Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động tín dụng dành cho khách hàng cá nhân đóng vai trò quan trọng trong tổng dư nợ của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Tính đến cuối năm 2018, Việt Nam có khoảng 126 ngân hàng và tổ chức tín dụng phi ngân hàng, tạo ra môi trường cạnh tranh gay gắt trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng. Tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Xăng dầu Petrolimex (PG Bank) chi nhánh Long An, tín dụng khách hàng cá nhân chiếm tỷ trọng lớn trong tổng dư nợ, với lãi suất cho vay phổ biến từ 7-12%/năm, cao hơn nhiều so với lãi suất huy động chỉ từ 5%. Điều này cho thấy tín dụng cá nhân là mảng kinh doanh tiềm năng nhưng cũng đầy thách thức do sự đa dạng và cạnh tranh của các sản phẩm dịch vụ ngân hàng.

Nghiên cứu tập trung vào việc xác định các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân tại PG Bank chi nhánh Long An trong giai đoạn từ tháng 10/2019 đến tháng 6/2020. Mục tiêu chính là đánh giá mức độ tác động của các yếu tố như chất lượng nhân viên, giá vốn vay, sự tham khảo và uy tín đến quyết định vay vốn, từ đó đề xuất các hàm ý quản trị nhằm duy trì và thu hút khách hàng cá nhân mới. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn lớn trong việc giúp PG Bank nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng cá nhân, đồng thời đóng góp vào kho tàng kiến thức về hành vi khách hàng trong lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết hành vi khách hàng của Philip Kotler và Gary Armstrong, trong đó hành vi mua hàng được mô tả qua các bước: nhận thức nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá lựa chọn, quyết định mua và hành vi sau mua. Mô hình hành vi dự định (TPB) của Ajzen cũng được áp dụng, nhấn mạnh vai trò của thái độ, chuẩn mực chủ quan và sự kiểm soát hành vi cảm nhận trong việc hình thành ý định hành vi.

Về cơ sở lý thuyết cho vay cá nhân, nghiên cứu sử dụng các khái niệm về đặc điểm khách hàng cá nhân, phân loại cho vay theo mục đích, phương thức, thời hạn và hình thức bảo đảm. Các nghiên cứu trong và ngoài nước được tổng hợp để xây dựng mô hình nghiên cứu gồm bốn nhân tố chính ảnh hưởng đến quyết định vay vốn: (1) Chất lượng nhân viên, (2) Giá vốn vay, (3) Sự tham khảo, (4) Uy tín. Mô hình này được phát triển dựa trên các nghiên cứu của Anderson và cộng sự (1976), Chigamba và cộng sự (2011), Christos và cộng sự (2012), cùng các nghiên cứu trong nước như của Lê Đức Huy (2015) và Hà Nam Khánh Giao & Hà Minh Đạt (2014).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp nghiên cứu định tính và định lượng. Giai đoạn định tính được thực hiện qua thảo luận nhóm với 6 chuyên gia nhằm điều chỉnh và bổ sung các biến quan sát trong thang đo. Giai đoạn định lượng gồm khảo sát 198 khách hàng cá nhân có ý định vay vốn tại PG Bank chi nhánh Long An trong khoảng thời gian từ 15/2 đến 15/5/2020, với tỷ lệ phản hồi đạt 99%.

Mẫu được chọn theo phương pháp lấy mẫu thuận tiện, đảm bảo kích thước mẫu tối thiểu theo tiêu chuẩn phân tích hồi quy và phân tích nhân tố khám phá (EFA). Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0, bao gồm các bước: kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA để đánh giá tính hợp lệ của thang đo, và phân tích hồi quy binary logistic để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. Các tiêu chuẩn đánh giá thang đo như hệ số Cronbach’s Alpha >= 0.6, trị số KMO >= 0.5 và mức ý nghĩa Sig < 0.05 được áp dụng để đảm bảo độ tin cậy và tính hợp lệ của mô hình.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chất lượng nhân viên (CLNV) là nhân tố có tác động mạnh nhất đến quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân tại PG Bank với hệ số hồi quy β = 0.332, cho thấy sự chăm sóc chu đáo, giải quyết vấn đề nhanh chóng và thái độ thân thiện của nhân viên là yếu tố quyết định trong việc thu hút khách hàng vay vốn.

  2. Uy tín (UT) của ngân hàng đứng thứ hai với hệ số β = 0.314, phản ánh tầm quan trọng của lịch sử hoạt động lâu dài, danh tiếng và sự tin cậy trong mắt khách hàng khi lựa chọn vay vốn.

  3. Giá vốn vay (GVV), bao gồm lãi suất và các khoản phí liên quan, cũng có ảnh hưởng tích cực với hệ số β = 0.308, cho thấy khách hàng rất nhạy cảm với chi phí vay và ưu đãi lãi suất.

  4. Sự tham khảo (STK) từ người quen, bạn bè và các nguồn tin cậy khác cũng đóng vai trò quan trọng trong quyết định vay vốn, mặc dù mức độ ảnh hưởng thấp hơn ba yếu tố trên.

Các kết quả này được minh họa qua bảng hồi quy logistic và biểu đồ phân phối mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố, cho thấy sự khác biệt rõ rệt về mức độ tác động. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả phù hợp với nghiên cứu của Lê Đức Huy (2015) và Christos và cộng sự (2012), khẳng định vai trò then chốt của chất lượng nhân viên và uy tín trong lĩnh vực tín dụng cá nhân.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chất lượng nhân viên có tác động mạnh nhất có thể do khách hàng cá nhân thường cần sự tư vấn kỹ lưỡng và hỗ trợ tận tình trong quá trình vay vốn, đặc biệt khi các thủ tục vay vốn còn phức tạp. Uy tín ngân hàng tạo dựng qua thời gian giúp khách hàng yên tâm hơn khi quyết định vay vốn, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng thương mại cổ phần và ngân hàng nước ngoài.

