Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trở thành một trong những yếu tố then chốt quyết định sự tồn tại và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Theo báo cáo của ngành, vốn kinh doanh là nguồn lực tài chính quan trọng, bao gồm vốn cố định và vốn lưu động, được sử dụng để duy trì và mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có Công ty Cổ phần Đóng tàu Sông Cấm, đang gặp khó khăn trong việc quản lý và sử dụng vốn một cách hiệu quả, dẫn đến chi phí vốn cao, lợi nhuận thấp và giảm sức cạnh tranh trên thị trường.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng và đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại Công ty Cổ phần Đóng tàu Sông Cấm trong giai đoạn 2013-2017. Mục tiêu cụ thể là phân tích các chỉ tiêu tài chính phản ánh hiệu quả sử dụng vốn, đánh giá các nhân tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp phù hợp nhằm tối ưu hóa nguồn vốn, tăng năng suất và lợi nhuận cho doanh nghiệp. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các chỉ tiêu tài chính, cơ cấu vốn, khả năng thanh toán và hiệu quả sử dụng vốn cố định, vốn lưu động của Công ty tại địa bàn Hải Phòng.

Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp cải thiện quản trị tài chính, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong ngành công nghiệp đóng tàu, đồng thời đóng góp vào kho tàng lý luận về quản trị vốn kinh doanh trong doanh nghiệp Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết kinh tế và quản trị tài chính hiện đại về vốn kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết vốn kinh doanh: Vốn kinh doanh được định nghĩa là tổng giá trị tài sản được huy động và sử dụng trong hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm mục đích sinh lời. Vốn kinh doanh bao gồm vốn cố định (tài sản cố định lâu dài) và vốn lưu động (tài sản lưu động phục vụ sản xuất liên tục). Các đặc trưng của vốn kinh doanh như tính tuần hoàn, tính tập trung và sự gắn bó với chủ sở hữu được phân tích để làm rõ vai trò của vốn trong doanh nghiệp.

  2. Lý thuyết hiệu quả sử dụng vốn: Hiệu quả sử dụng vốn được đánh giá qua các chỉ tiêu tài chính phản ánh khả năng sinh lời và tốc độ luân chuyển vốn. Các chỉ tiêu như vòng quay vốn lưu động, tỷ suất lợi nhuận trên vốn lưu động, vòng quay vốn cố định, tỷ suất lợi nhuận trên vốn cố định, tỷ suất lợi nhuận trên tổng vốn kinh doanh (ROA), và tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) được sử dụng để đo lường hiệu quả sử dụng vốn.

Các khái niệm chính bao gồm: vốn cố định, vốn lưu động, vốn chủ sở hữu, nợ phải trả, vòng quay vốn, kỳ luân chuyển vốn, tỷ suất lợi nhuận trên vốn, và các hệ số khả năng thanh toán.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp giữa phương pháp định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu tài chính và báo cáo hoạt động kinh doanh của Công ty Cổ phần Đóng tàu Sông Cấm giai đoạn 2013-2017 được thu thập từ phòng Tài vụ và các phòng ban liên quan của Công ty. Ngoài ra, các tài liệu lý luận, văn bản pháp luật và các báo cáo ngành cũng được sử dụng để làm cơ sở phân tích.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê mô tả, phân tích tỷ lệ tài chính, so sánh số liệu qua các năm, phân tích xu hướng và đánh giá hiệu quả sử dụng vốn dựa trên các chỉ tiêu tài chính. Phương pháp phân tích tổng hợp và so sánh được áp dụng để đánh giá sự biến động và nguyên nhân ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Toàn bộ số liệu tài chính của Công ty trong 5 năm được sử dụng để đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Ý kiến chuyên gia và lãnh đạo Công ty cũng được tổng hợp để bổ sung phân tích định tính.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2013-2017, với việc thu thập và phân tích số liệu trong năm 2018 để đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trong các năm tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng tổng tài sản và cơ cấu vốn ổn định: Tổng tài sản của Công ty tăng từ khoảng 621 tỷ đồng năm 2013 lên khoảng 1.160 tỷ đồng năm 2015 và duy trì ổn định đến năm 2017. Tỷ trọng tài sản ngắn hạn chiếm khoảng 34%-58%, tài sản dài hạn chiếm 42%-66%. Nguồn vốn chủ sở hữu chiếm tỷ trọng cao, khoảng 73%-76%, trong khi nợ phải trả chiếm tỷ trọng thấp, khoảng 24%-27%, cho thấy Công ty có khả năng tự chủ tài chính tốt.

