Ảnh Hưởng Của Thuế Giá Trị Gia Tăng Đến Quy Mô Chi Tiêu Và Đầu Tư Phát Triển

• Tác giả: Trương Hoàng Phúc
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Ngọc Hùng
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng
• Đề tài: Ảnh Hưởng Của Thuế Giá Trị Gia Tăng Đến Chi Tiêu Và Đầu Tư Phát Triển
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Bối cảnh nghiên cứu
• 1.2. Lý do nghiên cứu
• 1.3. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi dữ liệu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Những điểm mới của đề tài
• 1.7. Cấu trúc của đề tài
• 2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
• 2.1. Tổng quan lý thuyết
• 2.2. Các nghiên cứu trước đây liên quan đến đề tài
• 2.3. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 3.1. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2. Mô hình nghiên cứu
• 3.3. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.4. Kết luận chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Kiểm định tính dừng
• 4.2. Kiểm định đường bao (Bound test)
• 4.3. Kết quả tác động trong dài hạn
• 4.4. Kết quả tác động ngắn hạn
• 4.5. Kiểm định mô hình
• 4.6. Tổng hợp kết quả nghiên cứu
• 4.7. Kết luận chương 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• 5.1. Những đóng góp mới của đề tài
• 5.2. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Thuế GTGT và Tác Động Đến Chi Tiêu Đầu Tư

Thuế Giá Trị Gia Tăng (Thuế GTGT hay VAT) là một loại thuế gián thu, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu thu ngân sách của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Theo số liệu của Bộ Tài chính năm 2015, thuế GTGT chiếm 27.5% tổng thu ngân sách nhà nước. Thuế GTGT tác động đến chi tiêu của hộ gia đình và doanh nghiệp thông qua việc ảnh hưởng đến giá cả hàng hóa và dịch vụ. Đồng thời, ảnh hưởng của thuế GTGT đến đầu tư diễn ra thông qua tác động đến lợi nhuận của doanh nghiệp và khả năng huy động vốn. Nghiên cứu này tập trung phân tích các kênh tác động này để hiểu rõ hơn về vai trò của VAT trong nền kinh tế. Chính phủ sử dụng nguồn thu từ thuế GTGT để tài trợ cho chi tiêu công và đầu tư phát triển, do đó mối quan hệ giữa thuế GTGT và tăng trưởng kinh tế là trọng tâm của nhiều nghiên cứu.

1.1. Cơ Chế Hoạt Động và Đặc Điểm Của Thuế Giá Trị Gia Tăng VAT

Thuế GTGT hoạt động dựa trên nguyên tắc đánh thuế trên giá trị tăng thêm ở mỗi giai đoạn sản xuất và phân phối. Doanh nghiệp nộp thuế trên phần giá trị tăng thêm do hoạt động của mình tạo ra, bằng cách khấu trừ số thuế GTGT đầu vào (đã trả cho nhà cung cấp) từ số thuế GTGT đầu ra (thu từ khách hàng). Cơ chế này giúp tránh tình trạng đánh thuế trùng lặp và đảm bảo tính trung lập của thuế đối với chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, việc quản lý và kiểm soát thuế GTGT cũng đòi hỏi hệ thống hành chính thuế hiệu quả để ngăn chặn gian lận và trốn thuế.

1.2. Tác Động Của VAT Đến Giá Cả Hàng Hóa Và Sức Mua Người Dân

Khi thuế GTGT tăng, giá cả hàng hóa và dịch vụ thường có xu hướng tăng theo. Điều này có thể làm giảm sức mua của người dân, đặc biệt là những người có thu nhập thấp. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm độ co giãn của cầu đối với hàng hóa đó, khả năng chuyển gánh nặng thuế sang người tiêu dùng của doanh nghiệp và chính sách hỗ trợ của chính phủ. Một số mặt hàng thiết yếu có thể được miễn hoặc giảm thuế để giảm thiểu tác động tiêu cực đến người nghèo.

