ẢNH HƯỞNG CỦA SỰ BẤT ĐỊNH KINH TẾ VÀ LẠM PHÁT TỚI QUYẾT ĐỊNH NẮM GIỮ TIỀN MẶT CỦA DOANH NGHIỆP: NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM TẠI VIỆT NAM

• Tác giả: Đinh Thị Mai Hoa
• Người hướng dẫn: Ts. Nguyễn Thị Mỹ Hạnh
• Trường học: Trường Đại học Ngân hàng Tp. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính - Ngân Hàng
• Đề tài: Ảnh hưởng của sự bất định kinh tế và lạm phát tới quyết định nắm giữ tiền mặt của doanh nghiệp: Nghiên cứu thực nghiệm tại Việt Nam
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu đề tài
• 1.2.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Đóng góp của đề tài
• 1.7. Bố cục đề tài
• 1.8. TÓM TẮT CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC
• 2.1. Lý thuyết về tính bất định kinh tế
• 2.2. Lý thuyết về lạm phát
• 2.3. Cơ sở lý thuyết về việc nắm giữ tiền mặt và tốc độ điều chỉnh tiền mặt của các doanh nghiệp
• 2.4. Tổng quan các nghiên cứu trước đây
• 2.4.1. Tổng quan các nghiên cứu về tác động của tính bất định chính sách kinh tế đến quyết định nắm giữ tiền mặt của các doanh nghiệp tại Việt Nam
• 2.4.2. Tổng quan các nghiên cứu về tác động của lạm phát đến quyết định nắm giữ tiền mặt của các doanh nghiệp tại Việt Nam
• 2.5. TÓM TẮT CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Quy trình nghiên cứu
• 3.2. Mô hình nghiên cứu
• 3.3. Mô tả biến
• 3.3.1. Biến phụ thuộc
• 3.3.2. Biến độc lập
• 3.4. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.5. Giả thuyết nghiên cứu
• 3.5.1. Chỉ số không chắc chắn tác động đến việc nắm giữ tiền mặt của doanh nghiệp
• 3.5.2. Lạm phát tác động đến việc nắm giữ tiền mặt của doanh nghiệp
• 3.6. Phương pháp nghiên cứu
• 3.6.1. Phương pháp thống kê mô tả
• 3.6.2. Phương pháp ma trận hệ số tương quan
• 3.6.3. Phương pháp phân tích mô hình hồi quy với dữ liệu dạng bảng (panel data)
• 3.6.3.1. Mô hình hồi quy tuyến tính kết hợp tất cả các quan sát (Pooled OLS)
• 3.6.3.2. Mô hình tác động cố định (FEM)
• 3.6.3.3. Mô hình tác động ngẫu nhiên (REM)
• 3.6.4. Kiểm định Hausman
• 3.6.5. Kiểm định đa cộng tuyến
• 3.6.6. Kiểm định tự tương quan
• 3.6.7. Kiểm định phương sai thay đổi
• 3.7. TÓM TẮT CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Thực trạng tính bất định đến nắm giữ tiền mặt của các doanh nghiệp Việt Nam giai đoạn 2013-2022
• 4.2. Thực trạng lạm phát đến nắm giữ tiền mặt của các doanh nghiệp Việt Nam giai đoạn 2013-2022
• 4.3. Thống kê mô tả
• 4.4. Ma trận tương quan
• 4.5. Kiểm định sự đa cộng tuyến
• 4.6. Kiểm định mô hình OLS, FEM, REM
• 4.7. Kiểm định các khuyết tật của mô hình
• 4.8. Kiểm định mô hình FGLS
• 4.9. TÓM TẮT CHƯƠNG 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• 5.1. Một số khuyến nghị
• 5.2. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp
• 5.3. Hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.4. TÓM TẮT CHƯƠNG 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Bất Ổn Kinh Tế Lạm Phát Tổng Quan và Ảnh Hưởng