  2. Khả năng thanh toán và chính sách tài trợ vốn an toàn: Hệ số khả năng thanh toán tổng quát luôn lớn hơn 1 trong giai đoạn nghiên cứu, đạt mức cao nhất 4,168 năm 2014 và giảm nhẹ về 3,726 năm 2017, chứng tỏ tài sản đảm bảo vượt trội so với nợ phải trả. Hệ số thanh toán nhanh và tức thời cũng duy trì ở mức an toàn, phản ánh Công ty có khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn tốt, không sử dụng nợ ngắn hạn để tài trợ tài sản dài hạn.

  3. Hiệu quả sử dụng vốn lưu động giảm sút rõ rệt: Số lần luân chuyển vốn lưu động giảm từ 3,39 lần năm 2013 xuống còn 0,85 lần năm 2016, tương ứng giảm 75%. Kỳ luân chuyển vốn lưu động tăng từ 106 ngày lên 421 ngày, cho thấy vốn lưu động bị chiếm dụng lâu hơn, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn lưu động giảm từ 39,24% năm 2013 xuống còn 6,44% năm 2016.

  4. Hiệu quả sử dụng vốn cố định và tổng vốn kinh doanh có xu hướng giảm: Hiệu suất sử dụng vốn cố định và tỷ suất lợi nhuận trên vốn cố định giảm qua các năm, phản ánh sự lạc hậu trong quản lý và sử dụng tài sản cố định. Tỷ suất lợi nhuận trên tổng vốn kinh doanh cũng giảm, ảnh hưởng đến khả năng sinh lời chung của Công ty.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến hiệu quả sử dụng vốn giảm sút là do sự gián đoạn trong hoạt động sản xuất kinh doanh khi Công ty di chuyển địa điểm sản xuất từ năm 2015, gây ảnh hưởng đến tiến độ và năng suất lao động. Cơ cấu vốn chủ sở hữu chiếm tỷ trọng cao, trong khi nợ vay thấp, giúp Công ty tự chủ tài chính nhưng cũng làm giảm khả năng tận dụng đòn bẩy tài chính để gia tăng lợi nhuận. Việc vốn lưu động bị chiếm dụng lâu do tồn kho và các khoản phải thu tăng cao làm giảm tốc độ luân chuyển vốn, tăng chi phí sử dụng vốn.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành đóng tàu và các doanh nghiệp sản xuất khác, kết quả này phù hợp với xu hướng chung của các doanh nghiệp nhà nước chuyển đổi mô hình hoạt động, cần cải thiện quản lý tài chính và tối ưu hóa nguồn vốn. Việc duy trì hệ số thanh toán an toàn cao là điểm mạnh, tuy nhiên cần cân đối giữa an toàn tài chính và hiệu quả sử dụng vốn để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ xu hướng vòng quay vốn lưu động, tỷ suất lợi nhuận trên vốn lưu động và bảng so sánh cơ cấu nguồn vốn qua các năm để minh họa rõ ràng sự biến động và tác động đến hiệu quả sử dụng vốn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tối ưu hóa cơ cấu vốn: Đề nghị Công ty cân đối tỷ trọng vốn chủ sở hữu và vốn vay, tăng cường sử dụng vốn vay dài hạn với chi phí hợp lý nhằm tận dụng đòn bẩy tài chính, nâng cao tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu. Mục tiêu giảm tỷ trọng vốn chủ sở hữu xuống khoảng 65%-70% trong vòng 2 năm tới, do Ban Giám đốc và Phòng Tài chính thực hiện.

  2. Nâng cao hiệu quả quản lý vốn lưu động: Rà soát và cải tiến quy trình quản lý hàng tồn kho và các khoản phải thu, giảm tồn kho không cần thiết và rút ngắn kỳ thu tiền trung bình xuống dưới 90 ngày trong 1 năm tới. Phòng Vật tư và Phòng Tài vụ phối hợp thực hiện.

  3. Đầu tư đổi mới tài sản cố định: Tăng cường đầu tư vào công nghệ và thiết bị hiện đại nhằm nâng cao hiệu suất sử dụng vốn cố định, giảm hệ số hao mòn tài sản cố định. Lập kế hoạch đầu tư dài hạn trong 3 năm tới, do Phó Tổng Giám đốc Kỹ thuật chủ trì.

  4. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực quản trị tài chính: Tổ chức các khóa đào tạo về quản lý tài chính, phân tích tài chính và quản lý vốn cho cán bộ quản lý nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng vốn hiệu quả. Thực hiện trong 12 tháng tới, do Phòng Tổ chức Hành chính phối hợp với Ban Giám đốc.