II. Thách Thức Vấn Đề Ảnh Hưởng Của Thuế GTGT Đến DNNVV

Việc điều chỉnh thuế GTGT luôn gây ra những tranh luận về ảnh hưởng của nó đến nền kinh tế và xã hội. Một trong những vấn đề lớn nhất là tác động của thuế GTGT đến các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Ảnh hưởng của thuế GTGT đến các ngành nghề kinh doanh cũng khác nhau, tùy thuộc vào đặc điểm của từng ngành. Việc tăng thuế GTGT có thể làm tăng chi phí hoạt động của doanh nghiệp, giảm lợi nhuận và ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh. Do đó, chính sách thuế GTGT cần được thiết kế cẩn thận để đảm bảo không gây ra gánh nặng quá lớn cho doanh nghiệp và người dân.

2.1. Ảnh Hưởng Của Thuế GTGT Đến Lợi Nhuận và Khả Năng Cạnh Tranh Của DNNVV

Đối với DNNVV, việc tuân thủ các quy định về thuế GTGT có thể tốn kém hơn so với các doanh nghiệp lớn do nguồn lực hạn chế. Tác động của thuế GTGT đến doanh nghiệp nhỏ và vừa bao gồm chi phí quản lý thuế, chi phí tuân thủ và chi phí cơ hội. Việc tăng thuế GTGT có thể làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp có biên lợi nhuận thấp. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng đầu tư, mở rộng sản xuất và tạo việc làm.

2.2. So Sánh Mức Thuế GTGT Hiện Hành Giữa Việt Nam Với Các Nước

Mức thuế GTGT ở Việt Nam hiện nay là 10%, thuộc mức trung bình so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Tuy nhiên, có sự khác biệt lớn giữa các quốc gia về mức thuế, phạm vi áp dụng và các chính sách miễn giảm. So sánh thuế GTGT với các loại thuế khác cũng cho thấy vai trò quan trọng của thuế GTGT trong cơ cấu thuế của nhiều quốc gia. Ví dụ, một số nước châu Âu có mức thuế GTGT cao hơn nhiều (20% trở lên), trong khi một số nước châu Á có mức thuế thấp hơn (5-7%).

III. Giải Pháp Điều Chỉnh Thuế GTGT và Chính Sách Tài Khóa Hiệu Quả

Để giảm thiểu tác động tiêu cực của thuế GTGT và tối ưu hóa lợi ích của nó, chính phủ có thể áp dụng nhiều biện pháp. Các biện pháp này bao gồm điều chỉnh thuế GTGT một cách linh hoạt, tăng cường quản lý thuế, cải thiện hệ thống hoàn thuế và thực hiện các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người dân. Thuế GTGT và chính sách tài khóa cần được phối hợp chặt chẽ để đảm bảo ổn định kinh tế và công bằng xã hội. Việc tăng cường minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản lý thuế GTGT cũng rất quan trọng để tăng cường niềm tin của người dân và doanh nghiệp.

3.1. Hướng Dẫn Cách Tối Ưu Hóa Thu Ngân Sách Từ Thuế Giá Trị Gia Tăng

Để tối ưu hóa thu ngân sách từ thuế GTGT, chính phủ cần tập trung vào việc mở rộng cơ sở thuế, cải thiện hiệu quả thu thuế và giảm thiểu thất thu. Việc mở rộng cơ sở thuế có thể bao gồm việc giảm các trường hợp miễn giảm thuế không cần thiết, áp dụng thuế GTGT đối với các hàng hóa và dịch vụ hiện chưa chịu thuế và tăng cường kiểm soát gian lận thuế. Cải thiện hiệu quả thu thuế có thể bao gồm việc đơn giản hóa thủ tục hành chính thuế, tăng cường đào tạo cho cán bộ thuế và đầu tư vào công nghệ thông tin.

3.2. Phương Pháp Hỗ Trợ Doanh Nghiệp Giảm Tác Động Tiêu Cực Của VAT

Để giảm thiểu tác động tiêu cực của thuế GTGT đến doanh nghiệp, chính phủ có thể áp dụng các biện pháp hỗ trợ, chẳng hạn như giảm thuế suất, tăng cường hoàn thuế, cung cấp các khoản vay ưu đãi và hỗ trợ kỹ thuật. Việc giảm thuế suất có thể giúp giảm chi phí hoạt động của doanh nghiệp và tăng khả năng cạnh tranh. Tăng cường hoàn thuế có thể giúp doanh nghiệp thu hồi vốn nhanh chóng và giảm áp lực tài chính. Cung cấp các khoản vay ưu đãi và hỗ trợ kỹ thuật có thể giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực quản lý và tuân thủ thuế.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Ảnh Hưởng Thuế GTGT Đến Chi Tiêu Công

