I. Tổng quan về yếu tố ảnh hưởng ngành Kế toán Kiểm toán
Việc lựa chọn ngành nghề là một quyết định quan trọng đối với sinh viên, đặc biệt trong bối cảnh thị trường lao động cạnh tranh. Ngành Kế toán - Kiểm toán luôn thu hút sự quan tâm của nhiều sinh viên, nhưng quyết định này chịu tác động bởi nhiều yếu tố khác nhau. Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định và phân tích các yếu tố này tại Học viện Ngân hàng, nhằm cung cấp thông tin hữu ích cho sinh viên, phụ huynh và nhà trường. Theo thống kê, hơn 50% cơ sở đào tạo đăng ký đào tạo ngành Kế toán với nhiều chuyên ngành khác nhau. Điều này cho thấy tầm quan trọng của ngành Kế toán - Kiểm toán trong hệ thống giáo dục Việt Nam. Tuy nhiên, việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành là cần thiết để đưa ra lựa chọn phù hợp nhất. Bài nghiên cứu sẽ tập trung vào các yếu tố như: cơ hội việc làm Kế toán - Kiểm toán, mức lương ngành Kế toán - Kiểm toán, tố chất phù hợp ngành Kế toán - Kiểm toán, và nhiều yếu tố khác.
1.1. Tầm quan trọng của quyết định chọn ngành Kế toán Kiểm toán
Quyết định chọn ngành Kế toán - Kiểm toán có ảnh hưởng lớn đến tương lai nghề nghiệp của sinh viên. Một lựa chọn đúng đắn sẽ mở ra nhiều cơ hội phát triển, trong khi một lựa chọn sai lầm có thể dẫn đến sự thất vọng và lãng phí thời gian, công sức. Việc nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng giúp sinh viên đưa ra quyết định sáng suốt hơn, phù hợp với năng lực, sở thích và mục tiêu của bản thân. Theo tác giả Nguyễn Phương Toàn, yếu tố về mức độ đa dạng và hấp dẫn ngành đào tạo có ảnh hưởng lớn đến quyết định chọn trường.
1.2. Bối cảnh lựa chọn ngành Kế toán Kiểm toán tại HVNH
Học viện Ngân hàng là một trong những trường đại học hàng đầu tại Việt Nam về đào tạo các ngành kinh tế, tài chính, ngân hàng, bao gồm cả Kế toán - Kiểm toán. Với uy tín và chất lượng đào tạo đã được khẳng định, Học viện Ngân hàng thu hút đông đảo sinh viên mỗi năm. Tuy nhiên, sự cạnh tranh giữa các trường đại học ngày càng gay gắt, đòi hỏi Học viện Ngân hàng phải không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo và thu hút sinh viên tài năng. Việc thấu hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành của sinh viên là chìa khóa để Học viện Ngân hàng duy trì và phát triển vị thế của mình.
1.3. Các nghiên cứu trước đây về lựa chọn ngành nghề tại Việt Nam
Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành nghề của sinh viên tại Việt Nam. Các nghiên cứu này chỉ ra rằng các yếu tố như cơ hội việc làm, mức lương, sở thích cá nhân, ảnh hưởng của gia đình, và uy tín của trường đại học đóng vai trò quan trọng trong quyết định này. Tuy nhiên, vẫn còn thiếu các nghiên cứu tập trung vào ngành Kế toán - Kiểm toán và đặc biệt là tại Học viện Ngân hàng. Do đó, nghiên cứu này sẽ góp phần lấp đầy khoảng trống kiến thức này.
II. Thách thức khi chọn ngành Kế toán Kiểm toán Thực tế nào
Việc lựa chọn ngành Kế toán - Kiểm toán không chỉ đơn thuần là việc chọn một ngành học, mà còn là việc đối mặt với những thách thức và khó khăn trong quá trình học tập và làm việc. Áp lực học tập lớn, yêu cầu cao về tính chính xác và trung thực, và sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường lao động là những thách thức mà sinh viên ngành Kế toán - Kiểm toán phải đối mặt. Việc hiểu rõ những thách thức này sẽ giúp sinh viên chuẩn bị tốt hơn về mặt tâm lý và kiến thức, kỹ năng để vượt qua chúng. Bên cạnh đó, sự phát triển của công nghệ cũng đặt ra những yêu cầu mới đối với người làm Kế toán - Kiểm toán, đòi hỏi họ phải không ngừng học hỏi và cập nhật kiến thức.