  5. Xây dựng hệ thống báo cáo và kiểm soát nội bộ chặt chẽ: Thiết lập hệ thống báo cáo tài chính định kỳ và kiểm soát nội bộ nhằm phát hiện kịp thời các vấn đề về sử dụng vốn, từ đó có biện pháp điều chỉnh phù hợp. Triển khai trong 6 tháng tới, do Phòng Kiểm tra chất lượng và Phòng Tài vụ phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý tài chính doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ về cơ cấu vốn, các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả tài chính, từ đó đưa ra quyết định quản trị phù hợp.

  2. Nhà đầu tư và cổ đông: Cung cấp thông tin chi tiết về tình hình tài chính, khả năng sinh lời và rủi ro tài chính của doanh nghiệp, hỗ trợ đánh giá tiềm năng đầu tư và ra quyết định góp vốn.

  3. Chuyên gia tư vấn tài chính và kiểm toán: Là tài liệu tham khảo để phân tích, đánh giá và tư vấn các giải pháp quản lý vốn kinh doanh hiệu quả cho các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp đóng tàu và các lĩnh vực sản xuất tương tự.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản trị kinh doanh, Tài chính – Ngân hàng: Cung cấp kiến thức thực tiễn về quản lý vốn kinh doanh, phương pháp phân tích tài chính và các bài học kinh nghiệm từ thực tế doanh nghiệp nhà nước chuyển đổi mô hình.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh là gì?
    Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh phản ánh khả năng khai thác và sử dụng vốn vào hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm mục tiêu sinh lợi tối đa với chi phí hợp lý. Ví dụ, tỷ suất lợi nhuận trên vốn kinh doanh (ROA) là chỉ tiêu phổ biến để đo lường hiệu quả này.

  2. Tại sao vốn lưu động lại quan trọng đối với doanh nghiệp?
    Vốn lưu động đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh diễn ra liên tục, giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động hàng ngày. Nếu vốn lưu động bị chiếm dụng lâu, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn về thanh khoản và tăng chi phí vốn.

  3. Cơ cấu vốn hợp lý là như thế nào?
    Cơ cấu vốn hợp lý là sự cân đối giữa vốn chủ sở hữu và nợ vay sao cho chi phí vốn thấp nhất và hiệu quả sử dụng vốn cao nhất. Ví dụ, tăng tỷ trọng vốn vay có thể tận dụng đòn bẩy tài chính nhưng cũng làm tăng rủi ro tài chính.

  4. Làm thế nào để cải thiện vòng quay vốn lưu động?
    Doanh nghiệp có thể cải thiện vòng quay vốn lưu động bằng cách giảm tồn kho không cần thiết, rút ngắn thời gian thu hồi các khoản phải thu và tối ưu hóa quy trình sản xuất, từ đó tăng tốc độ luân chuyển vốn.

  5. Tại sao cần đầu tư đổi mới tài sản cố định?
    Đầu tư đổi mới tài sản cố định giúp nâng cao năng suất, giảm chi phí sản xuất và tăng hiệu quả sử dụng vốn cố định. Ví dụ, thay thế máy móc cũ kỹ bằng thiết bị hiện đại giúp tăng hiệu suất lao động và giảm hao mòn tài sản.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích chi tiết thực trạng sử dụng vốn kinh doanh tại Công ty Cổ phần Đóng tàu Sông Cấm giai đoạn 2013-2017, chỉ ra sự giảm sút hiệu quả sử dụng vốn lưu động và vốn cố định.
  • Cơ cấu vốn chủ sở hữu chiếm tỷ trọng cao, nợ vay thấp, giúp Công ty tự chủ tài chính nhưng hạn chế khả năng tận dụng đòn bẩy tài chính.
  • Các chỉ tiêu tài chính như vòng quay vốn lưu động, tỷ suất lợi nhuận trên vốn đều có xu hướng giảm, ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của Công ty.
  • Đề xuất các biện pháp tối ưu hóa cơ cấu vốn, nâng cao quản lý vốn lưu động, đầu tư đổi mới tài sản cố định và tăng cường năng lực quản trị tài chính.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm tới, đồng thời xây dựng hệ thống báo cáo và kiểm soát nội bộ chặt chẽ để theo dõi hiệu quả sử dụng vốn.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh, góp phần phát triển bền vững và nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường trong nước và quốc tế.