Nguồn thu từ thuế GTGT đóng vai trò quan trọng trong việc tài trợ cho chi tiêu công, bao gồm cả chi tiêu thường xuyên và chi đầu tư phát triển. Chi tiêu công và thuế GTGT có mối quan hệ chặt chẽ, trong đó thuế GTGT là một trong những nguồn thu chính để đảm bảo nguồn lực cho các hoạt động của chính phủ. Phân tích tác động của VAT đến tiêu dùng và ảnh hưởng của thuế GTGT đến đầu tư công giúp đánh giá hiệu quả của chính sách thuế và khả năng đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

4.1. Phân Tích Mối Quan Hệ Giữa Thuế GTGT Và Chi Tiêu Công Tại Việt Nam

Tại Việt Nam, thuế GTGT là một trong những nguồn thu chính của ngân sách nhà nước, đóng góp đáng kể vào việc tài trợ cho các hoạt động chi tiêu công. Phân tích dữ liệu thống kê cho thấy có mối tương quan dương giữa thuế GTGT và chi tiêu công, trong đó tăng thuế GTGT thường dẫn đến tăng chi tiêu công. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm chính sách quản lý ngân sách, ưu tiên chi tiêu của chính phủ và tình hình kinh tế vĩ mô.

4.2. Nghiên Cứu Trường Hợp Tác Động Của VAT Đến Chi Đầu Tư Phát Triển

Nghiên cứu trường hợp ở một số quốc gia cho thấy thuế GTGT có thể có tác động tích cực đến chi đầu tư phát triển nếu nguồn thu từ thuế GTGT được sử dụng hiệu quả. Ví dụ, một số quốc gia đã sử dụng nguồn thu từ thuế GTGT để đầu tư vào cơ sở hạ tầng, giáo dục và y tế, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và cải thiện chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, nếu nguồn thu từ thuế GTGT bị lãng phí hoặc sử dụng không hiệu quả, tác động đến chi đầu tư phát triển có thể là tiêu cực.

V. Kết Luận và Triển Vọng Tương Lai Thuế GTGT Chi Tiêu Đầu Tư

Nghiên cứu này đã phân tích ảnh hưởng của thuế GTGT đến chi tiêu và đầu tư phát triển ở các quốc gia khác nhau. Kết quả cho thấy thuế GTGT có thể có tác động cả tích cực và tiêu cực đến nền kinh tế, tùy thuộc vào cách chính phủ quản lý và sử dụng nguồn thu từ thuế. Hiệu quả của thuế GTGT phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm chính sách thuế, quản lý thuế, chính sách chi tiêu công và tình hình kinh tế vĩ mô. Việc tiếp tục nghiên cứu về tác động của thuế GTGT đến lạm phát, sức mua của người dân và tăng trưởng kinh tế là cần thiết để đưa ra các quyết định chính sách phù hợp.

5.1. Các Khuyến Nghị Về Chính Sách Thuế GTGT Cho Việt Nam

Dựa trên kết quả nghiên cứu, có một số khuyến nghị về chính sách thuế GTGT cho Việt Nam. Thứ nhất, cần xem xét kỹ lưỡng việc tăng thuế suất thuế GTGT, đảm bảo không gây ra gánh nặng quá lớn cho người dân và doanh nghiệp. Thứ hai, cần tăng cường quản lý thuế, giảm thiểu thất thu và đảm bảo thu đúng, thu đủ thuế GTGT. Thứ ba, cần sử dụng nguồn thu từ thuế GTGT một cách hiệu quả, ưu tiên đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng như cơ sở hạ tầng, giáo dục và y tế.

5.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Tác Động Của Thuế Giá Trị Gia Tăng

Các hướng nghiên cứu tiếp theo về tác động của thuế GTGT có thể tập trung vào việc phân tích tác động của thuế GTGT đến các nhóm đối tượng khác nhau, chẳng hạn như người nghèo, người có thu nhập thấp và DNNVV. Ngoài ra, cần nghiên cứu sâu hơn về tác động của thuế GTGT đến các ngành kinh tế khác nhau và tác động của thuế GTGT đến đầu tư trực tiếp nước ngoài. Nghiên cứu về thuế GTGT và tăng trưởng kinh tế cũng là một lĩnh vực quan trọng cần được quan tâm.