Bất ổn kinh tế và lạm phát là hai yếu tố vĩ mô có tác động sâu sắc đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, đặc biệt là tại các thị trường mới nổi như Việt Nam. Bất ổn kinh tế bao gồm các yếu tố khó lường như biến động chính sách, suy thoái, hoặc các cú sốc từ bên ngoài. Lạm phát, mặt khác, làm suy giảm giá trị tiền tệ, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí hoạt động và khả năng sinh lời của doanh nghiệp. Do đó, việc hiểu rõ và quản lý hiệu quả quyết định nắm giữ tiền mặt trở nên vô cùng quan trọng. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích ảnh hưởng của hai yếu tố này đến các doanh nghiệp Việt Nam, đồng thời đề xuất các giải pháp để tối ưu hóa việc nắm giữ tiền mặt trong bối cảnh kinh tế biến động.

1.1. Bất Ổn Kinh Tế Định Nghĩa Nguyên Nhân và Tác Động

Bất ổn kinh tế bao gồm các yếu tố khó dự đoán như lạm phát, biến động chính trị, thay đổi chính sách kinh tế. Các yếu tố ngoại sinh như chiến tranh, biến động giá dầu, thị trường tiền tệ quốc tế cũng gây bất ổn. Các yếu tố này ảnh hưởng đến quyết định kinh tế của chính phủ, doanh nghiệp và hộ gia đình, đặc biệt là quản lý tiền mặt. Theo Baker và cộng sự (2016), sự bất định về chi tiêu, thuế, chính sách tiền tệ đóng góp lớn vào suy thoái kinh tế. Doanh nghiệp cần linh hoạt để quản lý tiền mặt dư thừa.

1.2. Lạm Phát Nguyên Nhân Cơ Chế Ảnh Hưởng đến Doanh Nghiệp

Lạm phát làm giảm giá trị tiền tệ, tăng chi phí hoạt động, ảnh hưởng đến khả năng sinh lời. Doanh nghiệp cần nhiều tiền hơn để duy trì hoạt động và chi trả các khoản chi tiêu trong tương lai. Nghiên cứu này tập trung vào tác động của WUI đến việc nắm giữ tiền mặt. WUI đo lường sự bất ổn toàn cầu thông qua báo cáo từ Cơ quan Tình báo Kinh tế (EIU). WUI cho phép đo lường tác động của chính sách kinh tế đối với nền kinh tế thế giới.

II. Thách Thức Quản Lý Tiền Mặt Khi Kinh Tế Bất Ổn Lạm Phát

Trong bối cảnh bất ổn kinh tế và lạm phát, các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc quản lý tiền mặt. Việc dự báo dòng tiền trở nên khó khăn hơn do sự biến động của thị trường và chi phí đầu vào. Lạm phát làm tăng chi phí hoạt động, trong khi bất ổn kinh tế gây khó khăn cho việc ra quyết định đầu tư. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có chiến lược quản lý tiền mặt linh hoạt và hiệu quả, nhằm đảm bảo thanh khoản, duy trì hoạt động kinh doanh và nắm bắt cơ hội tăng trưởng khi thị trường phục hồi.

2.1. Khó khăn trong Dự Báo Dòng Tiền do Biến Động Thị Trường

Sự biến động của thị trường và chi phí đầu vào gây khó khăn cho việc dự báo dòng tiền. Bất ổn kinh tế ảnh hưởng đến cung cầu, khiến việc lập kế hoạch tài chính trở nên phức tạp. Các doanh nghiệp phải đối mặt với rủi ro thiếu hụt tiền mặt hoặc dư thừa tiền mặt không hiệu quả. Điều này đòi hỏi khả năng dự báo chính xác và các biện pháp ứng phó linh hoạt.

2.2. Lạm Phát Gia Tăng Chi Phí Hoạt Động và Giảm Giá Trị Tiền Mặt

Lạm phát làm tăng chi phí nguyên vật liệu, nhân công và các chi phí hoạt động khác. Giá trị tiền mặt bị suy giảm theo thời gian, làm giảm khả năng mua hàng và đầu tư của doanh nghiệp. Do đó, doanh nghiệp cần quản lý chi phí chặt chẽ, tìm kiếm nguồn cung ứng ổn định và xem xét các biện pháp bảo toàn giá trị tài sản.