2.1. Áp lực học tập và yêu cầu về kiến thức chuyên môn sâu
Ngành Kế toán - Kiểm toán đòi hỏi sinh viên phải có kiến thức chuyên môn sâu rộng về các nguyên tắc kế toán, chuẩn mực kiểm toán, luật pháp liên quan đến tài chính và thuế. Sinh viên phải thường xuyên cập nhật kiến thức mới để đáp ứng yêu cầu của công việc. Áp lực học tập lớn có thể gây ra căng thẳng và mệt mỏi cho sinh viên, đặc biệt là trong giai đoạn thi cử. Do đó, sinh viên cần có phương pháp học tập hiệu quả và kỹ năng quản lý thời gian tốt. Ngoài ra, theo TS. Nguyễn Minh Hà, ThS. Huỳnh Gia Xuyên, ThS. Huỳnh Thị Kim Tuyết, yếu tố chất lượng dạy và học có ảnh hưởng rất lớn đến việc sinh viên chọn trường.
2.2. Sự cạnh tranh việc làm và yêu cầu kỹ năng mềm
Thị trường lao động ngành Kế toán - Kiểm toán ngày càng cạnh tranh, đòi hỏi sinh viên phải có kỹ năng mềm tốt bên cạnh kiến thức chuyên môn. Các kỹ năng như giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, và tư duy phản biện rất quan trọng để thành công trong công việc. Ngoài ra, khả năng sử dụng tiếng Anh và các phần mềm kế toán cũng là một lợi thế lớn. Sinh viên cần chủ động rèn luyện các kỹ năng này trong quá trình học tập để nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động. Kniveton (2004) đã tiến hành khảo sát và đưa ra kết luận rằng cả nhà trường và gia đình có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp ảnh hưởng đến sự lựa chọn nghề nghiệp của thanh niên.
2.3. Thay đổi do công nghệ và yêu cầu cập nhật kiến thức
Sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa, đang thay đổi ngành Kế toán - Kiểm toán một cách nhanh chóng. Các công việc thủ công và lặp đi lặp lại đang dần được thay thế bởi các phần mềm và hệ thống tự động. Do đó, người làm Kế toán - Kiểm toán cần có khả năng sử dụng công nghệ và cập nhật kiến thức mới để thích ứng với sự thay đổi này. Việc học hỏi về các công nghệ mới như blockchain, big data, và phân tích dữ liệu sẽ giúp người làm Kế toán - Kiểm toán nâng cao hiệu quả công việc và tạo ra giá trị gia tăng cho doanh nghiệp.
III. Cách yếu tố định hướng nghề nghiệp tác động tới sinh viên
Định hướng nghề nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn ngành Kế toán - Kiểm toán của sinh viên. Sinh viên có định hướng nghề nghiệp rõ ràng thường có động lực học tập cao hơn và dễ dàng đạt được thành công trong công việc. Các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng nghề nghiệp bao gồm sở thích cá nhân, năng lực, giá trị nghề nghiệp, và thông tin về thị trường lao động. Việc tham gia các hoạt động tư vấn nghề nghiệp, gặp gỡ và trò chuyện với những người làm trong ngành Kế toán - Kiểm toán có thể giúp sinh viên hiểu rõ hơn về bản thân và đưa ra quyết định phù hợp. Một trong những nghiên cứu cho thấy dịch vụ tuyệt vời, môi trường xã hội dễ chịu, cơ sở vật chất, các giảng viên chất lượng cao là các nhân tố then chốt ảnh hưởng để quyết định của sinh viên.
3.1. Ảnh hưởng của sở thích cá nhân đến lựa chọn ngành nghề
Sở thích cá nhân là một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến định hướng nghề nghiệp của sinh viên. Khi sinh viên yêu thích một ngành nghề nào đó, họ sẽ có động lực học tập cao hơn và dễ dàng vượt qua những khó khăn trong quá trình học tập và làm việc. Việc tìm hiểu về các công việc khác nhau trong ngành Kế toán - Kiểm toán và tự đánh giá xem công việc nào phù hợp với sở thích của mình là rất quan trọng. Chẳng hạn sinh viên có thích làm việc với số liệu, có tính cẩn thận, tỉ mỉ thì công việc kế toán viên có thể phù hợp.
3.2. Vai trò của năng lực bản thân trong định hướng
Năng lực bản thân cũng đóng vai trò quan trọng trong định hướng nghề nghiệp. Sinh viên cần tự đánh giá xem mình có những năng lực gì phù hợp với ngành Kế toán - Kiểm toán. Ví dụ, sinh viên có khả năng tư duy logic, phân tích dữ liệu, và làm việc độc lập thì có thể phù hợp với công việc kiểm toán viên. Việc phát triển các năng lực cần thiết cho ngành Kế toán - Kiểm toán là rất quan trọng để thành công trong công việc.