Tổng quan nghiên cứu

Theo báo cáo của Bộ Tài chính năm 2015, thu ngân sách Nhà nước Việt Nam đạt 989,69 nghìn tỷ đồng, vượt 8,6% so với dự toán, trong đó thuế giá trị gia tăng (VAT) chiếm 27,5% tổng thu ngân sách. Chi ngân sách Nhà nước năm 2015 đạt 1.263 nghìn tỷ đồng, vượt 10,1% dự toán, dẫn đến bội chi ngân sách tăng lên mức 266 nghìn tỷ đồng, vượt mức 5% GDP được Quốc hội phê duyệt. Giai đoạn 2010-2015, chi ngân sách thực tế luôn vượt dự toán từ 4% đến hơn 11%. Trong bối cảnh đó, nghiên cứu tập trung phân tích ảnh hưởng của thuế giá trị gia tăng đến quy mô chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển của chính phủ tại ba quốc gia: Áo, Chile và Dominica, trong giai đoạn 1972-2015. Mục tiêu chính là làm rõ mối quan hệ giữa thuế VAT và các khoản chi ngân sách nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho việc điều chỉnh chính sách thuế và chi tiêu công, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đang xem xét điều chỉnh thuế VAT từ 10% lên 12%, đồng thời cần cân nhắc tác động của thuế đến chi tiêu công và phúc lợi xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết kinh tế chính:

• Lý thuyết tăng trưởng của Wagner: Nhấn mạnh rằng tăng trưởng kinh tế kéo theo sự mở rộng chi tiêu công, đặc biệt là chi thường xuyên và đầu tư phát triển, do nhu cầu về cơ sở hạ tầng và dịch vụ công tăng lên khi thu nhập bình quân đầu người tăng.

• Lý thuyết lựa chọn công của Buchanan: Cho rằng các quyết định chi tiêu công có thể bị chi phối bởi lợi ích cá nhân của các quan chức, dẫn đến việc chi tiêu không hiệu quả, đặc biệt là chi đầu tư phát triển có thể bị hạn chế hoặc sử dụng không đúng mục đích.

Các khái niệm chính bao gồm: thuế giá trị gia tăng (VAT) là loại thuế gián thu đánh vào tiêu dùng cuối cùng; chi thường xuyên là các khoản chi cho hoạt động hành chính, an ninh, quốc phòng và các đơn vị sự nghiệp; chi đầu tư phát triển là chi cho xây dựng cơ sở hạ tầng và các dự án phát triển kinh tế - xã hội.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu chuỗi thời gian từ năm 1972 đến 2015 của ba quốc gia Áo, Chile và Dominica, lấy từ Ngân hàng Thế giới. Cỡ mẫu đủ lớn với 44 năm quan sát cho mỗi quốc gia, đảm bảo độ tin cậy kết quả. Phương pháp phân tích chính là mô hình tự hồi quy và phân phối trễ (ARDL) của Pesaran (1997) kết hợp mô hình hiệu chỉnh sai số (ECM) để phân tích tác động ngắn hạn và dài hạn của thuế VAT đến tỷ lệ chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển trên GDP. Độ trễ tối ưu được chọn theo tiêu chuẩn Akaike’s Information Criterion (AIC). Các kiểm định bổ sung bao gồm kiểm định tính dừng (ADF), kiểm định đồng liên kết (Bound test), kiểm định tự tương quan, phương sai thay đổi, đa cộng tuyến và tính ổn định mô hình (CUSUM, CUSUMSQ). Phương pháp ARDL được lựa chọn vì ưu điểm không yêu cầu các biến phải dừng cùng bậc, phân biệt rõ tác động ngắn hạn và dài hạn, và phù hợp với mẫu nhỏ.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tác động của thuế VAT đến chi thường xuyên: Tại Chile và Áo, thuế VAT có tác động cùng chiều và có ý nghĩa thống kê đến tỷ lệ chi thường xuyên trên GDP trong cả ngắn hạn và dài hạn. Hệ số tác động dài hạn tại Chile là khoảng 0,4, tại Áo là 0,15, cho thấy khi thuế VAT tăng 1%, chi thường xuyên tăng tương ứng 0,15-0,4%. Tại Dominica, tác động cùng chiều nhưng không có ý nghĩa thống kê.

