vụ, bởi họ thường có nhu cầu sử dụng vốn tín dụng chính sách kịp thời để phát triển sản xuất, kinh doanh. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, trong đó mức độ đáp ứng luôn là yếu tố quan trọng hàng đầu ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ ngân hàng.

Phương tiện hữu hình cũng được khách hàng đánh giá cao, phản ánh xu hướng hiện đại hóa cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ trong ngân hàng giúp nâng cao trải nghiệm khách hàng. Sự đồng cảm và năng lực phục vụ của nhân viên góp phần tạo dựng mối quan hệ thân thiết, tăng cường sự tin tưởng và trung thành của khách hàng, điều này phù hợp với các nghiên cứu về dịch vụ ngân hàng bán lẻ.

Mặc dù độ tin cậy là yếu tố quan trọng trong lý thuyết, nhưng tại NHCSXH thị xã Phú Mỹ, khách hàng có thể đã mặc định sự tin cậy là điều kiện tiên quyết nên ít chú trọng đánh giá cao yếu tố này trong khảo sát. Kết quả này cũng cho thấy ngân hàng cần tiếp tục duy trì và củng cố độ tin cậy để không làm giảm chất lượng dịch vụ tổng thể.

Các kết quả này được minh họa qua bảng hồi quy và biểu đồ phân tích nhân tố, giúp ngân hàng dễ dàng nhận diện các yếu tố ưu tiên cải thiện nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ huy động vốn tiền gửi cá nhân.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường mức độ đáp ứng dịch vụ: NHCSXH thị xã Phú Mỹ cần đào tạo nhân viên nâng cao kỹ năng xử lý nhanh chóng các yêu cầu, thắc mắc của khách hàng, đồng thời thiết lập quy trình phục vụ chuẩn mực, giảm thiểu thời gian chờ đợi. Mục tiêu đạt được trong vòng 6 tháng tới, do phòng dịch vụ khách hàng chủ trì.

  2. Nâng cấp phương tiện hữu hình: Đầu tư cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, đồng thời phát triển các kênh giao dịch điện tử như mobile banking, internet banking để tạo thuận lợi cho khách hàng. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, phối hợp giữa phòng kỹ thuật và phòng kinh doanh.

  3. Tăng cường sự đồng cảm trong phục vụ: Xây dựng chương trình đào tạo kỹ năng giao tiếp, tư vấn và chăm sóc khách hàng cho nhân viên, chú trọng thái độ ân cần, thân thiện. Triển khai trong 3 tháng, do phòng nhân sự và đào tạo đảm nhiệm.

  4. Nâng cao năng lực phục vụ: Tổ chức các khóa huấn luyện chuyên sâu về nghiệp vụ ngân hàng, cập nhật kiến thức sản phẩm mới và kỹ năng tư vấn tài chính cá nhân. Mục tiêu hoàn thành trong 6 tháng, do phòng đào tạo phối hợp với các chuyên gia bên ngoài.

  5. Duy trì và củng cố độ tin cậy: Thực hiện nghiêm túc các cam kết về lãi suất, bảo mật thông tin và chính sách khách hàng, đồng thời tăng cường truyền thông minh bạch để xây dựng niềm tin vững chắc. Thực hiện liên tục, do ban lãnh đạo và phòng truyền thông chịu trách nhiệm.

Các giải pháp này nhằm mục tiêu nâng cao chỉ số hài lòng khách hàng cá nhân về dịch vụ huy động vốn tiền gửi, góp phần tăng trưởng nguồn vốn huy động ít nhất 15% trong vòng 1 năm tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý NHCSXH: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ huy động vốn, từ đó xây dựng chiến lược phát triển dịch vụ phù hợp, nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng.

  2. Nhân viên phòng dịch vụ khách hàng và kinh doanh: Nắm bắt các kỹ năng và yếu tố quan trọng trong phục vụ khách hàng cá nhân, cải thiện chất lượng giao tiếp và tư vấn, tăng sự hài lòng và trung thành của khách hàng.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Tài chính - Ngân hàng: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về chất lượng dịch vụ ngân hàng, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu tiếp theo.

  4. Cơ quan quản lý và hoạch định chính sách tài chính: Tham khảo để xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển dịch vụ ngân hàng chính sách xã hội, góp phần thúc đẩy giảm nghèo và phát triển kinh tế địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến chất lượng dịch vụ huy động vốn tiền gửi cá nhân?
    Mức độ đáp ứng của nhân viên ngân hàng là yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất với hệ số 0.448, thể hiện sự quan trọng của việc phục vụ nhanh chóng và kịp thời nhu cầu khách hàng.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng kết hợp nghiên cứu định tính (phỏng vấn cán bộ quản lý) và định lượng (khảo sát 417 khách hàng cá nhân), phân tích dữ liệu bằng Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy tuyến tính bội trên phần mềm SPSS 20.

  3. Tại sao độ tin cậy lại có ảnh hưởng thấp hơn các yếu tố khác?
    Khách hàng có thể xem độ tin cậy là điều kiện tiên quyết và mặc định khi lựa chọn ngân hàng, nên trong khảo sát họ ít đánh giá cao yếu tố này so với các yếu tố phục vụ trực tiếp như mức độ đáp ứng hay phương tiện hữu hình.

  4. Làm thế nào để nâng cao sự đồng cảm trong dịch vụ ngân hàng?
    Ngân hàng cần đào tạo nhân viên về kỹ năng giao tiếp, tư vấn và chăm sóc khách hàng, tạo môi trường thân thiện, quan tâm đến nhu cầu cá nhân của từng khách hàng nhằm tăng sự hài lòng và gắn bó lâu dài.

  5. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu này đối với NHCSXH thị xã Phú Mỹ là gì?
    Nghiên cứu giúp ngân hàng xác định các yếu tố ưu tiên cải thiện chất lượng dịch vụ huy động vốn, từ đó xây dựng các chính sách và chương trình đào tạo phù hợp, nâng cao hiệu quả huy động vốn và hỗ trợ phát triển kinh tế xã hội địa phương.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định năm yếu tố chính ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ huy động vốn tiền gửi cá nhân tại NHCSXH thị xã Phú Mỹ gồm: mức độ đáp ứng, phương tiện hữu hình, sự đồng cảm, năng lực phục vụ và độ tin cậy.
  • Mức độ đáp ứng là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất với hệ số hồi quy 0.448, cần được ưu tiên cải thiện.
  • Phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng với cỡ mẫu 417 khách hàng đảm bảo độ tin cậy và tính đại diện cho kết quả.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ, góp phần tăng trưởng nguồn vốn huy động và hỗ trợ các chương trình tín dụng chính sách.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả thực hiện và mở rộng nghiên cứu sang các địa bàn khác nhằm hoàn thiện mô hình dịch vụ ngân hàng chính sách xã hội.

Hành động ngay: Các nhà quản lý NHCSXH thị xã Phú Mỹ nên áp dụng các khuyến nghị nghiên cứu để nâng cao chất lượng dịch vụ, đồng thời tiếp tục theo dõi và cập nhật nhu cầu khách hàng nhằm duy trì vị thế và hiệu quả hoạt động ngân hàng trong tương lai.