2.3. Bất Ổn Kinh Tế Khó Khăn Trong Ra Quyết Định Đầu Tư

Bất ổn kinh tế gây tâm lý thận trọng cho các nhà đầu tư, làm chậm lại các quyết định đầu tư. Doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc đánh giá rủi ro và lợi nhuận của các dự án đầu tư. Điều này có thể dẫn đến bỏ lỡ các cơ hội tăng trưởng hoặc đưa ra các quyết định sai lầm, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động dài hạn.

III. Cách Doanh Nghiệp Quản Lý Tiền Mặt Hiệu Quả Khi Lạm Phát Cao

Để đối phó với bất ổn kinh tế và lạm phát, doanh nghiệp cần áp dụng các biện pháp quản lý tiền mặt chủ động và linh hoạt. Điều này bao gồm việc tối ưu hóa vòng quay tiền mặt, kiểm soát chi phí chặt chẽ, và tìm kiếm các kênh đầu tư ngắn hạn an toàn để bảo toàn giá trị tiền tệ. Bên cạnh đó, việc xây dựng kế hoạch tài chính dự phòng và duy trì mối quan hệ tốt với các tổ chức tài chính cũng là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn.

3.1. Tối Ưu Hóa Vòng Quay Tiền Mặt Giảm Thiểu Thời Gian Lưu Kho

Cần tối ưu hóa vòng quay tiền mặt bằng cách giảm thiểu thời gian lưu kho, tăng tốc độ thu hồi công nợ và thương lượng các điều khoản thanh toán có lợi với nhà cung cấp. Điều này giúp giải phóng lượng tiền mặt bị "tắc nghẽn" trong quá trình hoạt động và cải thiện khả năng thanh khoản.

3.2. Kiểm Soát Chi Phí Chặt Chẽ Tối Ưu Hóa Chi Phí Hoạt Động

Cần kiểm soát chi phí chặt chẽ bằng cách rà soát và cắt giảm các chi phí không cần thiết, đàm phán lại các hợp đồng với nhà cung cấp, và áp dụng các biện pháp tiết kiệm năng lượng. Điều này giúp giảm áp lực lên dòng tiền và tăng lợi nhuận ròng.

3.3. Đầu Tư Ngắn Hạn An Toàn Bảo Toàn Giá Trị Tiền Tệ

Nghiên cứu các kênh đầu tư ngắn hạn an toàn như gửi tiết kiệm, mua trái phiếu chính phủ, hoặc đầu tư vào các quỹ thị trường tiền tệ. Điều này giúp bảo toàn giá trị tiền tệ và tạo ra thu nhập thụ động trong khi chờ đợi cơ hội đầu tư tốt hơn.

IV. Nghiên Cứu Thực Nghiệm Ảnh Hưởng Của WUI và Lạm Phát tại VN

Một nghiên cứu thực nghiệm gần đây tại Việt Nam đã xem xét ảnh hưởng của chỉ số bất định kinh tế (WUI) và lạm phát đến quyết định nắm giữ tiền mặt của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán từ năm 2013 đến 2022. Kết quả cho thấy rằng, khi WUI tăng, tỷ lệ tiền mặt doanh nghiệp nắm giữ cũng có xu hướng tăng. Điều này phản ánh nhu cầu ứng phó với rủi ro và sự không chắc chắn gia tăng. Lạm phát cũng có ảnh hưởng đáng kể, vì nó làm giảm giá trị tiền tệ, khiến doanh nghiệp cần nhiều tiền mặt hơn.

4.1. Dữ Liệu và Phương Pháp Nghiên Cứu Đánh Giá Độ Tin Cậy

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ 200 doanh nghiệp niêm yết và chưa niêm yết, với 2000 quan sát từ năm 2013 đến 2022. Các phương pháp thống kê được sử dụng để kiểm tra tính chính xác của kết quả. Áp dụng các ước lượng panel để điều chỉnh phương sai sai số, đa cộng tuyến, tự tương quan và nội sinh, revealing interesting findings.