2. Tác động của thuế VAT đến chi đầu tư phát triển: Tại Chile và Dominica, thuế VAT có tác động ngược chiều và có ý nghĩa thống kê đến tỷ lệ chi đầu tư phát triển trên GDP, với hệ số âm cho thấy khi thuế VAT tăng, chi đầu tư phát triển giảm. Tại Áo, tác động ngược chiều nhưng không có ý nghĩa thống kê và không có bằng chứng đồng liên kết dài hạn.

3. Mức độ giải thích mô hình: Hệ số R2 hiệu chỉnh của mô hình chi thường xuyên tại Chile đạt 53%, mô hình chi đầu tư phát triển đạt 71%, cho thấy mô hình giải thích tốt sự biến động của các biến phụ thuộc theo thuế VAT.

4. Kiểm định mô hình: Các kiểm định tự tương quan, phương sai thay đổi, đa cộng tuyến và tính ổn định mô hình đều cho kết quả phù hợp, đảm bảo độ tin cậy của mô hình.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy thuế VAT tăng làm tăng chi thường xuyên, phù hợp với lý thuyết Wagner khi tăng thu ngân sách giúp chính phủ mở rộng chi tiêu cho các hoạt động hành chính, an ninh, giáo dục và y tế. Điều này phản ánh vai trò của thuế VAT trong việc đảm bảo nguồn lực cho các dịch vụ công thiết yếu, góp phần cải thiện phúc lợi xã hội.

Tuy nhiên, tác động ngược chiều của thuế VAT đến chi đầu tư phát triển tại Chile và Dominica phản ánh những hạn chế trong quản lý chi tiêu công, phù hợp với lý thuyết lựa chọn công của Buchanan. Lợi ích cá nhân và sự thiếu hiệu quả trong phân bổ nguồn lực có thể khiến chi đầu tư phát triển bị hạn chế hoặc sử dụng không hiệu quả khi thuế VAT tăng. Điều này đặt ra thách thức cho chính sách thuế và chi tiêu công trong việc cân bằng giữa chi thường xuyên và đầu tư phát triển để thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Kết quả cũng cho thấy sự khác biệt giữa các quốc gia phát triển và đang phát triển, với Dominica (quốc gia đang phát triển) có mức độ tác động và ý nghĩa thống kê khác biệt so với Áo và Chile. Điều này cho thấy bối cảnh thể chế và quản lý ngân sách có vai trò quan trọng trong việc quyết định hiệu quả của chính sách thuế và chi tiêu.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường thể hiện xu hướng biến động tỷ lệ chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển theo thuế VAT qua các năm, hoặc bảng hệ số hồi quy chi tiết cho từng quốc gia để minh họa rõ ràng tác động ngắn hạn và dài hạn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường quản lý và minh bạch chi tiêu công: Chính phủ cần thiết lập hệ thống báo cáo và giám sát chi tiêu công minh bạch, đặc biệt là chi đầu tư phát triển, nhằm giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của lợi ích cá nhân và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực.

2. Cân đối giữa chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển: Cần xây dựng chính sách ngân sách linh hoạt, đảm bảo tăng chi thường xuyên cho các dịch vụ công thiết yếu đồng thời không làm giảm nguồn lực cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

3. Điều chỉnh chính sách thuế VAT hợp lý: Khi tăng thuế VAT, cần đánh giá kỹ tác động đến chi tiêu công và đời sống người dân, đặc biệt nhóm thu nhập thấp, đồng thời áp dụng các biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực như miễn giảm thuế cho các mặt hàng thiết yếu.

4. Phát triển năng lực quản lý ngân sách địa phương: Theo lý thuyết lựa chọn công, việc phân cấp chi tiêu và tăng cường giám sát ở cấp địa phương sẽ nâng cao hiệu quả chi tiêu, giảm thất thoát và lãng phí.