3.3. Tác động của thông tin thị trường lao động
Thông tin về thị trường lao động, bao gồm cơ hội việc làm Kế toán - Kiểm toán, mức lương ngành Kế toán - Kiểm toán, và yêu cầu của các nhà tuyển dụng, cũng ảnh hưởng đến định hướng nghề nghiệp của sinh viên. Sinh viên cần tìm hiểu về các xu hướng của thị trường lao động để đưa ra quyết định phù hợp. Việc tham gia các hội thảo việc làm, đọc các báo cáo về thị trường lao động, và trò chuyện với những người làm trong ngành Kế toán - Kiểm toán có thể giúp sinh viên có được thông tin hữu ích.
IV. 5 bí quyết sinh viên HVNH chọn ngành Kế toán Kiểm toán
Nghiên cứu này đã xác định năm yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành Kế toán - Kiểm toán của sinh viên Học viện Ngân hàng. Đó là: yếu tố kinh tế (tiềm năng thu nhập và ổn định việc làm), yếu tố xã hội (ảnh hưởng từ gia đình và bạn bè), yếu tố cá nhân (sở thích và năng lực), yếu tố trường học (chất lượng đào tạo và uy tín của trường), và yếu tố ngành nghề (tính hấp dẫn và triển vọng của ngành). Hiểu rõ tầm quan trọng của năm yếu tố này sẽ giúp sinh viên đưa ra quyết định sáng suốt và phù hợp với bản thân. Đề tài nghiên cứu “ Những nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn ngành kế toán ở Việt Nam” đã chỉ ra sáu nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn ngành kế toán, bao gồm: đặc điểm của trường đại học; tính cách, sở thích của người học; năng lực của người học; viên cảnh nghề nghiệp; tính chất nghề nghiệp và xã hội.
4.1. Yếu tố kinh tế Mức lương và cơ hội việc làm ổn định
Tiềm năng thu nhập cao và cơ hội việc làm Kế toán - Kiểm toán ổn định là một trong những yếu tố quan trọng nhất thu hút sinh viên đến với ngành này. Sinh viên thường kỳ vọng rằng sau khi tốt nghiệp, họ sẽ có thể tìm được một công việc tốt với mức lương hấp dẫn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mức lương ngành Kế toán - Kiểm toán có thể khác nhau tùy thuộc vào kinh nghiệm, vị trí công việc, và công ty làm việc. Theo nghiên cứu, yếu tố về khả năng đáp ứng sự mong đợi sau khi ra trường là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến việc chọn trường.
4.2. Ảnh hưởng của gia đình bạn bè đến quyết định lựa chọn
Gia đình và bạn bè có thể có ảnh hưởng lớn đến quyết định chọn ngành của sinh viên. Cha mẹ có thể khuyến khích con cái theo học ngành Kế toán - Kiểm toán vì họ tin rằng ngành này có nhiều cơ hội việc làm và thu nhập ổn định. Bạn bè cũng có thể chia sẻ kinh nghiệm và thông tin về ngành này, giúp sinh viên có cái nhìn rõ ràng hơn về ngành Kế toán - Kiểm toán.
4.3. Sở thích và năng lực cá nhân ảnh hưởng đến lựa chọn
Sở thích và năng lực cá nhân cũng là những yếu tố quan trọng cần xem xét khi lựa chọn ngành Kế toán - Kiểm toán. Sinh viên nên chọn một ngành mà họ yêu thích và có năng lực phù hợp. Nếu sinh viên không có đam mê với công việc liên quan đến số liệu và phân tích, họ có thể gặp khó khăn trong quá trình học tập và làm việc. Việc xác định tố chất phù hợp ngành Kế toán - Kiểm toán là rất quan trọng.
V. 3 phương pháp nâng cao chất lượng ngành Kế toán Kiểm toán
Dựa trên kết quả nghiên cứu, có một số giải pháp có thể được đề xuất để nâng cao chất lượng đào tạo và thu hút sinh viên đến với ngành Kế toán - Kiểm toán tại Học viện Ngân hàng. Đầu tiên, cần tăng cường công tác tư vấn hướng nghiệp cho học sinh THPT, giúp họ hiểu rõ hơn về ngành Kế toán - Kiểm toán và có định hướng nghề nghiệp rõ ràng. Thứ hai, cần nâng cao chất lượng chương trình đào tạo, cập nhật kiến thức mới và tăng cường kỹ năng thực hành cho sinh viên. Thứ ba, cần tăng cường mối quan hệ giữa nhà trường và doanh nghiệp, tạo cơ hội việc làm Kế toán - Kiểm toán cho sinh viên sau khi tốt nghiệp. Theo kết quả nghiên cứu của Joseph Sia Kee Ming (2010), mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học của sinh viên chịu sự ảnh hưởng của các đặc điểm cố định của trường đại học, bao gồm: chương trình đào tạo; cơ sở vật chất; chi phí học tập; hỗ trợ tài chính; danh tiếng; cơ hội việc làm; vị trí trường học.