4.2. Kết Quả Nghiên Cứu WUI và Lạm Phát Tác Động Tỷ Lệ Tiền Mặt

Nghiên cứu phát hiện khi WUI của Việt Nam tăng, doanh nghiệp có xu hướng tăng tỷ lệ tiền mặt. Lạm phát có tác động đáng kể đến việc nắm giữ tiền mặt. Nghiên cứu cho thấy doanh nghiệp có xu hướng tăng tỷ lệ tiền mặt mạnh mẽ hơn khi cả WUI và lạm phát cùng tăng cao. Điều này cho thấy sự cần thiết của các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong thời kỳ khủng hoảng.

V. Khuyến Nghị Chính Sách Giải Pháp Cho Doanh Nghiệp Việt

Để giảm thiểu tác động tiêu cực của bất ổn kinh tế và lạm phát, chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, bao gồm việc ổn định chính sách tiền tệ, kiểm soát lạm phát, và tạo môi trường kinh doanh ổn định. Doanh nghiệp cần tập trung vào quản lý rủi ro, xây dựng kế hoạch tài chính dự phòng, và tìm kiếm các nguồn tài trợ đa dạng. Việc đầu tư vào công nghệ và đổi mới cũng là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động và khả năng cạnh tranh trong bối cảnh kinh tế biến động.

5.1. Chính Sách Hỗ Trợ Ổn Định Tiền Tệ Kiểm Soát Lạm Phát

Chính phủ cần ổn định chính sách tiền tệ, kiểm soát lạm phát, và tạo môi trường kinh doanh ổn định. Điều này giúp giảm rủi ro và không chắc chắn cho doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho việc lập kế hoạch và đầu tư.

5.2. Quản Lý Rủi Ro và Xây Dựng Kế Hoạch Tài Chính Dự Phòng

Doanh nghiệp cần tập trung vào quản lý rủi ro, xác định các rủi ro tiềm ẩn và xây dựng các biện pháp phòng ngừa. Việc xây dựng kế hoạch tài chính dự phòng giúp doanh nghiệp đối phó với các tình huống khẩn cấp và duy trì hoạt động kinh doanh liên tục.

5.3. Đầu Tư Công Nghệ Đổi Mới Nâng Cao Hiệu Quả Hoạt Động

Doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ và đổi mới để nâng cao hiệu quả hoạt động và khả năng cạnh tranh. Điều này giúp giảm chi phí, tăng năng suất, và tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới đáp ứng nhu cầu của thị trường.

VI. Kết Luận Tối Ưu Nắm Giữ Tiền Mặt Chìa Khóa Thành Công

Bất ổn kinh tế và lạm phát là những thách thức lớn đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, bằng cách áp dụng các biện pháp quản lý tiền mặt hiệu quả, xây dựng kế hoạch tài chính dự phòng, và tận dụng các cơ hội đầu tư, doanh nghiệp có thể vượt qua giai đoạn khó khăn và đạt được tăng trưởng bền vững. Việc tối ưu hóa quyết định nắm giữ tiền mặt không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì thanh khoản mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh kinh tế biến động.

6.1. Hạn Chế Nghiên Cứu và Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo

Nghiên cứu này có thể có một số hạn chế về phạm vi dữ liệu và phương pháp phân tích. Nghiên cứu trong tương lai có thể mở rộng phạm vi dữ liệu, sử dụng các phương pháp phân tích phức tạp hơn, và xem xét các yếu tố khác ảnh hưởng đến quyết định nắm giữ tiền mặt.

6.2. Lời Khuyên Cuối Cùng Cho Doanh Nghiệp Việt Nam

Trong bối cảnh bất ổn kinh tế và lạm phát, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động ứng phó, linh hoạt thích nghi, và không ngừng đổi mới. Việc tối ưu hóa quản lý tiền mặt là một trong những yếu tố quan trọng nhất giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn và đạt được thành công.