Bản Đồ Đơn Vị Đất Đai Phục Vụ Đánh Giá Đất Huyện Quế Võ, Tỉnh Bắc Ninh

Bản đồ đơn vị đất đai (LMU) là bản đồ chuyên đề thể hiện sự phân bố các đơn vị đất đai khác nhau dựa trên các đặc tính thổ nhưỡng, địa hình, và các yếu tố môi trường liên quan. Vai trò của bản đồ LMU là cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm của từng khu vực đất đai, giúp cho việc đánh giá tiềm năng sử dụng đất, lập kế hoạch sử dụng đất, và quản lý tài nguyên đất đai một cách hiệu quả. Theo quy trình đánh giá đất đai của FAO, việc xây dựng bản đồ đơn vị đất đai là một trong những nội dung có ý nghĩa rất quan trọng, làm cơ sở để so sánh với các yêu cầu sử dụng đất của từng loại sử dụng đất.

Quế Võ là huyện có nền kinh tế nông nghiệp đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, việc sử dụng đất chưa hợp lý dẫn đến thoái hóa đất và giảm năng suất cây trồng. Bản đồ LMU giúp xác định các khu vực đất có tiềm năng khác nhau, từ đó đề xuất các biện pháp canh tác phù hợp, cải thiện năng suất và bảo vệ môi trường. Nghiên cứu này cung cấp cơ sở khoa học cho việc quy hoạch sử dụng đất, đảm bảo phát triển nông nghiệp bền vững.

Thực tế hiện nay nền sản xuất nông nghiệp của huyện còn tồn tại nhiều yếu điểm đang làm giảm sút về chất lượng do quá trình khai thác sử dụng đất chưa hợp lý: trình độ khoa học kỹ thuật, chính sách quản lý, tổ chức sản xuất còn hạn chế, tư liệu sản xuất giản đơn, kỹ thuật canh tác truyền thống, đặc biệt là việc độc canh cây lúa ở một số nơi đã không phát huy được tiềm năng đất đai mà còn có xu thế làm cho nguồn tài nguyên đất có xu hướng bị thoái hoá.

Biến đổi khí hậu gây ra nhiều tác động tiêu cực đến tài nguyên đất, bao gồm tăng nhiệt độ, thay đổi lượng mưa, và gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan. Những tác động này có thể dẫn đến xói mòn đất, suy giảm độ phì nhiêu, và làm giảm năng suất cây trồng. Bản đồ LMU giúp xác định các khu vực đất dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu, từ đó đề xuất các biện pháp thích ứng và giảm thiểu rủi ro.

Quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa nhanh chóng dẫn đến chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang phi nông nghiệp. Việc chuyển đổi này có thể gây ra nhiều hệ lụy, bao gồm mất đất canh tác, ô nhiễm môi trường, và ảnh hưởng đến sinh kế của người dân. Bản đồ LMU giúp đánh giá tác động của việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất, từ đó đề xuất các giải pháp quy hoạch và quản lý đất đai hợp lý.

Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp bao gồm việc thu thập các tài liệu, bản đồ, và báo cáo đã có về đất đai từ các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức nghiên cứu, và các dự án phát triển. Dữ liệu thứ cấp được xử lý và chuẩn hóa để đảm bảo tính thống nhất và phù hợp với mục tiêu của nghiên cứu.

Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp bao gồm điều tra khảo sát thực địa để xác định các đặc điểm của đất đai, thu thập thông tin về sử dụng đất, và lấy mẫu đất để phân tích trong phòng thí nghiệm. Các mẫu đất được phân tích để xác định các chỉ tiêu về thành phần cơ giới, độ pH, hàm lượng chất hữu cơ, và các chất dinh dưỡng.

Ứng dụng công nghệ GIS với việc sử dụng một số công cụ của phần mềm MicroStation, MapInfo và ArcGIS đã xây dựng được bản đồ đơn vị đất đai huyện Quế Võ tỷ lệ 1/25.000 từ 6 bản đồ đơn tính tương ứng với các chỉ tiêu được lựa chọn: Loại đất (G); Địa hình tương đối (E); Độ dày tầng canh tác (L); Thành phần cơ giới (C); Chế độ tưới (I); Chế độ tiêu (DR).

Bản đồ đơn vị đất đai huyện Quế Võ có 34 đơn vị đất đai, trong đó: Tổng diện tích điều tra của huyện Quế Võ là: 8479,49 và được phân thành 34 LMU. Diện tích trung bình của 1 LMU là: 249,40 ha. LMU có diện tích lớn nhất là LMU 16 (1022,49 ha) và LMU có diện tích nhỏ nhất là LMU 31 (3,14 ha).

• LMU số 31 có diện tích nhỏ nhất là 3,14 ha thuộc đất xám bạc màu glây phân bố ở xã Bằng An, có địa hình tương đối là vàn, độ dày tầng canh tác trên 20 cm, thành phần cơ giới nặng, tưới chủ động. + LMU số 16 có diện tích lớn nhất là 1022,49 ha thuộc đất phù sa glây của hệ thống sông Hồng phân bố chủ yếu ở các xã Bằng An, Cách Bi, Chi Lăng, Đào Viên, Ngọc Xá, LMU số 16 có địa hình vàn, độ dày tầng canh tác từ 10 đến 20 cm, thành phần cơ giới nặng, chế độ tưới bán chủ động.

Đề tài đã đề xuất định hướng sử dụng đất nông nghiệp và các biện pháp sử dụng và cải tạo các đơn vị đất đai hợp lý trên địa bàn huyện, làm cơ sở cho việc đánh giá tiềm năng đất đai phục vụ quy hoạch sử dụng đất, sử dụng tài nguyên đất đai có hiệu quả và bền vững.

Các biện pháp cải tạo đất và nâng cao độ phì nhiêu bao gồm bón phân hữu cơ, trồng cây phân xanh, áp dụng các biện pháp canh tác bảo tồn, và sử dụng các loại phân bón và thuốc trừ sâu hợp lý. Các biện pháp này nhằm mục tiêu cải thiện cấu trúc đất, tăng cường khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng, và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Các chính sách và giải pháp quản lý đất đai hiệu quả bao gồm tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc sử dụng đất, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, và xây dựng hệ thống thông tin đất đai đầy đủ và chính xác. Các chính sách này nhằm mục tiêu ngăn chặn tình trạng chuyển đổi mục đích sử dụng đất trái phép, bảo vệ đất nông nghiệp, và đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất.

Nghiên cứu đã xây dựng được bản đồ đơn vị đất đai huyện Quế Võ tỷ lệ 1/25.000, xác định được 34 đơn vị đất đai khác nhau, và đề xuất các giải pháp sử dụng đất phù hợp cho từng đơn vị. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong việc lập kế hoạch sử dụng đất, đánh giá tác động môi trường, và đề xuất các giải pháp phát triển nông nghiệp bền vững.

Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và cập nhật bản đồ LMU để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác quản lý đất đai. Ngoài ra, cần nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đất, các biện pháp cải tạo đất hiệu quả, và các chính sách quản lý đất đai phù hợp.