5.1. Tăng cường tư vấn hướng nghiệp cho học sinh THPT
Công tác tư vấn hướng nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc giúp học sinh THPT hiểu rõ hơn về các ngành nghề khác nhau, bao gồm cả ngành Kế toán - Kiểm toán. Cần tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo, và tham quan thực tế để học sinh có cơ hội tiếp xúc với những người làm trong ngành Kế toán - Kiểm toán và hiểu rõ hơn về công việc của họ. Việc cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về ngành Kế toán - Kiểm toán sẽ giúp học sinh đưa ra quyết định sáng suốt hơn.
5.2. Nâng cao chất lượng chương trình đào tạo Kế toán Kiểm toán
Chương trình đào tạo cần được cập nhật thường xuyên để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động. Cần tăng cường các môn học về kỹ năng mềm, công nghệ thông tin, và tiếng Anh để sinh viên có thể cạnh tranh trên thị trường lao động quốc tế. Ngoài ra, cần tăng cường các hoạt động thực hành, như thực tập tại các công ty Kế toán - Kiểm toán, để sinh viên có cơ hội áp dụng kiến thức đã học vào thực tế.
5.3. Mở rộng quan hệ với doanh nghiệp tạo cơ hội việc làm
Mối quan hệ giữa nhà trường và doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc tạo cơ hội việc làm Kế toán - Kiểm toán cho sinh viên sau khi tốt nghiệp. Cần tổ chức các buổi giao lưu giữa sinh viên và nhà tuyển dụng, tạo cơ hội cho sinh viên tìm hiểu về các công ty Kế toán - Kiểm toán và tìm kiếm việc làm. Ngoài ra, cần khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào quá trình đào tạo, cung cấp các bài giảng thực tế và tạo cơ hội thực tập cho sinh viên.
VI. Kết luận Tương lai ngành Kế toán Kiểm toán tại HVNH
Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn ngành Kế toán - Kiểm toán của sinh viên Học viện Ngân hàng đã cung cấp những thông tin hữu ích cho sinh viên, phụ huynh, và nhà trường. Việc hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp sinh viên đưa ra quyết định sáng suốt, nhà trường nâng cao chất lượng đào tạo, và doanh nghiệp tìm kiếm được nguồn nhân lực chất lượng cao. Tương lai của ngành Kế toán - Kiểm toán tại Học viện Ngân hàng phụ thuộc vào sự nỗ lực của tất cả các bên liên quan. Bài viết này tập trung nghiên cứu về các nhân tố tác động đến việc lựa chọn ngành Kế toán – Kiểm toán của sinh viên Học viện Ngân hàng. Từ kết quả nghiên cứu, các đề xuất cho phía nhà trường sẽ được đưa ra nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo và tuyển sinh.
6.1. Tóm tắt các yếu tố chính ảnh hưởng đến lựa chọn
Các yếu tố chính ảnh hưởng đến lựa chọn ngành Kế toán - Kiểm toán bao gồm yếu tố kinh tế (tiềm năng thu nhập và ổn định việc làm), yếu tố xã hội (ảnh hưởng từ gia đình và bạn bè), yếu tố cá nhân (sở thích và năng lực), yếu tố trường học (chất lượng đào tạo và uy tín của trường), và yếu tố ngành nghề (tính hấp dẫn và triển vọng của ngành).
6.2. Đề xuất cho sinh viên và nhà trường HVNH
Sinh viên nên tự đánh giá bản thân, tìm hiểu về ngành nghề, và tham gia các hoạt động tư vấn hướng nghiệp. Nhà trường nên nâng cao chất lượng đào tạo, tăng cường mối quan hệ với doanh nghiệp, và cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về ngành Kế toán - Kiểm toán.
6.3. Hướng nghiên cứu tiếp theo và mở rộng
Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo và thu hút sinh viên đến với ngành Kế toán - Kiểm toán. Ngoài ra, có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các trường đại học khác và so sánh kết quả để có cái nhìn tổng quan hơn về ngành Kế toán - Kiểm toán tại Việt Nam.