Giá vốn vay là yếu tố không thể bỏ qua vì chi phí vay ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng trả nợ và lợi ích kinh tế của khách hàng. Sự tham khảo từ người thân và bạn bè giúp khách hàng giảm thiểu rủi ro thông tin và tăng sự tin tưởng vào quyết định vay vốn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố và bảng phân tích hồi quy chi tiết, giúp nhà quản trị dễ dàng nhận diện các yếu tố ưu tiên trong chiến lược phát triển tín dụng cá nhân.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng nhân viên: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng tư vấn, giải quyết vấn đề và giao tiếp thân thiện nhằm cải thiện trải nghiệm khách hàng. Mục tiêu tăng điểm hài lòng khách hàng lên ít nhất 15% trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban nhân sự và đào tạo PG Bank chi nhánh Long An.

  2. Xây dựng và củng cố uy tín ngân hàng: Đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, quảng bá thương hiệu và minh bạch thông tin hoạt động ngân hàng để tăng cường niềm tin khách hàng. Mục tiêu nâng cao nhận diện thương hiệu trong khu vực Long An trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Marketing và Truyền thông.

  3. Cải thiện chính sách giá vốn vay: Rà soát và điều chỉnh lãi suất, phí dịch vụ phù hợp với thị trường, đồng thời triển khai các chương trình ưu đãi, khuyến mãi hấp dẫn cho khách hàng cá nhân. Mục tiêu giảm chi phí vay trung bình 0.5-1% trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Tín dụng và Phòng Kế hoạch sản phẩm.

  4. Tăng cường kênh tham khảo và giới thiệu: Phát triển chương trình khách hàng thân thiết, khuyến khích khách hàng hiện tại giới thiệu khách hàng mới thông qua các ưu đãi hấp dẫn. Mục tiêu tăng tỷ lệ khách hàng mới qua giới thiệu lên 20% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Chăm sóc khách hàng và Phòng Marketing.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị ngân hàng: Có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược phát triển tín dụng cá nhân, nâng cao chất lượng dịch vụ và tăng cường uy tín thương hiệu.

  2. Chuyên gia nghiên cứu hành vi khách hàng: Tài liệu cung cấp cơ sở lý thuyết và dữ liệu thực nghiệm về các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn, hỗ trợ cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực tài chính ngân hàng.

  3. Sinh viên và học viên cao học ngành Quản trị Kinh doanh, Tài chính Ngân hàng: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả thực tiễn để phát triển kỹ năng nghiên cứu khoa học.

  4. Các tổ chức tín dụng khác: Có thể vận dụng các hàm ý quản trị để cải thiện sản phẩm tín dụng cá nhân, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường tài chính.

Câu hỏi thường gặp

  1. Những nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân tại PG Bank?
    Chất lượng nhân viên và uy tín ngân hàng là hai nhân tố có tác động mạnh nhất, theo kết quả phân tích hồi quy với hệ số β lần lượt là 0.332 và 0.314.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính (thảo luận nhóm chuyên gia) và định lượng (khảo sát 198 khách hàng), sử dụng phân tích Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy binary logistic trên phần mềm SPSS 20.

  3. Tại sao giá vốn vay lại quan trọng đối với khách hàng cá nhân?
    Giá vốn vay ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vay và khả năng trả nợ của khách hàng, do đó lãi suất và phí vay thấp sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho khách hàng quyết định vay vốn.

  4. Làm thế nào để PG Bank tăng cường sự tham khảo từ khách hàng hiện tại?
    PG Bank có thể triển khai chương trình khách hàng thân thiết, khuyến khích giới thiệu bạn bè, người thân bằng các ưu đãi hấp dẫn nhằm tăng tỷ lệ khách hàng mới qua kênh tham khảo.

  5. Nghiên cứu có giới hạn nào cần lưu ý không?
    Nghiên cứu tập trung tại PG Bank chi nhánh Long An với mẫu lấy theo phương pháp thuận tiện, do đó kết quả có thể chưa đại diện hoàn toàn cho toàn bộ khách hàng cá nhân tại các chi nhánh khác hoặc ngân hàng khác.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định bốn nhân tố chính ảnh hưởng đến quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân tại PG Bank chi nhánh Long An: chất lượng nhân viên, uy tín, giá vốn vay và sự tham khảo.
  • Chất lượng nhân viên có tác động mạnh nhất, nhấn mạnh vai trò của dịch vụ khách hàng trong lĩnh vực tín dụng cá nhân.
  • Kết quả nghiên cứu được kiểm định bằng các phương pháp thống kê hiện đại, đảm bảo độ tin cậy và tính hợp lệ cao.
  • Các hàm ý quản trị được đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả thu hút và duy trì khách hàng cá nhân trong giai đoạn 2020-2022.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các nghiên cứu tiếp theo về hành vi vay vốn cá nhân trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt của ngành ngân hàng Việt Nam.

Để tiếp tục phát triển, PG Bank nên triển khai các giải pháp đề xuất và theo dõi sát sao hiệu quả nhằm điều chỉnh kịp thời. Các nhà quản trị và nghiên cứu quan tâm có thể liên hệ để trao đổi sâu hơn về ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu này.