Các Nhân Tố Tác Động Đến Cấu Trúc Vốn Của Các Công Ty Niêm Yết Tại Sở Giao Dịch Chứng Khoán TP.Hồ Chí Minh

Cấu trúc vốn là tỷ lệ phần trăm của các nguồn vốn dài hạn khác nhau như nợ vay, vốn cổ phần ưu đãi, và vốn cổ phần thường trong tổng nguồn vốn của công ty. Cấu trúc vốn tối ưu là sự kết hợp giữa nợ vay, cổ phần ưu đãi và vốn cổ phần thường giúp công ty giảm thiểu chi phí sử dụng vốn bình quân. Mục tiêu là tối đa hóa giá trị chứng khoán của doanh nghiệp. Theo nghiên cứu, cấu trúc vốn có chi phí sử dụng vốn tối thiểu được gọi là cấu trúc vốn tối ưu. Rủi ro tài chính của một doanh nghiệp là sự biến động thêm của thu nhập trên mỗi cổ phần, bao gồm cả khả năng mất khả năng chi trả.

Chi phí sử dụng vốn bình quân (WACC) là chi phí mà nhà đầu tư phải trả để sử dụng một cấu trúc vốn nhất định để tài trợ cho các quyết định đầu tư. WACC là lãi suất chiết khấu, phản ánh chi phí của các nguồn tài trợ cá thể được gia quyền bởi tỷ trọng của các nguồn tài trợ. Nguồn tài trợ dài hạn bao gồm nợ dài hạn và vốn chủ sở hữu (vốn cổ phần ưu đãi và vốn cổ phần thường). Công thức tính WACC dựa trên tỷ lệ % nguồn tài trợ bằng nợ vay, cổ phần ưu đãi và cổ phần thường trong cấu trúc vốn, cùng với chi phí sử dụng vốn tương ứng của từng nguồn. Tính toán WACC giúp doanh nghiệp lựa chọn dự án đầu tư tốt nhất hoặc cấu trúc vốn tối ưu.

Lý thuyết trật tự phân hạng cho rằng các doanh nghiệp ưu tiên sử dụng nguồn tài trợ nội bộ, và chỉ tìm đến nguồn vốn bên ngoài khi cần thiết. Khi đó, doanh nghiệp sẽ chọn nợ vay thay vì phát hành thêm vốn cổ phần. Thuyết này dự đoán không có cơ cấu nợ trên vốn cổ phần mục tiêu rõ ràng. Ban quản trị có nhiều thông tin về hoạt động của công ty hơn các nhà đầu tư bên ngoài. Quyết định tài chính có thể tiết lộ kiến thức của nhà quản lý và sự không chắc chắn về dòng tiền tương lai. Do đó, thông tin bất cân xứng ảnh hưởng đến lựa chọn giữa tài trợ nội bộ và bên ngoài, cũng như giữa phát hành chứng khoán nợ và vốn cổ phần.

Đòn bẩy tài chính được đo lường bằng tỷ lệ giữa tổng nợ vay và tổng tài sản. Doanh nghiệp thường sử dụng đòn bẩy tài chính để tăng thu nhập cho cổ đông. Tuy nhiên, lợi nhuận gia tăng đi kèm với rủi ro gia tăng. Theo lý thuyết trật tự phân hạng, nhà quản lý thích tài trợ dự án bằng vốn nội bộ, sau đó mới đến vốn bên ngoài. Các công ty có lợi nhuận không thích huy động thêm vốn chủ sở hữu để tránh pha loãng quyền sở hữu. Điều này có nghĩa là các công ty có lợi nhuận thường có tỷ lệ nợ vay thấp. Tuy nhiên, lợi ích của tấm chắn thuế lại cho rằng các công ty đang hoạt động có lời nên vay mượn nhiều hơn để tận dụng lợi thế này. Do đó, lợi nhuận có thể có tác động dương hoặc âm đến đòn bẩy tài chính.

Tài sản cố định hữu hình được đo lường bằng tỷ lệ giữa tổng tài sản cố định hữu hình và tổng tài sản. Theo lý thuyết, tài sản cố định hữu hình có mối quan hệ tỷ lệ thuận với đòn bẩy tài chính. Chủ nợ thường yêu cầu thế chấp để đảm bảo khoản vay. Giá trị thanh lý của công ty tăng lên khi có tài sản cố định hữu hình, giúp giảm thiệt hại trong trường hợp phá sản. Tài sản cố định dễ dàng định giá và thanh lý hơn so với tài sản vô hình, do đó làm giảm rủi ro cho người cho vay.