5. Thực hiện nghiên cứu bổ sung và giám sát liên tục: Cần tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi quốc gia và thời gian, đồng thời theo dõi tác động của chính sách thuế và chi tiêu để điều chỉnh kịp thời.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà hoạch định chính sách tài chính công: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để điều chỉnh chính sách thuế VAT và chi ngân sách nhằm cân bằng giữa tăng thu và hiệu quả chi tiêu.

2. Các chuyên gia kinh tế và tài chính công: Giúp hiểu rõ mối quan hệ giữa thuế gián thu và chi tiêu công, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý ngân sách hiệu quả.

3. Các nhà nghiên cứu và học viên cao học ngành Tài chính - Ngân hàng, Kinh tế công: Là tài liệu tham khảo quan trọng về phương pháp ARDL và ECM trong phân tích dữ liệu chuỗi thời gian và nghiên cứu chính sách công.

4. Cơ quan quản lý ngân sách và kiểm toán nhà nước: Hỗ trợ đánh giá hiệu quả chi tiêu công và giám sát việc sử dụng nguồn thu từ thuế VAT.

Câu hỏi thường gặp

1. Thuế giá trị gia tăng ảnh hưởng như thế nào đến chi thường xuyên của chính phủ?
   Thuế VAT có tác động cùng chiều và có ý nghĩa thống kê đến chi thường xuyên, nghĩa là khi thuế VAT tăng, chi thường xuyên cũng tăng theo, giúp chính phủ duy trì hoạt động hành chính và các dịch vụ công thiết yếu.

2. Tại sao thuế VAT lại có tác động ngược chiều đến chi đầu tư phát triển?
   Do các yếu tố quản lý và lợi ích cá nhân trong chính phủ, tăng thuế VAT không đồng nghĩa với việc tăng chi đầu tư phát triển mà có thể dẫn đến giảm chi đầu tư do ưu tiên chi thường xuyên hoặc sử dụng nguồn lực không hiệu quả.

3. Phương pháp ARDL có ưu điểm gì trong nghiên cứu này?
   Phương pháp ARDL cho phép phân tích tác động ngắn hạn và dài hạn giữa các biến, không yêu cầu các biến phải dừng cùng bậc, phù hợp với mẫu nhỏ và giải quyết vấn đề nội sinh trong mô hình.

4. Tại sao nghiên cứu chọn ba quốc gia Áo, Chile và Dominica?
   Ba quốc gia này có dữ liệu đầy đủ trong giai đoạn nghiên cứu, mức thuế VAT tương tự nhau và cùng thể chế cộng hòa, giúp tăng tính đồng nhất và tin cậy của kết quả nghiên cứu.

5. Nghiên cứu có áp dụng được cho Việt Nam không?
   Mặc dù Việt Nam không được đưa vào nghiên cứu do thiếu dữ liệu, kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở tham khảo quan trọng cho việc điều chỉnh chính sách thuế VAT và chi ngân sách tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh dự kiến tăng thuế VAT từ 10% lên 12%.

Kết luận

• Thuế giá trị gia tăng có tác động cùng chiều và có ý nghĩa đến tỷ lệ chi thường xuyên trên GDP tại Chile và Áo, góp phần tăng cường chi tiêu cho các dịch vụ công thiết yếu.
• Thuế VAT có tác động ngược chiều đến tỷ lệ chi đầu tư phát triển tại Chile và Dominica, phản ánh những hạn chế trong quản lý chi tiêu công.
• Phương pháp ARDL và ECM cho phép phân tích rõ ràng tác động ngắn hạn và dài hạn, đảm bảo độ tin cậy của kết quả.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc điều chỉnh chính sách thuế và chi tiêu công nhằm cân bằng giữa tăng thu ngân sách và thúc đẩy phát triển bền vững.
• Các bước tiếp theo bao gồm tăng cường quản lý chi tiêu công, điều chỉnh chính sách thuế hợp lý và mở rộng nghiên cứu cho các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam.

Hành động khuyến nghị: Các nhà hoạch định chính sách và chuyên gia tài chính công nên áp dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế chính sách thuế và chi tiêu công hiệu quả, đồng thời tăng cường giám sát và minh bạch trong quản lý ngân sách.