Thuế được đo lường bằng tỷ lệ giữa khoản thuế công ty phải nộp trên thu nhập trước thuế và lãi vay (EBIT). Các công ty có mức thuế thực nộp cao thường sử dụng nhiều nợ vay để tận dụng tấm chắn thuế. Do đó, thuế có quan hệ tỷ lệ thuận với đòn bẩy tài chính. Giá trị của tấm chắn thuế là một vấn đề gây tranh cãi. Tiết kiệm thuế ròng từ nợ vay bằng thuế suất biên tế thuế thu nhập doanh nghiệp nhân với chi trả lãi từ chứng khoán nợ. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp có lợi nhuận cao nhưng nợ gần như không có, cho thấy rằng lợi ích từ tấm chắn thuế không phải là yếu tố quyết định duy nhất.

Quy mô của công ty được đo lường bằng giá trị logarith của tổng tài sản. Theo Lý thuyết đánh đổi, quy mô công ty có mối quan hệ tỷ lệ thuận với nợ vay, vì các công ty lớn thường có rủi ro phá sản thấp và chi phí phá sản thấp. Các công ty lớn có chi phí vấn đề người đại diện của nợ vay (agency costs of debt) thấp, chi phí kiểm soát thấp, ít chênh lệch thông tin, dòng tiền ổn định, dễ dàng tiếp cận thị trường tín dụng, và sử dụng nhiều nợ vay hơn để tận dụng tấm chắn thuế. Các nghiên cứu cho thấy quy mô công ty và đòn bẩy tài chính có mối quan hệ tỷ lệ thuận.

Cơ hội tăng trưởng thường được đo lường bằng chỉ số Tobin’s Q (tỷ lệ giá trị thị trường trên giá trị sổ sách của tổng tài sản). Các công ty có triển vọng tăng trưởng trong tương lai thường dựa vào tài trợ bằng vốn chủ sở hữu. Điều này có thể giải thích bằng thuyết chi phí vấn đề người đại diện (agency costs). Nếu một công ty có nhiều cơ hội tăng trưởng, việc sử dụng nợ có thể hạn chế khả năng đầu tư vào các dự án mới. Do đó, các công ty tăng trưởng thường ưu tiên vốn chủ sở hữu để duy trì tính linh hoạt trong tài chính.

Công ty CP Sữa Việt Nam (VNM) là một ví dụ điển hình về một công ty niêm yết thành công tại Sở Giao Dịch Chứng Khoán TP.HCM. Phân tích báo cáo tài chính của VNM sẽ cung cấp thông tin chi tiết về cấu trúc vốn của công ty, tỷ lệ nợ vay so với vốn chủ sở hữu, và cách công ty sử dụng các nguồn vốn khác nhau để tài trợ cho hoạt động kinh doanh. Nghiên cứu này cũng sẽ xem xét các yếu tố nào đã ảnh hưởng đến quyết định cấu trúc vốn của VNM.

Việc so sánh cấu trúc vốn của FPT với các doanh nghiệp khác trong cùng ngành công nghệ thông tin sẽ cung cấp một cái nhìn sâu sắc hơn về các quyết định cấu trúc vốn trong ngành này. So sánh này sẽ xem xét các yếu tố như rủi ro kinh doanh, cơ hội tăng trưởng, và chính sách cổ tức, và cách chúng ảnh hưởng đến tỷ lệ nợ vay và vốn chủ sở hữu của các công ty.

Doanh nghiệp cần xây dựng cấu trúc vốn phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Gia tăng hiệu quả hoạt động kinh doanh giúp tăng lợi nhuận giữ lại, giảm sự phụ thuộc vào vốn vay. Chủ động nguồn cung tiền giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn trong việc tài trợ cho các dự án. Bên cạnh đó, cần chú trọng việc quản trị rủi ro tài chính và quản lý dòng tiền hiệu quả.

Thị trường chứng khoán cần được phát triển minh bạch và hiệu quả để tạo điều kiện cho doanh nghiệp huy động vốn dễ dàng hơn. Cần có các sản phẩm tài chính đa dạng để đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp khác nhau. Nhà đầu tư cần được cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn.

Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn vay với lãi suất ưu đãi. Cần đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan đến phát hành cổ phiếu và trái phiếu. Cần có các chương trình đào tạo và tư vấn cho doanh nghiệp về quản trị tài chính và cấu trúc vốn.

Nghiên cứu đã xác định các yếu tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn, bao gồm đòn bẩy tài chính, tài sản cố định hữu hình, thuế, quy mô công ty và cơ hội tăng trưởng. Nghiên cứu cũng đã đưa ra các giải pháp và khuyến nghị để xây dựng cấu trúc vốn tối ưu cho các công ty niêm yết tại Sở Giao Dịch Chứng Khoán TP.HCM. Cần liên tục cập nhật cấu trúc vốn theo biến động thị trường.

Các nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động và giá trị của doanh nghiệp. Cần nghiên cứu sâu hơn về vai trò của quản trị công ty trong việc quyết định cấu trúc vốn. Cần quan tâm đến ảnh hưởng của môi trường kinh tế vĩ mô và chính sách của chính phủ đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp.